Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 lutego 2013 r.

Sąd Rejonowy w Jeleniej Górze Wydział I Cywilny

w składzie :

Przewodniczący SSR Marek Gajdecki

Protokolant Paulina Gordziejonok

po rozpoznaniu w dniu 26 lutego 2013 r. w Jeleniej Górze

na rozprawie

sprawy z powództwa M. R. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą (...) w J.

przeciwko (...) w W.

o zapłatę

I.  oddala powództwo w całości;

II.  zasądza od powoda M. R.prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą (...)w J.na rzecz strony pozwanej (...) w W.kwotę 197,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt I C 1624/12

UZASADNIENIE

Powód M. R.prowadzący działalność gospodarczą pod firmą (...)w J.w pozwie wniesionym w dniu 31 lipca 2012 r. domagał się zasądzenia od strony pozwanej (...)w W.kwoty 1.476,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 26 maja 2012 r. do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu pozwu strona powodowa podniosła, iż w dniu 01 maja 2012 r. doszło do kolizji drogowej, w wyniku której został uszkodzony samochód marki O. (...) o nr rej. (...), należący do J. B.. Strona powodowa wskazała, że sprawca kolizji posiadał ubezpieczenie OC u strony pozwanej. Strona powodowa wskazała, że poszkodowany zgłosił ubezpieczycielowi konieczność wynajęcia pojazdu zastępczego. Strona powodowa podniosła, że strona pozwana odmówiła zapłaty za najem samochodu zastępczego, który poszkodowany wypożyczył u strony powodowej na czas likwidacji szkody w pojeździe, wskutek czego następnie poszkodowany dokonał cesji wierzytelności związanej z likwidacją szkody w tej części na rzecz strony powodowej.

W odpowiedzi na pozew (k. 15-16) strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości zarzucając w pierwszej kolejności brak legitymacji biernej. Ponadto podniosła, że powód nie wykazał konieczności wynajęcia samochodu zastępczego, a nadto, że czas wynajmu pojazdu przekraczał okres niezbędny do naprawy uszkodzenia, zaś stawki za najem są wygórowane i nie odzwierciedlają cen rynkowych.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny :

Poszkodowany J. B. jest właścicielem samochodu prywatnego marki O. (...) o nr rej. (...). Pojazd uległ w dniu 01 maja 2012 r. uszkodzeniu w wyniku kolizji, której sprawca posiadał zawarta umowę ubezpieczenia OC ze strona pozwaną.

Po przekazaniu pojazdu do naprawy poszkodowany skorzystał z oferty firmy pośredniczącej w uzyskaniu odszkodowania uzyskania możliwości darmowego korzystania z pojazdu zastępczego i zawarł ze strona powodową umowę najmu pojazdu zastępczego – samochodu marki F. (...), o czym zawiadomił stronę pozwaną.

W dniu 10 maja 2012 r. J. B. dokonał cesji wierzytelności z tytułu odszkodowania w zakresie kosztów najmu samochodu zastępczego na rzecz strony powodowej.

W trakcie postępowania likwidacyjnego strona powodowa obciążyła w dniu 18 czerwca 2012 r. poszkodowanego fakturą VAT nr (...) na kwotę 1.476,00 złotych obejmującą koszt najmu samochodu zastępczego za okres 8 dni przy przyjęciu stawki dziennej 150,00 zł. Kwota ta nie została stronie powodowej zapłacona przez poszkodowanego J. B..

dowód : umowa najmu pojazdu k. 5, protokół zdawczo – odbiorczy k. 6, oświadczenie J. B. k. 7, faktura VAT nr (...) k. 10, umowa przelewu wierzytelności k. 12, zeznania świadków J. B. k. 45-45.o, Z. J. k. 45.o

Poszkodowany J. B. korzystał z pojazdu zastępczego w celu przejazdów do lekarza w ramach kontynuacji leczenia powypadkowego tylko w okresie niezbędnym, w którym nie mógł korzystać z innego pojazdu, tj. od 10 maja do 18 maja 2012 r. Poszkodowany zwrócił pojazd zastępczy z chwilą, kiedy jego potrzeby mogły być zaspokojone pomocą rodziny. Pojazd zastępczy był podobnej klasy jak pojazd stanowiący własność poszkodowanego.

dowód : umowa najmu pojazdu k. 5, protokół zdawczo – odbiorczy k. 6, zeznania świadków J. B. k. 45-45.o, Z. J. k. 45.o

Pismem dnia 28 maja 2012 r. strona pozwana odmówiła zapłaty za koszty najmu pojazdu zastępczego.

dowód : pismo strony pozwanej z dnia 28.05.2012 r. k. 8-9

Sąd zważył co następuje :

Powództwo należało uznać za niezasadne w całości aczkolwiek nie do końca z przyczyn podniesionych przez stronę pozwaną (o czym będzie mowa w dalszej części uzasadnienia).

W pierwszej kolejności jednak Sąd uznał za nieuzasadniony i pozbawiony wszelkich podstaw zarzut strony pozwanej braku legitymacji biernej wobec treści umowy przelewu (cesji) wierzytelności. Oczywistym dla Sądu jest, że w normalnych relacjach w społeczeństwie nikt nie posługuje się pełną nazwą podmiotu „(...)w W.” a wystarczającym dla identyfikacji firmy jest określenie użyte w umowie przelewu „zakład (...)”, zwłaszcza, gdy przez długi okres czas funkcjonował na rynku jedynie (...) ((...)) i takie określenie (zakład ubezpieczeń) może pozostawać w świadomości społeczeństwa jako określenie firmy zajmującej się działalnością ubezpieczeniową. Na marginesie wskazać przy tym trzeba, że nawet sama strona pozwana w logo firmy nie używa określeń „towarzystwo ubezpieczeń” i „spółka akcyjna” a jedynie (...)(pełnomocnictwo procesowe k. 22).

Spór w niniejszej sprawie sprowadził się zatem do okoliczności, czy ubezpieczyciel w ramach odpowiedzialności za sprawę kolizji posiadającego ubezpieczenie OC odpowiada również za koszty wynajęcia pojazdu zastępczego w okresie dokonywania naprawy (likwidacji) pojazdu uszkodzonego, a zatem czy najem pojazdu był uzasadniony w warunkach niniejszej sprawy, czas wynajmu pojazdu zastępczego odpowiada technologicznie uzasadnionemu okresowi naprawy, a poszkodowany doznał w wyniku tego szkody w majątku.

Wątpliwości Sądu nie budziło bowiem, że strona pozwana w ramach odpowiedzialności wynikającej z umowy o odpowiedzialności cywilnej zawartej z odpowiedzialnym za zdarzenie, w wyniku którego uszkodzeniu uległ pojazd pokrzywdzonej, co do zasady odpowiada odszkodowawczo za zaistniałą szkodę. Ta okoliczność nie była kwestionowana przez strony, a zatem nie wymaga to szerszego omówienia. Ubezpieczyciel bowiem uznał co do zasady swoją odpowiedzialność za sprawcę wypadku.

Zgodnie z art. 34 ust. 1 i art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2003 r., nr 124, poz. 1152 z póź. zm.) odszkodowanie ustala się i wypłaca w graniach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym, jeżeli są oni zobowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę. Wysokość odszkodowania ubezpieczeniowego świadczonego z tytułu ubezpieczenia OC zakreślona jest więc granicami odpowiedzialności cywilnej posiadacza, kierowcy samochodu.

Do rozstrzygnięcia o odszkodowaniu ubezpieczeniowym przy ubezpieczaniu OC koniecznym jest zatem sięgnięcie do ogólnych reguł Kodeksu cywilnego odnoszących się do zakresu odszkodowania, w szczególności do przepisu art. 361 § 1 i 2 k.c. Reguły te nakazują przestrzeganie zasady pełnego odszkodowania w granicach adekwatnego związku przyczynowego. Podstawową bowiem funkcją odszkodowania jest kompensacja, co oznacza, że odszkodowanie powinno przywrócić w majątku poszkodowanego stan rzeczy naruszony zdarzeniem wyrządzającym szkodę, przy czym nie może ono jednak przewyższać wysokości faktycznie poniesionej szkody. Utrata możliwości korzystania z rzeczy wskutek jej zniszczenia stanowi szkodę majątkową. W piśmiennictwie podkreśla się, że normalnym następstwem w rozumieniu art. 361 § 1 k.c. jest bardzo często niemożność korzystania z samochodu przez poszkodowanego, nie tylko w sytuacji jego uszkodzenia ale również zniszczenia.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego wielokrotnie pojawiała się kwestia refundacji kosztów najmu pojazdu zastępczego w ramach odpowiedzialności ubezpieczyciela z tytułu OC. Generalnie Sąd Najwyższy co do zasady potwierdził prawo poszkodowanego do najmu pojazdu zastępczego, dając temu wyraz m.in. w wyroku z dnia 26 listopada 2002 r. (sygn. akt V CKN 1397/00), wyroku z dnia 08 września 2004 r. (sygn. akt IV CK 672/03), wyroku z dnia 05 listopada 2004 r. (sygn. akt II CK 494/03) czy wyroku z dnia 2 lipca 2004 r. (sygn. akt II CK 412/03). Równie często problem ten pojawia się w piśmiennictwie, w tym także w publikacjach Rzecznika Ubezpieczonych (m.in. Urszula Borowiecka, Najem pojazdu zastępczego w przypadku umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych w świetle orzecznictwa sądów powszechnych, publ. Monitor Ubezpieczeniowy nr 43 - wrzesień 2010; Paweł Wawszczak - Refundacja kosztów wynajmu samochodu zastępczego - wybrane zagadnienia, publ. Monitor Ubezpieczeniowy nr 39 - październik 2009). W sposób jednoznaczny i nie budzący wątpliwości Sąd Najwyższy wyraził swoje stanowisko w uchwale z dnia 17 listopada 2011 r. w sprawie sygn. akt III CZP 05/11, która rozstrzygnęła ujawnione rozbieżności w wykładni sądów powszechnych dotyczącej roszczenia o zwrot poniesionych kosztów najmu pojazdu zastępczego niesłużącego do prowadzenia działalności gospodarczej od ubezpieczyciela sprawcy szkody z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych. Sąd Najwyższy podjął bowiem uchwałę o następującej treści: „Odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za uszkodzenie albo zniszczenie pojazdu mechanicznego niesłużącego do prowadzenia działalności gospodarczej obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego; nie jest ona uzależniona od niemożności korzystania przez poszkodowanego z komunikacji zbiorowej." Pogląd ten Sąd Rejonowy w niniejszej sprawie w pełni podziela i nie ma potrzeby przytaczania szerokiej argumentacji powołanej przez Sąd Najwyższy w uzasadnieniu powołanej uchwały.

Zwrócić jednak należy uwagę, że uszczerbek majątkowy może mieć postać straty rzeczywistej ( damnum emergens), która powoduje zmniejszenie majątku poszkodowanego oraz postać utraty korzyści jakie mógłby osiągnąć ( lucrum cessans), czyli utraty ewentualnych spodziewanych dochodów, których osiągnięcie zostało uniemożliwione na skutek zaistniałej szkody. Przenosząc to na przypadek najmu pojazdu zastępczego jako stratę rzeczywistą potraktować należy kwotę, jaką płaci się za wynajem, natomiast utraconymi korzyściami może być np. dochód taksówkarza z racji prowadzonej działalności gospodarczej - odpłatnego przewozu osób.

Z tych też przyczyn Sąd uznał, że normalnym następstwem w rozumieniu art. 361 § 1 k.c. wyrządzonej szkody w postaci uszkodzenia pojazdu jest niemożność korzystania z samochodu przez poszkodowanego, a co za tym idzie konieczność skorzystania z pojazdu zastępczego. Konsekwentnie uznać zatem należało, że strona pozwana ponosi odpowiedzialność odszkodowawczą również w zakresie konieczność pokrycia poniesionych przez poszkodowanego kosztów najmu.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy stwierdzić należy, iż strona powodowa wykazała zasadność wynajęcia przez poszkodowanego J. B. pojazdu zastępczego (dojazdy do placówek leczniczych). Samochód, z którego korzystał poszkodowany w ramach umowy najmu jest porównywalnej klasy z samochodem, którego jest właścicielem i nie jest pojazdem nadmiernie luksusowym (okoliczność ta nie wymaga wiedzy specjalistycznej). Czas korzystania z pojazdu zastępczego jest w ocenie Sądu również uzasadniony i mieści się w ramach niezbędnego zakresu. Pojazd zastępczy został wynajęty po zdarzeniu, zaś zwrócony jeszcze przed otrzymaniem odszkodowania za pojazd poszkodowanego, z chwilą możliwości skorzystania przez poszkodowanego z innego środka transportu (samochód zięcia). Stawki za najem pojazdu nie były również wygórowane i odpowiadały cenom rynkowym. Okoliczności te co do zasady uzasadniałyby uwzględnienie powództwa, jednakże zwrócić należy uwagę na uzasadnienie cytowanej uchwały Sądu Najwyższego, w którym wskazano, że wobec refundacyjnego charakteru odszkodowania, strata majątkowa w majątku poszkodowanego powstaje w momencie poniesienia kosztów najmu pojazdu zastępczego.

Ten ostatni element w przedmiotowej sprawie nie zaistniał. Z zeznań świadków J. B. i Z. J. wynika, że nie zapłacili oni za usługę najmu pojazdu zastępczego, a korzystali z niego w ramach zaproponowanej usługi przez firmę (osobę) pośredniczącą w uzyskaniu odszkodowania od strony pozwanej. Zeznania świadków Sąd ocenił jako w pełni wiarygodne albowiem są one spójne, logiczne i wzajemnie korespondujące, a przy tym świadkowie nie maja żadnego interesu aby składać zeznania korzystne dla którejkolwiek ze stron postępowania. Okoliczności dokonania wpłaty nie potwierdza również dokument w postaci dowodu wpłaty Kp 1/03/12 z dnia 18.05.2012 r. albowiem stanowi on dokument prywatny, którego wiarygodności strona pozwana zakwestionowała, a przede wszystkim pozostaje w sprzeczności z zeznaniami wskazanych świadków.

W zakresie pozostałego materiału dowodowego Sąd przydał walor wiarygodności dowodom z dokumentów, odpowiadały one stanowi faktycznemu, a Sąd nie znalazł podstaw aby z urzędu wiarygodność ta kwestionować.

Strona pozwana nie wskazała przy tym na żadne dowody, które przemawiałyby za przyjęciem, że stawki za najem pojazdu stosowane przez stronę powodową były wygórowane albowiem nie mogą za takie być uznane wydruki ze stron internetowych wybranych firm oferujących najem pojazdów, które uznać należy za wybiórcze i nie odzwierciedlające średnich stawek na rynku J. i okolic.

Również za całkiem pozbawione podstaw – w świetle zeznań świadków J. B. i Z. J. – uznać należało zarzuty strony pozwanej w zakresie konieczności korzystania z pojazdu zastępczego i okresu, w którym poszkodowany z niego korzystał. Z zeznań świadków wynika bowiem, że samochód był niezbędny do dojazdów w celu kontynuowania leczenia, zaś w momencie uzyskania możliwości korzystania z innego pojazdu (w ramach rodziny) poszkodowany zrezygnował z pojazdu zastępczego.

Reasumując, powództwo należało uznać jednak za nie zasadne z przyczyn wskazanych wcześniej.

Wobec oddalenia powództwa w całości, o kosztach orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c.