Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 listopada 2013 r.

Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze I Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący: SSO Dorota Witek

Protokolant: Ewelina Tomoń

po rozpoznaniu w dniu 26 listopada 2013 r. w Jeleniej Górze

sprawy z powództwa E. E.

przeciwko W. S.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanej W. S. na rzecz powoda E. E. kwotę 409 000 zł (czterysta dziewięć tysięcy złotych) z ustawowymi odsetkami od dnia 11.02.2013r. do dnia zapłaty,

2.  zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 12.217 zł tytułem kosztów procesu,

3.  kosztami postępowania od ponoszenia których powód był zwolniony obciąża Skarb Państwa.

Sygn. akt I C 1103/13

UZASADNIENIE

Powód E. E. domagał się zasądzenia od W. S. kwoty 409 000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 11 lutego 2013 r. oraz zasądzenia od pozwanej kosztów procesu.

W uzasadnieniu podał, że w grudniu 2006 r. tytułem nabycia trzech nieruchomości stanowiących działki gruntu nr (...)powód zapłacił pozwanej kwotę 1 100 000 zł. Ostatecznie jednak E. E.nabył tylko działkę gruntu nr (...)o wartości 500 000 zł, natomiast strony odstąpiły od zawarcia umowy sprzedaży pozostałych dwóch nieruchomości, stąd pozwana winna zwrócić kwotę 600 000 zł. Jednak z pierwszej raty ustalonej przez strony na kwotę 140 000 zł W. S.uiściła na rzecz powoda łącznie kwotę 21 000 zł, dodatkowo uznawała roszczenie powoda do dalszej kwoty 120 000 zł, w konsekwencji wyrokiem Sądu Okręgowego w J. z dnia 28 maja 2013 r. (sygn. akt I C 434/13) zasądzono od pozwanej na rzecz powoda kwotę 120 000 zł. Jednocześnie dnia 2 lipca 2013 r. strony porozumiały się co do odstąpienia od umowy sprzedaży nieruchomości objętej działką gruntu nr (...), a pozwana zwróciła powodowi kwotę 50 000 zł z tytułu uiszczonej ceny sprzedaży. Reasumując, powód zapłacił pozwanej kwotę 1 100 000 zł w celu nabycia trzech nieruchomości, z których nabył tylko jedną z nich za kwotę 500 000 zł, pozwana zaś oddała powodowi łącznie kwotę 191 000 zł, stąd żądanie zapłaty kwoty 409 000 zł objęte pozwem jest uzasadnione.

W odpowiedzi na pozew W. S. wniosła o oddalenie powództwa i w oraz zasądzenie kosztów postępowania.

Uzasadniając swoje stanowisko potwierdziła zamiar nabycia przez powoda należących do niej trzech nieruchomości, z których działka gruntu nr (...)stanowiła wartość 900 000 zł, nr (...)– 200 000 zł, nr (...)– 50 000 zł, a także uiszczenie przez powoda na jej rzecz kwoty 1 100 000 zł z tego tytułu. Co prawda strony, w umowie sprzedaży z dnia 15 grudnia 2006 r., określiły wartość działki gruntu nr (...)na kwotę 500 000 zł, jednak wynikało to z chęci obniżenia opłat notarialnych i podatkowych. W latach 2008 i 2009 powód utracił wolę zakupu pozostałych dwóch nieruchomości, usiłował więc - po uzyskaniu od pozwanej stosownego pełnomocnictwa - sprzedać wszystkie trzy nieruchomości, jednak bezskutecznie. Dodatkowo z uwagi na trudną sytuację materialną i osobistą powód pożyczył od pozwanej łącznie kwotę 9 970 zł (430 zł, 1 000 zł, dnia 22.04.2012 r. kwotę 1 600 zł, a później do dnia 25.05.2012 r. 4x1 500 zł oraz 940 zł), był również zobowiązany do zapłaty kwoty 50 000 zł tytułem planowanego nabycia nieruchomości stanowiącej działkę gruntu nr (...). W. S.podała, że strony w konsekwencji dnia 25 maja 2012 r. zawarły porozumienie, na mocy którego powód zobowiązał się wydać na rzecz pozwanej nieruchomość położoną przy ul. (...)w M., stanowiącą działkę gruntu (...), zaś pozwana zobowiązała się zwrócić mu kwotę 140 000 zł, co miało stanowić całość wzajemnych rozliczeń stron, a nie jedynie pierwszą ratę. W połowie 2012 r., jak wskazała pozwana, między stronami pojawił się konflikt, gdyż działalność gospodarcza powoda nie zapewniała mu spodziewanych zysków, stąd żądał on od pozwanej partycypacji w kosztach utrzymania nieruchomości. Do stycznia 2013 r. pozwana zapłaciła z tego tytułu kwotę 20 000 zł, jednak wówczas powód – wbrew wcześniejszym ustaleniom - wystąpił wobec pozwanej o zapłatę kwoty 579 000 zł. Pozwana wówczas zapłaciła powodowi dalszą kwotę 120 000 zł z kwoty 140 000 zł, co do której strony porozumiały się dnia 25 maja 2012 r. Strony jednak nie doszły do konsensusu w sprawie nabycia niezabudowanej działki gruntu nr (...). W konsekwencji zdaniem pozwanej, roszczenie pozwu jest bezpodstawne.

Na rozprawie pełnomocnik pozwanej wniósł ponadto o oddalenie powództwa na podstawie art. 411 pkt 1) k.c. podnosząc iż powód wiedział, że nie był zobowiązany do świadczenia

Sąd ustalił, następujący stan faktyczny:

Bezsporne w sprawie było, że W. S.była właścicielem trzech nieruchomości stanowiących działkę gruntu nr (...), położoną przy ul. (...)w M., dla której Sąd Rejonowy w J. prowadzi księgę wieczystą kw nr

(...), działkę gruntu nr (...), położoną przy ul. (...)w M., dla której Sąd Rejonowy w J.prowadzi księgę wieczystą kw nr (...)oraz niezabudowaną działkę gruntu nr (...), dla której Sąd Rejonowy w J. prowadzi księgę wieczystą kw nr (...).

Ponieważ E. E. był zainteresowany nabyciem od W. S. przedmiotowych nieruchomości strony zawarły przedwstępną umowę sprzedaży trzech nieruchomości stanowiącej własność W. S. za łączną kwotę 1 200 000 zł. Strony określiły na dzień od 12 do 16 grudnia 2006 termin, w ciągu którego miała zostać zawarta umowa przyrzeczona. Ustaliły również, że do dnia 27 października 2006 r. E. E. zapłaci W. S. zadatek kwocie 100 000 zł.

(dowód: przedwstępna umowa sprzedaży k. 50).

Następnie dnia 27 października 2006 r. aneksem do przedwstępnej umowy sprzedaży strony ustaliły wartość działki gruntu nr (...) na kwotę 950 000 zł, działki gruntu nr (...) na kwotę 200 000 zł, zaś działki gruntu nr (...) na kwotę 50 000 zł.

(dowód: aneks wraz z tłumaczeniem k. 51 i 52).

W dniu 14 grudnia 2006 r. E. E. zapłacił W. S. kwotę 750 000 zł z tytułem warunkowego nabycia przedmiotowych nieruchomości, a w dniu 15 grudnia 2006 r. dalszą kwotę 350 000 zł.

(dowód: potwierdzenie odbioru z dnia 14.12.2006 r. i z dnia 15.12.2006 r. k. 8, przesłuchanie powoda – e-protokół rozprawy z dnia 26 listopada 2013 r. od godz. 00:09:00 do godz. 01:00:00).

Umową z dnia 15 grudnia 2006 r., zawartą przed notariuszem B. J.w Kancelarii Notarialnej w J.(rep. (...)nr (...)), E. E.nabył od W. S.za kwotę 500 000 zł nieruchomość obejmującą działkę gruntu nr (...), położoną przy ul. (...)w M., dla której Sąd Rejonowy w J. prowadzi księgę wieczystą kw nr (...).

(dowód: umowa sprzedaży z dnia 15.12.2006 r. k. 6-8).

Jednocześnie strony ustaliły, że do sprzedaży pozostałych dwóch nieruchomości dojdzie w przyszłości, jeśli E. E. uzyska stosowną zgodę w tym zakresie lub jeśli dojdzie do zmiany przepisów prawnych. Natomiast jeśli do sprzedaży by nie doszło W. S. zobowiązała się zwrócić pozostałą część pieniędzy w kwocie 600 000 zł.

(dowód: przesłuchanie powoda – e-protokół rozprawy z dnia 26 listopada 2013 r. od godz. 00:09:00 do godz. 01:00:00).

E. E. dwukrotnie występował do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji o zezwolenie na nabycie dwóch kolejnych nieruchomości stanowiących działkę gruntu nr (...) – bezskutecznie.

(dowód: przesłuchanie powoda – e-protokół rozprawy z dnia 26 listopada 2013 r. od godz. 00:09:00 do godz. 01:00:00, przesłuchanie pozwanej – e-protokół rozprawy z dnia 26 listopada 2013 r. od godz. 01:00:03 do godz. 01:23:40).

E. E. w 2010 r. po raz pierwszy powiadomił W. S., że nie nabędzie pozostałych dwóch nieruchomości i wezwał ją do zwrotu kwoty 600 zł, gdyż jego żona trafiła do szpitala. Dodatkowo jego dzieci nie chciały zamieszkiwać w Polsce i wróciły do Hiszpanii. Jednak W. S. odmawiała zwrotu pieniędzy. W późniejszym okresie strony jednak podejmowały próby zawarcia transakcji.

(dowód: przesłuchanie powoda – e-protokół rozprawy z dnia 26 listopada 2013 r. od godz. 00:09:00 do godz. 01:00:00).

W pierwszym kwartale 2012 r. E. E. pożyczył od W. S. kwotę 430 zł w celu uiszczenia należności podatkowych i kwotę 1 000 zł, zgodził się ponadto zapłacić W. S. kwotę 50 000 zł z tytułu korzystania od 2006 r. do 2012 r. z nieruchomości stanowiącej działkę gruntu nr (...), położoną przy ul. (...) w M.. Następnie dnia 22 kwietnia 2012 r. E. E. otrzymał od męża W. S. kwotę 1 600 zł na zakup lekarstw dla swojej chorej żony.

(dowód: pismo z dnia 12 kwietnia 2012 r. k. 59, przesłuchanie powoda – e-protokół rozprawy z dnia 26 listopada 2013 r. od godz. 00:45:00 do godz. 00:51:00).

Strony dnia 25 maja 2012 r. rozwiązały przedwstępną umowę sprzedaży nieruchomości objętą działką gruntu nr (...), położoną przy ul. (...) w M. oraz potwierdziły istnienie wierzytelności E. E. wobec W. S. w kwocie 140 000 zł. Jednocześnie strony w treści ugody stwierdziły, że należność zostanie uregulowana w zależności od możliwości finansowych, nieregularnie. Zaznaczyły również, że ostateczny termin nie został podany z uwagi na zasadę wzajemnego zaufania.

(dowód: ugoda z dnia 25.05.2012 r. wraz z tłumaczeniem k. 9 i 10).

Od czerwca 2012 r. do stycznia 2013 r. w wykonaniu powyższego porozumienia W. S. zapłaciła E. E. łącznie kwotę 21 000 zł, przy czym miesięcznie uiszczane przez dłużniczkę raty sukcesywnie się zmniejszały od 6 400 zł w pierwszym miesiącu czerwcu do 600 zł w styczniu 2013 r.

(dowód: przesłuchanie powoda – e-protokół rozprawy z dnia 26 listopada 2013 r. od godz. 00:09:00 do godz. 01:00:00).

Pismem z dnia 17 stycznia 2013 r. E. E. wezwał W. S. do zapłaty kwoty 579 000 zł wskazując jako podstawę zamiar nabycia przez siebie dwóch nieruchomości za które uiścił kwotę 1 100 000 zł, z których ostatecznie zakupił tylko jedną za kwotę 500 000 zł. Termin zapłaty wyznaczył na dzień 31 stycznia 2013 r.

(dowód: pismo z dnia 17.01.2013 r. k. 10).

W odpowiedzi z dnia 11 lutego 2013 r. W. S. pytała E. E. czy kwota 579 000 zł obejmuje również ugodzoną, a pozostałą do uiszczenia kwotę 120 000 zł.

(dowód: pismo z dnia 11.02.2013 r. k. 13).

Pismem z dnia 4 marca 2013 r. E. E. wyraził wobec W. S. swoją gotowość zawarcia umowy sprzedaży nieruchomości objętej działką nr (...) w imieniu własnym lub na rzecz osoby trzeciej.

(dowód: pismo z dnia 4.03.2013 r. k. 64).

Wyrokiem z dnia 28 maja 2013 r. Sąd Okręgowy w J. w sprawie o sygn. akt I C 434/13, wobec uznania roszczenia powoda o zapłatę 120.000 zł. , uwzględnił powództwo w całości zasądził od W. S.na rzecz E. E.kwotę 120 000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 28 maja 2013 r.

(dowód: wyrok Sądu Okręgowego w J.z dnia 28.05.2013 r. wraz z uzasadnieniem k. 71,73-75 – akta sprawy o sygn. akt I C 434/13 Sądu Okręgowego w J.).

Bezsporne w sprawie było, że w okresie od dnia 3 czerwca do dnia 2 lipca 2013 r. W. S. zwróciła E. E. kwotę w łącznej wysokości 120 000 zł.

Pismem z dnia 18 czerwca 2013 r. E. E., działając za pośrednictwem zawodowego pełnomocnika, wskazał, że do rozstrzygnięcia pozostała kwestia nieruchomości niezabudowanej, której cena została już uiszczona oraz zaproponował zbycie przedmiotowego gruntu na rzecz osoby trzeciej wskazanej przez siebie.

(dowód: pismo z dnia 18.06.2013 r. k. 65).

Pismem z dnia 21 czerwca 2013 r. E. E. poinformował W. S., że oczekuje zawarcia umowy sprzedaży co do niezabudowanej nieruchomości stanowiącej działkę gruntu nr (...) oraz uznaje za zakończoną sprawę rozliczeń nieruchomości, którą opuścił i wydał W. S..

(dowód: pismo z dnia 21.06.2013 r. k. 66).

Pismem z dnia 24 czerwca 2013 r. W. S., w dalszym ciągu zamierzając zbyć nieruchomość niezabudowaną stanowiącą działkę gruntu nr (...), zaproponowała E. E. zawarcie ugody, zgodnie z którą nabycie przez E. E. działki gruntu nr (...) ostatecznie wyczerpuje wszystkie roszczenia stron wynikające z przedwstępnej umowy sprzedaży oraz aneksu do umowy przedwstępnej z dnia 26 października 2006 r.

(dowód: pismo z dnia 24.06.2013 r. k. 67).

Dodatkowo przelewem z dnia 2 lipca 2013 r. W. S. zwróciła E. E. kwotę 50 000 zł tytułem ceny sprzedaży niezabudowanej działki gruntu nr (...).

(dowód: transakcja przelewu z dnia 2.07.2013 r. k .19).

Sąd zważył, co następuje:

Podstawą faktyczną dochodzonego powództwa były twierdzenia powoda o zawarciu przez strony przedwstępnej umowy sprzedaży trzech nieruchomości należących do pozwanej, tytułem czego zapłacił na jej rzecz kwotę 1 100 000 zł. Ostatecznie jednak powód nabył jedynie jedną z nieruchomości za kwotę 500 000 zł, stąd tytułem wzajemnego rozliczenia pozwana winna zwrócić mu kwotę 600 000 zł, z której oddała jedynie kwotę 191 000 zł, co czyniło roszczenie zasadnym.

Z kolei pozwana, potwierdzając fakt zawarcia przedwstępnej umowy sprzedaży i uiszczenia przez powoda kwoty 1 100 000 zł, wskazywała, że wartość nabytej przez powoda nieruchomości objętej działką gruntu nr (...) strony ustaliły w rzeczywistości na kwotę 900 000 zł, działką gruntu nr (...) - na kwotę 200 000 zł, a działką gruntu nr (...) – na kwotę 50 000 zł. W konsekwencji po sprzedaży pierwszej z wymienionych nieruchomości, zdaniem pozwanej, była ona zobowiązana do zwrotu na rzecz powoda kwoty 200 000 zł. Jednocześnie na mocy porozumienia stron z dnia 25 maja 2012 r. pozwana miała oddać powodowi jedynie kwotę 140 000 zł, co miało stanowić całość wzajemnych rozliczeń stron. W. S. zwróciła również uwagę na udzielone powodowi pożyczki na łączną kwotę 9 970 zł

Bezsporny w niniejszej sprawie był zamiar nabycia przez E. E. od W. S. trzech nieruchomości stanowiących działki gruntu nr (...), zawarcie przedwstępnej umowy sprzedaży w tym zakresie, gdzie strony ustaliły łączną cenę sprzedaży na kwotę 1 200 000 zł, zawarcie dnia 27 października 2006 r. aneksu do przedwstępnej umowy sprzedaży, w której strony określiły wartość poszczególnych nieruchomości oraz uiszczenie przez powoda na rzecz pozwanej kwoty 1 100 000 zł z tytułu nabycia przedmiotowych nieruchomości.

Istotą sporu było zatem w pierwszej kolejności ustalenie ceny sprzedaży nieruchomości objętej działką gruntu nr (...) i ustalenie wysokości zobowiązań pozwanej względem powoda, a następnie rozstrzygnięcie charakteru prawnego porozumienia stron z dnia 25 maja 2012 r.

Zgodnie z art. 535 k.c. przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.

Przepis art. 535 k.c. zawiera kodeksową definicję umowy sprzedaży wskazując jej elementy konstrukcyjne, konieczne do zakwalifikowania konkretnej umowy jako umowy sprzedaży. Do elementów tych należy określenie stron i ich roli w stosunku prawnym (sprzedawca, kupujący) oraz przedmiotu ich wzajemnych świadczeń. Przedmiotem świadczeń sprzedawcy jest przeniesienie własności i wydanie rzeczy kupującemu, zaś przedmiotem świadczenia kupującego jest zapłata ceny i odbiór rzeczy od sprzedawcy. Obowiązki te należą więc do essentialia negotii umowy sprzedaży.

Niewątpliwie więc na mocy umowy sprzedaży z dnia 15 grudnia 2006 r., zawartej przed notariuszem B. J.w Kancelarii Notarialnej w J.(rep. (...)nr (...)), E. E.nabył od W. S.nieruchomość obejmującą działkę gruntu nr (...), położoną przy ul. (...)w M., dla której Sąd Rejonowy w J. prowadzi księgę wieczystą kw nr (...). Strony określiły cenę sprzedaży wymienionej nieruchomości na kwotę 500 000 zł.

Jeśli więc niniejsza sprawa między uczestnikami umowy sprzedaży z dnia 15 grudnia 2006 r., a dla dokonania sprzedaży ustawa wymaga dochowania formy aktu notarialnego pod rygorem nieważności (art. 158 k.c.), to – jak stanowi art. 247 k.p.c. – na okoliczność ceny sprzedaży nieruchomości nie mógł być powołany dowód z zeznań świadków i z przesłuchania stron, stąd oddaleniu podlegały wnioski dowodowe pozwanej na tą okoliczność. Zawarte w akcie notarialnym oświadczenie woli w zakresie ceny, jako składowy element umowy, której ważność ustawa uzależnia od zachowania formy notarialnej (art. 158 k.c.), nie mogą być podważane, bowiem prowadzi to do obejścia przepisów o formie zastrzeżonej pod rygorem nieważności w rozumieniu art. 247 k.p.c. Cena sprzedaży nieruchomości stanowi niewątpliwie istotny składnik umowy, stanowiąc obok określenia stron umowy i przedmiotu jej essentialia negotii (art. 535 k.c.). Skoro zatem ustawa uzależnia ważność umowy od zachowania formy notarialnej (art. 158 k.c.), to znaczy, że w tej formie musi być określona co najmniej istotna treść umowy. Nie można więc uznać, by podważanie jednego z istotnych elementów umowy, jakim jest cena sprzedaży i wykazywanie, że cena umówiona była inna niż ujawniona w akcie, a tym samym wyrażona w innej formie niż notarialna, nie stanowiło obejścia przepisów o formie zastrzeżonej pod rygorem nieważności (por. wyrok z dnia 7 sierpnia 1997 r., I CKN 214/97, niepubl., postanowienie z dnia 7 stycznia 1998 r., III CKN 307/97, OSNC 1998 r., nr 9, poz. 135, wyrok z dnia 12 października 2001 r., V CKN 631/00, OSNC 2002 r., nr 7-8, poz. 91, wyrok z dnia 27 kwietnia 2004 r., II CK 191/03, niepubl.). Bez znaczenia dla określenia ceny nieruchomości stanowiącej działkę gruntu nr (...) pozostawały również porozumienia stron zawarte w przedwstępnej umowie sprzedaży oraz aneksie do tejże umowy.

Z uwagi na prymat dowodu z dokumentu nad dowodami osobowymi wyrażonemu w art. 247 k.p.c. zasadnym było oddalenie wniosków dowodowych w postaci zeznań świadków na okoliczność ceny nieruchomości obejmującej działkę gruntu nr (...), a położonej przy ul. (...) w M.. Zdaniem Sądu brak też było podstaw do uwzględnienia dowodu z opinii biegłego sądowego na okoliczność wyceny przedmiotowej nieruchomości.

Reasumując, jak wynikało z bezspornych ustaleń, powód uiścił pozwanej tytułem nabycia trzech nieruchomości kwotę 1 100 000 zł, a dokonał nabycia tylko jednej z nich, tj. nieruchomości obejmującej działkę gruntu nr (...), położoną przy ul. (...)w M., za kwotę 500 000 zł. Po nabyciu przedmiotowej nieruchomości strony w dalszym ciągu łączyła przedwstępna umowa sprzedaży i aneks do tejże umowy, z godnie z którymi powód zobowiązał się do kupna działki gruntu nr (...)za kwotę 200 000 zł i działki gruntu nr (...)na kwotę 50 000 zł. Jednak dnia 25 maja 2012 r. strony zawarły porozumienie, mocą którego w rzeczywistości rozwiązali umowę przedwstępną sprzedaży w zakresie działki gruntu nr (...), położonej przy ul. (...)w M., dla której Sąd Rejonowy w J. prowadzi księgę wieczystą kw nr (...). Dodatkowo, na podstawie dowodu przelewu, Sąd ustalił, że rozwiązaniu uległa również umowa przedwstępna sprzedaży w zakresie działki gruntu nr (...), a pozwana zwróciła powodowi kwotę 50 000 zł. Mając powyższe na względzie, zdaniem Sądu, powodowi przysługiwała względem pozwanej wierzytelność w wysokości 550 000 zł.

Wysokości wymienionej wierzytelności, wbrew twierdzeniom pozwanej, nie zmieniała okoliczność zawarcia wspomnianego porozumienia z dnia 25 maja 2012 r., w treści którego strony potwierdziły wysokość roszczenia E. E. wobec W. S. do kwoty 140 000 zł i określiły sposób spłaty tejże należności. Porozumienie to nie nosiło bowiem cech zwolnienia z długu w rozumieniu art. 508 k.c. Oświadczenia woli stron umowy o zwolnienie z długu nie muszą co prawda zawierać jakiejś określonej treści, jednak niezbędnym jest by z oświadczeń tych wynikała świadomość przysługiwania wierzytelności i wola rezygnacji z niej. Nie trzeba przy tym posługiwać się zwrotem „zwalniam", można użyć np. zwrotu „umarzam", „zrzekam się". Porozumienie stron z dnia 25 maja 2012 r. ograniczało się wyłącznie do rozwiązania łączącej strony przedwstępnej umowy sprzedaży w zakresie działki gruntu nr (...), położonej przy ul. (...) w M. oraz wskazania wierzytelności przysługującej powodowi wobec pozwanej do kwoty 140 000 zł, nie zawierało zaś zwolnienia z długu w pozostałym zakresie choćby dającego się wyinterpretować z wykładni oświadczeń woli (art. 65 § 1 i 2 k.c.).

Mając zatem na uwadze, że W. S.z kwoty zobowiązania wobec E. E.wynoszącego 600 000 zł zapłaciła: po pierwsze, od czerwca 2012 r. do stycznia 2013 r. kwotę w łącznej wysokości 21 000 zł, a po drugie, dnia 2 lipca 2013 r. kwotę 50 000 zł, zaś wyrokiem Sądu Okręgowego w J. z dnia 28 maja 2013 r. (sygn. akt I C 434/13) zasądzono od niej na rzecz powoda kwotę 120 000 zł, to żądanie pozwu było uzasadnione w całości.

Powyższego nie zmienia fakt poddania się przez powoda egzekucji w umowie sprzedaży z dnia 15 grudnia 2006 r. zawartej w formie aktu notarialnego, gdyż bezsporne było, że kwota 750 000 zł została zapłacona jeszcze przed zawarciem umowy.

Zwrócić należy uwagę, że W. S. co prawda udowodniła fakt zawarcia umowy pożyczek udzielonych E. E. w pierwszym kwartale 2012 r. oraz fakt należności obciążającej powoda z tytułu korzystania od 2006 r. do 2012 r. z nieruchomości stanowiącej działkę gruntu nr (...), jednak nie wykazała wymagalności swoich wierzytelności, ani nie złożyła wyraźnego oświadczenia o potrąceniu. Tymczasem jak stanowi art. 498 § 1 k.p.c. gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym. Z pisma z dnia 12 kwietnia 2012 r. nie wynika zaś wymagalność udzielonych przez powodowi pożyczek na łączną kwotę 1 430 zł. Co więcej poza przedstawieniem wymienionego pisma z dnia 12 kwietnia 2012 r. i powołaniem się w treści odpowiedzi na pozew na udzielenie pożyczek, pozwana nie złożyła oświadczenie, które w sposób jednoznaczny precyzowałoby wolę potrącenia.

Sąd nie podzielił również zarzutów pozwanej w zakresie tego, że powód spełniając świadczenie na rzecz pozwanej wiedział o braku swojego obowiązku świadczenia, co miało wykluczać możliwość żądania przez niego zwrotu świadczenia (art. 411 pkt 1 k.c.). Świadczenie powoda wynikało bowiem z zamiaru nabycia nieruchomości, na podstawie nieważnej wprawdzie umowy przedwstępnej, stąd nie sposób przyjąć, że powód wiedział, że nie był do świadczenia zobowiązany. Ponadto można żądać zwrotu świadczenia również wówczas, gdy zostało ono spełnione w wykonaniu nieważnej czynności prawnej ( art. 158 k.c. w zw. z art. 411 pkt 1) k.c. W tym przypadku zwrot następuje bez względu na wiedzę świadczącego co do obowiązku świadczenia.

O odsetkach orzeczono w oparciu o art. 455 k.c. w zw. z art. 481 § 1 i 2 k.c.

Wobec powyższego Sąd, w punkcie 1 sentencji orzeczenia, zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 409 000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 11 lutego 2013 r.

Orzeczenie o kosztach Sąd oparł na dyspozycji art. 98 § 1 i 3 k.p.c. Koszt poniesione przez powoda wyniosły łącznie kwotę 12 217 zł, na którą złożyły się: opłata od pozwu w części stanowiącej kwotę 5 000 zł, koszty zastępstwa procesowego w kwocie 7 200 zł oraz koszty opłaty skarbowej od udzielonego przez stronę pełnomocnictwa procesowego w kwocie 17 zł. Stąd zasądzono jak w punkcie 2 wyroku.

W niniejszej sprawie powód był zwolniony od kosztów sądowych w części ponad kwotę 5 000 zł, co skutkowało tym, iż nie uiścił on na rzecz Skarbu Państwa opłaty od pozwu w kwocie 15 450 zł. Sąd z uwagi na sytuację finansową pozwanej, na mocy art. 102 k.p.c. i art. 79 ust.3 b i art. 113 ust.1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, nie obciążył jej kosztami procesu, co odzwierciedla punkt 3 sentencji wyroku.