Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Jelenia Góra, dnia 28-03-2013 r.

Sąd Rejonowy w Jeleniej Górze I Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący:SSR Paweł Siwek

Protokolant:Marcin Szczypiński

po rozpoznaniu w dniu 19-03-2013 r. w Jeleniej Górze

sprawy z powództwa A. G.

przeciwko (...) S.A. w W.

o zapłatę

I.  zasądza od strony pozwanej (...) S.A. w W. na rzecz powódki A. G. kwotę 61,50 zł (sześćdziesiąt jeden złotych pięćdziesiąt groszy) z ustawowymi odsetkami od dnia 23 marca 2012 roku do dnia zapłaty,

II.  dalej idące powództwo oddala,

III.  zasądza od powódki A. G. na rzecz strony pozwanej (...) S.A. w W. kwotę 617 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 23 czerwca 2012 r. powódka A. G. domagała się zasądzenia od (...) S.A. w W. kwoty 3.103,29 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 16 marca 2012 r. do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu swojego pozwu powódka wskazała, iż była właścicielką samochodu osobowego marki R. (...) nr rej. (...) i była ubezpieczona w A..

W dniu 21 lutego 2012 r. doszło do zdarzenia drogowego na autostradzie (...). Powódka wiozła do szpitala we W. swojego dziadka.

Sprawca szkody był ubezpieczony w (...).

Powódka wezwała Policję. Bez zawiadamiania zjawiła się laweta. Ponieważ dziadek powódki jechał do szpitala oraz w związku z koniecznością usunięcia pojazdu z autostrady powódka za pomocą podstawionej lawety usunęła pojazd. Samochód został zawieziony do W. na parking firmy (...). Koszty dowozu wraku samochodu do miejsca zamieszkania powódki byłyby znaczenie wyższe.

W wyniku zdarzenia powódka poniosła szkody polegające na szkodzie całkowej w samochodzie w kwocie 14.050 zł, kosztów holowania w kwocie 1.126,68 zł, kosztów wynajęcia samochodu zastępczego na czas naprawy w kwocie 3.271,80 zł, czynności oględzin pojazdu w kwocie 344,40 zł, merytorycznej obsługi szkody komunikacyjnej w kwocie 1.476,00 zł, zabezpieczenia pojazdu przed warunkami atmosferycznymi w kwocie 61,50 zł, przyjęcia pojazdu w kwocie 123,00 zł i kosztów parkingu w kwocie 701,10 zł.

Poza sporem jest, że wrak samochodu został odkupiony za kwotę 7.350 zł.

Wszystkie w/w czynności powstały w związku ze szkodą. Gdyby szkoda nie zaistniała to powódka nie musiałaby ponosić w/w wydatków. Wydatki te były uzasadnione i konieczne z uwagi na okoliczności zdarzenia.

Z zestawienia tych kosztów strona pozwana uznała jedynie szkodę całkowitą w kwocie 14.050,00 zł, koszty oględzin w kwocie 344,40 zł, koszty parkingu w kwocie 701,10 zł, koszty holowania w kwocie 1.126,68 zł oraz częściowo koszty wynajęcia samochodu w kwocie 2.173,41 zł.

Natomiast strona pozwana nie uznała kosztów wynajęcia samochodu zastępczego w kwocie 1.098,39 zł, kosztów przyjęcia pojazdu w kwocie 123,00 zł, kosztów zabezpieczenia samochodu przed warunkami atmosferycznymi w kwocie 61,50 zł, kosztów merytorycznej obsługi szkody komunikacyjnej w kwocie 1.476,00 zł i kosztów oględzin pojazdu w kwocie 344,40 zł.

Łącznie strona pozwana nie uznała kosztów na kwotę 3.103,29 zł.

Powódka liczy odsetki ustawowe od dnia pod decyzji odmawiającej w/w odszkodowania.

W ocenie powódki bezwzględnie konieczne były oględziny pojazdu.

Także zasadny jest koszt związany z przyjęciem samochodu przez likwidatora. Pokrywa on koszty pracy likwidatora.

Ponieważ powódka nie jest specjalistą w zakresie likwidacji szkody, a zatem koszty merytorycznej obsługi szkody w kwocie 1.476,00 zł są w pełni zasadne.

Konieczne było też zabezpieczenie wraku samochodu na czas likwidacji szkody przed deszczem i innymi opadami, aby nie zwiększać rozmiaru szkody.

Strona pozwana bezzasadnie odmówiła wypłaty odszkodowania pokrywającego w pełni wynajęcie samochodu zastępczego. Wypadek spowodował, że powódka utraciła możliwość korzystania z własnego pojazdu. Powódka nie zna średnich cen wynajęcia samochodu i nie musi ich znać. Strona pozwana nic nie informowała powódki o jakichkolwiek ograniczeniach kwotowo – cenowych związanych z wynajęciem samochodu lub ramach czasowych takiego wynajęcia. Kwota najmu samochodu zastępczego mieściła się w średnich cenach i nie była wygórowana. Dlatego strona pozwana winna zwrócić powódce pełną kwotę za wynajem samochodu zastępczego, a nie tylko część.

W odpowiedzi na pozew (...) S.A. w W. wniosła o oddalenie powództwa.

W uzasadnieniu swojego stanowiska strona pozwana przyznała, iż samochód należący do powódki w dniu 21 lutego 2012 r. uległ uszkodzeniu wskutek ruchu innego pojazdu, którego posiadacz ubezpieczony był w pozwanym zakładzie.

Powódka w trakcie postępowania likwidacyjnego przedłożyła faktury za wynajem pojazdu zastępczego, usługi parkowania uszkodzonego samochodu oraz innych usług wykonanych przez spółkę (...).

Strona pozwana uznała koszty wynajmu samochodu zastępczego w kwocie 2.173,41 zł stanowiącą równowartość 19 dni w kwocie po 114,39 zł brutto, tj. wg średnich stawek stosowanych przez firmy zawodowo zajmujące się wynajmem pojazdów oraz koszty parkowania w żądanej kwocie 701,10 zł brutto.

Strona pozwana nie uznała pozostałych kosztów ujętych w fakturze nr (...) w poz. 1 – 4 z uwagi na brak podstaw.

Brak było, zdaniem strony pozwanej, uzasadnienia żądania zwrotu kosztów czynności przy oględzinach pojazdu, gdyż to zakład ubezpieczeń dokonuje oględzin pojazdu nie oczekując przy nich asysty.

Nic nie jest wiadome stronie pozwanej, jaką merytoryczną obsługę szkody komunikacyjnej miał na względzie wystawca faktury. Gdyby w grę wchodziły koszty pomocy pozasądowej w dochodzeniu roszczenia, to nie mieszczą się one w zakresie świadczeń przysługujących z umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej.

Brak było również podstaw do żądania zwrotu kosztów przyjęcia pojazdu i zabezpieczenia go przed wpływem warunków atmosferycznych.

Żądanie wyższych kwot wynajmu samochodu oraz pozostałych nieuznanych przez stronę pozwaną jest nieuzasadnione.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 21 lutego 2012 r. na skutek kolizji drogowej uszkodzeniu uległ samochód marki R. (...), o numerze rejestracyjnym (...), należący do A. G..

Sprawca zdarzenia H. G. był ubezpieczony w (...) S.A. w W..

(Dowód: - okoliczność bezsporna

- notatka informacyjna o zdarzeniu drogowym k. 5

- zeznania świadka M. G. k. 43 – 43v

- zeznania powódki A. G. k. 43v – 44, 56v)

Na skutek zdarzenia pojazd A. G. doznał tak znacznych uszkodzeń, iż koszt jego naprawy przewyższyłby jego wartość sprzed zdarzenia, tzw. szkoda całkowita.

(...) S.A. w W. uznając w/w szkodę wypłacił A. G. odszkodowanie w kwocie 14.050 zł.

(Dowód: - okoliczność bezsporna

- pismo z dnia 15.03.2012 r. k. 12)

W wyniku zdarzenia z dnia 21 lutego 2012 r. w pojeździe marki R. (...), o numerze rejestracyjnym (...), doszło między innymi do wybicia szyby, uszkodzenia drzwi i przedniej maski.

(Dowód: - zeznania świadka M. G. k. 43 – 43v

- zeznania powódki A. G. k. 43v – 44, 56v)

A. G. w wyniku kolizji drogowej poniosła koszt holowania uszkodzonego pojazdu na parking firmy (...) sp. z o.o. we W. w kwocie 1.126,68 zł brutto.

(Dowód: - kosztorys pomocy drogowej k. 6

- faktura VAT nr (...) z dnia 12.03.2012 r. k. 9)

W dniu 21 lutego 2012 r. A. G. wynajęła od firmy (...) sp. z o.o. we W. pojazd zastępczy w postaci samochodu marki C. (...) za stawkę 180 zł brutto za jedną dobę użytkowania.

Pojazd zastępczy został zwrócony przez A. G. po 19 dniach - w dniu 12 marca 2012 r.

Za wynajem pojazdu zastępczego A. G. została wystawiona przez (...) sp. z o.o. we W. faktura na kwotę 3.271,80 zł brutto.

(Dowód: - umowa z dnia 21.02.2012 r. k. 7 – 7v

- protokół odbiorczy pojazdu k. 8 – 8v

- faktura VAT nr (...) z dnia 12.03.2012 r. k. 10)

W dniu 12 marca 2012 r. (...) sp. z o.o. we W. wystawiła A. G. fakturę za podejmowane przez siebie czynności związane z uszkodzonym pojazdem marki R. (...), o numerze rejestracyjnym (...), w postaci:

- czynności oględzin pojazdu w kwocie 344,40 zł,

- merytorycznej obsługi szkody komunikacyjnej w kwocie 1.476,00 zł,

- zabezpieczenia pojazdu przed warunkami atmosferycznymi w kwocie 61,50 zł,

- przyjęcia pojazdu w kwocie 123,00 zł,

- kosztów parkingu w kwocie 701,10 zł.

Łącznie faktura opiewała na kwotę 2.706 zł brutto.

(Dowód: - faktura VAT nr (...) z dnia 12.03.2012 r. k. 11)

W dniu 15 marca 2012 r. (...) S.A. w W., niezależnie od uznania szkody całkowitej w pojeździe M. C., o numerze rejestracyjnym (...), w kwocie 14.050 zł uwzględnił także wydatki A. G. związane z kolizją z dnia 21 lutego 2012 r. w postaci:

- kosztów parkingu w kwocie 701,10 zł,

- kosztów wynajęcia pojazdu zastępczego w kwocie 2.173,41 zł (dokonując redukcji zwracanej kwoty do stawki 114,39 zł brutto za jedną dobę),

- kosztów holowania w kwocie 1.126,68 zł.

Pozostałe wydatki A. G. nie zostały uznane przez (...) S.A. w W..

(Dowód: - pismo z dnia 15.03.2012 r. k. 12)

Sąd zważył co następuje:

W świetle przedłożonych przez powódkę dowodów, jej powództwo zasługiwało na uwzględnienie jedynie w części.

Zgodnie z art. 805 § 1 k.c. przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę.

Na mocy art. 822 § 1 i 4 k.c. przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. Uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela.

Stosownie zaś do treści art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r., o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2003 r., Nr 124, poz. 1152 z późn. zm.) zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie lub świadczenie z tytułu ubezpieczenia obowiązkowego na podstawie uznania roszczenia uprawnionego z umowy ubezpieczenia w wyniku ustaleń, zawartej z nim ugody, prawomocnego orzeczenia sądu lub w sposób określony w przepisach ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta.

Zgodnie z wyżej cytowanym art. 822 § 1 k.c. oraz art. 34 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń z tytułu ubezpieczenia OC ma charakter wtórny wobec odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem, nie może ona wykraczać poza granice odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub osoby kierującej pojazdem, a ponadto zakres obowiązku odszkodowawczego zakładu ubezpieczeń jest ograniczony do wysokości sumy gwarancyjnej.

Na mocy art. 363 § 1 k.c. naprawienie szkody powinno nastąpić według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Ze względu jednakże na regulację art. 805 § 2 pkt. 1 k.c. odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń ogranicza się do wypłaty odszkodowania w pieniądzu.

W niniejszej sprawie bezspornym było, że w dniu 21 lutego 2012 r. na skutek kolizji drogowej uszkodzeniu uległ samochód marki R. (...), o numerze rejestracyjnym (...), należący do A. G..

Strony były zgodne, iż na skutek zdarzenia pojazd powódki doznał tak rozległych uszkodzeń, że naprawa tego pojazdu była ekonomicznie nieuzasadniona (przewyższałaby wartość pojazdu sprzed zdarzenia). Z tego tytułu strona pozwana wypłaciła poszkodowanej kwotę 14.050 zł, która to po uwzględnieniu kwoty uzyskanej ze sprzedaży uszkodzonego pojazdu, w ocenie A. G. (jak wynikało z treści pozwu), w tym zakresie naprawiała poniesioną przez nią szkodę.

Nie było sporne również pomiędzy stronami, iż strona pozwana wypłaciła powódce jeszcze odszkodowanie pokrywające w pełni koszty holowania uszkodzonego pojazdu na parking firmy (...) sp. z o.o. we W. oraz w pełni koszty postoju tego pojazdu na wskazanym parkingu.

Częściowo – do kwoty 2.173,41 zł, został zwrócony powódce również koszt wynajmu pojazdu zastępczego. Przy czym (...) S.A. nie kwestionując uzasadnionego czasu wynajmu, dokonał redukcji stawki za jedną dobę do kwoty 114,39 zł brutto, uzasadniając to średnimi stawkami za wynajem pojazdów.

Strona pozwana jako bezpodstawne uznała natomiast żądanie zapłaty odszkodowania za przyjęcie pojazdu w kwocie 123,00 zł, kosztów zabezpieczenia samochodu przed warunkami atmosferycznymi w kwocie 61,50 zł, kosztów merytorycznej obsługi szkody komunikacyjnej w kwocie 1.476,00 zł i kosztów oględzin pojazdu w kwocie 344,40 zł.

Biorąc to pod uwagę należało wskazać, iż zgodnie z art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne.

Tymczasem w ocenie Sądu Rejonowego, w znaczącej części powódka swoich roszczeń nie udowodniła.

Nie mogły bowiem stanowić wystarczającego dowodu na okoliczność zasadności poniesionych wydatków same przedłożone przez powódkę faktury. Stanowią one jedynie dowód tego jakimi kwotami została A. G. obciążona. Co jednak w żaden sposób nie przesądza jeszcze, że koszty te były niezbędne do likwidacji szkody oraz że (...) S.A. winien je w ramach ubezpieczenia odpowiedzialności sprawcy szkody zwrócić.

W tym miejscu należało wskazać, iż A. G. wnioskowała także o zobowiązanie (...) sp. z o.o. we W. do wskazania osoby zajmującej się szkodą powódki celem przesłuchania go w charakterze świadka.

Sąd Rejonowy zarządzeniem z dnia 14 grudnia 2012 r. wniosek uwzględnił zobowiązując (...) sp. z o.o. we W. do wskazania osoby zajmującej się szkodą powódki według faktur (...), w terminie 7 dni.

Do czasu rozprawy w dniu 19 marca 2013 r. taka informacja nie została jednak udzielona.

I wprawdzie zobowiązanie dla w/w firmy obwarowane było rygorem nałożenia grzywny, to jednak tutejszy Sąd po dokładniejszej analizie przepisów nie dopatrzył się podstaw do zastosowania takiego rygoru i do nałożenia grzywny.

W konsekwencji Sąd Rejonowy nie mając możliwości wyegzekwowania zobowiązania oraz ustalenia danych wnioskowanego świadka, dowód z jego przesłuchania pominął. Mając przy tym na uwadze, że w istocie świadek ten był wnioskowany przez powódkę. Należało zatem oczekiwać, że inicjując przedmiotowe postępowanie zgromadzi ona stosowne w sprawie informacje, a przynajmniej dokona ustalenia danych świadków posiadających wiedzę o okolicznościach istotnych w sprawie. Nie jest bowiem rolą Sądu w postępowaniu cywilnym poszukiwanie za strony materiału dowodowego mającego potwierdzać ich twierdzenia.

Nie bez znaczenia był również fakt, że wnioskowany świadek miałby być pracownikiem firmy zajmującej się uszkodzonym pojazdem A. G.. A zatem podmiotu z którym powódka miała bezpośrednią styczność. Tym samym miała możliwość podjęcia działań zmierzających do ustalenia, chociażby imienia i nazwiska tej osoby.

Przechodząc już zatem do poszczególnych kwot składających się na kwotę roszczenia, to Sąd Rejonowy w pierwszym rzędzie nie uwzględnił żądania zasądzenia dodatkowych kosztów wynajęcia pojazdu zastępczego, wynikających z faktu zastosowania przez ubezpieczyciela niższych stawek za dobę wynajmu niż uiściła powódka.

Jak się wskazuje w orzecznictwie odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za uszkodzenie albo zniszczenie pojazdu mechanicznego niesłużącego do prowadzenia działalności gospodarczej obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego (tak: uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011 r., III CZP 5/11, Lex nr 1011468).

Zdaniem tutejszego Sądu przez pojęcie ekonomicznie uzasadnionych wydatków trzeba rozumieć, między innymi, aby stawki za wynajem pojazdu zastępczego nie odbiegały znacząco od stawek rynkowych.

W związku z tym, że A. G. twierdziła, że stawka 180 zł brutto za dobę wynajmu pojazdu zastępczego była ekonomicznie uzasadniona, winna była tą okoliczność wykazać.

Tymczasem powódka nie przedłożyła jakiegokolwiek dowodu na okoliczność jakie obowiązują stawki za wynajem samochodów na terenie i w okolicach W. (skoro powódka likwidowała szkodę, w tym wynajmowała pojazd, we W. zasadnym było zastosowanie lokalnych stawek, a nie dla J.). W związku z tym jej twierdzenia odnośnie zasadności ponoszenia kosztów wynajmu pojazdu zastępczego w kwocie 180 zł brutto za dobę, jawiły się jako gołosłowne.

To zaś uniemożliwiało uwzględnienie w tym zakresie roszczenia.

Dla tutejszego Sądu niezrozumiały jest również tzw. „koszt przyjęcia pojazdu” w wysokości 123 zł. Bez informacji, której również nie posiadała strona pozwana, co miałoby się składać na ten koszt, nie sposób było stwierdzić, czy był on uzasadniony. A zatem czy podlegał on również uwzględnieniu w ramach odpowiedzialności ubezpieczyciela.

A. G. nie wykazała również co się składało na czynności wykonywane przez pracowników (...) sp. z o.o. we W. przy oględzinach pojazdu za które uiściła kwotę 344,40 zł.

W tej sytuacji, nie było możliwości oceny konieczności ich wykonania, a w dalszej konsekwencji nie było możliwości aby obciążyć tym wydatkiem stronę pozwaną.

Nie sposób było również ocenić zasadność poniesienia przez A. G. kosztów tak zwanej „merytorycznej obsługi” za którą miała uiścić kwotę 1.476,00 zł.

Także bowiem odnośnie tej usługi nie wiadomo było co się dokładnie na nią składało.

Wprawdzie świadek M. G. wskazywał, że między innymi było to załatwienie kwestii rzeczoznawcy. Jednakże należało zauważyć, iż oględziny pojazdu wchodziły w zakres obowiązków strony pozwanej, a nie powódki. I to strona pozwana miała podejmować działania mające na celu ustalenia wysokości szkody, w tym zapewnić dokonanie stosownej wyceny szkody przez rzeczoznawcę.

A już zupełnie niezrozumiałe było powoływanie że koszt merytorycznej obsługi obejmował również wynajem pojazdu zastępczego. Powódka bowiem wynajmowała ten pojazd właśnie od (...) sp. z o.o. we W., za co jeszcze tej spółce zapłaciła. Trudno było zatem zrozumieć jakie dodatkowe czynności były w tym zakresie konieczne.

Gdyby natomiast uznać, tak jak zeznała to powódka, że merytoryczna obsługa to ogólnie zgłoszenie szkody, opieka nad nią, kontakt z rzeczoznawcą, to trzeba było zauważyć że takie wydatki nie stanowią normalnego następstwa wypadku i nie podlegają likwidacji przez ubezpieczyciela (art. 361 § 1 k.c.).

Natomiast Sąd Rejonowy uznał za uzasadniony wydatek A. G. w kwocie 61,50 zł z tytułu zabezpieczenia pojazdu przed warunkami atmosferycznymi. Biorąc bowiem pod uwagę zakres uszkodzeń wskazywanych przez powódkę oraz świadka (wybita szyba, uszkodzone drzwi i maska), jak również porę roku w której doszło do zdarzenia, to konieczność tego zabezpieczenia była oczywista.

Przy czym kierując się doświadczeniem życiowym trzeba było uznać, że koszt 61,50 zł nie należał do wygórowanych i mieścił się w granicach jakie można było oczekiwać przy tego rodzaju czynności.

I dlatego w tym zakresie powództwo zostało uwzględnione.

Z tych też względów ostatecznie została zasądzona od (...) S.A. w W. na rzecz A. G. kwota 61,50 zł.

W kwestii odsetek Sąd orzekł stosownie do treści art. 481 § 1 i 2 k.c., który stanowi, że jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności za które dłużnik nie ponosi odpowiedzialności. Jeżeli stopa odsetek nie była z góry oznaczona należą się odsetki ustawowe.

Strona pozwana zgodnie z art. 817 § 1 k.c. miała obowiązek spełnić świadczenie związane ze szkodą w terminie 30 dni od dnia zgłoszenia zdarzenia, co najwcześniej nastąpiło w dniu 21 lutego 2012 r.

Toteż zasadnym było zasądzić odsetki ustawowe od wskazanej powyżej kwoty dopiero od dnia 23 marca 2012 r.

Bez znaczenia było przy tym, że wcześniej udzielono powódce odmownej odpowiedzi odnośnie pokrycia w powyższym zakresie szkody. Zasądzona kwota stała się bowiem wymagalna dopiero po upływie terminu o którym mowa w art. 817 § 1 k.c.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. oraz art. 100 k.p.c.

Zgodnie z tym pierwszym przepisem strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata (radcę prawnego) zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata (radcy prawnego), koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony.

Natomiast na mocy drugiego w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Sąd może jednak włożyć na jedną ze stron obowiązek zwrotu wszystkich kosztów, jeżeli jej przeciwnik uległ tylko co do nieznacznej części swego żądania.

Strona pozwana poniosła koszty w łącznej kwocie 617 zł na którą złożyła się opłata skarbowa 17 zł oraz koszty zastępstwa procesowego 600 zł (§ 6 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1349 z późń. zm.).

A ponieważ wygrała proces w 98%, należał się jej zwrot całej tej kwoty.