Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 1 lipca 2013 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie, Wydział VIII Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Agnieszka Woźniak

Sędziowie: SO Anna Budzyńska

SO Piotr Sałamaj

po rozpoznaniu w dniu 1 lipca 2013 roku w Szczecinie,

na posiedzeniu niejawnym,

sprawy z wniosku (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S.

z udziałem (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S.

o zapłatę

na skutek zażalenia uczestnika na postanowienie Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie z dnia 14 lutego 2013 roku, sygnatura akt X GCo 10/13 o nadaniu klauzuli wykonalności przeciwko następcy prawnemu

postanawia:

I.  zmienić zaskarżone postanowienie w ten sposób, że oddalić wniosek.

II.  zasądzić od wnioskodawczyni (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. na rzecz uczestniczki (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. kwotę 90 zł (dziewięćdziesięciu złotych) tytułem kosztów postępowania zażaleniowego.

SSO Anna Budzyńska SSO Agnieszka Woźniak SSO Piotr Sałamaj

UZASADNIENIE

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. wystąpiła do Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie z wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalności tytułowi egzekucyjnemu - nakazowi zapłaty z dnia 24 października 2012 r., wydanemu przez Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie w sprawie o sygnaturze akt X (...) - przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji w S., wskazując, że na ten podmiot przeszły obowiązki dłużnika wskazanego w tytule egzekucyjnym. Wnioskodawczyni podniosła, że dłużnik (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S. wniósł aportem całe przedsiębiorstwo do (...) sp. z o. o. w organizacji z siedzibą w S.. Zgodnie zatem z art. 55 ^{( 4 )}k.c za zobowiązania spółki (...) odpowiada spółka (...), spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji.

Do wniosku dołączono potwierdzoną za zgodność z oryginałem przez zawodowego pełnomocnika, kserokopię umowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i umowy przeniesienia z dnia 2 listopada 2012 roku wraz z załącznikami.

Postanowieniem z dnia 14 lutego 2013 roku Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie nadał klauzulę wykonalności prawomocnemu nakazowi zapłaty w postępowaniu upominawczym wydanemu przez Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie w dniu 24 października 2012 roku w sprawie prowadzonej pod sygnaturą akt X (...) przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji z siedzibą w S. – jako następcy prawnemu dłużnika (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S.. W uzasadnieniu podniesiono, że za pomocą dołączonych do wniosku dokumentów wnioskodawczyni wykazała, że dłużnik wniósł przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55 ^{( 1)} k.c. do nowo powstałej spółki w celu pokrycia obejmowanych udziałów, a więc wykazała przejście na uczestniczkę obowiązków dłużnika.

Uczestniczka zaskarżyła powyższe postanowienie w całości, zarzucając mu:

- sprzeczność istotnych ustaleń faktycznych ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym poprzez przyjęcie, że uczestniczka nabyła 2 listopada 2011 roku całe przedsiębiorstwo od (...) sp. z o. o. w S., podczas gdy z literalnego brzmienia umowy wynika, że nabyła jego zorganizowaną część,

- naruszenie art. 789 k.p.c. w zw. z art. 788 k.p.c. poprzez zastosowanie tych przepisów również do nabywcy zorganizowanej części przedsiębiorstwa, podczas gdy z treści art. 789 k.p.c. wprost wynika, że przepis art. 788 k.p.c. ma zastosowanie wyłącznie do nabywcy przedsiębiorstwa. Wniosła o uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości oraz o zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu. W uzasadnieniu wskazała, że Sąd Rejonowy błędnie wskazał w uzasadnieniu postanowienia, że (...) sp. z o. o. w S. wniosła aportem całe swoje przedsiębiorstwo do uczestniczki. Nie nastąpiło bowiem nabycie przedsiębiorstwa, tylko przeniesienie jego zorganizowanej części zgodnie z § 23 umowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. W tej sytuacji nie ma podstaw do zastosowania art. 788 § 1 k.p.c., ponieważ ma on zastosowanie wyłącznie do nabywcy przedsiębiorstwa, a nie jego zorganizowanej części. Wskazała, że jedynie w art. 789 ^{( 2)} § 2 k.p.c. jest mowa o zorganizowanej części przedsiębiorstwa, jednak tylko w wypadku, gdy dotyczy to wniesienia do spółki przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części dokonanego w trybie komercjalizacji i prywatyzacji. Gdyby intencją ustawodawcy było aby art. 788 § 1 k.p.c. miał zastosowanie do zorganizowanej części przedsiębiorstwa, dałby temu wyraz w art. 789 k.p.c. W piśmie procesowym z dnia 12 marca 2013 roku wskazała, że w załączniku do umowy przeniesienia, mowa jest jedynie o wierzytelności wobec (...), a nie (...) (...) oraz wysokość wierzytelności określona została na kwotę 200.000 złotych, co nie odpowiada wierzytelności opisanej w nakazie zapłaty.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie zasługiwało na uwzględnienie, choć nie z przyczyn w nim wskazanych.

Wprawdzie słusznie zakwestionował skarżący ustalenie Sądu I instancji, że (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością nabyła w dniu 2 listopada 2012 r. całe przedsiębiorstwo (...) spółki z ograniczoną w S. – podczas gdy z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy - § 23 umowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i umowy przeniesienia z dnia 2 listopada 2012 r. (k.36) wynika, że nastąpiło przeniesienie jego zorganizowanej części – jednak powyższe nie prowadzi – w ocenie Sądu odwoławczego, do uznania, że nie może mieć co do zasady w takiej sytuacji zastosowanie - jak podnosi to skarżący przepis art. 788 § 1 k.p.c w zw. z art. 789 k.p.c.

Zgodnie z art. 788 § 1 k.p.c. jeżeli uprawnienie lub obowiązek po powstaniu tytułu egzekucyjnego lub w toku sprawy przed wydaniem tytułu przeszły na inną osobę, sąd nada klauzulę wykonalności na rzecz lub przeciwko tej osobie, gdy przejście to będzie wykazane dokumentem urzędowym lub prywatnym z podpisem urzędowo poświadczonym. Z kolei przepis art. 789 k.p.c. stanowi, że przepis § 1 artykułu poprzedzającego stosuje się odpowiednio do nabywcy przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego, jeżeli tytuł egzekucyjny stał się prawomocny przed nabyciem. Przepis ten pozostaje w bezpośrednim związku z art. 55 ⁴ k.c. Zgodnie z treścią art. art. 55 ⁴ k.c. nabywca przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego jest odpowiedzialny solidarnie ze zbywcą za jego zobowiązania związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa lub gospodarstwa, chyba że w chwili nabycia nie wiedział o tych zobowiązaniach, mimo zachowania należytej staranności. Odpowiedzialność nabywcy ogranicza się do wartości nabytego przedsiębiorstwa lub gospodarstwa według stanu w chwili nabycia, a według cen w chwili zaspokojenia wierzyciela. Odpowiedzialności tej nie można bez zgody wierzyciela wyłączyć ani ograniczyć.

W kontekście cytowanego artykułu podkreślenia wymaga fakt, iż w razie wniesienia przedsiębiorstwa jako wkładu niepieniężnego na pokrycie udziałów, powstała spółka odpowiada wyłącznie za zobowiązania związane z prowadzeniem wnoszonego aportu (Kodeks cywilny. Część ogólna. Komentarz., red. M. Pyziak – Szafnicka, Lex 2009).

Co do zorganizowanej części przedsiębiorstwa w orzecznictwie przyjmuje się stanowisko, że przewidziana w przepisie art. 55 ⁴ k.c. solidarna odpowiedzialność nabywcy przedsiębiorstwa wraz ze zbywcą za jego zobowiązania związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa obejmuje też zbycie zorganizowanej części przedsiębiorstwa (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 lutego 2011 r. sygn. akt V CSK 213/10, wyrok z dnia 25 listopada 2005 r., V CK 381/05, LEX nr 180897). Przyjęcie, że zorganizowana część przedsiębiorstwa to jego część, zwłaszcza wyodrębniona organizacyjnie i finansowo jako zakład lub oddział, obejmująca zespół składników materialnych i niematerialnych przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, która zarazem mogłaby stanowić samodzielne przedsiębiorstwo realizujące te zadania oznacza, iż odpowiada ona istocie przedsiębiorstwa w znaczeniu przedmiotowym (art. 55 ¹ k.c.) (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 kwietnia 2003 r., IV CKN 51/01, LEX nr 78892) i może być potraktowana jako przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 526 k.c ( obecnie 55 ⁴ k.c).

Powyższe nie prowadzi jednak do uznania wniosku wierzyciela co do nadania klauzuli wykonalności przeciwko – jak podnosił – następcy prawnemu dłużnika, wobec którego Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w sprawie o sygnaturze akt X (...) wydał w dniu 24 października 2012 roku nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym.

W świetle art. 789 k.p.c. możliwym jest bowiem nadanie klauzuli wykonalności przeciwko nabywcy przedsiębiorstwa jeżeli tytuł egzekucyjny uprawomocnił się przed nabyciem przedsiębiorstwa. W przedmiotowej sprawie sytuacja taka nie miała miejsca. Z analizy akt przedmiotowej sprawy oraz akt sprawy X (...) wynika, że tytuł egzekucyjny w postaci nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym, wydany przeciwko dłużnikowi (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w S., uprawomocnił się z dniem 24 listopada 2012 roku. Nabycie zorganizowanej części przedsiębiorstwa nastąpiło natomiast w dniu 2 listopada 2012 roku.

Treść art. 789 k.p.c. jednoznacznie wskazuje na to, że nadanie klauzuli wykonalności przeciwko nabywcy przedsiębiorstwa jest niedopuszczalne w sytuacji, gdy tytuł egzekucyjny stał się prawomocny po nabyciu przedsiębiorstwa. W niniejszej sprawie wniesienie zorganizowanej części przedsiębiorstwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. nastąpiło w dniu 2 listopada 2012 roku, a wiec przed uprawomocnieniem się tytułu egzekucyjnego.

Powyższe prowadzi do wniosku, że skoro tytuł egzekucyjny w postaci nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym, wydany przez Sąd Rejonowy w Szczecinie w sprawie o sygnaturze akt X (...) nie był prawomocny w dniu nabycia przez M. I. zorganizowanej części przedsiębiorstwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. – to nie było podstaw do nadania klauzuli wykonalności powyższemu tytułowi przeciwko M. I..

Niezależnie od powyższego należy wskazać, iż występowały również rozbieżności pomiędzy określeniem wierzyciela w niniejszej sprawie a określeniem wierzyciela w załączniku do umowy przeniesienia. W rozpoznawanej sprawie wnioskodawczyni przedstawiła poświadczoną za zgodność z oryginałem przez zawodowego pełnomocnika umowę spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i przeniesienia z dnia 2 listopada 2012 roku, sporządzoną w formie aktu notarialnego. Mocą tej umowy zawiązana została (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S., a 48.642 udziały w kapitale zakładowym nowo zawiązanej spółki zostało objętych przez dłużniczkę i pokryte wkładem niepieniężnym w postaci zorganizowanej części przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 55 ¹ k.c. stanowiącej zorganizowany zespół składników materialnych i niematerialnych przeznaczony do prowadzenia działalności gospodarczej (§ 8 ust. a). W załączniku do tego aktu notarialnego wskazano, że w skład zorganizowanej części przedsiębiorstwa będącej przedmiotem aportu wchodzi wierzytelność w kwocie 200.000 złotych wobec (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S.. Wnioskodawcą w przedmiotowej sprawie jest natomiast (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S.. Tak też wierzyciel został określony w tytule egzekucyjnym.

Ponadto wnioskodawczyni nie wykazała, że wymienione w załączniku zobowiązania pozostają w związku z wniesioną do M. I., spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji w S. - tytułem aportu zorganizowaną częścią przedsiębiorstwa. Sposób określenia tych zobowiązań (brak wskazania tytułu) nie pozwala na stwierdzenie ich tożsamości ze zobowiązaniem (...) sp. z o. o. stwierdzonym w nakazie zapłaty z dnia 11 października 2012 roku.

Mając powyższe okoliczności na uwadze Sąd Odwoławczy uznał, iż brak było podstaw do uwzględnienia wniosku o nadanie klauzuli wykonalności na rzecz wnioskodawczyni w trybie art. 788 § 1 k.p.c. w zw. z art. 789 k.p.c.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 zd. 1 k.p.c. orzeczono jak w punkcie I postanowienia.

Rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów postępowania zażaleniowego znajduje oparcie w treści przepisu art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c. oraz § 10 ust. 1 pkt 13 w zw. z § 12 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. 2003 rok, Nr 163, poz. 1349 ze zm.). Na poniesione przez uczestniczkę koszty postępowania zażaleniowego w wysokości 90 zł składa się kwota 60 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika oraz kwota 30 zł tytułem opłaty od zażalenia.

SSO Anna Budzyńska SSO Agnieszka Woźniak SSO Piotr Sałamaj