Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 1 października 2013 r.

Sąd Okręgowy w Krakowie Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący : SSO Andrzej Żelazowski

Protokolant: Anna Żarczyńska-Ziobro

po rozpoznaniu w dniu 1 października 2013 r. w Krakowie

sprawy z powództwa K. N.

przeciwko Skarbowi Państwa- Prezesowi Sądu Rejonowego dla (...)w K. i Skarbowi Państwa - Prokuratorowi Rejonowemu K. W.

o zapłatę

I.  oddala powództwo;

II.  odstępuje od obciążania powoda kosztami procesu;

III.  kosztami sądowymi, od których powód był zwolniony obciąża Skarb Państwa.

Sygn. akt I C 801/13

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 1 października 2013 r.

Powód K. N. – w ostatecznie sprecyzowanym żądaniu pozwu skierowanym przeciwko Skarbowi Państwa – Prezesowi Sądu Rejonowego dla (...) w K. i Skarbowi Państwa – Prokuratorowi Rejonowemu K. W. (k. 4-11 k. 51-52) - wniósł o: 1. zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powoda odszkodowania w wysokości 50.000,00 zł tytułem niezgodnego z prawem wykonywania władzy publicznej w związku z przewlekłością postępowania w sprawie sygn. akt 2 Ds. 687/11/S prowadzonej przez Prokuraturę Rejonową dla K. W. oraz w sprawie sygn. akt IX Kp 439/12/K prowadzonej przez Sąd Rejonowy dla K.; 2. zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powoda zadośćuczynienia w wysokości 30.000,00 zł za krzywdę wynikającą z niezgodnego z prawem wykonywania władzy publicznej z związku z przewlekłością w/w postępowań; 3. zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powoda kosztów postępowania według norm przepisanych.

Na uzasadnienie powód wskazał, że wywodzi odpowiedzialność odszkodowawczą strony pozwanej z faktu przewlekłości postępowania prowadzonego przez Prokuraturę Rejonową K. W.d w K. w sprawie o sygn. akt 2 Ds. 687/11/S oraz przewlekłości postępowania toczącego się przed Sądem Rejonowym dla K. w sprawie o sygn. akt IX Kp 439/12/K. Postępowanie przygotowawcze w sprawie sygn. akt 2 Ds. 678/11/S zainicjowane zostało przez Prokuraturę Rejonową K. W.d w K. złożonym przez powoda zawiadomieniem o możliwości popełnienia przestępstwa na jego szkodę przez spółkę(...) Sp. z o.o. (...) pierwsze 3 miesiące w postępowaniu tym nie wykonano jednak żadnych czynności merytorycznych, a jedynie miał miejsce spór kompetencyjny pomiędzy w/w Prokuraturą a Prokuraturą Rejonową W.-M. w W.; po ostatecznym przekazaniu postępowania Prokuraturze Rejonowej K. W.d w K. przez następne miesiące Prokurator-referent: kilkakrotnie wzywał pokrzywdzonego na przesłuchania, jednakże w ich trakcie nie zadawał żadnych pytań dotyczących sprawy (przy czym podobna sytuacja miała miejsce wobec przedstawicieli Spółki (...) (...)nie przeprowadził wszystkich dopuszczonych dowodów, zaś po złożeniu zażalenia na postanowienie o umorzeniu postępowania przetrzymywał akta w biurku przez dwa miesiące, nie nadając sprawie biegu. Postępowanie przed Sądem Rejonowym trwało z kolei 10 miesięcy – w tym zaś okresie nie wykonywano żadnych czynności dotyczących badania istoty sprawy, a jedynie miał miejsce jałowy spór kompetencyjny, w który zaangażowane zostały: Sąd Rejonowy (...) Wydział XIV Karny, Sąd Rejonowy (...) (...) Wydział IX Karny, Sąd Rejonowy (...) K. Wydział II Karny, Sąd Rejonowy dla W.– (...) Wydział II Karny oraz Sąd Okręgowy w K.. W ocenie powoda, w jego sprawie nie zachodziły podstawy do zainicjowania w/w sporów kompetencyjnych, zaś rozpoznanie sprawy trwało dłużej niż to konieczne dla wyjaśnienia okoliczności faktycznych i prawnych istotnych dla jej rozstrzygnięcia.

Powód wskazał, że w wyniku przewlekłości powołanych postępowań, w ich toku, doznał rozstroju zdrowia.

Jako podstawę prawną odpowiedzialności odszkodowawczej strony pozwanej powód wskazał art. 417 w zw. z art. 417 ² k.c.

W odpowiedzi na pozew (k. 27-30) strona pozwana wniosła o: 1. oddalenie powództwa w całości, 2. zasądzenie od powoda kosztów postępowania na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa według norm prawem przepisanych.

Strona pozwana podniosła, iż kwestionuje żądanie pozwu zarówno co do zasady, jak i wysokości. Strona pozwana zarzuciła w szczególności, że o ile w powołanych sprawach istotnie wydawane były postanowienia o stwierdzeniu niewłaściwości poszczególnych organów powołanych do ich prowadzenia oraz miały miejsce spory kompetencyjne, to brak podstaw do stwierdzenia w związku z tym przewlekłości postępowań, a co za tym idzie w ogóle nie może być mowy o wyrządzeniu jakiejkolwiek szkody z tego tytułu. Niezależnie od powyższego strona pozwana podniosła, iż powód nie wykazał szkody, jaką miał ponieść na skutek rzekomej przewlekłości postępowania, a nadto nie wykazał związku przyczynowego pomiędzy rzekomą szkodą a postępowaniem karnym, o którym mowa z pozwie; to samo dotyczy ewentualnej krzywdy doznanej przez powoda i jej rozmiaru.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 01.03.2011 r. do Prokuratury Rejonowej K. Wschód w K. wpłynęło zawiadomienie K. N. o podejrzeniu wyrządzenia mu szkody majątkowej o bliżej nieustalonej wartości poprzez nierzetelne prowadzenie dokumentacji działalności związanej ze świadczeniem na jego rzecz przez spółkę P4 Sp. z o.o. usług telekomunikacyjnych, tj. o przestępstwo z art. 303 § 1 k.k.

Postanowieniem z dnia 02.08.2011 r. Prokurator Prokuratury Rejonowej K. Ś. W.d w K.: 1. wszczął śledztwo w sprawie wyrządzenia w okresie od dnia 26.05.2010 r. do dnia 25.02.2011 r. w W. K. N. szkody majątkowej o bliżej nieustalonej wartości poprzez nierzetelne prowadzenie dokumentacji działalności związanej ze świadczeniem na jego rzecz przez spółkę P (...) sp. z o.o. usług telekomunikacyjnych, tj. o przestępstwo z art. 303 § 1 k.k.; 2. powierzył prowadzenie przedmiotowego śledztwa w całości Komisariatowi Policji II w K. – za wyjątkiem przeprowadzenia czynności zastrzeżonych do wyłącznej kompetencji Prokuratora wskazanych w art. 311 § 1 k.p.k.

W toku prowadzonego przez Prokuraturę Rejonową K. w K. śledztwa pod sygn. akt 2 Ds. 687/11/S dokonano niezbędnych dla wyjaśnienia sprawy czynności procesowych w postaci przesłuchania pokrzywdzonego K. N. oraz w charakterze świadków pracowników firmy P (...) sp. z o.o. Analiza zgromadzonego materiału dowodowego nie potwierdziła jednak faktu dokonania przestępstwa, wobec czego postanowieniem z dnia 12.12.2011 r. (zatwierdzonym w dniu 14.12.2011 r.) Prokurator Rejonowy umorzył przedmiotowe postępowanie a to wobec braku danych dostatecznie uzasadniających podejrzenie popełnienie czynu zabronionego.

dowód: akta postępowania przygotowawczego prowadzonego przez Prokuraturę Rejonową K. W. sygn. akt 2 Ds. 687/11/S.

Dnia 09.03.2012 r. do Sądu Rejonowego (...) Wydział XIV Karny wpłynęły akta postępowania przygotowawczego sygn. akt 2 Ds. 687/11/S prowadzonego pod nadzorem Prokuratury Rejonowej K. W.d w K. wraz z zażaleniem pełnomocnika pokrzywdzonego K. N. na postanowienie z dnia 12.12.2011 r. o umorzeniu śledztwa oraz wnioskiem Prokuratury Rejonowej K. W.d w K. o nieuwzględnienie zażalenia pełnomocnika pokrzywdzonego – sprawa została zarejestrowana pod sygn. akt XIV Kp 238/12/S.

Dnia 19.03.2012 r. Sąd Rejonowy (...) Wydział XIV Karny zwrócił się do Sądu Rejonowego (...) Wydział I Cywilny o udzielenie niezbędnych dla rozstrzygnięcia sprawy akt o sygn. I Cupr 1047/10/S celem dołączenia do akt sprawy XIV Kp 238/12/S. Akta zostały ostatecznie udzielone dopiero w dniu 22.05.2012 r.

Postanowieniem z dnia 24.05.2012 r. Sąd Rejonowy (...) Wydział XIV Karny stwierdził swą niewłaściwość miejscową i sprawę przekazał Sądowi Rejonowemu dla W..

Dnia 31.07.2012 r. do Prezesa Sądu Rejonowego dla K. wpłynęło pismo Sądu Rejonowego dla W. Ś.w W. Wydział II Karny o zwrocie akt sprawy (sygn. II Kp 1286/12) wraz z aktami sprawy 2 Ds. 687/11/S celem rozpoznania zażalenia pełnomocnika pokrzywdzonego K. N. na postanowienie Prokuratora Prokuratury Rejonowej (...) Ś. W.d w K. o umorzeniu śledztwa.

Dnia 03.08.2012 r. (data prezentaty) zarządzeniem zastępcy przewodniczącego Wydziału Sądu Rejonowego dla K. Wydział II Karny przekazano sprawę sygn. 2 Ds. 687/11/S, zgodnie z właściwością, Sądowi Rejonowemu dla K. Wydział IX Karny.

Postanowieniem z dnia 10.08.2012 r., sygn. akt IX 439/12/K, Sąd Rejonowy dla K. Wydział IX Karny odmówił przyjęcia sprawy do rozpoznania i wystąpił do Sądu Okręgowego w K.o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego poprzez wskazanie jako właściwego do rozpoznania sprawy Sądu Rejonowego (...).

Postanowieniem z dnia 01.10.2012 r., sygn. akt III Ko 672/12, Sąd Okręgowy w. K. postanowił wskazać Sąd Rejonowy dla K., jako miejscowo właściwy do rozpoznania przedmiotowej sprawy. Dnia 15.10.2012 r. nastąpiło przekazanie sprawy.

Postanowieniem z dnia 08.11.2012 r., sygn. akt IX Kp 439/12/K, Sąd Rejonowy d. K.utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie Prokuratora Prokuratury Rejonowej K. Ś. W.d z dnia 12.12.2011 r. o umorzeniu śledztwa.

dowód: akta postępowania toczącego się przed Sądem Rejonowym (...), sygn. akt XIV Kp 238/13/S (IX Kp 439/12/K).

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Na wstępie wskazać należy, iż zgodnie z art. 417 § 1 k.c. za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa. Do przesłanek odpowiedzialności deliktowej w rozumieniu cytowanego przepisu należą zatem niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej oraz szkoda i związek przyczynowy między owym zdarzeniem a szkodą. W pierwszej kolejności warunkiem odpowiedzialności odszkodowawczej (bądź z tytułu naruszenia dóbr osobistych) Skarbu Państwa jest stwierdzenie bezprawności działania jego organów lub funkcjonariuszy. Przy ustalaniu odpowiedzialności z tytułu czynów niedozwolonych znajdują zastosowanie przepisy ogólne dotyczące związku przyczynowego, szkody i sposobów jej naprawienia (art. 361-363 k.c.). Brak którejkolwiek z tych przesłanek wyłącza odpowiedzialność sprawcy czynu. Pojęcie szkody (w ujęciu cywilistycznym) nie zostało ustawowo zdefiniowane, posługując się zaś poglądami nauki prawa cywilnego oraz utrwalonym orzecznictwem sądowym, stwierdzić można, iż określenie to odnosi się do wszelkich uszczerbków w dobrach lub interesach prawnie chronionych, których poszkodowany doznał wbrew swej woli. Aby można było podmiotowi przypisać czyn niedozwolony należy nadto wykazać istnienie związku przyczynowego między tym czynem a spowodowaną przezeń szkodą, w związku z czym należy sprawdzić, czy pozostają one w relacji następstwa (czyn - szkoda) oraz ustalić adekwatność związku między nimi, to znaczy, ustalić czy zaistniała szkoda jest normalnym następstwem czynu – jak bowiem wynika z treści art. 361 § 1 k.c. zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. Wreszcie takowy czyn musi posiadać pewne znamiona odnoszące się do jego strony przedmiotowej (bezprawność) i podmiotowej (wina).

Podkreślić w tym miejscu należy, że stosownie do art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c. to na powodzie ciążył obowiązek wykazania, że strona pozwana wyrządziła mu szkodę, za którą ponosi odpowiedzialność deliktową. Wobec zaś tak określonych procesowych obowiązków powoda, w ocenie Sądu, wyniki przeprowadzonego w sprawie postępowania dowodowego uprawniają do stwierdzenia, iż w/w okoliczności nie zostały wykazane. W okolicznościach niniejszej sprawy powód wywodził odpowiedzialność odszkodowawczą strony pozwanej z faktu rzekomej przewlekłości postępowania prowadzonego przez Prokuraturę Rejonową K. W.d w K. w sprawie o sygn. akt 2 Ds. 687/11/S oraz przewlekłości postępowania toczącego się przed Sądem Rejonowym d. K. w sprawie o sygn. akt IX Kp 439/12/K, w szczególności podejmowania w tychże postępowaniach nietrafnych decyzji procesowych (zwłaszcza inicjowania sporów kompetencyjnych). W ocenie Sądu rozpoznającego niniejszą sprawę kompleksowa analiza akt powołanych spraw nakazuje stwierdzić, że przebieg postępowań wskazanych w uzasadnieniu żądania pozwu nie potwierdza zgłaszanych przez powoda zarzutów.

Stwierdzić należy, że wszystkie czynności w powołanych sprawach (w tym inicjowanie sporów kompetencyjnych) podejmowane były zgodnie z prawem oraz bez zbędnej zwłoki. Powód nie wskazał przekonywująco w czym miałaby się przejawiać oczywista nietrafność poszczególnych decyzji i orzeczeń.

W ocenie Sądu brak jest jakichkolwiek podstaw do stwierdzenia bezprawności działania Skarbu Państwa w powołanej sprawie. Takowa bezprawność miałaby bowiem miejsce dopiero wówczas, gdyby Sąd dopuścił się rażącego naruszenia prawa, tj. takiego naruszenia prawa, którego stwierdzenie jawi się jako oczywistość i nie wymaga głębszej analizy, a więc w sytuacji gdy doszło do błędnego zastosowania przepisów prawa nie wymagającej jakiejkolwiek wykładni (nie ma natomiast na nią miejsca w sytuacji, gdy możliwa jest różna wykładnia przepisów prawa i zastosowanie ich zależnie od tej wykładni w różny możliwy sposób oraz w sytuacji, gdy dopuszczalny jest pewien zakres oceny, który stanowi istotę dyskrecjonalnej władzy sprawowanej przez sędziego – por. w szczególności wyrok SN z dnia 18.03.2010 r., II BU 12/09, LEX nr 585742). W realiach przedmiotowej sprawy brak podstaw do stwierdzenia, aby bezprawność w przedstawionym powyżej rozumieniu mogła mieć miejsce. Podkreślić należy, iż zarówno Prokuratura Rejonowa K. W.d w K., jak i Sąd Rejonowy dla K. prawidłowo przeprowadziły wskazane powyżej postępowania, w efekcie których zostały podjęte prawidłowe i terminowe decyzje procesowe. Wobec zatem niewykazania przez powoda, iżby w powołanej sprawie dojść miało do bezprawnego działania strony pozwanej, powództwo już tylko z tej przyczyny podlegało oddaleniu. W konsekwencji zbędnym było przeprowadzanie postępowania dowodowego na okoliczność związku przyczynowego pomiędzy działaniem strony pozwanej a doznaną przez powoda szkodą, wysokości szkody i rozmiaru krzywdy powoda oraz wysokości należnej mu z tego tytułu kwoty odszkodowania czy też zadośćuczynienia (art. 217 §3 k.p.c.).

Brak także, w ocenie Sądu, podstaw do rozważania odpowiedzialności Skarbu Państwa za ewentualną poniesioną przez powoda szkodę, zgodnie z żądaniem powoda, stosownie do art. 417 ² k.c. Stosownie do powołanego przepisu odpowiedzialność Skarbu Państwa przewidziana na jego podstawie ma charakter wyjątkowy, w okolicznościach niniejszej sprawy brak zaś podstaw do stwierdzenia aby miały mieć miejsce jakiekolwiek wyjątkowe okoliczności uzasadniające tą odpowiedzialność.

Mając na względzie wykazaną przez powoda jego trudną sytuację materialną i zdrowotną (vide: k.15-17 i k. 45) Sąd, stosownie do art. 102 k.p.c., odstąpił od obciążania powoda obowiązkiem zwrotu kosztów procesu

Na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z dnia 28.07.2005 r. (t. jednol. Dz. U. z 2010 r., nr 90, poz. 594 z późn. zm.) Sąd kosztami sądowymi, od których powód był zwolniony obciążył Skarb Państwa (punkt III. sentencji wyroku).