Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CK 494/03
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 5 listopada 2004 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Mirosław Bączyk (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Zbigniew Strus
SSA Wojciech Kościołek
Protokolant Anna Banasiuk
w sprawie z powództwa T.Z. i S.Z. wspólników spółki cywilnej „O.”
przeciwko „W.” Spółce Akcyjnej
o zapłatę 25.784,41 zł,
po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Cywilnej w dniu 5 listopada 2004 r.,
kasacji powodów od wyroku Sądu Okręgowego w Ł.
z dnia 1 sierpnia 2003 r., sygn. akt [...],
oddala kasację; zasądza od powodów na rzecz pozwanego
kwotę 1200 zł (tysiąc dwieście) zł tytułem zwrotu kosztów
postępowania kasacyjnego.
2
Uzasadnienie
Powodowie – T. i S.Z. – wspólnicy Spółki Cywilnej „O. domagali się od
pozwanego ubezpieczyciela - S.A. „W.”- odszkodowania ubezpieczeniowego w
wysokości 25.684,41 zł z odsetkami z tytułu zawartej między stronami umowy
ubezpieczenia. Odszkodowanie to obejmowało koszty najmu, tzw. autokaru
zastępczego, przez czas trwania naprawy uszkodzonego w wypadku autokaru
powodów.
Sąd Rejonowy zasądził solidarnie na rzecz powodów dochodzoną kwotę
po ustaleniu następującego stanu faktycznego.
Strony łączyła umowa ubezpieczenia autocasco, obejmująca autokar
należący do powodów. W dniu 9 maja 2001 r. doszło do wypadku drogowego,
w wyniku którego nastąpiło uszkodzenie ubezpieczonego pojazdu, m.in., szyby
przedniej. Tego samego dnia powodowie zgłosili fakt poniesienia szkody
pozwanemu ubezpieczycielowi, kontaktowali się również z przedsiębiorstwem „E,”
w celu zamówienia nowej szyby przedniej do uszkodzonego autokaru.
Przedsiębiorstwo to przyjęło zamówienie na sprowadzenie z Niemiec szyby do
pojazdu powodów w dniu 17 maja 2001 r. Ustalono, że cena będzie wynosiła 4.700
marek. O cenie tej poinformowany został pracownik ubezpieczyciela zajmujący się
tzw. likwidacją szkody, ale proponował powodom, aby poszukali tańszej części
zamiennej. Powodowie kontaktowali się w związku z tym z innymi przedsiębiorcami
(dwoma), ale nie mogli uzyskać wspomnianej szyby po niższej cenie.
Po ponownym kontakcie z przedsiębiorstwem „E.” wystawiono dla powodów
fakturę pro forma w dniu 18 czerwca 2001 r. W dniu 27 czerwca 2001 r. pozwany
dokonał przelewu na rzecz powodów kwoty 5.000 zł zaliczki na kupno szyby.
Ostatecznie nowa szyba do uszkodzonego pojazdu została przywieziona z Niemiec
i zainstalowana w autokarze w dniu 18 lipca 2001 r. Pozwany ubezpieczyciel
wypłacił powodom kwotę 3501,85 zł obejmującą koszty wynajęcia przez powodów
tzw. zastępczego autokaru z kierowcą za okres 10 dni. Powodowie domagali się
natomiast zwrotu kosztów najmowania takiego autokaru w okresie odpowiednio
3
dłuższym, tj. od dnia 21 maja 2001 do dnia 15 lipca 2001 r. Żądanie takie spotkało
się z odmową pozwanego.
W ocenie Sądu Rejonowego, przedmiot sporu ograniczał się do czasu
trwania najmu pojazdu zastępczego wykraczającego, według pozwanego, poza
granice adekwatnego związku przyczynowego. Sąd Rejonowy nie podzielił tego
stanowiska pozwanego ubezpieczyciela i przyjął odpowiedzialność pozwanego za
szkodę obejmującą koszty najmu autokaru zastępczego za cały okres naprawy
uszkodzonego pojazdu powodów (okres zakupu i wmontowania nowej szyby
przedniej).
Apelacja pozwanego została uwzględniona i Sąd Okręgowy zmienił
zaskarżony wyrok w pkt. 1 i 4 i oddalił powództwo. Sąd ten podzielił stanowisko
skarżącego i uznał, że normalny związek przyczynowy obejmuje tylko koszty najmu
tzw. autokaru zastępczego jedynie w okresie dziesięciu dni, tj. od dnia 10 maja do
dnia 20 maja 2001 r. Już 8 dni po wypadku (17 maja 2001 r.) odpowiednia szyba
została znaleziona na rynku niemieckim przez przedsiębiorstwo „E.” .Dlatego
właśnie nie brak takiej szyby był przyczyną opóźnienia w wykonaniu naprawy
dopiero w dniu 18 lipca 2001 r., ale działanie powodów już po znalezieniu właściwej
szyby na rynku niemieckim.
W kasacji powodów zarzucano naruszenie art. 361 § 1 k.c. w wyniku
przyjęcia, że szkoda objęta żądaniem pozwu, nie pozostaje w adekwatnym związku
przyczynowym z wypadkiem komunikacyjnym z dnia 9 maja 2001 r.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zasadniczym zagadnieniem w niniejszej sprawie nie jest fakt istnienia
związku przyczynowego między wypadkiem komunikacyjnym a kosztami najęcia
tzw. autokaru zastępczego na czas jego naprawy (w postaci wstawienia nowej
szyby przedniej). Istnienie takiego związku zostało już bowiem przesądzone
w orzeczeniach obu Sądów. Spór koncentrował natomiast się na tym, jak daleko
można było zakreślić zakres tego związku, co decydowało jednocześnie
o możliwym rozmiarze obowiązku naprawienia szkody przez ubezpieczyciela.
Dlatego w tym kontekście należało rozważać zarzut naruszenia przepisu art. 361
§ 1 i 2 k.c. Należy zwrócić także uwagę na to, że ubezpieczyciel nie kwestionował
4
podstaw swojej odpowiedzialności, aczkolwiek w ustaleniach Sądu pierwszej
instancji (nie skorygowanych przez Sąd Okręgowy) znalazło się nieścisłe
stwierdzenie, że powodowie wywodzili swoje roszczenie „z ubezpieczenia
autocasco” (chodziło zapewne o roszczenie w związku z ubezpieczeniem
odpowiedzialności cywilnej).
Sąd Najwyższy rozpoznający kasację związany jest ustaleniami
faktycznymi dokonanymi przez Sąd drugiej instancji (art. 39311
§ 2 k.p.c.).
Powodowie nie kwestionowali w kasacji ustaleń faktycznych. Dlatego nie może być
brane w postępowaniu kasacyjnym pod uwagę stwierdzenie skarżących, iż
„pracownik pozwanego nie wyraził zgody na zakup szyby znalezionej przez
powodów za pośrednictwem firmy „E.” (…) i polecił im szukanie tańszej szyby” (s. 4
kasacji). W uzasadnieniu zaskarżonego wyroku stwierdzono bowiem tylko to, że
„powodowie, kierując się sugestiami likwidatora pozwanego, podjęli poszukiwania
tańszej szyby” (s. 5 uzasadnienia).
Niewątpliwie koszty najęcia samochodu zastępczego pozostawały, jak
stwierdzono, w normalnym związku przyczynowym z wypadkiem komunikacyjnym
w dniu 9 maja 2001 r. Koszty takie obejmować mogą tylko okres konieczny
i niezbędny do przeprowadzenia naprawy uszkodzonego pojazdu, jeżeli pojazd ten
nadawał się do naprawy w wyniku zakupu części nowej i zamontowania jej do
samochodu. Nie można zatem rozciągać takich kosztów na cały, faktyczny okres
naprawy samochodu. W świetle dokonanych ustaleń faktycznych, Sąd Okręgowy
trafnie oznaczył przebieg normalnego związku przyczynowego, wyznaczającego
zarazem zakres usprawiedliwionego odszkodowania ubezpieczeniowego. Zwrócił
bowiem uwagę na to, że już w dniu 17 maja 2001 r. stosowna (nowa) szyba do
uszkodzonego pojazdu powodów została odnaleziona na rynku niemieckim przez
polskie przedsiębiorstwo działające w kraju. Istniała już zatem realna możliwość
nabycia i instalacji takiej szyby w reperowanym autokarze oraz wystąpienia do
pozwanego ubezpieczyciela o skompensowanie kosztów najmowania tzw.
zastępczego pojazdu. Tymczasem powodowie kontynuowali dalsze poszukiwania
tańszej szyby, co spowodowało znaczne wydłużenie czasu naprawy pojazdu
i konieczność dłuższego korzystania z pojazdu najętego od innej osoby. Należy
zatem podzielić ocenę Sądu drugiej instancji, że to nie fakt braku szyby
5
w odpowiednim czasie był przyczyną wydłużenia naprawy (z koniecznością
korzystania z najętych pojazdów), ale działania samych powodów poszukujących
odpowiedniej, ale tańszej szyby za pośrednictwem innych polskich przedsiębiorstw.
Nie ma przy tym znaczenia to, że likwidator sugerował powodom poszukanie
tańszej szyby (części zamiennej), ponieważ - jak już stwierdzono - sugestia ta nie
miała charakteru wiążącego dla powodów.
Z przedstawionych względów Sąd Najwyższy oddalił kasację powodów
jako nieuzasadnioną (art. 39312
) k.p.c. O kosztach postępowania orzeczono
stosownie do art. 98 i art. 108 § 1 k.p.c.