Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 maja 2013 r.

Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze I Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący: SSO Beata Glazar

Protokolant: Magdalena Karczewska

po rozpoznaniu w dniu 16 maja 2013 r. w Jeleniej Górze

sprawy z powództwa R. B.

przeciwko (...), (...) S.A.w W.

o zapłatę

I.  powództwo oddala

II.  zasądza od powódki R. B.na rzecz pozwanego (...)kwotę 3.617 zł tytułem zwrotu kosztów procesu,

III.  zasądza od powódki R. B. na rzecz pozwanego (...) S. A. w W. kwotę 3.617 zł tytułem zwrotu kosztów procesu

IV.  nakazuje powódce, aby uiściła na rzecz Skarbu Państwa kasa Sądu Okręgowego w Jeleniej Górze kwotę 10,34 zł tytułem brakującej części zaliczki na poczet wynagrodzenia biegłego.

Sygn.akt IC 489/12

UZASADNIENIE

Powódka R. B.pozwem datowanym na dzień 09 lutego 2012 roku wystąpiła przeciwko pozwanym SP ZOZ Szpitalowi (...)w J.oraz (...) S.A.Centrum (...) z siedzibą w Ł.o:

-

zasądzenie in solidum od pozwanego ad. 1 - SP ZOZ Szpitala (...) w J.oraz pozwanego ad. 2 - (...) S.A.na rzecz powódki kwoty 50.000 złotych wraz z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia z zastrzeżeniem, że spełnienie świadczenia przez jedną ze stron pozwanych zwolni drugą do wysokości dokonanej zapłaty,

-

zasądzenie in solidum od strony pozwanej ad. l i ad. 2 na rzecz powódki skapitalizowanej renty uzupełniającej liczonej od dnia 15 lutego 2010 roku do dnia 29 lutego 2012 roku w łącznej wysokości 29.400 złotych, z zastrzeżeniem że spełnienie świadczenia przez jedną ze stron pozwanych zwolni drugą do wysokości dokonanej zapłaty,

-

zasądzenie in solidum od strony pozwanej ad. l oraz ad. 2 na rzecz powódki okresowej renty uzupełniającej w kwocie po 1.200 złotych miesięcznie, płatnej do dnia 15 każdego miesiąca, poczynając od dnia 01 marca 2012 roku i na przyszłość, z ustawowymi odsetkami w przypadku zwłoki w płatności którejkolwiek z rat z zastrzeżeniem, że spełnienie świadczenia przez jedną ze stron pozwanych zwolni drugą do wysokości dokonanej zapłaty,

-

oraz o zasądzenie od strony pozwanej ad. l i ad. 2 obowiązku zwrotu na rzecz powódki kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa adwokackiego w kwocie 3.600 złotych, z zastrzeżeniem że spełnienie świadczenia przez jedną ze stron pozwanych zwalnia drugą do wysokości dokonanej zapłaty.

Przytaczając okoliczności faktyczne uzasadniające żądanie powódka wskazała, że w dniu 21 października 2008 roku była operowana na Oddziale Chirurgii Urazowo-Ortopedycznej Szpitala strony pozwanej ad. 1. Powódka została przyjęta celem leczenia operacyjnego kapoplastyki stawu biodrowego prawego (wykonania leczenia operacyjnego prawostronnej koksartozy). W wyniku błędu w sztuce lekarskiej, w trakcie operacji nastąpiło porażenie nerwu strzałkowego na poziomie głowy kości strzałkowej, powodujące trwałe inwalidztwo powódki w stopniu ograniczającym możliwość wykonywania zawodu położnej.

W ocenie powódki odpowiedzialność strony pozwanej ad. 1 i strony pozwanej ad. 2 in solidum za przedmiotowe następstwa zabiegu wynika z faktu, że ujemny skutek w organizmie powódki został wywołany z powodu błędów personelu strony pozwanej, który wykonał zabieg kapoplastyki u powódki. Przed zabiegiem, do dnia 21 października 2008 roku powódka nie cierpiała na żadne dolegliwości stopy prawej, nie odczuwała nerwobólu lub innych dolegliwości mogących wskazywać na istnienie predyspozycji do powstania porażenia nerwu strzałkowego w kończynie. Zabieg z dnia 21 października 2008 roku obejmował prawy staw biodrowy powódki, a nie jej stopę. Stąd powódka stoi na stanowisku, że dolegliwość powodująca jej trwałe kalectwo wynikła na skutek nieumiejętnych działań lekarskich w trakcie wykonywania u powódki zabiegu kapoplastyki, zaś niepożądany rezultat zabiegu przeprowadzonego na organizmie powódki niewątpliwie wynikał z faktu dopuszczenia się błędu w sztuce lekarskiej przez lekarza wykonującego zabieg w dniu 21 października 2008 roku.

Na skutek opisanego zdarzenia, powódka w chwili obecnej obarczona jest niepełnosprawnością o charakterze trwałym. Nie może się swobodnie poruszać, skutkiem czego nie może wykonywać dotychczasowego zawodu położnej, wymagającego zwiększonej sprawności z uwagi na zakres czynności przy opiece nad noworodkami.

Powódka odczuwa ból w kończynie, uniemożliwiający jej normalne funkcjonowanie i wpływający negatywnie na jej nastrój i samopoczucie. Przyjmuje leki przeciwbólowe oraz uczęszcza na zabiegi rehabilitacyjne, które jednak nigdy nie przywrócą jej pełnej sprawności, a mogą wpłynąć wyłącznie na łagodzenie dręczących ją dolegliwości.

Z uwagi na przedstawione wyżej okoliczności, w dniu 15 października 2011 roku powódka złożyła w Sądzie Rejonowym w J.wniosek o zawezwanie pozwanego SP ZOZ Szpitala (...)w J.do próby ugodowej, celem polubownego ustalenia zakresu przysługujących jej roszczeń. W dniu posiedzenia nikt nie stawił się za stronę pozwaną i czynność nie doszła do skutku.

W dniu 20 grudnia 2011 r. odpowiedź do powódki wystosował drugi podmiot znajdujący się po stronie pozwanej, tj. (...) S.A.Centrum (...), w którym (...) S.A.odmówiło przyjęcia odpowiedzialności za przedmiotowe zdarzenie. W uzasadnieniu swej decyzji strona pozwana ad. 2 wskazała, że w jej ocenie powódka nie udowodniła wystąpienia wszystkich koniecznych przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej, w szczególności zawinionego zachowania personelu szpitala strony pozwanej. Zgodnie z twierdzeniem strony pozwanej, ze zgromadzonej w aktach sprawy dokumentacji wynikało, że uszkodzenie nerwu strzałkowego po operacjach endoprotezoplastyki czy kapoplastyki stawu biodrowego jest opisywanym w literaturze przedmiotu powikłaniem, zdarzającym się z częstością od 0,03% do 2,7%. Zdaniem strony pozwanej zarzut popełnienia błędu, czy niedołożenia należytej staranności jest "raczej niesłuszny". Analiza dostarczonej dokumentacji medycznej nie wskazuje na nieprawidłowości w postępowaniu personelu medycznego ubezpieczonego szpitala.

Powódka nie podzieliła powyższego stanowiska, podnosząc, że częstotliwość występowania powikłań po zabiegu kapoplastyki w postaci porażenia nerwu strzałkowego nie może mieć wpływu na stwierdzenie niezasadności roszczeń powódki. Stanowisko to wynika z faktu, że odpowiedzialność strony pozwanej nie jest oceniana z uwzględnieniem częstotliwości wystąpienia danego powikłania, lecz tego, czy dany rodzaj powikłania wynika z błędu w sztuce medycznej popełnionego podczas zabiegu. Przytaczana przez pozwaną statystyka może jedynie świadczyć o tym, że wywołanie porażenia nerwu strzałkowego przy kapoplastyce zdarza się stosunkowo rzadko, nie pozbawia jednak tego typu zdarzenia przymiotu błędu w sztuce medycznej.

W odpowiedzi na pozew z dnia 02 maja 2012 roku pozwany ad. 2 - (...) S.A.wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego ad. 2 kosztów procesu według norm przepisanych wraz z kosztami zastępstwa procesowego (k. 58-58v akt). W uzasadnianiu pozwany ad. 2 podniósł, że odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń z tytułu ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej pozwanego ad. 1 jest odpowiedzialnością gwarancyjną. Ubezpieczyciel (...) S.A. odpowiada tylko w takim zakresie, w jakim odpowiedzialność ponosi Szpital. Odpowiedzialność pozwanego ad. 1 kształtuje się na zasadzie winy. Pozwany przywołał, że w wyniku zabiegu operacyjnego powódka doznała szkody, jednakże nie przedstawił żadnych okoliczności wskazujących na zawinienie zaniedbania pozwanego ad. 1. W dalszej kolejności pozwany ad. 2 podniósł, że uszkodzenie nerwu strzałkowego po operacji endoprotezoplastyki czy kapoplastyki stawu biodrowego nie jest wynikiem błędu lekarskiego ani zaniedbania w czasie leczenia powódki, a stanowi jedynie powikłanie wpisane w ryzyko zabiegu operacyjnego.

Uchwałą Sejmiku Województwa (...)numer (...)z dnia 24 marca 2011 roku podjęto decyzję o likwidacji Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej Szpitala (...)w J.. Otwarcie likwidacji nastąpiło z dniem 01 maja 2011 roku zaś zakończenie likwidacji nastąpiło w dniu 31 października 2011 roku. Zobowiązania SP ZOZ Szpitala (...)w J.przejęło (...)(k. 54 akt).

Pismem procesowym z dnia 14 maja 2012 roku powódka w związku z likwidacją SP ZOZ Szpitala (...)w J., jako pozwanego ad. 1 wskazała (...)(k. 70-71 akt).

W odpowiedzi na pozew z dnia 14 czerwca 2012 roku pozwany ad. 1 - (...), wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego ad. 1 kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu pozwany ad. 1 podniósł, że przyczyną powikłań powstałych w wyniku operacji stawu biodrowego powódki i uszkodzenia nerwu strzałkowego nie był błąd w sztuce lekarskiej, a okoliczności nie pozostające w związku z samym zabiegiem.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 20 października 2008 roku powódka przyjęta została na Oddział Chirurgii Urazowo – Ortopedycznej Szpitala (...) w J.w ramach umowy z Narodowym Funduszem Zdrowia w celu zastosowania leczenia – kapoplastyki biodra prawego. Po przeprowadzeniu wszystkich rutynowych badań poprzedzających zabieg operacyjny, w dniu 21 października 2008 roku wobec powódki zastosowano leczenie operacyjne – kapoplastykę stawu biodrowego prawego. Zabieg był wykonany w znieczuleniu ogólnym. Po zabiegu nieoczekiwanie u powódki wystąpił silny ból spowodowany porażeniem nerwu strzałkowego na poziomie głowy kości strzałkowej.

Po operacji powódka sygnalizowała, że nie czuje prawej stopy. Nie mogła ruszać palcami stopy. Miała duży krwiak podskórny w okolicy kolana. Po oględzinach lekarzy, w tym także neurologicznych powódka otrzymała stosowne leki przeciwbólowe oraz regenerujące nerw. W dniu 27 października 2008 roku powódka została wypisana z placówki medycznej i udzielono jej zaleceń w zakresie stosowania leków, ćwiczeń oraz prowadzenia elektrostymulacji nerwu strzałkowego. Powstałe powikłanie nie kwalifikowało się do leczenia operacyjnego.

( dowód: bezsporne, a nadto karta informacyjna z dnia 27 października 2008 roku, k. 12; odpowiedź specjalisty, k. 13 akt, opinia lekarza prowadzącego w sprawie zabiegu powódki z dnia 24.11.2011 r., k. 129 akt; dokumentacja medyczna dotycząca leczenia powódki w związku z wykonanym zabiegiem kapoplastyki, k. 95-123v akt, zeznania powódki k. 144v-145v akt w zw. z k. 145v-146 akt, a nadto e-protokół z rozprawy z dnia 19 lipca 2012 roku od godz. 00:10:04 do godz. 00:53:30 oraz od godz. 01:59:14 do godz. 02:00:56, opinia pisemna biegłego z dziedziny ortopedii i traumatologii, k .183 akt)

Po powrocie do domu powódka nadal odczuwała ból w operowanej nodze. Następnie powódka ponownie zgłosiła się do lekarza w Z.. Zalecono powódce badanie EMG nerwu strzałkowego.

Badanie powódki z dnia 03 grudnia 2008 roku wykazało, że przewodnictwo nerwu kulszowego zbudowanego ze składnika strzałkowego i piszczelowego stanowiącego największy nerw ludzkiego ciała zaopatrującego całą stopę, goleń i grupę tylną mięśni uda jest w normie. Uszkodzenie nerwu strzałkowego nie nastąpiło jednak w obrębie pola operacyjnego, a znacznie poniżej jego pola. Przewodnictwo nerwu kuszowego pozostało w normie, zaś odpowiednie mięśnie pozostały odnerwione i nie wykazują czynności dowolnej.

W następstwie zabiegu operowana noga powódki wydłużyła się o dwa centymetry. Od tego czasu powódka skarży się na dolegliwości kręgosłupa. Obecnie używa korekcyjnych wkładek do butów. Gdy powódka chodzi biodro jej nie boli, jedynie od czasu do czasu opada jej prawa stopa. Gdy się potyka odczuwa bolesności. Ból jest krótki ale silny. Po wyjściu ze szpitala powódka odczuwała ból codziennie. Z upływem czasu ból ustępował.

Powódka od 03 marca 2009 roku do 23 marca 2009 roku przyjęta została na Odział Rehabilitacji Narządu Ruchu Szpitala we W.. Miała zastosowaną gimnastykę leczniczą oraz fizykoterapię. W wyniku rehabilitacji uzyskano jedynie rozluźnienie mięśnia prawego podudzia i uczucie lekkości kończyny.

W następstwie podjętych badań stwierdzono u powódki prawostronną koksartrozę w postaci porażenia nerwu prawego.

Przed zabiegiem powódka miała dolegliwości stawu biodrowego (dysplazję). Leczyła się przez piec lat w przychodni w L.. Przed zabiegiem nie kulała i nie robiła badań w zakresie długości kończyn. W następstwie konsultacji z lekarzem ortopedą w L. powódka otrzymała informację, że nie jest konieczne wszczepienie endoprotezy, a lepszy efekt odniesie kapoplastyka stawu biodrowego.

( dowód: wyniki badań EMG powódki z dnia 03 grudnia 2008 roku i z dnia 25 lutego 2010 roku, k. 151-154 akt; wynik badania Centrum (...)z dnia 18 czerwca 2010 roku, k. 155 akt; informacja o przebiegu rehabilitacji leczniczej w ramach prewencji rentowej ZUS, k. 156 akt; kara informacyjna rehabilitacji stacjonarnej z dnia 23 marca 2009 roku, k. 157-158 akt; skierowanie na zabiegi fizykoterapeutyczne, k. 159-162 akt; zeznania świadka A. B.– e-protokół z rozprawy z dnia 19 lipca 2012 roku od godz. 00:53:30 do godz. 01:08:00; zeznania świadka M. U.– e-protokół z rozprawy z dnia 19 lipca 2012 roku od godz. 01:08:00 do godz. 01:16:34)

Orzeczeniem (...) Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności z dnia 18 października 2010 roku powódka uznana została za osobę niepełnosprawną w stopniu lekkim, wskazując, że niepełnosprawność istnieje od 27 października 2008 roku. Jednocześnie w orzeczeniu wskazano, że powódka nie wymaga korzystania z stałej lub długotrwałej opieki innej osoby, podnosząc jednocześnie że może wykonywać prace lekkie.

Orzeczeniem Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 22 lutego 2010 roku ustalono, że powódka jest częściowo niezdolna do pracy od dnia 14 lutego 2010 roku, wskazując, że częściowa niezdolność do pracy pozostaje w związku ze stanem narządu ruchu i ma charakter okresowy do dnia 28 lutego 2015 roku.

W następstwie ustalonego stopnia niepełnosprawności powódka pobiera rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy w wysokości 649,41 złotych netto miesięcznie.

( dowód: orzeczenie o stopniu niepełnosprawności z dnia 18 października 2010 roku, 14 akt; decyzja o ponownym ustaleniu renty, k. 15-16v akt; orzeczenie lekarza orzecznika ZUS z dnia 22 lutego 2010 roku, k. 17 akt; orzeczenia lekarza orzecznika ZUS z dnia 25 stycznia 2011 roku, k. 18 akt)

Z uwagi na przedstawione wyżej okoliczności, w dniu 15 października 2011 roku powódka złożyła w Sądzie Rejonowym w J.wniosek o zawezwanie poprzednika prawnego pozwanego SP ZOZ Szpitala (...) w J.do próby ugodowej, w celu polubownego ustalenia zakresu przysługujących jej roszczeń. W dniu posiedzenia nikt nie stawił się za stronę pozwaną i czynność nie doszła do skutku.

( dowód: bezsporne, a nadto protokół posiedzenia z dnia 08 grudnia 2011 roku, k. 19 akt; wniosek powódki do zawezwania do poróbmy ugodowej, k. 124-125 akt)

Zdarzenie opisane przez powódkę we wniosku o zawezwanie do próby ugodowej zostało jednocześnie zgłoszone do pozwanego ad. 2, będącego ubezpieczycielem pozwanego ad. 1, w wyniku czego wszczęte zostało postępowanie wyjaśniające. W związku z powyższym organ zarządzający pozwanego ad. 1 zwrócił się do lekarza uczestniczącego w procesie leczenia powódki o złożenie wyjaśnień w zakresie ujemnego skutku powstałego w organizmie powódki i jego związku z przeprowadzonym zabiegiem operacyjnym. Po uzyskaniu opinii od lekarza prowadzącego pacjentkę - lek. med. J. M., organ zarządzający pozwanego ad. 1 pismem z dnia 28 listopada 2011 roku przekazał pozwanemu ad. 2 zajęte w sprawie stanowisko. Jednocześnie pozwany ad. 1 pismem z dnia 29 listopada 2011 roku, w oparciu o opinię lekarza prowadzącego ustosunkował się do wniosku o zawezwanie do próby ugodowej złożonego przez powódkę, wskazując ma bezpodstawność zgłoszonych roszczeń i brak zainteresowania w zawarciu ugody. Również pozwany ad. 2 w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, nie znalazł podstaw do uznania zgłoszonej szkody, w związku z czym odmówił dalszego prowadzenia postępowania likwidacyjnego.

( dowód: pismo pozwanego ad. 2 z dnia 18.11.2011 r. skierowane do pozwanego ad. 1, k. 127 akt; pismo skierowane przez pozwanego ad. 1 do lekarza uczestniczącego w procesie leczenia powódki, k. 128 akt; opinia lekarza prowadzącego w sprawie zabiegu powódki z dnia 24.11.2011 r., k. 129 akt; pismo wyjaśniające pozwanego ad. 1 z dnia 28.11. 2011 r. skierowane do pozwanego ad. 2, k. 130 akt; odpowiedź pozwanego ad. 1 z dnia 29.11.2011 r. na wniosek powódki o zawezwanie do próby ugodowej, k. 131 akt; pismo pozwanego ad. 2 z dnia 20.12.2011 r. o rozstrzygnięciu w sprawie szkody zgłoszonej przez powódkę, k. 132 akt)

W dacie operacji powódka miała ukończone 36 lat. Pracowała w szpitalu we L.jako położna na Oddziale (...)a następnie na Oddziale (...). Ukończyła licencjat z położnictwa. Pracowała przeszło czternaście lat.

Po przyjęciu powódki do szpitala w celu wykonania zabiegu kapoplastyki, lekarz anestezjolog wypełnił wraz z powódką przedoperacyjną ankietę anestezjologiczną, w której powódka oświadczyła, że przeprowadzono z nią rozmowę objaśniającą problem znieczulenia do operacji. Podczas rozmowy powódka mogła zadawać pytania o wszystkie interesujące ją problemy dotyczące rodzaju znieczulenia, związanego z nim ryzyka oraz innych okoliczności przed i pooperacyjnych. Pozwana nie zadawała dodatkowych pytań. Nadto powódka wyraziła pisemną zgodę na znieczulenie, a także na uzasadnione medyczne zmiany lub rozszerzenie postępowania anestezjologicznego, w tym na zmianę rodzaju znieczulenia.

Powódka rozumiała ryzyko związane z zabiegiem, nie myślała jednak, że dojdzie do uszkodzenia nerwu strzałkowego.

Powódka była operowana przez lekarza, z którym wcześniej w L. konsultowała konieczność przeprowadzenia zabiegu. Już w trakcie konsultacji z lekarzem uzyskała informacje o ewentualnych powikłaniach związanych z zabiegiem kapoplastyki. Jednocześnie została poinformowana, że dysplazja prawego biodra jest na tyle dalece posunięta, że jedynym sposobem na wyleczenie schorzenia będzie przeprowadzenie zabiegu kapoplastyki. Lekarz prowadzący informował powódkę o tym jak zabieg będzie przeprowadzony. Tuż przed operacją lekarz ponownie przeprowadził rozmowę z powódką informując, że zabieg jest obarczony możliwością ryzyka powikłań z uwagi na jego znaczne skomplikowanie. Lekarz nie informował powódki o możliwości wystąpienia uszkodzenia nerwu strzałkowego z uwagi na okoliczność, iż jest to bardzo rzadkie powikłanie. W dacie operacji nie informowano pacjentów na piśmie o powikłaniach związanych z zabiegiem kapoplastyki.

Operacja przebiegła w sposób typowy, jednakże w następstwie zabiegu doszło do uszkodzenia nerwu na wysokości głowy kości strzałkowej, choć sam zabieg nie był wykonywany na tym poziomie.

( dowód: opinia pisemna biegłego z dziedziny ortopedii i traumatologii, k. 183v, 184v akt; dokumentacja medyczna obejmująca między innymi historię choroby powódki, przedoperacyjna ankietę anestezjologiczną, oświadczenie pacjentki, wywiad epidemiologiczny, k. 231-258 akt; zeznania powódki k. 145 akt w zw. z k. 145v-146 akt, a nadto e-protokół z rozprawy z dnia 19 lipca 2012 roku od godz. 00:34:09 do godz. 00:51:53, zeznania świadka J. M. – e-protokół z rozprawy z dnia 19 lipca 2012 roku od godz. 01:28:09 do godz. 01:53:22, zeznania świadka Z. R. – e-protokół z rozprawy z dnia 19 lipca 2012 roku od godz. 01:53:22 do godz. 01:59:14; zeznania świadka A. Z. – e-protokół z rozprawy z dnia 19 lipca 2012 roku od godz. 01:16:34 do godz. 01:26:25; zeznania świadka A. B. – e-protokół z rozprawy z dnia 19 lipca 2012 roku od godz. 00:53:30 do godz. 01:08:00; zeznania świadka M. U. – e-protokół z rozprawy z dnia 19 lipca 2012 roku od godz. 01:08:00 do godz. 01:16:34)

Po zabiegu powódka w przychodni realizowała zabiegi elektrostymulacji nerwu strzałkowego oraz poddawała się zabiegom galwanizacji. Wykonała trzy serie po dziesięć zabiegów. Po operacji dużo sama ćwiczyła, kupiła nawet urządzenie do stymulacji uszkodzonego nerwu.

Obecnie powódka odczuwa silne bóle kręgosłupa lędźwiowego, podjęła jego leczenie. Skarży się, że prawa noga jest dłuższa o dwa centymetry. Z uwagi na niedowład prawej stopu potyka się i odczuwa ból.

( dowód: zeznania powódki k. 144v-145v akt w zw. z k. 145v-146 akt, a nadto e-protokół z rozprawy z dnia 19 lipca 2012 roku od godz. 00:10:04 do godz. 00:53:30 oraz od godz. 01:59:14 do godz. 02:00:56, opinia pisemna biegłego z dziedziny ortopedii i traumatologii, k .183 akt)

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Roszczenia dochodzone przez powódkę nie zasługiwały na uwzględnienie. Zgodnie z art. 444 § 1 k.c. w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu. Jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty (§ 2). Na zasadzie art. 445 § 1 k.c. w zawiązku z art. 444 k.c. sąd może również przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Celem przepisu art. 444 k.c. jest określenie zakresu i sposobu naprawienia szkody majątkowej na osobie, w postaci uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia. Komentowany przepis określa zakres i sposób naprawienia szkody w postaci uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, pozostawiając bez zmian przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej. Dochodzenie przez poszkodowanego roszczeń z art. 444 k.c. zależy więc od przypisania określonej osobie odpowiedzialności za zdarzenie szkodzące (na wskazanej przez ustawodawcę zasadzie winy, ryzyka lub słuszności) oraz ustalenia szkody, pozostającej w adekwatnym związku przyczynowym z tym zdarzeniem. Zgodnie bowiem z art. 415 k.c. kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia.

W niniejszej sprawie powódka starała się wykazać, że w wyniku błędu w sztuce lekarskiej, w trakcie operacji nastąpiło porażenie nerwu strzałkowego na poziomie głowy kości strzałkowej, powodujące trwałe inwalidztwo powódki w stopniu ograniczającym możliwość wykonywania zawodu położnej, a nadto, że przed zabiegiem powódka nie została poinformowana o możliwych konsekwencjach zabiegu.

Powódka została przyjęta do szpitala w trybie planowym w wyniku skierowani z SP ZOZu we L.. W dniu 21 października 2008 roku była operowana w Oddziale Ortopedii w Szpitalu w J.. Wykonano zabieg kapoplastyki stawu biodrowego z powodu zmian zwyrodnieniowych.

Wskazany zabieg polega na wymianie stawu biodrowego gdzie panewka i głowa jest większa dzięki czemu uzyskuje się większą ruchomość w stawie biodrowym i mniejsze jest prawdopodobieństwo zwichnięcia stawu biodrowego. Badanie RTG wykonane po zabiegu wykazało, że ustawienie protezy po zabiegu jest prawidłowe. Po zabiegu wystąpiły u powódki objawy uszkodzenia nerwu strzałkowego, do którego doszło na wysokości głowy kości strzałkowej, mimo że zabieg nie był wykonywany na tym poziomie.

Zgodnie z opinią biegłego z dziedziny ortopedii i traumatologii ustalenie wysokości uszkodzenia nerwu nie miało wpływu na sposób postępowania po stwierdzeniu uszkodzenia nerwu strzałkowego u powódki. Niezależnie od poziomu uszkodzenia nerwu postępowanie jest zawsze takie samo, w pierwszej kolejności pacjentowi podawane są leki przeciwbólowe oraz przeciwzapalne, a następnie stosowana jest rehabilitacja, w tym elektrostymulacja nerwu oraz ćwiczenia bierne stawu skokowego.

W niniejszej sprawie po stwierdzeniu u powódki niedowładu, niezwłocznie podjęto leczenie polegające na zastosowaniu leków przeciwbólowych, a nadto regenerujących uszkodzony nerw. W czasie pobytu w szpitalu powódka była konsultowana neurologiczne oraz wykonano u niej elektrostymulację nerwu. Po wypisaniu powódki z oddziału zalecono jej dalszą rehabilitację.

W ujęciu powyższego Sąd przychylił się do wniosków wysnutych w opinii biegłego i przyjął, że zarówno przed zabiegiem jak i po zabiegu, pozwany ad. 1 wykazał staranność w sprawowaniu opieki medycznej nad powódką, która wykonywana była w oparciu o wiedzę medyczną jak i wszelkie standardy medyczne w tym zakresie.

Badanie powódki z dnia 03 grudnia 2008 roku wykazało, że przewodnictwo nerwu kulszowego zbudowanego ze składnika strzałkowego i piszczelowego stanowiącego największy nerw ludzkiego ciała zaopatrującego całą stopę, goleń i grupę tylną mięśni uda jest w normie.

W świetle tego, uszkodzenie nerwu strzałkowego powódki na poziomie głowy strzałki, czyli w obszarze znajdującym poniżej kolana, a zatem w miejscu leżącym wyraźnie poza polem wykonywanego zabiegu operacyjnego (operowane biodro), traktować należy jako uszkodzenie z powodu istniejącego ucisku. W tym stanie rzeczy, powstałego u powódki uszkodzenia nerwu strzałkowego, nie można postrzegać jako jatrogennego (wywołanego zachowaniem personelu medycznego), gdyż poziom uszkodzenia znajduje się w znacznej odległości od pola przeprowadzonej operacji.

W tym stanie rzeczy w przedmiotowej sprawie nie zaistniały przesłanki, które mogłyby warunkować odpowiedzialność strony pozwanej (ad. 1 i ad. 2) względem powódki za powstanie ujemnych następstw dla zdrowia lub życia pacjentki, powodujących powstanie zarówno szkody majątkowej jak i niemajątkowej. Powódka nie przedstawiła bowiem, żadnych dowodów mogących świadczyć o zawinieniu pozwanego ad. 1 w wystąpieniu szkody, a przejawiającego się w popełnieniu przez personel medyczny pozwanego ad. 1 błędu w sztuce lekarskiej. Przedstawione w pozwie dowody świadczą jedynie o tym, że powódka doznała porażenia nerwu strzałkowego, jest częściowo niezdolna do pracy i z tego tytułu uzyskuje rentę w wysokości 649 złotych. W żadnym stopniu natomiast nie wykazują istnienia błędu w sztuce lekarskiej w następstwie, którego powstać miałaby na powódce szkoda.

Operacja biodra powódki przeprowadzona została w oparciu o najlepszą wiedzę medyczną operującego personelu, z zachowaniem wszystkich niezbędnych procedur, należytą starannością i ostrożnością. W czasie pobytu w Oddziale dołożono wszelkich starań w leczeniu powódki.

Powódka nie podzieliła wniosków zawartych w opinii biegłego podnosząc, że opinia jest niejasna, albowiem z jej treści wynika, że do uszkodzenia pooperacyjnego prawego nerwu strzałkowego doszło w trakcie zabiegu kapoplastyki stawu biodrowego, zaś w uzasadnieniu opinii biegły sformułował tezę, że powyższe uszkodzenie pooperacyjne stanowiło powikłanie po zabiegu operacyjnym. Powódka przywołała również, że biegły nie dokonał opisu, w którym momencie doszło do uszkodzenia prawego nerwu strzałkowego, co w konsekwencji ograniczało możliwości oceny merytorycznej wydanej opinii. W dalszej kolejności powódka podniosła, że biegły nie negował, że pomiędzy działaniem lekarzy pozwanego Szpitala a uszkodzeniem nerwu strzałkowego u powódki istnieje związek przyczynowy. Natomiast w opinii, poprzez sformułowania ocenne typu: „powikłania pooperacyjne", „uszkodzenie pooperacyjne prawego nerwu strzałkowego przy zabiegu kapoplastyki stawu biodrowego nie jest błędem w sztuce medycznej" biegły przekroczył zakres opiniowania.

Biegły odnosząc się do zastrzeżeni powódki w opinii uzupełniającej, datowanej na dzień 19 stycznia 2013 roku stwierdzili, że nie zaszło do żadnej sprzeczności w opinii. Nie kwestionował, że do uszkodzenia nerwu doszło w trakcie zabiegu. Podniósł jedynie, że jest to powikłanie, do którego może dojść i czasami dochodzi w czasie zabiegu protezoplastyki stawu biodrowego i jest to spowodowane anatomią nerwu kulszowego i stawu biodrowego, bowiem nerw kulszowy przechodzi w niewielkiej odległości od tylnej krawędzi panewki stawu biodrowego. W czasie zabiegu kiedy dochodzi do pociągania, wykręcenia kończyny może dojść do naciągnięcia nerwu, co może spowodować wtórnie niedowład nerwu strzałkowego. Zatem do uszkodzenia nerwu doszło w trakcie zabiegu i jest to powikłanie opisywane w literaturze medycznej. W tym miejscu przywołać należy, że w powszechnie dostępnej informacji co do powikłań po alloplastyce wskazuje się, że z każdym zabiegiem operacyjnym związane jest ryzyko powikłań. Do typowych powikłań związanych z alloplastyką zalicza się nieprawidłową inplantację endoprotezy, pękanie trzonu uda, zwichnięcie endoprotezy oraz porażenie nerwu kulszowego. Nie ma natomiast wskazań co do uszkodzenia nerwu strzałkowego ( informacje ze strony internetowej www.klinika.net.pl).

W niniejszej spawie biegły nie kwestionował, że istnieje związek przyczynowy między działaniami lekarzy z Oddziału Ortopedii w J. a uszkodzeniem nerwu strzałkowego, zaś użyte w opinii sformułowania nie mają wartości cennej i są jedynie stwierdzeniami zgodnymi z wiedzą fachową biegłego. Biegły nie oceniał również ewentualnej winy lekarzy, podkreślając jedynie, że w czasie zabiegu protezoplastyki może dojść do uszkodzenia nerwu strzałkowego.

Ustalając wartość dowodową opinii biegłego z dziedziny ortopedii i traumatologii z dnia 10 grudnia 2012 roku Sąd wziął pod uwagę, że została ona sporządzona z uwzględnieniem całokształtu zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego. W ocenie Sądu opinia ta została wykonana szczegółowo, a zaprezentowane w niej ustalenia poparte zostały wszechstronną analizą, co pozwalało uznać tę opinię za pełną i kompletną. Logiczność i trafność wywodów biegłego, jak również ich zgodność z zasadami poprawnego wnioskowania wskazuje, że autor dysponuje rzetelną wiedzą specjalistyczną w swej dziedzinie. Powyższa ekspertyza nie nasuwała żadnych zastrzeżeń i Sąd przyjął twierdzenia biegłego jako w pełni wiarygodne i umożliwiające weryfikację innych dowodów w sprawie oraz ustalenie czy powikłania po zabiegu kapoplastyki stawu biodrowego u powódki są wynikiem błędu w sztuce medycznej.

Podobne uwagi można odnieść również wobec opinii uzupełniającej biegłego z dnia 19 stycznia 2013 roku, podtrzymującej w całości wcześniej wysnute wnioski.

Tym samym Sąd w ślad za wnioskami przywołanymi w opinii przyjął, że uszkodzenie nerwu strzałkowego u powódki nie było spowodowane żadnym niedbalstwem ani złym przeprowadzeniem zabiegu. W każdym opisie techniki operacyjnej szeroko opisywane są techniki unikania uszkodzeń tego nerwu, jednakże podkreśla się, że do uszkodzeń takich może dojść ( opinia uzupełniające biegłego sądowego w zakresie ortopedii i traumatologii, k. 206 akt). Jedynie w około 2 % przypadków przy zabiegach protezoplastyki stawu biodrowego dochodzi do przejściowego lub trwałego uszkodzenia części strzałkowej nerwu kulszowego. Do uszkodzeń dochodzi z powodu ucisku nerwu przy zabiegu - skręcania kończyny. Nie jest to spowodowane niedbalstwem czy też nieprawidło technicznie wykonanym zabiegiem.

Niedowład nerwu strzałkowego u powódki z pewnością powoduje dysfunkcję organizmu i powoduje trudności w chodzeniu. Wydłużenie kończyny przy zabiegu sprawia, że powódka ma trudności z prawidłowym wydolnym chodem. Z powodu różnicy długości kończyn dolnych wnioskodawczyni może odczuwać dolegliwości bólowe kręgosłupa lędźwiowego z powodu wtórnej skoliozy i zaburzenia statyki kręgosłupa. Różnica w długości kończyny wynosząca dwa centymetry jest trudna do zniwelowania za pomocą wkładki do buta. Jednakże w niniejszej sprawie uznać należało, że uszkodzenie pooperacyjne prawego nerwu strzałkowego przy zabiegu kapoplastyki stawu biodrowego jaki przeprowadzono u powódki w dniu 21 października 2008 roku nie było błędem w sztuce medycznej, zaś sam zabieg wykonano prawidłowo.

Pismem procesowym z dnia z dnia 11 lutego 2013 roku powódka nie podzieliła stanowiska wyrażonego w opinii głównej oraz uzupełniającej podtrzymując wniosek o przeprowadzenie dodatkowej opinii przez Instytut Zakład Medycyny Sądowej Akademii Medycznej we W. w celu ustalenia czy powódka przed operacją była uprzedzana o możliwości i zakresie powikłań i czy na to wyraziła zgodę ( k. 215-216 akt).

Postanowieniem z dnia 16 maja 2013 roku Sąd oddalił wniosek powódki o dopuszczenie dowodu z opinii Instytutu oraz wniosek o kolejną opinię uzupełniającą mając na uwadze, że składane wnioski są bezzasadne wobec kompletności i zupełności przedłożonej i uzupełnionej w sprawie opinii biegłego z dziedziny ortopedii i traumatologii.

W przedmiotowej sprawie koniecznymi przesłankami odpowiedzialności odszkodowawczej są: szkoda, zawinienie zachowanie (działanie lub zaniechanie) personelu szpitala oraz łączący je naturalny, adekwatny związek przyczynowy. W myśl art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Przywołany obowiązek wykazania przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej obciąża poszkodowaną powódkę.

Odnosząc się do dalszych zarzutów powódki na wstępie wskazać należało, że niezależnie od prawnych podstaw świadczenia usług medycznych i charakteru relacji lekarz – pacjent, obowiązek lekarza (a także szpitala) wobec pacjenta pozostaje obowiązkiem starannego działania, a nie rezultatu.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy z dnia z dnia 5 grudnia 1996 roku o zawodach lekarza i lekarza dentysty ( Dz.U. z 2011 roku, Nr 277, poz. 1634 z późniejszymi zmianami) wykonywanie zawodu lekarza polega na udzielaniu przez osobę posiadającą wymagane kwalifikacje, potwierdzone odpowiednimi dokumentami, świadczeń zdrowotnych, w szczególności: badaniu stanu zdrowia, rozpoznawaniu chorób i zapobieganiu im, leczeniu i rehabilitacji chorych, udzielaniu porad lekarskich, a także wydawaniu opinii i orzeczeń lekarskich. Przepis ten ma kluczowe znaczenie z punktu widzenia zawodu lekarza, zawiera bowiem podstawowe dyrektywy, którymi każdy lekarz powinien się kierować, podejmując aktywność zawodową. Przewiduje on wiążące lekarza obowiązki, zarysowując równocześnie granice wynikających z nich powinności. Obowiązki te tworzą nierozłączną całość w tym sensie, że lekarz wykonujący świadczenia zdrowotne musi stosować się do wszystkich wynikających z nich wymagań. Równocześnie przepis ten zawiera określenie podstaw ewentualnej odpowiedzialności, w przypadku gdy lekarz nie dopełni jednego lub więcej przewidzianych w nim obowiązków. W ujęciu powyższego na zasadzie art. 31 ust. 1 cytowanej ustawy lekarz ma obowiązek udzielać pacjentowi lub jego ustawowemu przedstawicielowi przystępnej informacji o jego stanie zdrowia, rozpoznaniu, proponowanych oraz możliwych metodach diagnostycznych, leczniczych, dających się przewidzieć następstwach ich zastosowania albo zaniechania, wynikach leczenia oraz rokowaniu.

Ustalenie zakresu koniecznej informacji jest szczególnie istotne w przypadku zabiegów operacyjnych. Pewnych wskazówek co do jej zakresu można doszukać się w orzecznictwie oraz literaturze przedmiotu. Informacja udzielana przez lekarza przed zabiegiem "ma na celu takie zapoznanie pacjenta ze stanem rzeczy, aby pacjent podejmował decyzję o wyrażeniu zgody na zabieg z pełną świadomością tego, na co się godzi i czego może się spodziewać" (wyrok SN z dnia 20 listopada 1979 r., IV CR 389/79, OSNCP 1980, nr 4, poz. 81). Przede wszystkim zakres informacji zależy od charakteru czynności leczniczych. W opinii Sądu Najwyższego "sposób pouczenia przy odbieraniu zgody na zabieg (operację czy badanie) uzależniony musi być od rodzaju zabiegu" (wyrok SN z dnia 28 sierpnia 1973 r., I CR 441/73, OSNC 1974, nr 7-8, poz. 131). "Lekarz powinien poinformować pacjenta o rodzaju i celu zabiegu oraz o wszystkich jego następstwach, które są zwykle skutkiem zabiegu, tj. pożądanych - ze względu na jego cel - skutkach zabiegu, jak i o innych jego skutkach (tzw. skutkach ubocznych). Informacja powinna w szczególności obejmować te dające się przewidzieć możliwe następstwa zabiegu, zwłaszcza jeżeli są to następstwa polegające na znacznym i istotnym uszczerbku zdrowia, które - jako skutek uboczny - wprawdzie występują rzadko lub bardzo rzadko, ale nie można ich wykluczyć, i powinna określać stopień prawdopodobieństwa ich wystąpienia. W tym wypadku nie można jednakże wymagać, by informacja wymieniała wszystkie możliwe objawy następstw zabiegu i zawierała ich opis. Wystarczające jest ogólne określenie rodzaju możliwych następstw zabiegu oraz wskazanie, czy zagrażają życiu pacjenta, ewentualnie jaki mogą mieć wpływ (doniosłość) na prawidłowe funkcjonowanie organizmu" (wyrok SN z dnia 11 kwietnia 2006 r., I CSK 191/05, OSNC 2007, nr 1, poz. 18; wcześniej tak samo wyrok SN z dnia 28 września 1999 r., II CKN 511/98, niepubl.).

Cytowana ustawa nie rozstrzyga zakresu pojęcia "dające się przewidzieć następstwa zastosowania" metod diagnostycznych i leczniczych. Zgodnie z poglądem powszechnie podzielanym przez doktrynę obowiązek ten zostanie dopełniony, gdy lekarz zwróci uwagę na normalne, przeciętne, typowe komplikacje. Zakres objaśnienia pacjenta powinien obejmować wszystkie, choćby tylko w niewielkim stopniu prawdopodobne, następstwa zabiegu, z wyłączeniem jedynie skutków nadzwyczaj rzadko następujących Powyższe stanowiska znajdują oparcie w orzecznictwie SN, który stwierdził, że: lekarz powinien poinformować pacjenta o "bezpośrednich i zwykłych skutkach" (wyrok SN z dnia 27 sierpnia 1968 r., I CR 325/68, OSP 1969, z. 7-8, poz. 165); "nie jest (...) wymagane pouczenie o wszelkich w ogóle możliwych skutkach, dla danego jednak wypadku normalnie niemożliwych do przewidzenia, nietypowych i mało prawdopodobnych" (wyrok SN z dnia 28 sierpnia 1972 r., II CR 296/72, OSNCP 1973, nr 5, poz. 86); "nie ma konieczności powiadamiania pacjenta o wszelkich możliwych komplikacjach, zwłaszcza takich, które zdarzają się niezmiernie rzadko" (wyrok SN z dnia 29 października 2003 r., III CR 134/02, OSP 2005, z. 4, poz. 54; tak samo wcześniej wyrok SN z dnia 28 sierpnia 1973 r., I CR 441/73, z glosą M. Nesterowicza, OSPiKA 1974, z. 6, poz. 123).

Odnosząc powyższe na płaszczyznę niniejszego postępowania Sąd uznał, że oświadczenia powódki złożone w trakcie przesłuchania pozostają niespójne w zakresie w jakim opisywała okoliczności, co do udzielonych jej informacji o zabiegu. Z jednej strony powódka jednoznacznie oświadczyła, że rozumiała ryzyko pooperacyjne, ale nie spodziewała się uszkodzenia nerwu strzałkowego, podpisała przedoperacyjną ankietę anestezjologiczną, wywiad epidemiologiczny oraz oświadczenie, z którego wynika że przeprowadzono z nią rozmowę przed operacją, poruszającą problemy dotyczące okoliczności przed i pooperacyjnych, z drugiej strony w toku postępowania podniosła, że nikt z nią nie rozmawiał na temat powikłań pooperacyjnych, co również pozostaje w sprzeczności z zeznaniami świadków przesłuchanych w niniejszej sprawie, w tym lekarza prowadzącego operację kapoplastyki.

W ocenie Sądu, mając na uwadze złożone przez powódkę oświadczenie tuż przed operacją kapoplastyki, uznać należało, że świadomie wyraziła zgodę na zabieg operacyjny. Znalazło to odzwierciedlenie w podpisie powódki złożonym na dokumencie historii choroby oraz ankiecie anestezjologicznej. Powódce szczegółowo wytłumaczono na czym polega zabieg kapoplastyki oraz standardowy zakres powikłań jakie mogą towarzyszyć zabiegowi.

Ubocznie podnieść należy, że powódka jest z zawodu położną, zatem nawet z racji zawodu posiada wiedzę, że każda najmniejsza nawet ingerencja w organizm jest obarczona ryzykiem powikłań.

W toku postępowania powódka jednoznacznie zaznaczyła, że rozumie ryzyko pooperacyjne, jednakże nie myślała, że dojdzie do uszkodzenia nerwu strzałkowego.

W tym stanie rzeczy uznać należało, że powódka nie wykazała zawinienia w działaniu pozwanego ad. 1 ani nie dostarczyła dowodów przesądzających o błędzie w sztuce medycznej lekarzy wykonujących u niej zabieg kapoplastyki prawego biodra. Wobec powyższego powództwo w całości należało oddalić jako bezzasadne (punkt pierwszy wyroku).

O kosztach procesu – zastępstwa procesowego pozwanych ad. 1 oraz ad. 2 orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. oraz na zasadzie § 2 pkt 1 i 2 oraz § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. z 2002 roku, nr 163, poz. 1348 z późn. zm.) i na zasadzie § 2 pkt 1 i 2 oraz § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenie przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz.U. z 2002 roku, nr 163, poz. 1349 z późn. zm.) zasądzając na od powódki na rzecz pozwanych ad. 1 i ad. 2 tytułem zwrotu kosztów procesu po 3.617 złotych, w tym 17 złotych tytułem opłaty od pełnomocnictwa (punkt drugi i trzeci wyroku).

Nadto zgodnie z art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych Sąd nakazał powódce aby uiściła na rzecz skarbu Państwa kasy Sądu Okręgowego w Jeleniej Górze kwotę 10,34 złotych tytułem brakującej części zaliczki na poczet wynagrodzenia biegłego.