Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 marca 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Białymstoku, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Piotr Prusinowski (spr.)

Sędziowie: SA Maria Jolanta Kazberuk

SA Barbara Orechwa – Zawadzka

Protokolant: Magda Małgorzata Gołaszewska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 11 marca 2015 r. w B.

sprawy z odwołania Z. T.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o emeryturę

na skutek apelacji wnioskodawcy Z. T.

od wyroku Sądu Okręgowego w Suwałkach III Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 10 czerwca 2014 r. sygn. akt III U 155/14

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od Z. T. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. kwotę 120 (sto dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za II instancję.

Sygn akt III AUa 1406/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 27.01.2014r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O., powołując się na przepisy ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2013r. poz.1440) oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 poz. 43 ze zm.) odmówił Z. T. prawa do wcześniejszej emerytury z uwagi na nieudowodnienie co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych, a jedynie 10 lat, 3 miesiące i 1 dzień.

W odwołaniu od tej decyzji Z. T. wniósł o jej uchylenie i zobowiązanie strony pozwanej do przyznania emerytury z uwzględnieniem udokumentowanych 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Wywodził mianowicie, że nie może ponieść ujemnych konsekwencji wpisu w świadectwie wykonywania pracy w warunkach szczególnych, w okresie od 1.09.1972r. do 25.04.1974r. i od 17.04.1976r. do 31.07.1978r. (łącznie 4 lata 1 miesiąc i 12 dni) wystawionego przez Gospodarstwo (...) w W. z powodu nieaktualnego zarządzenia. Co do okresu zatrudnienia od 1.04.1992r. do 19.10.1994r. w Spółdzielni (...) w G. odwołujący wskazał, że w świetle aktualnego orzecznictwa NSA i Sądu Najwyższego okresy prowadzenia działalności gospodarczej – wykonywanej w szczególnych warunkach jak również w prywatnych zakładach pracy winny być uznawane przez organy ZUS – u, które winny się kierować kryterium charakteru pracy i wpływu warunków jej świadczenia na zdrowie pracownika.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, uzasadniając jak w zaskarżonej decyzji. Dodatkowo wskazał, że odwołujący się w okresie czasu od 1.04.1992r. do 19.10.1994r. nie pozostawał w stosunku pracy, a był osobą prowadzącą działalność gospodarczą.

Sąd Okręgowy w Suwałkach wyrokiem z dnia 10 czerwca 2014 r. oddalił odwołanie.

Sąd Okręgowy uznał odwołanie za nieuzasadnione.

W pierwszej kolejności Sąd Okręgowy wskazał na podstawy materialne żądania wnioskodawcy tj. art. 184 ust. 1 i ust. 2, art. 32 powołanej ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, oraz § 1 ust. 1, § 2 ust. 1 oraz § 4 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U z 1983r. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Sąd Okręgowy podkreślił, iż z powyższych przepisów wynika, że aby ubezpieczony mógł otrzymać emeryturę na podstawie art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przy spełnieniu pozostałych warunków, musiała być przez niego wykonywana w sposób stały i w pełnym wymiarze czasu pracy przez co najmniej 15 lat, przy czym w szczególnych warunkach, to w takich, jakie są wymienione w wykazie A powołanego rozporządzenia. Nie wystarcza więc powołanie się na same szkodliwe warunki pracy, aby można było ją uznać za wykonywaną w szczególnych warunkach.

Sąd I instancji wskazał, że na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego, nie można było przyjąć, aby odwołujący przez 15 lat wykonywał pracę w szczególnych warunkach jako pracownik stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Zdaniem Sądu Okręgowego okresu pracy odwołującego się od 1.04.1992r. do 19.10.1994r. (wówczas jeszcze w (...) Spółdzielni (...) w E., a po przekształceniu Spółdzielni (...)) nie można było uznać jako świadczonej przez pracownika, czyli osobę świadczącą pracę w stosunku pracy, a praca w Gospodarstwie (...) Skarbu Państwa w W. w zakwestionowanym okresie czasu, jeżeli nawet za cały okres można ją uznać jako świadczoną w szczególnych warunkach, to nie będzie wystarczająca do uznania okresu co najmniej 15 lat takiej pracy.

Odnosząc się do spornego okresu pracy w OSM w E., Sąd pierwszej instancji podniósł, że tego okresu pracy nie można było uznać jako świadczonej przez pracownika w stosunku pracy, gdyż w tym czasie odwołujący się, co sam przyznał, prowadził działalność gospodarczą. Praca zaś w charakterze osoby prowadzącej działalność gospodarczą nie daje prawa do przejścia na emeryturę w wieku niższym niż podstawowy wiek emerytalny z uwagi na zatrudnienie w szczególnych warunkach. Tylko bowiem pracownikowi przysługuje takie uprawnienie. Wynika to bowiem jednoznacznie z zaprezentowanych powyżej przepisów prawa i ugruntowane jest w orzecznictwie Sądu Najwyższego (np. wyrok z 25.01.2005r. I UK 142/04, Lex 154234) i powszechnego.

Sąd I instancji wskazał, że brak było podstaw do przyjęcia, czego odwołujący domagał się w toku postępowania sądowego, że świadcząc pracę na rzecz Spółdzielni (...), będąc zarejestrowanym jako osoba prowadząca działalność gospodarczą, w istocie swojej pracował jak w stosunku pracy jako kierowca samochodów ciężarowych, gdyż wykonywał tą samą pracę co poprzednio tylko tyle, że wydzierżawionym od Spółdzielni samochodem ciężarowym. Sąd Okręgowy podkreślił również, iż odwołujący w tym czasie sam zatrudniał na umowę o pracę Z. S. jako konwojenta, a to już wyklucza aby odwołujący się był pracownikiem wykonującym pracę ze stosunku pracy. Ktoś bowiem kto jest zatrudniony na umowę o pracę nie może sam zatrudniać kogoś na umowę o pracę w ramach wykonywania w tym samym czasie pracy na rzecz tego samego podmiotu. Poza tym umowa dzierżawy samochodu nie wskazywała, ze odwołujący się będzie wykonywać pracę wyłącznie na rzecz Spółdzielni (...). Odwołujący się mógł więc wydzierżawionym samochodem świadczyć usługi na rzecz innych podmiotów. Ma to zaś znaczenie w sprawie, gdyż praca w ramach prowadzonej działalności gospodarczej może dawać potencjalne możliwości różnego zachowania się, czego nie daje praca na umowę o pracę, a z czego niekoniecznie osoba pracująca na swój rachunek musi od razu korzystać. Poza tym pozostaje jeszcze kwestia wysokości wynagrodzenia i samej dokładnie ilości pracy, co może być bardzo różnie uregulowane w umowie o pracę i przy świadczeniu usług w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Sąd I instancji zwrócił uwagę, że osoba prowadząca działalność gospodarczą może rozliczyć różne koszty uzyskania przychodu, czego już osoba pracująca na umowę o pracę uczynić nie może. Zdaniem Sądu właśnie te kwestie zadecydowały o tym, że ustawodawca tylko pracownikom przewidział możliwość przejścia na emeryturę w niższym wieku niż podstawowy z uwagi na zatrudnienie w szczególnych warunkach.

Mając zatem na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy uznał, że odwołujący się nie spełnił wszystkich warunków do otrzymania wcześniejszej emerytury. Zdaniem Sądu I instancji trudno uznać, aby w Gospodarstwie (...) świadczył on cały czas pracę kierowcy samochodu ciężarowego, co potwierdzał świadek S. R.. Z dokumentacji akt osobowych dotyczącej tego okresu wynika, że odwołujący się nie mógł pracować w tym zakładzie pracy co najmniej do 30.04.1976r. w charakterze kierowcy samochodu ciężarowego, gdyż dopiero z datą 30.04.1976r. otrzymał uprawnienia do kierowania samochodem ciężarowym. Za niewiarygodne uznał Sąd Okręgowy twierdzenia odwołującego się, że w tym czasie można było prowadzić samochody ciężarowe na podstawie zaświadczenia. Ponadto akta osobowe z zatrudnienia w tym gospodarstwie świadczą, że w tym czasie, jak też i w pewnych okresach później pracował jako mechanik na warsztacie przy naprawianiu samochodów i ciągników oraz sprzętu rolniczego. Jeżeli więc przyjąć same wyjaśnienia odwołującego, że wyjeżdżał do naprawy maszyn na pole, to wyklucza to jego pracę w szczególnych warunkach za ten zakwestionowany okres w Gospodarstwie (...) w W. od 01.09.1972r. do 25.04.1974r. i od 17.04.do 29.04.1976r., a następnie też od 01.03. do 30.04.1978r. (angaże akt osobowych). Sąd pierwszej instancji zeznania świadka S. R. potraktował jako obdarzone dużą dozą niepamięci z uwagi na znaczny upływ czasu. Należało też mieć na uwadze, że odwołujący się mógł jeździć samochodami Ż. bądź N. albo innymi dostawczymi, które nie były samochodami ciężarowymi, a świadkowi utrwaliło się, że odwołujący się jeździł cały czas samochodem ciężarowym.

Sąd Okręgowy wskazał, że z dokumentacji wynikającej z akt sprawy brak jest innych okresów zatrudnienia poza uwzględnionymi, które powodowałby, że odwołujący się pracował w nich w szczególnych warunkach i łącznie dałoby mu pracę w szczególnych warunkach w wymiarze co najmniej 15 lat. Uwzględnione okresy pracy w szczególnych warunkach to od 10.08.1978r. do 31.08.1979r. w Spółdzielni (...) w W., od 1.09.1979r. do 29.12.1980r. w Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej w O., od 16.05.1984r. do 31.12.1984r., od 1.01.1985r. do 5.07.1990r. i od 6.07.1990r. do 31.03.1992r. w (...) Spółdzielni (...) w E. i na jej rzecz. Na przestrzeni zatrudnienia można jeszcze tylko mówić o pracy odwołującego się w (...) w W. w okresie czasu od 29.12.1980r. do 28.02.1983r. jako mechanika samochodowego oraz maszyn rolniczych, jednakże odwołujący się nie przedstawił świadectwa pracy w szczególnych warunkach za ten okres i nie powoływał się, że w tym okresie pracował w szczególnych warunkach.

W związku z powyższym Sąd Okręgowy w Suwałkach na mocy art. 477 ¹⁴ § 1 kpc oddalił odwołanie.

Z. T. zaskarżył powyższy wyrok w całości, zarzucając mu:

1. sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego poprzez uznanie, iż w warunkach sprawy zaistniały podstawy do ustalenia, że odwołujący do dnia 30.04.1976 r. nie mógł pracować w Gospodarstwie (...) Skarbu Państwa w W., jako kierowca samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, gdyż dopiero z tym dniem uzyskał uprawnienia do kierowania takimi pojazdami, a nie mógł tego robić na podstawie zaświadczenia,

2. naruszenie przepisów prawa procesowego, to jest art. 233 k.p.c. poprzez dowolną a nie swobodną ocenę dowodów, przejawiającą się poprzez uznanie za niewiarygodne zeznań S. R., złożonych na okoliczność charakteru pracy wykonywanej w Gospodarstwie (...) Skarbu Państwa w W., z racji dużego upływu czasu.

Skarżący wniósł o dopuszczenie nowych dowodów z:

1) świadectwa ukończenia przez powoda (...) Szkoły Zawodowej (...) w M. oraz zaświadczenia o odbyciu nauki zawodu i złożeniu egzaminu przed Komisją Kwalifikacyjną,

2) prawa jazdy Z. T. nr (...) z dnia 05.10.2010 r.

- na okoliczność spełnienia przez odwołującego wymagań do uzyskania zezwolenia na kierowanie pojazdami ciężarowymi o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony już w 1972 r.

3) zaświadczenia o odbyciu praktyki w prowadzeniu i obsłudze pojazdów mechanicznych w czasie zasadniczej służby wojskowej

- na okoliczność odbywania służby wojskowej w czasie zatrudnienia w Gospodarstwie (...) Skarbu Państwa w W., oraz odbycia w tym okresie praktyki w prowadzeniu pojazdów ciężarowych,

- na okoliczność pracy w szczególnych warunkach, przez cały okres od dnia 1.09.1972 r. do dnia 31.07.1978 r.

Wskazując na powyższe, apelujący wniósł o :

• 1.  zmianę zaskarżonego orzeczenia poprzez zmianę decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w O. z dnia 27.01.2014 r. znak (...)w całości oraz orzeczenie co do istoty sprawy,

ewentualnie

• 2.  uchylenie wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacja wnioskodawcy nie zasługuje na uwzględnienie. Sąd Okręgowy prawidłowo ustalił stan faktyczny oraz dokonał trafnej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego. Sąd Apelacyjny w całości aprobuje stanowisko Sądu Okręgowego wyrażone w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku i ustalenia poczynione przez ten Sąd przyjmuje za swoje.

W niniejszej sprawie apelujący ubiegał się o emeryturę w oparciu o podstawę prawną przewidzianą w art. 184 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, zgodnie z którym ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40 tej ustawy, jeżeli w dniu jej wejścia w życie (czyli 1 stycznia 1999 r.) osiągnęli: 1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz 2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 tej ustawy. Ponadto wcześniejsza emerytura przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa. Warunkiem uzyskania przez ubezpieczonego prawa do emerytury w oparciu o art. 32 ust. 1 powołanej ustawy w związku z § 4 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykazanie, iż spełnia on następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący 55 lat dla kobiety i 60 lat dla mężczyzny i ma wymagany okres zatrudnienia w warunkach szczególnych, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Bezsporny było, że odwołujący ukończył 60 lat, legitymuje się wymaganym okresem składkowym i nieskładkowym oraz nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego. Kwestyjne w rozpoznawanej sprawie stało się ustalenie, czy na dzień 1 stycznia 1999 r. Z. T. legitymował się wymaganym co najmniej 15-letnim okresem pracy w szczególnych warunkach i czy w związku z tym spełniał przesłanki do przyznania prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym, na podstawie art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t. j.: Dz. U. z 2013 r. poz. 1440 ze zm.).

W zaskarżonej decyzji z dnia 27 stycznia 2014r. organ rentowy za udowodniony uznał ogólny staż pracy wnioskodawcy w wymiarze 29 lat, 3 miesięcy i 14 dni. Zaliczył przy tym do stażu pracy w warunkach szczególnych zatrudnienie w wymiarze 10 lat 3 miesięcy i 1 dzień.

Sąd pierwszej instancji, po przeprowadzeniu postępowania dowodowego i dokonaniu analizy przebiegu zatrudnienia wnioskodawcy, nie doliczył do uznanego przez ZUS stażu pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia wnioskodawcy od 1.09.1972r. do 25.04.1974r., od 17.04.1976r. do 31.07.1978r. okresu zatrudnienia w Gospodarstwie (...) Skarbu Państwa w W. oraz okresu pracy odwołującego od 1.04.1992r. do 19.10.1994r. w Spółdzielni (...) w G..

W świetle zarzutów apelacji kwestią sporną pomiędzy stronami na etapie postępowania apelacyjnego pozostał jedynie okres pracy w Gospodarstwie (...) Skarbu Państwa w W.. Podczas zatrudnienia wnioskodawcy w powyższym przedsiębiorstwie można wyszczególnić 3 okresy pracy: od1.09.1972r. do 25.04.1974r. – okres pracy na stanowisku mechanika, od 26.04.1974 r. do 16.04.1976 r. - okres służby wojskowej, od 17.04.1976r. do 31.07.1978r. – okres pracy na stanowisku kierowcy. Główny punkt analizy Sądu Apelacyjnego koncentruje się na możliwości zaliczenia do stażu pracy okresu pracy wnioskodawcy w okresie od1.09.1972r. do 25.04.1974r., ponieważ okres pracy uwzględniony przez ZUS (10 lat 3 miesiące i 1 dzień), czas służby wojskowej (1 rok 11 miesięcy 19 dni) oraz okres pracy po jej odbyciu (2 lata 3 miesiące i 14 dni) nie dają łącznie 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Z tych względów decydujące znaczenie miała ocena charakteru pracy wnioskodawcy w początkowym okresie zatrudnienia Gospodarstwie (...) Skarbu Państwa w W., gdyż tylko jego zaliczenie do stażu pracy w warunkach szczególnych umożliwiało spełnienie ustawowej przesłanki.

Dokonana przez Sąd I Instancji ocena materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie: dokumentów z akt osobowych, zeznań świadka S. R., zeznań odwołującego doprowadziła Sąd Okręgowy do wniosku, że w spornym okresie wnioskodawca nie mógł pracować w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach szczególnych na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego. Istotną podstawę powyższego stanowiska Sądu I instancji stanowiła okoliczność, iż dowołujący dopiero w dniu 30.04.1976 r uzyskał uprawnienie do prowadzenie tego typu pojazdów.

Zdaniem Sadu Apelacyjnego dokonana przez Sąd Okręgowy ocena zachowania warunków pracy w warunkach szczególnych w spornym okresie w kontekście zebranego materiału dowodowego jest prawidłowa. Przy taj ocenie Sąd nie naruszył ani zasady swobodnej oceny dowodów, o której mowa w art. 233 § 1 k.p.c., Jak wskazuje judykatura, Sąd jest zobligowany uwzględnić wszystkie dowody przeprowadzone w postępowaniu, jak też uwzględnić wszelkie okoliczności towarzyszące ich przeprowadzaniu (wyrok SN z dnia 11 lipca 2002r. IV CKN 1218/00). Granice swobodnej oceny dowodów winny być wyznaczone wymogami prawa procesowego, doświadczenia życiowego oraz regułami logicznego myślenia. W myśl powyższych dyrektyw Sąd pierwszej instancji rozważa w sposób racjonalny i wszechstronny materiał dowodowy, dokonuje wyboru określonych środków dowodowych, a wiążąc ich moc i wiarygodność odnosi do pozostałego materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie (wyrok SN z dnia 10 czerwca 1999r. w sprawie II UK 685/98). Stąd o naruszeniu art. 233 § 1 k.p.c. można mówić w sytuacji wykazania Sądowi pierwszej instancji uchybienia podstawowym regułom służącym ocenie wiarygodności i mocy poszczególnych dowodów, tj. regułom logicznego rozumowania, zasadom doświadczenia życiowego i właściwego kojarzenia faktów. Apelujący nie wykazał, aby Sąd pierwszej instancji rozstrzygając niniejszą sprawę, naruszył powyższe reguły.

Sąd Apelacyjny zgadza się z rozstrzygnięciem Sądu Okręgowego i podziela stanowisko, że materiał dowodowy sprawy nie uprawnia do przyjęcia, iż wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze czasu pracował w okresie od1.09.1972r. do 25.04.1974r., w warunkach szczególnych na stanowisku kierowcy wymienionym w wykazie A dziale VIII pod poz. 2 załącznika do w/w rozporządzenia (prace kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, specjalizowanych, specjalistycznych (specjalnych), pojazdów członowych i ciągników samochodowych balastowych, autobusów o liczbie miejsc powyżej 15, samochodów uprzywilejowanych w ruchu w rozumieniu przepisów o ruchu na drogach publicznych, trolejbusów i motorniczych tramwajów).

Odnosząc się szczegółowo do spornego okresu stwierdzić należy, że został on udokumentowany świadectwem pracy z dnia 16 października 1996r. (k. 6 akt ZUS), w którym ogólnie wskazano, że w okresie od 1.09..1972 r. do 31.07.1978 r. wnioskodawca w pełnym wymiarze czasu pracy zajmował stanowisko kierowcy. Pracodawca w tym samym dniu wystawił również świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (k. 15), w którym podał, że wnioskodawca w okresie 1.09.1972 r. do 25.04.1974 r. oraz w okresie od 17.04.1976 r. do 31.07.1978 r. stale i w pełnym wymiarze czasy pracy wykonywał pracę kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, wymienioną w wykazie A dział VIII poz. 2 pkt 1 wykazu stanowiącego załącznik nr 1 do zarządzenia Nr 53 Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 14.07.1983r. w sprawie stanowisk prac wykonywanych są prace w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (Dz.U. (...) nr 3 poz. 7).

Trafnie Sąd I instancji wskazał, że organ rentowy może kwestionować prawidłowość wystawiania świadectwo pracy w szczególnych warunkach. Podkreślić należy, że świadectwo pracy w warunkach szczególnych stanowi jedynie dokument prywatny. Jak wiadomo w przeciwieństwie do dokumentu urzędowego nie korzysta on z domniemań prawdziwości treści i pochodzenia (art. 244 §1 k.p.c.). W świetle art. 245 k.p.c. dokument prywatny stanowi jedynie dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Dokument taki podlega kontroli zarówno, co do prawdziwości wskazanych w nim faktów, jak i co do prawidłowości wskazanej podstawy prawnej (por. wyrok Sądu Najwyższego z 25 maja 2004r., III UK 31/04, OSNP z 2005/1/13 oraz wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 24 września 2008r., III AUa 795/08, OSAB 2008/4/60). Mniejsza moc dokumentu prywatnego w stosunku do dokumentu urzędowego skutkuje też innym rozkładem ciężaru dowodu w razie zaprzeczenia prawdziwości tych dokumentów. W przypadku zaprzeczenia prawdziwości dokumentu urzędowego ciężar dowodu, że zawarte w nim oświadczenia organu, od którego dokument ten pochodzi, są niezgodne z prawdą obciąża tę stronę procesu cywilnego, która zaprzecza jego prawdziwości (art. 252 k.p.c.). W przypadku natomiast zaprzeczenia prawdziwości dokumentu prywatnego pochodzącego od innej osoby niż strona zaprzeczająca obowiązek udowodnienia jego prawdziwości spoczywa na stronie, która z tego dokumentu chcę skorzystać (art. 253 zd. II k.p.c.). W kontekście niniejszej sprawy oznacza to, iż skoro organ rentowy zaprzeczył prawdziwości przedmiotowego świadectwa pracy w szczególnych warunkach w zakresie charakteru takiej pracy w spornym okresie to na wnioskodawcy spoczął obowiązek wykazania tego faktu innymi dowodami. Zdaniem Sądu Apelacyjnego odwołujący temu zadaniu nie sprostał.

Słusznie uznał Sąd I instancji, że treść dokumentów zebranych w aktach osobowych nie wskazuję, by odwołujący stale i w pełnym wymiarze czasu pracy był kierowcą samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony. Z załączonych do tych akt dokumentów, w szczególności umowy o pracę z dnia 25.06.1974 r. (k. 15 akta osobowe) wynika w dniu 1.09.1972 r. Z. T. powierzono obowiązki mechanika samochodowo – ciągnikowego. Również zachowane w aktach angaże, karta kwalifikacyjna z dnia 15.12.1973 r. (k. 15 akta osobowe) wskazują jednoznacznie, że wnioskodawca był zatrudniony jako mechanik. Z treści podania o pracę z dnia 31.08.1972 oraz z życiorysu (k. 15 akta osobowe) podpisanych własnoręcznie przez wnioskodawcę wynika także, że w ówczesnym okresie ubiegał się o stanowisko mechanika. Powyższe okoliczności korelują z faktem, że Z. T. w dniu 14 czerwca 1972 r. ukończył (...) Szkołę Zawodową (...) w M. i uzyskał kwalifikacje w zawodzie mechanika pojazdów samochodowych ( k. 52- 53).

Z zeznań świadka S. R. ( k. 35 v – 36) zatrudnionego wraz z wnioskodawcą w spornym okresie wynikało natomiast, że wnioskodawca został zatrudniony w Gospodarstwie (...) Skarbu Państwa w W. jako kierowca. Podczas tego zatrudnienia jeździł S. i G.. Świadek wskazał nadto, że odwołujący przy remoncie pracował jedynie w sytuacji jak mu się zepsuł samochód. Świadek nie potrafił wskazać daty zatrudnienia wnioskodawcy w przedmiotowym przedsiębiorstwie. Zeznający w sprawie odwołujący także wskazywał, że w powyższym przedsiębiorstwie pracował jako kierowca pogotowia technicznego ( k. 36).

Zdaniem Sądu Apelacyjnego, wbrew treści zeznań świadka i odwołującego z dokumentacji osobowej wnioskodawcy nie wynika aby pracował on stale i w pełnym wymiarze czasu pracy jako kierowca samochodów o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony. Był on bowiem zatrudniony na stanowisku mechanika. Ponadto decydującym o tym fakcie dokumentem jest jak trafnie podniósł Sąd I instancji fakt otrzymania uprawnień do kierowania samochodami ciężarowymi dopiero w dniu 30 kwietnia 1976 r.

W ocenie Sądu Apelacyjnego w niniejszej sprawie należało odmówić wiarygodności zeznaniom złożonych przez świadka z uwagi na sprzeczność z treścią dokumentów osobowych w sprawie. Zauważyć należy, że z uwagi na długi okres czasu świadek mógł nie pamiętać charakteru wykonywanej przez odwołującego pracy tak samo jak nie pamiętał dat jego zatrudnienia w tym przedsiębiorstwie. Należy podkreślić, iż dokumenty osobowe tworzone na bieżąco świadczą jednoznacznie, że wnioskodawca nie pracował na stanowisku kierowcy. Zdaniem Sądu II instancji podnoszone przez stronę apelującą okoliczności, iż w okresie zatrudnienia brak było etatu na stanowisku kierowcy nie uzasadnia faktu zatrudnienia go na tym stanowisku. Nie było sporną okolicznością, iż po powrocie ze służby wojskowej w 1976 r. odwołujący otrzymał angaż kierowcy. W ocenie Sądu Apelacyjnego skoro w tym okresie nie było przeszkód by pracodawca stworzył kolejne dokumenty: umowę, angaże wskazujące, ze od tego momentu został zatrudniony jako kierowca to tym bardziej takie dokumenty mógł sporządzić w początkowym okresie zatrudnienia wnioskodawcy.

Apelujący negując stanowisko Sądu Okręgowego wskazuję na przepisy umożliwiającego jego zdaniem prowadzenie samochodów ciężarowych bez prawa jazdy, jedynie na podstawie zezwolenia. Nadto apelujący powołuje się na powszechność tego zjawiska w latach 70 – tych XX wieku. Powyższa argumentacja nie przekonuję Sądu II instancji. Po pierwsze apelujący nie przedstawił takiego zezwolenia. Po drugie nawet zakładając, że powołane przez stronę apelująca przepisy prawne rzeczywiście istniały i na ich podstawie takie zezwolenia były wydawane to mając na uwadze zasady doświadczenia życiowego i logiki trudno przyjąć, że racjonalny pracodawca funkcjonujący w obrocie gospodarczym zatrudnił wnioskodawcę bez prawa jazdy na stanowisko mechanika, a rzeczywiście pozwalał mu pracować stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku kierowcy samochodu o masie 3,5 tony.

W świetle powyższych okoliczności nie sposób uznać, że ustalenie Sądu Okręgowego, że w spornym okresie skarżący nie wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu obowiązków kierowcy samochodu o masie powyżej 3,5 tony są nielogiczne i sprzeczne z treścią zebranego materiału dowodowym.

Konkludując, całokształt okoliczności sprawy i zgromadzonych dowodów sprawy nie wykazał, aby wnioskodawca w trakcie zatrudnienia od 01.09.1972r. do 25.04.1974r. w Gospodarstwie (...) w W. wypełniał obowiązki wskazane w dziale VIII poz. 2 załącznika A do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Z uwagi na powyższe należy przyjąć brak podstaw do doliczenia do uznanego przez ZUS stażu ubezpieczeniowego wnioskodawcy pracy w warunkach szczególnych powyższego okresu pracy.

Mając na uwadze powyższe ustalenia stwierdzić należy, ze wnioskodawca nie zrealizowałby przesłanki 15 lat. Wniosek ten jest aktualny nawet w wypadku doliczenia wskazanego w apelacji okresu służby wojskowej 26.04.1974 r. do 16.04.1976 r. oraz późniejszego okresu zatrudnienia w Gospodarstwie (...) w W. od 17.04.1976 r. do 31.07.1978 r. na stanowisku kierowcy. Stąd nie było zasadne prowadzenie rozważań w kierunku możliwości uwzględnienia tych okresów do stażu pracy w warunkach szczególnych, gdyż i tak nie ma to wpływu na dokonywaną w niniejszej sprawie ocenę prawa wnioskodawcy do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych.

Wobec tego, iż odwołujący nie udowodnił, że przez okres co najmniej 15 lat pracował w warunkach szczególnych, brak było podstaw do przyznania mu emerytury na mocy art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w związku z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze. W konsekwencji należało podzielić rozstrzygnięcie Sądu pierwszej instancji w przedmiocie oddalenia odwołania od decyzji organu rentowego odmawiającej prawa do emerytury.

W tym stanie rzeczy Sąd Apelacyjny na zasadzie art. 385 k.p.c. apelację oddalił – pkt I sentencji wyroku.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. oraz § 11 ust. 2 i § 12 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2013 r., poz. 490 j.t.). – pkt II sentencji wyroku.