Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 lutego 2013 roku

Sąd Rejonowy w Środzie Śląskiej Wydział I Cywilny

w składzie: Przewodniczący SSR Bartłomiej Rajca

Protokolant: Mirosława Mękarska

po rozpoznaniu na rozprawie

w dniu 14 lutego 2013 roku w Ś.

sprawy z powództwa P. K.

przeciwko K. M.

o wydanie nieruchomości

I.  nakazuje pozwanemu K. M. wydać powodowi P. K. nieruchomość rolną stanowiącą działkę gruntu nr (...) w W., Gm. K., dla której Sąd Rejonowy w Środzie Śląskiej prowadzi księgę wieczystą nr KW (...) w zakresie jej części o powierzchni 0,4873 ha położonej pomiędzy punktami granicznymi 600, 779, 1u i 2u zgodnie z mapą geodezyjną pt.„Ustalenie granic działki nr (...)” stanowiącą załącznik do sporządzonej w niniejszej sprawie opinii biegłego sądowego z zakresu geodezji J. B. z maja 2012 r.,

II.  zasądza od pozwanego K. M. na rzecz powoda P. K. kwotę 407 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Zarządzenia:

1.  odnotować,

2.  kal. 21 dni,

27.02.2013r.

UZASADNIENIE

Powód wniósł w dniu 29 marca 2011 r. za pośrednictwem poczty do tut. Sądu pozew przeciwko pozwanemu K. M.o nakazanie mu wydania powodowi zajętej przez pozwanego części działki rolnej o nr geodezyjnym (...) w W., gm. K.o pow. 0,40 ha, dla której tut. Sąd prowadzi księgę wieczystą nr (...)oraz o zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu powód wskazał, że prowadzi gospodarstwo rolne w okolicach Ś.i U., a w dniu 27.12.2002 r. nabył nieruchomość rolną stanowiącą ww. działkę geodezyjną i od tego czasu prowadzi na tej nieruchomości działalność rolniczą, w tym produkcję zbóż. Ponieważ gospodarstwo rolne prowadzone przez powoda ma charakter rodzinny, gdyż powód prowadzi je wraz z ojcem i braćmi, w zależności od potrzeb gospodarczych oraz konieczności stosowania płodozmianu, powód samodzielnie uprawiał tę działkę bądź ją dzierżawił lub użyczał ją na cele rolne członkom swojej najbliższej rodziny. Natomiast pozwany użytkuje rolniczo działkę oznaczoną nr (...), która graniczy z częścią działki nr (...)objętej żądaniem pozwu. W roku 2009 działka nr (...)będąca własnością powoda została obsiana burakami cukrowymi, lecz pozwany nie bacząc na to, zaorał jej część (niszcząc tym samym zasiewy) o pow. 0,40 ha i obsiał ją i użytkował rolniczo na własny rachunek. Pozwany jesienią 2009 r. na własny koszt zlecił uprawnionemu geodecie I. P.dokonanie dokładnych pomiarów i wyznaczenie granic między nieruchomością powoda i pozwanego, a pozwany zapoznał się z pomiarami dokonanymi przez geodetę i podpisał sporządzony przez niego protokół. Pomimo jednak przeprowadzonego postępowania w kolejnym roku tj. 2010 pozwany zniszczył punkty graniczne i naruszył wskazane granice, a zajętą uprzednio część nieruchomości ponownie obsiał zbożem i prowadził na niej we własnym imieniu i na swoją rzecz działalność rolniczą. Powód podniósł, że wskutek tego działania pozwany pozbawił powoda w sposób trwały władztwa nad częścią rzeczy stanowiącej jego własność. Powód wskazał też, że działający w imieniu powoda jego ojciec wezwał pozwanego pismem z dnia 5 maja 2010 r. do wydania zajętej części nieruchomości i odtworzenia wskazanych przez geodetę granic, lecz pozwany nie zareagował na to wezwanie, co uczyniło pozew koniecznym. Jako podstawę prawną powództwa powód wskazał art. 222 § 1 Kc. W toku procesu powód precyzował swoje żądanie w zakresie wymiarów części działki nr (...)stanowiącej przedmiot pozwu, ostatecznie dostosowując je do ustaleń wynikających z przeprowadzonej w niniejszej sprawie opinii biegłego geodety J. B..

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie na jego rzecz kosztów procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu swojego stanowiska pozwany przyznał, że stanowiąca jego własność nieruchomość nr (...) graniczy z działką powoda nr (...), jednak nieruchomości te nie są w żaden sposób rozgraniczone gdyż brak jest punktów wyznaczających granice działek; pozwany zaprzeczył jednocześnie, by niszczył jakiekolwiek granice działki czy też zapoznał się z protokołem I. P.. Pozwany przyznał, że na podstawie umowy darowizny z dnia 17.03.2005 r. jest właścicielem działki nr (...)o pow. 10,39 ha, dla której tut. Sąd prowadzi księgę wieczystą nr KW (...)i wskazał, że użytkuje ją w taki zakresie, w jakim jest jej właścicielem przecząc jednocześnie, by pas działki, którego wydania domaga się powód, leżał w granicach działki powoda.

Bezspornym w sprawie (wskutek milczenia lub wyraźnego przyznania w tym zakresie stron – art. 229 i 230 Kpc) było, że powód od dnia 27.12.2002 r. jest właścicielem nieruchomości rolnej stanowiącą działkę geodezyjną o nr geodezyjnym 195/3 w W., gm. K. o pow. 0,40 ha, dla której tut. Sąd prowadzi księgę wieczystą nr (...) i od tego czasu prowadzi na tej nieruchomości działalność rolniczą, w tym produkcję zbóż, a ponieważ gospodarstwo rolne prowadzone przez powoda ma charakter rodzinny, gdyż powód prowadzi je wraz z ojcem i braćmi, w zależności od potrzeb gospodarczych oraz konieczności stosowania płodozmianu, powód samodzielnie uprawiał tę działkę bądź ją dzierżawił lub użyczał ją na cele rolne członkom swojej najbliższej rodziny. Natomiast pozwany jest na podstawie umowy darowizny z dnia 17.03.2005 r. właścicielem działki nr (...) o pow. 10,39 ha, dla której tut. Sąd prowadzi księgę wieczystą nr KW (...), która graniczy z częścią działki nr (...) objętej żądaniem pozwu i pozwany użytkuje działkę oznaczoną nr (...) również rolniczo. Nadto działający w imieniu powoda jego ojciec wezwał pozwanego pismem z dnia 5 maja 2010 r. do wydania zajętej części nieruchomości i odtworzenia wskazanych przez geodetę granic (nadto wynika to z dokumentów przedłożonych przez strony tj. umowy sprzedaży z 27.12.2002 r. – k.5-8, wezwania z dnia 5.05.2010 r. wraz z potwierdzeniem nadania–k.11, odpisu z księgi wieczystej nr (...) – k.19-21, umowy darowizny z 17.03.2005 r. – k.41-43, odpisu z księgi wieczystej tut. Sądu o nr KW (...)).

Sąd ustalił nadto w sprawie następujący stan faktyczny:

Od czasu zakupu swojej działki w 2002 r. powód użytkował również sporną część gruntu.

Dowód: - zeznania świadka A. K. – k. 56-57

Kiedy pozwany uzyskał własność swojej działki w 2005 r., udostępnił to pole firmie (...), który zasiał na niej lucernę, w tym również na spornej części gruntu. Kiedy lucerna wzeszła, powód zaczął opryski na spornej części gruntu i zaorał tę sporną część.

Dowód: - zeznania świadka J. C. – k.84-85

- zeznania świadka R. G. – k.94-95

W marcu lub kwietniu 2009 r. kiedy to na nieruchomości powoda faktycznie gospodarował ojciec powoda A. K. i miał na niej zasiane buraki, sporna część gruntu została zaorana przez pozwanego.

Dowód: - zeznania świadka A. K. – k. 56-57

- zeznania świadka J. C. – k.84-85

Wówczas rodzina powoda zleciła firmie geodety uprawnionego I. P. ustalenie i okazanie granic działek powoda i pozwanego. W wyniku przeprowadzonych prac geodezyjnych przez I. P. i jego syna J. P., również geodetę prowadzącego z nim gospodarczą działalność geodezyjną, okazało się, że granica działki powoda z działką pozwanego przebiega znacząco dalej wgłąb gruntu zajętego przez pozwanego od strony swojej działki. Po tych czynnościach działka pozwanego została opalikowana przez geodetę drewnianymi palikami.

Dowód: - zeznania świadka A. K. – k. 56-57

- zeznania świadka I. P. – k.57, 99-100

- zeznania świadka J. P. – k.98-99,

- wykaz zmian danych ewidencyjnych – zmiana powierzchni działki nr (...) – k.66,

- zgłoszenie zmian do ewidencji gruntów – k.67,

- protokół ustalenia granic – k.68,

- zgłoszenie dokumentacji do Wydziału Geodezji i Kartografii Starostwa (...) – k.69

Pozwany zapoznał się z przebiegiem wyznaczonych wówczas granic, lecz odmówił złożenia podpisu na protokole ustalenia granic z dnia 23.06.2009 r.

Dowód: - protokół ustalenia granic – k.68

Powód z rodziną byli przekonani, że pozwany uzna tę granice, ale po zbiorach okazało się, że pole, które zostało zaorane by przywrócić stan poprzedni, zostało odorane, a słupki graniczne zniknęły.

Dowód: - zeznania świadka A. K. – k. 56-57

W 2011 r. w toku niniejszego postępowania pozwany również zlecił wykonanie pracy geodezyjnej polegającej na ustaleniu granicy pomiędzy działką pozwanego a działką powoda geodecie uprawnionemu J. S.. Po ustaleniu przebiegu granicy pomiędzy działkami stron i zastabilizowaniu jej żelaznymi rurkami i tzw. świadkiem, geodeta ten dokonał okazania granic, której przebieg pozwany przyjął bez zastrzeżeń, natomiast powód odmówił podpisania protokołu okazania granic. Granice ustalone przez geodetów J. S. i I. P. nie pokrywają się.

Dowód: - zeznania świadka J. S. – k.83-84

Granica działki powoda nr (...)powinna biec po punktach granicznych nr 600, 596, 592, 501, 588, 504, 514, 775, 776, 777, 778, 779,600. Granica pomiędzy działkami powoda nr (...)i pozwanego nr (...)powinna przebiegać po punktach granicznych nr 600, 779. Powierzchnia zajęta przez pozwanego kosztem działki powoda nr (...)ma powierzchnię 0,4873 ha i leży pomiędzy punktami granicznymi 600, 779, 1 u i 2u.

Dowód: - opinia biegłego sądowego z zakresu geodezji J. B. wraz za załącznikami, w tym m.in. z mapą geodezyjną „ustalenie granic działki nr (...)” z maja 2012 r. – k. 110-189,

- pisemne wyjaśnienia biegłego – k.219

- ustne wyjaśnienia biegłego – k.238-241

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd zważył, co następuje:

Powództwo okazało się bezzasadne.

Dokonując ustaleń stanu fatycznego Sąd nie podzielił zastrzeżeń pozwanego do opinii sądowego z zakresu geodezji J. B., sporządzonej w niniejszej sprawie, gdyż biegły w pisemnych i ustnych wyjaśnieniach w sposób przekonywujący wyjaśnił i rozwinął stwierdzenia zawarte w jej opinii pisemnej i odniósł się do zastrzeżeń pozwanego, odpierając w stanowczy, wyczerpujący, logiczny i zrozumiały sposób te zastrzeżenia. Treść tej opinii, również w świetle wyjaśnień biegłego, nie wykazuje sprzeczności z zasadami logicznego myślenia, doświadczenia życiowego i wiedzy powszechnej, które uzasadniałyby konieczność zasięgnięcia opinii innego biegłego, a właśnie pod tymi względami należy oceniać opinie biegłych. Zgodnie bowiem z poglądem wyrażonym w orzecznictwie sądowym ( wyrok SN z 7.04.2005 r. w sprawie II CK 572/04, opubl. w LEX nr 151656) specyfika oceny dowodu z opinii biegłego wyraża się w tym, że sfera merytoryczna opinii kontrolowana jest przez sąd, który nie posiada wiadomości specjalnych, w istocie tylko w zakresie zgodności z zasadami logicznego myślenia, doświadczenia życiowego i wiedzy powszechnej. Skuteczna polemika z ustaleniami biegłego nie może zatem polegać na podważaniu wniosków wynikających z wiedzy merytorycznej biegłego, dopóki nie zostanie wykazane, że wnioski te sprzeczne są z zasadami logiki, doświadczenia życiowego i powszechnie znanych faktów. Biegły wskazał w szczególności, że w geodezji obowiązuje tzw. ciągłość pomiarów tzn. wcześniejszy pomiar na danej nieruchomości musi być uwzględniony w pomiarze następnym, a w niniejszej sprawie pierwotnym pomiarem na osnowę państwową był pomiar wywłaszczeniowy z 1976 r., natomiast geodeta M. M. (1) wykonujący pracę geodezyjną polegającą na pomiarze i wskazaniu granicy działki nr (...) nie wykorzystał tych danych z 1976 r. co jest z poważnym błędem dyskwalifikującym operat M. M., gdyż założone przez niego nowe punkty graniczne nie pokrywają się z punktami granicznymi w wywłaszczenia z 1976 r.i nie są możliwe do jednoznacznego wznowienia. Z uwagi na powyższe operat geodety M. M. nie powinien być przyjęty do zasobu geodezyjnego jak również z powodu wykonania pomiaru w układzie lokalnym i przyjęciu ustalonych przez siebie nowych punktów granicznych, a na ustaleniach tego operatu oparł się geodeta J. S. sporządzając swój operat. Z kolei geodeta I. P. wykonując swoją pracę geodezyjną w 2009 r. uwzględnił pomiar z 1976 r. co odpowiada ww. zasadzie ciągłości pomiarów. Biegły też wyjaśnił w swoich ustnych wyjaśnieniach m.in. w jaki sposób sprawdził prawidłowość czynności dokonywanych przez geodetę I. P. i dlaczego ustalenia tego geodety należy przyjąć za prawidłowe. Należy zatem przyjąć, że zarzuty pozwanego do opinii biegłego są niezasadne i wynikają z niezadowolenia pozwanego z wniosków końcowych tej opinii. Tymczasem w orzecznictwie sądowym wyrażono wielokrotnie opinię, że nie ma uzasadnienia wniosek o powołanie kolejnego biegłego jedynie w sytuacji, gdy już złożona opinia jest niekorzystna dla strony (tak m.in. SN w wyroku z 16.09.2009 r. I UK 102/09, LEX nr 537027 oraz wyrok SN z 06.05.2009r., II CSK 642/08, LEX nr 511998). Z tego względu Sąd pominął na podstawie art. 217 Kpc zawnioskowany przez pozwanego dowód z opinii innego biegłego jako powoływany jedynie dla zwłoki. Sąd pominął też zawnioskowany przez pozwanego dowód z konfrontacji pomiędzy biegłym a świadkiem J. S., gdyż procedura cywilna nie przewiduje możliwości konfrontacji biegłego ze świadkiem, gdyż te osoby występują w różnych rolach procesowych, których łączenie w tej samej sprawie jest niedopuszczalne.

Natomiast Sąd odmówił w znacznej mierze mocy dowodowej zeznaniom świadków M. S., R. G. w znacznym zakresie oraz w pewnym zakresie również świadków J. C. i A. K., oraz J. i I. P. i J. S., jako że nie wniosły one wiele do ustalenia faktów, mających w sprawie istotne znaczenie. Przedmiotem postępowania było bowiem w niniejszej sprawie wydanie określonej części gruntu na zasadzie powództwa windykacyjnego, a więc ustalenie czy sporna część gruntu jest przedmiotem własności powoda, a nie ochrona posiadania (w którym istotne byłyby takie okoliczności jak np. ostatni stan spokojnego posiadania, czy dokonane zniszczenia upraw, w którym to przedmiocie głownie wypowiadali się świadkowie, nie będący geodetami) czy też jakieś roszczenia o zapłatę lub odszkodowawcze stron czy w końcu przebieg czynności wznowienia granic dokonanych przez geodetów na zlecenie stron (o czym zeznawali świadkowie – geodeci).

Przechodząc do przedstawienia podstawy prawnej rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie, należy wskazać, że zgodnie z art. 222 § 1 kc właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą. Ponieważ z ustalonego stanu faktycznego wynika, że pozwany włada faktycznie określoną częścią nieruchomości powoda, a ponieważ pozwany nawet nie twierdził, że przysługuje mu skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą, należało nakazać pozwanemu wydanie tej określonej części nieruchomości powoda, o czym orzeczono w pkt I wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 Kpc mając na uwadze, że powództwo zostało uwzględnione. Zasądzona od pozwanego na rzecz powoda kwota 407 zł stanowi celowe w rozumieniu art. 98 § 1 i 3 Kpc koszty procesu poniesione przez powoda (na które składały się kwota 30 zł tytułem należnej opłaty od pozwu kwota 360 zł tytułem należnej opłaty za czynności pełnomocnika powoda będącego radcą prawnym, 17 zł tytułem kosztów opłaty skarbowej od pełnomocnictwa). Wysokość stawki zastępstwa procesowego powoda znajduje uzasadnienie w § 10 pkt 2 Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radcy prawnego oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu. (Dz. U. nr 163 z dnia 3 października 2002 r., poz. 1349 z późn. zm.) a jej minimalna wysokość – w § 2 ww. Rozporządzenia mając na uwadze, że nie można w ocenie Sądu przyjąć, by nakład pracy radcy prawnego w niniejszej sprawie, a także charakter sprawy i wkład pracy rady prawnego w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia uzasadniał przyjęcie wyżej stawki niż minimalna.

Z uwagi na powyższe Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.