Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 lutego 2013r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: SSA – Jan Krośnicki (spr.)

Sędziowie: SA – Anna Prokopiuk

SO del. – Dorota Tyrała

Protokolant: – st. sekr. sąd. Katarzyna Rucińska

przy udziale Prokuratora Jerzego Mierzewskiego

po rozpoznaniu w dniu 11 lutego 2013 r.

sprawy A. K. (1), J. K. (1) i H. W. (1)

oskarżonych z art. 258 § 1 k.k., art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. i art. 65 § 1 k.k.

na skutek apelacji, wniesionych przez prokuratora i obrońców oskarżonych

od wyroku Sądu Okręgowego w. W.

z dnia 14 marca 2012 r. sygn. akt VIII K 69/08

I.  zaskarżony wyrok zmienia w ten sposób, że:

a)  uchyla orzeczenie o łącznych karach pozbawienia wolności wymierzonych oskarżonym A. K. (1), J. K. (1) i H. W. (1);

b)  uniewinnia oskarżonych A. K. (1), H. W. (1) i J. K. (1) od popełnienia czynu wskazanego w pkt VII wyroku i w tej części kosztami postępowania w sprawie obciąża Skarb Państwa;

c)  z opisu czynów wskazanych w pkt III, IV i V zaskarżonego wyroku eliminuje ustalenie, że oskarżeni A. K. (1), H. W. (1) i J. K. (1) „działali w zorganizowanej grupie mającej na celu popełnianie przestępstw” zaś z podstawy prawnej skazania i wymiaru kary przepis
art. 65 § 1 k.k.;

d)  na mocy art. 85 kk i 86 § 1 kk wymierza oskarżonej H. W. (1) łączną karę pozbawienia wolności w wysokości 1 roku i 3 (trzech) miesięcy, której wykonanie na podstawie art. 69 § 1, 2 i 3 k.k. oraz art. 70 § 2 k.k. warunkowo zawiesza na okres próby 3 (trzech) lat oddając ją w tym czasie w oparciu o przepis art. 73 § 2 k.k. pod dozór kuratora sądowego;

e)  w odniesieniu do oskarżonego J. K. (1) uchyla orzeczenie wskazane w pkt I wyroku (pkt XVII aktu oskarżenia) i sprawę w tym zakresie przekazuje Prokuratorowi Apelacyjnemu w W., Wydział V ds. Przestępczości Zorganizowanej i Korupcji w celu uzupełnienia postępowania przygotowawczego;

II. w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

III. zwalnia oskarżonych A. K., J. K. i H. W. od ponoszenia kosztów sądowych na nich przypadających za obie instancje obciążając nimi Skarb Państwa;

IV. zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. B. J. i adw. D. W. z Kancelarii Adwokackich w W. kwoty po 885,60 zł obejmujące 23 % podatek VAT z tytułu wynagrodzenia za obronę z urzędu oskarżonych A. K. J. K. w postępowaniu odwoławczym.

UZASADNIENIE

Wyrokiem Sądu Okręgowego w. W. z dnia 14 marca 2012 r.
w sprawie o sygn. akt VIII K 69/08 oskarżeni:

1)  A. K. (1) uznany został za winnego tego, że:

- w ramach czynu zarzuconego mu w pkt. I a/o w okresie od dnia 12 listopada 2000 r. do dnia 28 grudnia 2001 r. w W., działając wspólnie i w porozumieniu z trzema ustalonymi osobami, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej i w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, poprzez sprzedaż fikcyjnych umów darowizn na rzecz (...), udzielił pomocy co najmniej 35 ustalonym osobom w doprowadzeniu Skarbu Państwa do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w postaci bezpodstawnych zwrotów nadpłaty lub zaliczenia w poczet zaległości podatkowych łącznej kwoty nie mniejszej niż 135.940,18 zł poprzez rozliczenie w zeznaniach podatkowych poświadczających nieprawdę umów darowizn na rzecz w/w K. na łączną sumę 380.400 zł

- wprowadzeniu w błąd pracowników urzędów skarbowych co do faktu przekazania deklarowanych darowizn na ten K., przy czym czynu tego dopuścił się działając w zorganizowanej grupie mającej na celu popełnianie przestępstw, tj. czynu z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. i art. 65 § 1 k.k. i za to na podstawie tychże przepisów został skazany zaś na mocy art. 19 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. i art. 65 § 1 k.k. wymierzono mu karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności;

2)  H. W. (1) uznana została za winną tego, że:

- w ramach czynu zarzucanego jej w pkt. I a/o w okresie od dnia 10 października 1997 r. do dnia 31 grudnia 2002 r. w W. działając wspólnie i w porozumieniu z trzema ustalonymi osobami, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej i w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, poprzez sprzedaż fikcyjnych umów darowizn na rzecz (...) udzieliła pomocy co najmniej 12 ustalonym osobom w doprowadzeniu Skarbu Państwa do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w postaci bezpodstawnych zwrotów nadpłaty lub zaliczenia w poczet zaległości podatkowych łącznej kwoty nie mniejszej niż 28.775,38 zł poprzez rozliczenie w zeznaniach podatkowych poświadczających nieprawdę umów darowizn na rzecz w/w K., na łączną sumę 104.014 zł i wprowadzenie w błąd pracowników urzędów skarbowych co do faktu przekazania deklarowanych darowizn na ten K., przy czym czynu tego dopuściła się działając w zorganizowanej grupie mającej na celu popełnianie przestępstw, tj. czynu z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. i art. 65 § 1 k.k. i za to na podstawie powyższych przepisów została skazana, zaś w oparciu o przepis art. 19 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 6 5 § 1 k.k. i art. 33 § 2 k.k. wymierzono jej karę 1 roku pozbawienia wolności oraz karę grzywny w wysokości 200 stawek dziennych przyjmując jedną stawkę dzienną za równoważną kwocie 20 zł.

3)  J. K. (1) w ramach czynu zarzuconego w pkt. I a/o uznany został za winnego tego, że w okresie od 15 sierpnia 2001 r. do dnia 20 grudnia 2001 r. w W. działając wspólnie i w porozumieniu z jedną ustaloną osobę w celu osiągnięcia korzyści majątkowej i w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, poprzez sprzedaż fikcyjnych umów darowizn na rzecz (...), udzielił pomocy co najmniej 3 ustalonym osobom w doprowadzeniu Skarbu Państwa do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w postaci bezpodstawnych zwrotów nadpłaty lub zaliczenia w poczet zaległości podatkowych łącznej kwoty nie mniejszej niż 10.179,90 zł poprzez rozliczenie w zeznaniach podatkowych poświadczających nieprawdę umów darowizn na rzecz w/w K. na łączną sumę 26.800 zł i wprowadzenie w błąd pracowników urzędów skarbowych co do faktu przekazania deklarowanych darowizn na ten K., przy czym tego dopuścił się działając w zorganizowanej grupie mającej na celu popełnianie przestępstw oraz przed upływem 5 lat po odbyciu kary 2 lat pozbawienia wolności orzeczonej wyrokiem Sądu Wojewódzkiego w. W. o sygn. akt VIII K 420/93 za przestępstwo z art. 215 § 2 d. k.k. w zb. z art. 265 § 1 d. k.k. w zw. z art. 10 § 2 d. k.k. i art. 58 d. k.k. tj. czynu z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k. i art. 64 § 1 k.k. i za to w oparciu o powyższe przepisy został skazany zaś na podstawie art. 19 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k. wymierzono mu karę 1 roku pozbawienia wolności.

Ponadto oskarżeni A. K. (1), H. W. (1) i J. K. (1) uznani zostali za winnych czynu opisanego w pkt. II a/o z tym, że w odniesieniu do H. W. (1) i J. K. (1) ustalono, że czyn ten popełniony został w okresie od 1997 r. do marca 2003 r., a wobec oskarżonego A. K. (1), że czyn ten popełniony był w okresie od 2000 r. do marca 2003 r. i za to na mocy art. 258 § 1 k.k. skazani zostali na kary:

- A. K. (1) 6 miesięcy pozbawienia wolności,

- J. K. (1) 1 roku pozbawienia wolności,

- H. W. (1) 8 miesięcy pozbawienia wolności.

Ponadto oskarżona H. W. (1) uznana została za winną czynów zarzuconych jej w pkt. XIII, XIV, XV i XVI a/o i za każdy z nich z mocy art. 286 § 1 k.k. i art. 33 § 2 k.k. wymierzono jej kary po 6 miesięcy pozbawienia wolności oraz kary grzywny w wysokości po 30 stawek dziennych przyjmując jedną stawkę dzienną za równoważną kwocie 20 zł.

Na podstawie art. 85 k.k. i art.86 § 1 k.k. Sąd orzekł wobec oskarżonych A. K. (1) i J. K. (1) kary łączne w wysokości po 1 roku i 8 miesięcy pozbawienia wolności.

Na podstawie art. 85 k.k. i art. 86 § 1 i 2 k.k. Sąd orzekł wobec oskarżonej H. W. (1) karę łączną 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności oraz łączną karę grzywny w wysokości 220 stawek dziennych, przyjmując jedną stawkę dzienną za równoważną kwocie 20 zł.

Na mocy art. 69 § 1, 2 i 3 k.k. w zw. z art. 70 § 2 k.k. wykonanie orzeczonej wobec oskarżonej H. W. (1) kary łącznej pozbawienia wolności Sąd warunkowo zawiesił na okres 5 lat próby, oddając ją w tym czasie na podstawie art. 73 § 2 k.k. pod dozór kuratora sądowego.

Na podstawie art. 63 § 1 k.k. przyjmując, iż jeden dzień rzeczywistego pozbawienia wolności równy jest jednemu dniowi kary pozbawienia wolności, na poczet orzeczonych kar łącznych pozbawienia wolności zalicza:

- oskarżonemu A. K. (1) okres zatrzymania od dnia 18 maja 2004 r., do dnia 19 maja 2004 r.

- oskarżonemu J. K. (1) okres zatrzymania od dnia 18 maja 2004 r. do dnia 19 maja 2004 r. oraz w dniu 9 grudnia 2004 r.

zaś wobec oskarżonej H. W. (1) przy przyjęciu, iż jeden dzień rzeczywistego pozbawienia wolności równy jest dwóm stawkom dziennym grzywny, na poczet orzeczonej grzywny zalicza okres jej zatrzymania od dnia 18 maja 2004 r. do dnia 19 maja 2004 r.

Tymże samym wyrokiem oskarżony J. K. (1) uniewinniony został od popełnienia czynu wskazanego w pkt. XVII a/o polegającego na tym, że w okresie od 7 do 16 grudnia 2001 r. w W. działając wspólnie i w porozumieniu z H. M. (1) podejmował czynności mogące udaremnić lub znacznie utrudnić stwierdzenie przestępczego pochodzenia środków płatniczych uzyskanych za pomocą czynu zabronionego tj. pomocnictwa przez sprzedaż umów fikcyjnych darowizn w doprowadzeniu Skarbu Państwa do niekorzystnego rozporządzenia mieniem – środków płatniczych w kwocie nie niższej niż 9.200 zł poprzez sporządzenie i włączenie do dokumentacji K. fikcyjnych umów darowizn w doprowadzeniu Skarbu Państwa do niekorzystnego rozporządzenia mieniem – środków płatniczych w kwocie nie niższej niż 9.200 zł poprzez sporządzenie i włączenie do dokumentacji K. fikcyjnych umów darowizn od (...) na rzecz osób potrzebujących: P. H. (1) i J. K. (1), co miało nadto uwiarygodnić działalność charytatywną K. zgodnie z jego statutem tj. przestępstwa z art. 299 § 1 i 5 k.k.

Od powyższego wyroku apelacje wnieśli obrońcy wszystkich oskarżonych oraz Prokurator Apelacyjny w W.. Prokurator skarżąc wyrok odnośnie oskarżonego J. K. (1) o czyny z pkt. I oraz XVII aktu oskarżenia zarzucił:

mający wpływ na treść wydanego wyroku błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wydanego orzeczenia i polegający na uznaniu, iż:

- zachowanie J. K. (1) w zakresie czynu z pkt. I a/o sprowadzało się jedynie do udzielenia pomocy 3 osobom w doprowadzeniu Skarbu Państwa do niekorzystnego rozporządzenia mieniem poprzez sprzedaż fikcyjnych umów darowizn na kwotę 26.800 zł i pominięcie szeregu istotnych dowodów związanych z dokonywaniem przez oskarżonego transakcji na kontach bankowych (...), podczas gdy prawidłowa ocena wszystkich przeprowadzonych i ujawnionych na rozprawie dowodów w świetle ich treści, jak i zasad logiki oraz doświadczenia życiowego prowadzi do wniosku, iż J. K. (1) udzielił pomocy większej ilości fikcyjnych darczyńców, a wartość sprzedanych z jego udziałem darowizn była wyższa o kwotę 121.555 zł,

- J. K. (1) nie dopuścił się zarzucanego mu aktem oskarżenia czynu z pkt. XVII, w oparciu o bezkrytyczne uznanie za wiarygodne zeznań świadka H. M. (1) odnoszących się do oskarżonego, podczas gdy prawidłowa ocena wszystkich przeprowadzonych i ujawnionych na rozprawie dowodów, w świetle ich treści, jak i zasad logiki oraz doświadczenia życiowego prowadzi do wniosku przeciwnego.

W konkluzji autor apelacji wnosił o uchylenie wyroku w części odnoszącej się do oskarżonego J. K. (1) w zakresie czynów z pkt. I i XVII a/o i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu w. W. do ponownego rozpoznania.

Obrońca oskarżonego A. K. (1) zarzucił w apelacji zaskarżonemu wyrokowi:

1.  naruszenie art. 7 k.p.k. przez błędne ustalenie, że oskarżony A. K. działał z zamiarem bezpośrednim i w zorganizowanej grupie,

2.  naruszenie art. 5 § 2 k.p.k. przez rozstrzygnięcie istniejących w sprawie wątpliwości na niekorzyść oskarżonego,

3.  rażąco niewspółmierny wymiar kary.

Apelacja wnosiła o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego A. K. od zarzucanych mu czynów ewentualnie wydatne złagodzenie kary pozbawienia wolności i warunkowe zawieszenie jej wykonania.

Obrońca oskarżonej H. W. (1) w apelacji zarzucił wyrokowi:

- błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który miał wpływ na jego treść przez przyjęcie, wbrew wskazaniom wiedzy, zasadom logiki i doświadczenia życiowego, iż oskarżona H. W. (1) popełniła przestępstwo opisane w pkt. IV wyroku tj. czyn określony w art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. i art. 65 § 1 k.k. pomimo, iż materiał dowodowy, a w szczególności zeznania świadków nie zawierają dowodów uzasadniających zamiar bezpośredni oskarżonej ani nie zawierają dowodów wskazujących, iż była ona świadoma, iż przekazywała fikcyjne darowizny lub przyjmowała sumy pieniężne inne niż w umowach darowizn,

- błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia który miał wpływ na jego treść przez przyjęcie, iż oskarżona H. W. (1) brała udział w zorganizowanej grupie przestępczej mającej na celu popełnienie przestępstw (art. 258 § 1 k.k.) podczas gdy żaden z przeprowadzonych dowodów na to bezpośrednio nie wskazuje, a w szczególności brak jest dowodów potwierdzających zamiar i winę umyślną oskarżonej oraz nawet znajomość z osobami innymi niż W. W.,

- obrazę przepisów postępowania, w szczególności przepisów art. 5 § 2, art. 7 i art. 410 k.p.k., która miała wpływ na treść orzeczenia, przez dowolną ocenę materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie w zakresie przypisania oskarżonej H. W. (1) winy odnośnie popełnienia czynów opisanych w pkt. IV i VII wyroku tj. czynu określonego w art. 18 §3 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. i art. 65 § 1 k.k. oraz czynu z art. 258 § 1 k.k. (i wbrew regule opisanej w art. 5 § 2 k.p.k. przyjęcie najmniej korzystnej dla oskarżonej wersji wydarzeń, pomimo braku jednoznacznych dowodów w tym zakresie),

- naruszenie prawa materialnego art. 56 § 3 k.k.s. w zw. z art. 51 § 1 i 2 k.k.s. przez uznanie zachowania opisanego w pkt. VIII wyroku (złożenie nieprawdziwych deklaracji podatkowych) za przestępstwo z art. 286 § 1 k.k. podczas gdy powinno ono zostać uznane za wykroczenie karno – skarbowe z art. 56 § 3 k.k.s., które uległo przedawnieniu.

Apelujący na wypadek niepodzielenia przez Sąd Apelacyjny stawianych wyżej zarzutów podniósł także wymierzenie oskarżonej H. W. (1) kary rażąco niewspółmiernej bez należytego uwzględnienia jej warunków i właściwości osobistych.

Stwierdzając powyższe zarzuty apelacja wnosiła o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonej od zarzutów opisanych w pkt. IV i VII wyroku (pkt. I i II a/o), poprawienie błędnej kwalifikacji prawnej i umorzenie postępowania w odniesieniu do zarzutów opisanych w pkt. VIII wyroku (pkt. XIII, XIV, XV i XVI a/o) ewentualnie wnosiła o uchylenie wyroku oraz przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania.

Apelacja obrońcy oskarżonego J. K. (1) zarzuciła zaskarżonemu wyrokowi:

1)  obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść orzeczenia tj. art. 7 k.p.k. przez uznanie za wiarygodne, spójne z innymi zeznaniami i logiczne zeznań złożonych przez H. M. (1) w postępowaniu przygotowawczym, w sytuacji w której zeznania te nie znalazły potwierdzenia ani w zeznaniach tego świadka złożonych w postępowaniu sądowym ani tym bardziej w jakimkolwiek innym źródle dowodowym, były wzajemnie niespójne i nielogiczne oraz wykluczały się wzajemnie, w szczególności w zakresie tak podstawowym jak „fikcyjność” umów darowizn, czy też ich „sprzedaż”, „rozprowadzanie” przez oskarżonego J. K. (1),

2)  w wyniku naruszenia wskazanego wyżej zarzutu, apelacja podniosła również błędy w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia mające wpływ na jego treść przez uznanie, że:

a)  H. M. (1) kierował grupą przestępczą w skład której wchodził oskarżony J. K. (1) o zorganizowanej strukturze i ustalonych zasadach postępowania,

b)  H. M. (1) przekazywał J. K. (1) podpisane przez siebie „in blanco” druki umów darowizn na ChKGDN celem ich sprzedaży,

c)  fikcyjne umowy darowizn na rzecz K. rozprowadzał m.innymi J. K. (1),

d)  ze sprzedaży fikcyjnych umów J. K. (1) przekazywał H. M. (1) ustalony procent zysku,

e)  wpłaty i wypłaty na okaziciela dokonywane z rachunku bankowego ChKGDN przez J. K. (1) dokonywane były w celu usprawnienia „procederu przyjmowania fikcyjnych darowizn”,

f)  J. K. (1) wiedział, iż przekazane przez niego umowy darowizn posłużą do wprowadzenia w błąd organów skarbowych co do rzeczywistej wysokości zobowiązań podatkowych,

3)  błąd w ustaleniach faktycznych mający wpływ na treść orzeczenia w postaci uznania, że oskarżony J. K. (1) umyślnie, wiedząc, że przekazywane przez niego umowy darowizn mają charakter fikcyjny, świadomie pomógł S. P. oraz S. T. w rozliczeniu rzekomo fikcyjnych umów darowizn, w sytuacji w której z innych ustaleń wynika, że J. K. (1) przekazał w/w osobom wypełnione już i podpisane przez H. M. (1) umowy darowizn i osobiście nie odbierał od oskarżonych żadnych kwot, zatem faktycznie istniały obiektywne podstawy do uznania przez oskarżonego, że obaj darczyńcy przekazali H. M. (1) pełne kwoty darowizn wskazane w umowach, co wykluczałoby wiedzę J. K. (1) odnośnie rzekomych fikcyjnych umów, a zatem i umyślne zachowanie w pomocnictwie do czynów wymienionych osób,

4)  błąd w ustaleniach faktycznych mający wpływ na treść wyroku, iż oskarżony J. K. (1) brak udział w zorganizowanej grupie przestępczej z pozostałymi osobami wskazanymi aktem oskarżenia podczas gdy dowody zebrane w sprawie, które nie budziły wątpliwości, a więc dowody z pominięciem niewiarygodnego dowodu z zeznań H. M. (1), nie wskazywały na udział w takiej grupie oskarżonego lecz jedynie jego udział w działalności legalnie funkcjonującego K..

W wypadku uznania w/w zarzutów za niezasadne apelacja zarzuciła wyrokowi nadto rażąco niewspółmierną karę wymierzoną oskarżonemu J. K. (1) w pkt. V i VII wyroku, a tym samym karę łączną w pkt. XIII wyroku; mając na uwadze oparcie zarzutu z pkt. I a/o na „fikcyjnych” darowiznach jedynie 3 osób, przez co podatek narażony na uszczuplenie wyniósł 10.179,90 zł, szkoda ewentualnego pomocnictwa i udział oskarżonego w grupie przestępczej była nieporównanie niższa od pozostałych oskarżonych, zatem wymierzone kary należy uznać za rażąco niewspółmiernie wysokie.

Podnosząc powyższe zarzuty apelacja wnosiła o zmianę zaskarżonego wyroku przez uniewinnienie oskarżonego J. K. (1) od stawianych mu zarzutów popełnienia czynów wskazanych w pkt. I i II aktu oskarżenia ewentualnie o uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Wszystkie apelacje należy uznać za częściowo zasadne.

Odnośnie apelacji prokuratora.

Zarzut błędu w ustaleniach faktycznych odnośnie uznania przez Sąd, iż oskarżony J. K. (1) nie dopuścił się popełnienia zarzucanego mu czynu z art. 299 § 1 i 5 k.k., wskazanego w pkt. XVII a/o, który wynikał z bezkrytycznego dania wiary zeznaniom świadka H. M. (1), uznać należy za w pełni uzasadniony. Z dowodów zebranych w sprawie, w tym z zeznań świadka P. H. (1), który nigdy nie był członkiem (...) wynika bezspornie, iż w dniu 17 grudnia 2001 r. nie otrzymał darowizny w kwocie 4.600 zł od tego K.. Podał, że w tym czasie był bezrobotny, zgubił dowód osobisty, jak też iż podpis na przedmiotowej umowie nie został przez niego zakreślony. Druga umowa darowizny z 16 grudnia 2001 r. wystawiona na nazwisko oskarżonego J. K. przez tenże sam K. również miała charakter fikcyjny.

Z wyjaśnień oskarżonego J. K. wynika, iż nie kwestionował on swojego autorstwa dokonanych zapisów na tychże umowach. Zważyć trzeba, że podpis P. H. również został sfałszowany. Wprawdzie Sąd uznał, że podpis na powyższej umowie został podrobiony, zaś pieniądze z umowy z 16 grudnia 2001 r. oskarżony J. K. otrzymał niedługo po opuszczeniu zakładu karnego, jednakże w tym zakresie nie dokonał weryfikacji dowodów w postaci wyjaśnień J. K. (odnośnie podrobienia umów) jak też H. M. (co do czasu i celu w jakim J. K. otrzymał pieniądze). Z danych o karalności J. K. wynika, iż zakład karny opuścił ostatni raz w dniu 13 grudnia 2001 r., a nie 2 listopada 1999 r. jak twierdził prokurator w apelacji. Istniejące wątpliwości należałoby wyjaśnić.

Nie ulega wątpliwości, że obydwie umowy były w posiadaniu H. M., który prawdopodobnie włączył je do dokumentacji K., w którym pełnił funkcję Przewodniczącego Rady. Z faktu wynikającej fikcyjności przedmiotowych umów sąd nie wyciągnął właściwych wniosków w zakresie odpowiedzialności oskarżonego J. K.. Wydanie orzeczenia uniewinniającego oskarżonego nastąpiło przedwcześnie, gdyż Sąd nie zajął stanowiska o możliwości zakwalifikowania działania oskarżonego jako przestępstwa przeciwko dokumentom jak też nie dokonał oceny prawnej czynu z art. 299 § 4 i 5 k.k., pod którym zarzutem został on oskarżony. Samo stwierdzenie, że H. M. nie wskazał, które umowy z fikcyjnych darowizn od (...) zostały dostarczone przez oskarżonego J. K. jest niewystarczające.

Z utrwalonego orzecznictwa sądowego wynika, że przedmiotem czynności wykonawczych ujętych w przepisie art. 299 § 1 k.k. mogą być wyłącznie środki płatnicze, instrumenty finansowe, papiery wartościowe i dewizowe, prawa majątkowe lub inne mienie ruchome lub nieruchomości, pochodzące z korzyści związanych z popełnieniem czynu zabronionego. Oznacza to, że niezbędne jest ustalenie tego czynu oraz korzyści bezpośrednio lub pośrednio z niego odniesionej przez sprawcę lub inną osobę, a następnie wprowadzone do obrotu.

Nie jest więc wystarczające ustalenie, że określone wartości majątkowe pochodzą z jakiejkolwiek czynności bezprawnej czy też nieujawnionego bądź nielegalnego źródła. Nie jest też wystarczające w tym zakresie ogólne wskazanie, że korzyść majątkowa pochodzi z działalności przestępczej jakiegoś bliżej nie określonego czynu bez sprecyzowania, o jaki konkretnie typ przestępstwa chodzi. Ponadto uznanie danej osoby sprawcą przestępstwa z art. 299 § 1 k.k. tzw. „prania brudnych pieniędzy” wymaga wykazania mu świadomości posługiwania się wartościami majątkowymi o przestępczym pochodzeniu oraz wolę udaremnienia lub znacznego utrudniania identyfikacji tych pieniędzy przez uprawnione organy (np. wyroki SN z 4.10.2011 r. o sygn. III KK 28/11, z 2.02.2012 r. o sygn. II KK 159/10).

Dotychczas przeprowadzone w tym zakresie postępowanie przygotowawcze jak też sądowe nie dało jasnej odpowiedzi, czy oskarżony J. K. (1) swoim działaniem opisanym w zarzucie spełnił znamiona przestępstwa z art. 299 § 1 i 5 k.k.

Skwitowanie przez prokuratora, że delacje H. M. (1) i A. B. (zresztą ogólnikowe), iż umowy darowizny, „od K.” miały za zadanie ukrycie przestępczego pochodzenia pieniędzy uzyskiwanych ze sprzedaży darowizn i uwiarygodnienie charytatywnej działalności K., jest niewystarczające do postawienia zarzutu.

Ponieważ kwestia ta wymaga przedsięwzięcia czynności procesowych zmierzających do wykazania, że oskarżony mógł dopuścić się przestępstwa z art. 299 § 1 k.k., przez precyzyjne ustalenie wszystkich elementów wskazanych w cyt. orzeczeniach, przeto Sąd Apelacyjny uznał za stosowne i celowe, w oparciu o przepis art. 437 § 2 k.p.k. przekazanie sprawy w tej części prokuratorowi do uzupełnienia postępowania przygotowawczego. Obarczenie takim obowiązkiem Sądu Okręgowego było niecelowym ze względu na wielość czynności procesowych (m. innymi przebadanie dokumentów związanych z darowiznami K., a także ustalenie czy oskarżony był sprawcą przestępstwa źródłowego, co wykluczyłoby możliwość przypisania przestępstwa z art. 299 § 1 k.k. – wyrok SN w sprawie II KK 62/08).

Odnośnie apelacji obrońców oskarżonych A. K. (1), H. W. (1) oraz J. K. (1) należy stwierdzić, że zarzuty kierowane wobec wyroku skazującego dotyczące błędu w ustaleniach faktycznych co do przyjęcia przez Sąd Okręgowy, iż oskarżeni działali w zorganizowanej grupie przestępczej mającej na celu popełnianie przestępstw należy uznać za zasadne.

Sąd przyjął, że w nieustalonym dokładnie czasie w 1997 r. założona została grupa przestępcza, której celem było popełnianie przestępstw pomocnictwa do oszustw podatkowych. Na czele grupy stał H. M. (1), przewodniczący Rady Kościoła, który nią kierował, decydował komu wydać podpisane przez siebie in blanco umowy darowizn, rozliczał członków grupy ze sprzedaży fikcyjnych umów darowizn, odbierając od nich połowę osiągniętego z tego tytułu zysku.

W tej grupie przestępczej brali udział m.innymi oskarżeni J. K. (1), H. W. (1) w okresie od 1997 r. do marca 2003 r. zaś A. K. (1) w okresie od 2000 r. do marca 2003 r. Rolą oskarżonych było wyszukiwanie osób chętnych do odliczania w zeznaniach podatkowych fikcyjnych darowizn na cele kultu religijnego i sprzedawanie im umów na rzecz K. za cenę niższą od ustalonej przez kierującego grupą H. M.. O tym czy oskarżeni działali w zorganizowanej grupie przestępczej określonej w art. 258 § 1 k.k. jak to ustalił Sąd Okręgowy czy też zaistniało współsprawstwo osób powiązanych porozumieniem należy mieć na względzie okoliczności wskazane w orzecznictwie sądowym, determinujące przypisanie sprawcom działania w ramach przepisu art. 258 § 1 k.k.

Istnienie grupy, o której mowa w art. 258 § 1 k.k. warunkuje wyodrębniony ośrodek decyzyjny (przywództwo), skoordynowany sposób działania, w miarę stabilny podział zadań i funkcji wewnątrz grupy, pewna trwałość, planowanie przestępstw, zabezpieczanie grupy. Ponadto grupa przestępcza cechuje się hierarchicznym podporządkowaniem, akceptacją poszczególnych jej członków przez pozostałe tworzące tę grupę osoby, a także żeby całość działań podejmowana była w interesie całej grupy w ramach jej istnienia a nie poza nią. Oczywistym jest, że występek z art. 258 § 1 k.k. można popełnić tylko umyślnie. W ocenie Sądu Apelacyjnego wszystkich tych cech w działaniu oskarżonych nie można się dopatrzyć. Otóż z niekwestionowanych ustaleń Sądu wynika, że w 1997 r. (...), której przewodniczył H. M. (1) zdecydowała o rozprowadzaniu fikcyjnych umów darowizn wśród osób chcących takie darowizny rozliczyć w swoich rocznych zeznaniach podatkowych. Tak więc decyzję o przestępczym przedsięwzięciu podjęła Rada Kościoła a nie osoby wchodzące w skład uznanej przez Sąd grupy przestępczej. Ukształtowanie zadań dla działających wspólnie poszczególnych sprawców, tj. także oskarżonych nie wynikało z hierarchiczności lecz z funkcji jaką spełniali w kościele. Otóż H. M. jako przewodniczący Rady Kościoła dysponował umowami darowizn, które podpisywał in blanco. Z kolei oskarżony J. K. (1), który był członkiem Rady posiadał pełnomocnictwo do rachunku bankowego K. prowadzonego przez (...) Bank (...) SA. Oskarżony A. K. (1) nie był członkiem K., natomiast H. W. (1) otrzymywała do rozprowadzenia osobom znajomym fikcyjne umowy darowizn, które otrzymywała od swojego byłego męża W. W., będącego członkiem K.. Ponadto żaden z dowodów nie wskazywał, by członkowie tzw. grupy przestępczej byli podporządkowani ośrodkowi decyzyjnemu, którym miał być H. M.. W każdej chwili mogli dobrowolnie zaprzestać działalności przestępczej bez osiągnięcia zamierzonego celu. Nadto jak ustalił Sąd Okręgowy oskarżeni H. W. (1) i A. K. (1) nie znali wszystkich członków grupy dokonującej przestępstw. Sąd Okręgowy dobitnie zaakcentował, iż brak jest dowodów potwierdzających współdziałanie ze sobą oskarżonych A. K., H. W., J. K. z H. M. w zakresie realizowanym przez niego osobiście procederze fikcyjnych umów z innymi osobami. Fakt ten spowodował, że Sąd zmienił opis czynu wskazanego w pkt. I aktu oskarżenia, przypisując oskarżonym H. W., J. K. i A. K. odrębne przestępstwa w ramach czynu którego mieli dopuścić się wspólnie i w porozumieniu ale z innymi osobami.

Nadto podnieść należy, iż trudno uznać działalność oskarżonych w tzw. grupie przestępczej skoro w czasie kiedy miała ona zaistnieć oskarżony J. K. (1) w okresie od 11 sierpnia 1999 r. do dnia 13 grudnia 2001 r. odbywał karę pozbawienia wolności zaś oskarżony A. K. (1) w czasie od 12 listopada 2000 r. do 28 grudnia 2001 r. również odbywał karę pozbawienia wolności (dane o karalności).

Wszystkie wskazane okoliczności a także mając na względzie orzeczenie Sądu Najwyższego z 12 stycznia 1995 r. o sygn. II UKN 232/94 iż „nie jest uzasadnione odnoszenie pojęcia „związku” w rozumieniu prawa karnego materialnego (np. ar t. 165 d. k.k., art. 14 i 36 m. k.k. , art. 278 k.k.) do wspólnoty o charakterze religijnym, wyznaniowym – zbiorowiska ludzi, których łączy nie więź organizacyjna ale religijna”, które to orzeczenie odnosi się w sposób pośredni do działania oskarżonych w ramach legalnie zarejestrowanego „ (...), wskazują, iż oskarżonym A. K., J. K. i H. W. nie można przypisać przestępstwa z art. 258 § 1 k.k.

Konsekwencją takiego stanowiska Sądu Apelacyjnego było nie tylko uniewinnienie tych oskarżonych od popełnienia zarzuconego im czynu z art. 258 § 1 k.k. ale także wyeliminowanie z podstawy prawnej skazania i wymiaru kary za przestępstwa z pkt. III, IV i V wyroku art. 65 § 1 k.k. oraz ustalenie, że działali w zorganizowanej grupie mającej na celu popełnianie przestępstw.

Zdaniem Sądu odwoławczego oskarżeni czynów przypisanych im w powyżej wskazanym zakresie dokonali w postaci współsprawstwa. W pozostałym zakresie apelacji Prokuratora i obrońców oskarżonych Sąd Apelacyjny uznał za niezasadne.

Co do apelacji Prokuratora.

Nie można podzielić zarzutu, iż Sąd popełnił błąd w ustaleniach faktycznych przez pominięcie w przypisanym oskarżonemu J. K. (1) w pkt. I a/o (pkt. V wyroku) ustalenia iż udzielił pomocy większej ilości fikcyjnych darczyńców, których wartość sprzedanych z jego udziałem darowizn była wyższa o kwotę 121.555 zł.

Otóż Sąd Okręgowy w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku dokonał ustaleń, iż oskarżony J. K. (1) w okresie od 10 do 13 czerwca 2002 r. dokonał wielokrotnych wpłat gotówkowych tytułem rzekomych darowizn na okaziciela, uzyskując w ten sposób bankowe potwierdzenie dokonanych wpłat, a następnie w tych samych dniach oskarżony wypłacił z banku wpłacone poprzednio kwoty. W ciągu trzech dni oskarżony odebrał w taki sposób ponad 120.000 zł z rachunku K.. Później uzyskane w ten sposób dowody wpłat H. M. (1) przekazał innym osobom sprzedającym fikcyjne darowizny.

Ustaleń faktycznych w tym zakresie Sąd dokonał w oparciu m. innymi o zeznania B. G., S. P. oraz dokumentację (...) Banku (...).

Powyższej kwoty z powyższych operacji bankowych Sąd Okręgowy nie „włączył” do opisu przypisanego oskarżonemu J. K. czynu wskazanego w pkt. V wyroku.

Zmiana opisu pierwotnie zarzuconego czynu, wynikła z faktu, iż Sąd Okręgowy nie znalazł dowodów potwierdzających współdziałanie ze sobą oskarżonych A. K., H. W. (1) i J. K.. Sąd ten również podniósł, iż żaden z wiarygodnych dowodów nie wskazał, by którykolwiek z wymienionych oskarżonych wniósł swój sprawczy wkład w sprzedaż przez H. M. (1), bądź inne osoby fikcyjnych umów darowizn na rzecz K.. Ustaleń powyższych prokurator w apelacji nie negował.

W związku z tym Sąd Okręgowy w zmienionym opisie czynu nie tylko zmienił czasokres popełnienia zarzucanego oskarżonemu czynu ale ograniczył się tylko do tych faktów, w których oskarżony aktywnie uczestniczył tj. przekazania fikcyjnych umów darowizny S. P., P. D. (1) i S. T..

Sąd Okręgowy nie mógł „włączyć” do zarzutu kwoty proponowanej przez Prokuratora mimo ustalenia, że na tę sumę dokonał operacji bankowych albowiem wpłacenie kwot pieniężnych na okaziciela i ponowne ich wypłacenie nie stanowi jeszcze przestępstwa, a ponadto nie wiadomo, która z kwot wypłaconych z banku na rzecz K. posłużyła do przestępczego procederu obracania fikcyjnymi umowami darowizn. Przecież ostatecznie pieniądze i umowy darowizn trafiły do H. M. i on nimi dysponował.

Sąd przeto poza wiedzą, że oskarżony J. K. przekazał fikcyjne umowy darowizn tylko trzem osobom, nie miał dostatecznej wiedzy (z braku dowodów), by inne osoby skorzystały z dokumentów przekazanych przez oskarżonego. Nie wykluczonym jest, że umowami darowizn z pokwitowaniem przez Bank przelewu na nie pieniędzy (które później oskarżony wycofał) i posłużył się H. M. w stosunku do innych osób, o czym oskarżony J. K. w ogóle nie wiedział.

Co do apelacji obrońcy oskarżonej H. W. (1).

Sąd Apelacyjny nie podziela poglądu zawartego w apelacji, iż Sąd Okręgowy winien czyny oskarżonej zarzucone w pkt. XIII, XIV, XV i XVI a/o (pkt VIII wyroku) kwalifikowane z art. 286 § 1 k.k. uznać za wykroczenia z art. 56 § 3 w zw. z art. 51 § 1 i 2 k.k.s., które to czyny uległy przedawnieniu. Otóż zarzut ten jest sformułowany nieprawidłowo. Można bowiem podnosić zarzut obrazy prawa materialnego tylko w sytuacji kiedy nie kwestionuje się ustaleń faktycznych. Przepisy, które proponuje obrońca oskarżonej H. W. (dotyczące oszustwa podatkowego) nie zawierają w swoich znamionach stosowania przez sprawcę oszukańczych mechanizmów wykonawczych ani też działania w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, które to znamiona określają czyn z art. 286 § 1 k.k. przypisany oskarżonej.

Apelujący nie kwestionował, by czynów wskazanych w pkt. VIII wyroku dokonała w celu osiągnięcia korzyści majątkowej w rozumieniu art. 115 § 4 k.k. przy posłużeniu się oszukańczymi metodami. W związku z tym kwestionowanie przez niego skazania oskarżonej z art. 286 § 1 k.k. nie mogło odnieść pożądanego skutku. Odnośnie tej części apelacji dokładnie wypowiedział się Sąd Okręgowy na k. 72-75 maszynopisu uzasadnienia. Ocenę prawną działania oskarżonej dokonaną przez Sąd orzekający Sąd Apelacyjny aprobuje i dlatego nie widzi potrzeby jej ponownego przytaczania.

Co do pozostałych zarzutów zawartych w apelacjach obrońców oskarżonych J. K., A. K. i H. W.. Podnoszone zarzuty błędu w ustaleniach faktycznych, naruszenia przepisów procesowych w zakresie oceny dowodów, Sąd Apelacyjny uznał za niezasadne.

Całkowicie chybiony jest zarzut obrazy przepisu postępowania polegający na błędnej ocenie materiału dowodowego. Sąd Okręgowy dokonał wszechstronnej analizy dowodów zgodnie z kryteriami określonymi w art. 7 k.p.k. Poddał wnikliwej ocenie wyjaśnienia oskarżonych oraz świadków w kontekście ich delacji składanych w postępowaniu przygotowawczym jak też sądowym. Sąd w sposób przekonujący wypowiedział się, którym dowodom i w jakim zakresie dał wiarę, którym zaś tego przymiotu odmówił. W szczególności dotyczyło to zeznań kluczowego świadka H. M. (1) czy też W. W., S. P., P. D. (2), J. C., R. P., J. W., S. B. czy też M. B., S. T., T. B. i innych, wymienionych w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku – świadków odbierających od oskarżonych fikcyjne umowy darowizn. Dowody powyższe Sąd weryfikował m. innymi przez analizę rocznych zeznań podatkowych osób posługujących się fikcyjnymi darowiznami oraz dokonujących przez nich korekt podatkowych.

W związku z tym Sąd odwoławczy w pełni zaaprobował dokonaną ocenę dowodów w zakresie przepisanych oskarżonym czynów w pkt. III, IV, V i VIII wyroku, uznając ją za pełną, przekonującą i zgodną ze wskazaniami wiedzy oraz logicznego rozumowania.

Kwalifikacja prawna czynów oskarżonych A. K. (1), H. W. (1) i J. K. (1) za przestępstwa wskazane w pkt. III, IV i V wyroku po dokonaniu korekt omówionych we wcześniejszej fazie niniejszego uzasadnienia tj. wyeliminowania z podstawy prawnej skazania i wymiaru kary art. 65 § 1 k.k. oraz ustalenia, iż działali w zorganizowanej grupie mającej na celu popełnianie przestępstw, w pozostałej części podanej wyroku Sądu Okręgowego jest właściwa. Również przyjęcie przez Sąd Okręgowy, iż oskarżona H. W. (1) czynów wskazanych w pkt. VIII wyroku popełniła przez wypełnienie znamion przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. jest prawidłowe.

Dokonując zmian w zaskarżonym wyroku zaszła konieczność rozwiązania kar łącznych orzeczonych wobec oskarżonych A. K., J. K. i H. W..

Wskutek rozstrzygnięcia Sądu Apelacyjnego zaszła konieczność wymierzenia nowej kary łącznej tylko wobec oskarżonej H. W. (1). Pozostałym oskarżonym pozostały tylko pojedyncze skazania. Oskarżonemu A. K. za czyn opisany w pkt. III, zaś J. K. za czyn opisany w pkt. V wyroku. Tymże oskarżonym, mimo drobnych korekt prawnych Sąd odwoławczy nie zmienił wysokości orzeczonych kar, uznając je za adekwatne do stopnia zawinienia i biorąc pod uwagę okoliczności, którymi kierował się Sąd Okręgowy.

Natomiast wobec oskarżonej H. W. (1) Sąd orzekając karę łączną pozbawienia wolności obniżył ją do 1 roku i 3 miesięcy biorąc pod uwagę nową okoliczność, iż została uniewinniona za przestępstwo z art. 258 § 1 k.k. oraz okoliczności wskazane przez Sąd Okręgowy na k. 87 i 88 maszynopisu pisemnego uzasadnienia wyroku. Sąd odwoławczy zaaprobował stanowisko Sądu I instancji, iż do oskarżonej można zastosować przepisy art. 69 k.k. z jednoczesnym skróceniem okresu próby do lat 3 i oddaniem jej pod dozór kuratora.

Z tych więc wszystkich powodów Sąd Apelacyjny orzekł jak w wyroku, zwalniając oskarżonych na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie w sprawie obciążając nimi Skarb Państwa.