Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 23 lutego 2015 r.

Sąd Rejonowy w Ostrołęce I Wydział Cywilny

w składzie następującym: Przewodniczący SSR Anna Domian

Protokolant st. sekr. sądowy Agnieszka Radecka

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 17 lutego 2015 r. w O.

sprawy z wniosku M. B.

z udziałem (...) S.A. w L.

o ustanowienie służebności przesyłu

postanawia:

1.  ustanowić na rzecz (...) S.A.w L.na nieruchomościach oznaczonych nr ewid. działek (...), położonych w P.gm. G.oraz na nieruchomości oznaczonej nr ewid. działki (...), położonej w Ż.gm. G., dla których to nieruchomości Sąd Rejonowy w O.prowadzi księgę wieczystą (...), stanowiących obecnie przedmiot własności M. B., służebność przesyłu – w granicach okazanych kolorem czerwono - żółtym na mapach sytuacyjnych nieruchomości, sporządzonych przez biegłego geodetę S. M., wpisanych do ewidencji materiałów państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego Starostwa Powiatowego w O.za nr(...)w dniu (...)., stanowiących integralną część orzeczenia - polegającą na:

- prawie posadowienia, eksploatacji, dokonywania kontroli, przeglądów, konserwacji, modernizacji, remontów, usuwania awarii i wymiany urządzeń energetycznych posadowionych na ww. nieruchomościach – w zakresie niezbędnym do zapewnienia prawidłowego i niezakłóconego działania znajdujących się na niej elementów napowietrznych linii elektroenergetycznych;

2.  zasądzić od (...) S.A. w L. na rzecz M. B. kwotę 1661 zł (jeden tysiąc sześćset sześćdziesiąt jeden złotych) - tytułem wynagrodzenia za ustanowienie służebności;

3.  stwierdzić, że koszty postępowania ponoszą wnioskodawczyni i uczestniczka po połowie; szczegółowe rozliczenie pozostawiając referendarzowi sądowemu po uprawomocnieniu się orzeczenia.

Sygn. akt. I Ns 899/13

UZASADNIENIE

M. B.wystąpiła o ustanowienie na nieruchomościach o nr ewidencyjnych działek (...), położonych w miejscowości P.gm. G.oraz nieruchomości o nr ewidencyjnym działki (...), położonej w miejscowości Ż.gm. G.– dla których Sąd Rejonowy w O. prowadzi księgę wieczystą nr (...)- służebności przesyłu na rzecz (...) S.A.w L., za jednorazowym wynagrodzeniem w wysokości 25 000 zł.

W uzasadnieniu wskazała, iż na wskazanych nieruchomościach biegnie łącznie (...) m napowietrznej linii energetycznej, 68 m linii podziemnej i stoi 8 słupów, które stanowią własność uczestnika postępowania, a posadowione zostały na tych nieruchomościach bez zgody wnioskodawczyni. Oświadczyła, że przedmiotowe urządzenia energetyczne uniemożliwiają jej prawidłowe korzystanie z gruntów, w tym ich zabudowę.

(...) S.A. w L. przyłączyło się do wniosku co do zasady, jednak zakwestionowało wysokość żądanego wynagrodzenia. Uczestnik wyjaśnił, iż urządzenia posadowione na nieruchomościach wnioskodawczyni wybudowane zostały na przełomie lat 80/90 XX w., na podstawie decyzji administracyjnych.

W ostatecznym stanowisku pełnomocnik wnioskodawczyni wnosił o ustanowienie służebności przesyłu zgodnie z wnioskiem, a ponadto także na działce nr (...) położonej w miejscowości P. – za wynagrodzeniem 6140 zł, z odsetkami ustawowymi od dnia złożenia wniosku do dnia zapłaty.

Uczestnik postępowania przyłączył się do rozszerzonego wniosku M. B. w zakresie działki (...). Wniósł o zasądzenie wynagrodzenia w wysokości 1661 zł; jednocześnie wnosząc o oddalenie żądania odsetkowego

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

- na podstawie twierdzeń stron w zakresie, w jakim były bezsporne; wskazanych opinii biegłych, zeznań świadków i niekwestionowanych dokumentów –

M. B.jest właścicielką nieruchomości o nr ewidencyjnych działek (...)o pow.(...)ha, nr (...)o pow. (...)ha i nr (...), położonych w msc. P.gm. G.oraz nieruchomości o nr ewidencyjnym działki (...)o pow. (...)ha, położonej w msc. Ż., gm. G.– dla których Sąd Rejonowy w O. prowadzi księgę wieczystą nr (...). (...)te stanowią grunty orne, pastwiska trwałe i rowy. Nie zostały objęte planem zagospodarowania przestrzennego, ani też nie wydano w stosunku do nich decyzji o warunkach zabudowy.

( dowód: odpis księgi wieczystej k. 96, kopia umowy darowizny k. 24 – 25, wypisy i wyrysy k. 26, zaświadczenie wójta Gminy G. k. 102, zeznania świadka A. Z. k. 174 - 175 )

Aktualnie na gruntach tych rośnie trawa, przy czym na działce nr (...)położonej w Ż.uprawiane jest zboże. ( zeznania świadka A. R. B. – k. 167)

Na nieruchomościach nr (...)położonych w P.znajdują się trzy linie energetyczne średniego napięcia 15 kV. Korytarz przesyłowy dla tych urządzeń energetycznych o szerokości 4 m obejmuje powierzchnię 0,2470 ha. Na nieruchomości nr (...) położnej w miejscowości Ż.znajduje się linia energetyczna średniego napięcia 15 kV, dla której korytarz przesyłowy obejmuje powierzchnię 0,0469 ha. (opinia biegłego geodety S. M.– k. 116 - 119)

Wskazane urządzenia energetyczne stanowią obecnie własność (...) S.A.w L.; wybudowane zostały na podstawie decyzji Wojewody (...)o ustaleniu lokalizacji inwestycji z dnia(...)r. oraz decyzji o zatwierdzeniu planu realizacji i pozwoleniu na budowę z dnia(...) r. (zeznania P. Z.– k. 106 – 107, protokół nr (...)z odbioru obiektu elektroenergetycznego – k. 57, protokół nr (...)z odbioru obiektu elektroenergetycznego – k. 58, protokół nr (...)z odbioru obiektu elektroenergetycznego – k. 59, protokół nr (...)z odbioru obiektu elektroenergetycznego – k. 60, decyzja Wojewody (...)o ustaleniu lokalizacji inwestycji k. 61, decyzja o zatwierdzeniu planu realizacji i pozwoleniu na budowę k. 61, kopia aktu notarialnego przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego w spółkę akcyjną – k. 63 – 66, kopia wypisu z rejestru handlowego – k. 67, kopia umowy przeniesienia przedsiębiorstwa – k. 68 – 72, postanowienie o wpisie do KRS – k. 75 – 76, 79, kopia Zarządzenia Ministra Przemysłu nr (...)– k. 77 – 78)

Wysokość jednorazowego wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu ustanowionej na powyższych nieruchomościach o nr (...)położonych w P.oraz nr (...) położonej w Ż., wynosi 1661 zł. (opinie biegłego J. T.- k. 138 - 146, 174)

Sąd zważył, co następuje:

Zasadność wniosku o ustanowienie służebności przesyłu i jej zakres były bezsporne. Przedmiotem sporu była jedynie wysokość wynagrodzenia za ustanowienie służebności. Na wnioskodawczyni ciążył obowiązek wykazania okoliczności uzasadniających przyznanie jej wynagrodzenia z tytułu ustanowienia służebności przesyłu w żądanej wysokości – stosownie do treści art. 6 kc.

Podstawę prawną roszczenia stanowią przepisy art. 305 ¹ - 305 ⁴ kc Zgodnie z art. 305 (1) kc, nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1 kc, prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń.

Stosownie do treści art. 305 ² § 2 kc, jeżeli przedsiębiorca odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna do korzystania z urządzeń, właściciel nieruchomości może żądać odpowiedniego wynagrodzenia w zamian za ustanowienie służebności przesyłu. Sposób ustalenia wysokości wynagrodzenia nie został określony przez ustawodawcę. Pomocne w tych ustaleniach są orzecznictwo sądów i poglądy doktryny.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że użyte w art. 3052 § 1 kc sformułowanie, iż wynagrodzenia ma być „odpowiednie” oznacza, że przewidziane w tym przepisie wynagrodzenie powinno być ustalane każdorazowo indywidualnie i dostosowane do okoliczności istotnych w danej sprawie. Podkreślić przy tym należy, że pojęcie wynagrodzenia jest przy tym szersze niż pojęcie odszkodowania. W orzecznictwie Sądu Najwyższego ukształtował się pogląd, że odpowiednie wynagrodzenie za ustanowienie służebności przesyłu powinno być ustalone proporcjonalne do stopnia ingerencji w treść prawa własności, uwzględniać wartość nieruchomości i w takim kontekście mieć na względzie szkodę właściciela z uszczuplenia prawa własności. Dowód jej wykazania ciąży na właścicielu, zgodnie z regułą art. 6 kc. (v. orzecz. SN z 9.10.2013 r., V CSK 491/12, LEX nr 1394096).

Ustalając wysokość wynagrodzenia w niniejszej sprawie Sąd wziął pod uwagę zakres ograniczeń własności nieruchomości, w tym uciążliwość ustanawianego prawa dla wnioskodawczyni, rodzaj, rozmiar, położenie, właściwość i sposób eksploatacji urządzeń przesyłowych, jak i rodzaj, powierzchnię i przeznaczenie nieruchomości obciążonej, a ponadto – zgodnie z powołanym wyżej orzeczeniem Sądu Najwyższego - także sposób wykorzystywania pozostałych nieruchomości wnioskodawczyni (pozostałej części nieruchomości) oraz rozwój gospodarczy terenów położonych w sąsiedztwie.

Wnioskodawczyni podnosiła, że urządzenia przesyłowe uczestnika utrudniają wykorzystywanie sprzętu rolniczego na przedmiotowych nieruchomościach. Wskazała, iż chciałaby na tych gruntach uprawiać kukurydzę lub wierzbę energetyczną, co uniemożliwiają napowietrzne linie energetyczne. Oświadczyła ponadto, że chciała zmienić przeznaczenie tych nieruchomości na działki budowlane, jednak z uwagi na istniejące tam słupy energetyczne – jej zdaniem - nie otrzyma decyzji o warunkach zabudowy.

Zważyć należy, że z zeznań świadka A. Z. (2) - inspektora ds. inwestycji w Urzędzie Gminy G. - nie wynika, że urządzenie przesyłowe uczestnika stanowią przeszkodę do wydania decyzji o warunkach zabudowy przedmiotowych działek. A. Z. zeznał, że nie jest prawdopodobne całkowite wykluczenie zabudowy tych działek. Należy podkreślić – co jest bezsporne – że wnioskodawczyni nigdy nie złożyła wniosku o wydanie decyzji w tym zakresie, co stanowi przeszkodę w ustaleniu – mogącym mieć wpływ na wysokość wynagrodzenia – że urządzenia uczestnika uniemożliwiają zabudowę działek wnioskodawczyni. W konsekwencji, twierdzenia wnioskodawczyni dotyczące utraty możliwości sprzedaży tych nieruchomości jako działek budowlanych – wyłącznie z powodu urządzeń uczestnika - pozostają gołosłowne.

Również twierdzenia wnioskodawczyni, jakoby z powodu urządzeń uczestnika nie mogła zmienić produkcji rolnej na uprawę kukurydzy czy wierzby energetycznej – które umożliwiają uzyskiwanie wyższych dochodów – pozostały nieudowodnione. Świadek A. B. (1) - mąż wnioskodawczyni – zeznał, że kombajn do zbierania kukurydzy wyrzuca kolby kilka metrów w górę podczas pracy, a wierzba rośnie na wysokość 8 m. Oświadczył jednak, że nie wie, na jakiej wysokości znajdują się obecnie napowietrzne linie energetyczne. Tym samym nie można z całą pewnością stwierdzić, iż wskazane uprawy nie są możliwe na działkach wnioskodawczyni. Podkreślić przy tym należy, że z zeznań A. B. wynika, że fakt nie prowadzenia dochodowych upraw wynika nie tylko z istnienia na nieruchomościach słupów energetycznych, ale także z innych względów, w tym z powodu znajdujących się na przedmiotowych działkach studzienek kanalizacyjnych i rowów melioracyjnych – nie stanowiących własności uczestnika.

W świetle zgromadzonych dowodów zdaniem Sądu można stwierdzić, że wnioskodawczyni w przeważającym zakresie jedynie zakłada, iż urządzenia przesyłowe uczestnika uniemożliwią jej korzystanie z nieruchomości w wybrany przez nią sposób. Sąd wyraża przy tym pogląd, że jeśli wnioskodawczyni już poniosła jakieś szkody w związku z istnieniem urządzeń uczestnika, to roszczeń z tego tytułu dochodzić może w odrębnym procesie o odszkodowanie.

Jednocześnie jednak stwierdzić należy, że nie ulega wątpliwości, iż urządzenia przesyłowe mają w pewnym stopniu ograniczający wpływ na korzystanie z nieruchomości. Zdaniem Sądu opinia biegłego rzeczoznawcy J. T. (2)uwzględnia wszystkie powyższe okoliczności i tym samym może stanowić wiążącą podstawę ustaleń Sądu. Zdaniem Sądu opinia biegłego J. T.jest rzetelna, logiczna i dobrze uzasadniona. Biegły szacując wysokość wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu na kwotę 1661 zł oparł się na danych dotyczących transakcji nieruchomościami na konkretnym rynku lokalnym i uwzględnił przy tym wszystkie istotne okoliczności mające wpływ na wysokość wynagrodzenia. Twierdzenia wnioskodawczyni, że sąsiad sprzedał swoją nieruchomość za (...) zł pozostały gołosłowne, a przy tym nie mają istotniejszego znaczenia dla ustalenia wysokości wynagrodzenia, którego wysokość zależy – o czym wyżej – nie tylko od ceny konkretnej nieruchomości obciążonej, a tym bardziej od ceny nieruchomości sąsiednich.

Z powyższych względów Sąd orzekł jak w pkt 1. sentencji na podstawie art. 305 (1) kc, jednocześnie zasądzając w pkt 2., na podstawie art. 305 ²§2 kc, na rzecz wnioskodawczyni od uczestnika jednorazowe wynagrodzenie w wysokości 1661 zł.

Roszczenie wnioskodawczyni o odsetki od dnia złożenia wniosku jest w ocenie Sądu bezzasadne i z tego względu nie zostało uwzględnione. Sąd podziela w tym zakresie stanowisko pełnomocnika uczestnika postępowania, iż orzeczenie wydane w niniejszej sprawie ma charakter konstytutywny, a tym samym roszczenie o wynagrodzenie staje się wymagalne od dnia uprawomocnienia się orzeczenia. (v. orzecz. SN z 18.4.2012r., V CSK 190/11, lex nr 1212828)

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 520 § 2 kpc oceniając, iż zasadne jest obciążenie stron kosztami połowie. Nie ulega wątpliwości, iż obie strony postępowania były zainteresowane jego wynikiem. Biorąc pod uwagę okoliczności sprawy, tj. niewątpliwy interes uczestnika w ustanowieniu służebności przesyłu na swoją rzecz (mimo tego, że nie był inicjatorem postępowania), a jednocześnie fakt, że żądane przez wnioskodawczynię wynagrodzenie było zawyżone ponad czterokrotnie w stosunku do orzeczonego - zasadne jest orzeczenie jak w pkt. 3 sentencji. Na podstawie art. 108 § 1 kpc w zw. z art. 13 2 kpc Sąd pozostawił szczegółowe rozliczenie kosztów postępowania referendarzowi sądowemu.

/-/ A. D.