Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V CSK 190/11
POSTANOWIENIE
Dnia 18 kwietnia 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Hubert Wrzeszcz (przewodniczący)
SSN Mirosław Bączyk
SSN Anna Owczarek (sprawozdawca)
w sprawie z wniosku M. Z.
przy uczestnictwie V. Distribution Poland Spółki Akcyjnej w G.
o ustanowienie służebności przesyłu,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 18 kwietnia 2012 r.,
skargi kasacyjnej uczestnika postępowania od postanowienia Sądu Okręgowego
z dnia 13 stycznia 2011 r.,
uchyla zaskarżone postanowienie i przekazuje sprawę Sądowi
Okręgowemu do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu
Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania kasacyjnego.
Uzasadnienie
2
Wnioskodawca M. Z. ostatecznie sprecyzowanym żądaniem wniosku wniósł
o ustanowienie na rzecz uczestnika postępowania V. Distribution Poland SA. w G.
służebności przesyłu dla urządzeń linii elektroenergetycznej na działce nr 6/3,
stanowiącej część nieruchomości położonej w K., przez obciążenie nią pasa gruntu
szerokości 3,5 m za wynagrodzeniem jednorazowym w wysokości 4.416 zł oraz
wynagrodzeniem okresowym w wysokości po 1.308 zł rocznie.
Uczestnik postępowania wniósł o oddalenie wniosku, podnosząc zarzut
zasiedzenia służebności gruntowej polegającej posadowieniu, dostępie
i korzystaniu ze słupów oraz linii elektroenergetycznej na nieruchomości
wnioskodawcy. Kwestionował ponadto zakres postulowanej służebności i wysokość
wynagrodzenia.
Sąd Rejonowy postanowieniem z dnia 4 sierpnia 2010 r. ustanowił na
nieruchomości położonej w K. stanowiącej działkę nr 6/3 o powierzchni 0,0800 ha,
dla której Sąd Rejonowy prowadzi księgę wieczystą nr [...], służebność przesyłu na
rzecz uczestnika postępowania, polegającą na korzystaniu zgodnie z
przeznaczeniem urządzeń należących do przedsiębiorcy z pasa gruntu o
szerokości 3,5 m, biegnącego przy granicy wymienionej działki z ulicą W., za
wynagrodzeniem w wysokości 1302,72 zł rocznie płatnym na rzecz każdoczesnego
właściciela nieruchomości z góry w terminie do dnia 31 stycznia każdego roku, z
ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w płatności. Sąd Okręgowy
postanowieniem z dnia 13 stycznia 2011 r. oddalił apelację od powyższego
postanowienia.
Z ustaleń Sądu wynika, że wnioskodawca jest właścicielem działki nr 6/3
o powierzchni 0,0800 ha, położonej w K., którą nabył w dniu 25 września 2006 r. od
Skarbu Państwa - Agencji Nieruchomości Rolnych. W dziale III księgi nie ma wpisu
służebności. Nieruchomość, zgodnie z planem zagospodarowania przestrzennego
sołectwa, przeznaczona jest pod zabudowę jednorodzinną bez usług. Znajduje się
na niej niezamieszkały budynek murowany z 1907 r. w stanie surowym. Stacja
transformatorowa nr 66 w K. została wybudowana w 1925 r. Po modernizacji na
terenie nieruchomości posadowiono słupy i linię napowietrzną, włączoną do
3
eksploatacji w 1966 r. Urządzenia były konserwowane i remontowane przez
przedsiębiorstwo państwowe - Zakłady Energetyczne z siedzibą w K., następnie od
dnia 1 stycznia 1989 r. Zakład Energetyczny G. w G., przekształcony z dniem 12
lipca 1993 r. w jednoosobową spółkę akcyjną Skarbu Państwa. Obecnie
właścicielem przedsiębiorstwa jest uczestniczka postępowania. Sąd uznał, że nie
upłynął termin zasiedzenia wskazanej służebności. Działka ma kształt wydłużonego
prostokąta. Linia napowietrzna, podtrzymywana trzema słupami, przebiega od
północnego do południowego naroża wzdłuż granicy posesji z drogą. W oparciu
o opinię biegłego ustalono, że przy ewentualnych wykopywaniu słupów konieczne
jest zachowanie odległości 1,5 m po obu stronach, a zgodnie z Polską Normą PN -
75/E - 05100-1 strefa ograniczonego użytkowania nieruchomości ograniczająca jej
zabudowę wynosi 1,5 m. Szerokość pasa służebności powinna wynosić 3,5 m.
W wyniku posadowienia słupów wartość nieruchomości wnioskodawcy zmniejszyła
się o 4.200 zł, jednorazowa należność za lokalizację słupa, związana z trwałym
ograniczeniem w miejscu posadowienia na głębokości 1,7 - 2 m, wynosi 216 zł.
Wynagrodzenie za korzystanie z działki wnioskodawcy przez przedsiębiorstwo
przemysłowe wyliczono na kwotę 108,56 zł. miesięcznie, tj. 1.302,72 zł rocznie.
Grunt pod linią można wykorzystać pod niską zieleń. Nie jest możliwe sadzenie
drzew i wysokiej roślinności, dokonywanie zabudowy. W ocenie Sądu Okręgowego,
obciążenia stanowią o zakresie ingerencji w prawo własności tej nieruchomości,
który powinien znaleźć odzwierciedlenie w wysokości ustalonego wynagrodzenia za
ustanowienie służebności. Uznał, że wynagrodzenie jest adekwatne do cen
rynkowych, charakteru obligacji realnej i stopnia naruszenia prawa własności.
Wskazał, że może budzić zastrzeżenia treść ustanowionej służebności, jej zakres
w odniesieniu do wymogów prawidłowego oznaczenia jednak – zważywszy zakres
zaskarżenia i interes prawny skarżącej - nie ma to wpływu na wysokość
ustalonego wynagrodzenia. Zdaniem Sądu, nie stanowi naruszenia art. 305 k.c.
przyznanie wnioskodawcy okresowego wynagrodzenia za ustanowienie
służebności. Co do zasady powinno mieć ono charakter świadczenia
jednorazowego, jednak w doktrynie dopuszcza się również postać świadczeń
okresowych.
4
Uczestnik postępowania zaskarżył postanowienie Sądu Okręgowego skargą
kasacyjną opartą na obu podstawach. W ramach podstawy naruszenia
prawa procesowego zarzucił uchybienie postanowieniom § 139 Regulaminu
wewnętrznego urzędowania sądów powszechnych w związku z art. 626 § 3, art.
391 § 1 i art. 13 § 2 k.p.c. poprzez pominięcie w postępowaniu czynności
polegającej na zaznaczeniu sposobu przebiegu służebności przesyłu na
odpowiedniej mapie, opisanie treści służebności w sentencji postanowienia bez
określenia jej zakresu oraz art. 328 § 2 w zw. z art. 13 § 2 i art. 516 k.p.c. poprzez
niewskazanie w uzasadnieniu postanowienia żadnych okoliczności faktycznych,
które uzasadniały przyznanie wnioskodawcy okresowego wynagrodzenia
za ustanowienie służebności przesyłu. W ramach naruszenia prawa materialnego
zarzucił błędną wykładnię art. 3052
§ 2 k.c. przez przyjęcie, że wynagrodzenie
może być płatne okresowo; niewłaściwe zastosowanie art. 3051
k.c. przez
nieokreślenie zakresu, w jakim uczestnik może korzystać z nieruchomości w
związku z ustanowioną służebnością przesyłu; niewłaściwe zastosowanie art. 3052
§ 2 k.c. przez przyznanie wnioskodawcy wynagrodzenia okresowego za
ustanowienie służebności przesyłu, gdy nie istnieją żadne szczególne okoliczności
przemawiające za takim wynagrodzeniem, oraz przyjęcie, że wynagrodzenie może
być płatne okresowo, pominięcie przy ustalaniu wynagrodzenia faktu,
że wnioskodawca nabył nieruchomość z istniejącymi urządzeniami, sposobu
zagospodarowania nieruchomości i istnienia innych ograniczeń w sposobie
korzystania z niej. W konkluzji wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia
w całości i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania.
Pismem procesowym z dnia 23 stycznia 2012 r. uczestnik postępowania
wskazał - jako nowe uzasadnienie podstaw kasacyjnych dotyczących błędnej
wykładni art. 3052
§ 2 k.c. i błędnego zastosowania art. 3052
§ 2 k.c. - ujawnienie
okoliczności, wynikającej z ponownej analizy opinii biegłego N. w oparciu
o Powszechne Krajowe Zasady Wyceny Polskiej Federacji Stowarzyszeń
Rzeczoznawców Majątkowych, polegającej na błędnym wyliczeniu wynagrodzenia,
w szczególności przyjęciu wyliczonej wysokości wynagrodzenia jednorazowego
jako rocznego oraz istnienia wzorów pozwalających na przeliczenie przyszłych
świadczeń okresowych na świadczenie jednorazowe.
5
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W pierwszym rzędzie odnieść się należy do zakresu przedmiotowego
rozstrzygnięcia Sądu Okręgowego. Z uzasadnienia zaskarżonego postanowienia
wynika, iż Sąd - w związku z tym, że uczestniczka wnosząc apelację oznaczyła,
że zaskarża orzeczenie w zakresie ustalonego wynagrodzenia – przyjął, że mimo
podniesienia w postępowaniu odwoławczym trafnych zarzutów dotyczących treści
ustanowionej służebności i jej zakresu, związanie zakresem zaskarżenia i brak
wpływu na wysokość wynagrodzenia, uzasadnia odstąpienie od ich badania.
Pogląd ten nie zasługuje na akceptację. Postanowienie Sądu polegające na
ustanowieniu ograniczonego prawa rzeczowego w postaci służebności przesyłu
za wynagrodzeniem jest orzeczeniem konstytutywnym, tworzącym stosunek
prawny. Podstawą wydania takiego orzeczenia, stanowiącego wyjątek w zakresie
kompetencji sądów orzekających w sprawach cywilnych, jest przepis ustawowy
(art. 305 § 2 k.c.). Wskazany przepis przewiduje wprost wynagrodzenie jako
świadczenie ekwiwalentne przedsiębiorcy na rzecz właściciela nieruchomości.
Zasada odpłatnego ustanawiania służebności przesyłu oznacza, że określenie
wysokości i rodzaju wynagrodzenia jest elementem koniecznym orzeczenia
kształtującego, a ustanowienie służebności i obciążenie obowiązkiem zapłaty
wynagrodzenia musi nastąpić jednocześnie. Konsekwentnie ze wskazanej zasady
integralności postanowienia o ustanowieniu służebności przesyłu wynika
niedopuszczalność zaskarżenia orzeczenia w części. Zarzuty apelacyjne,
odnoszące się do zakresu obciążenia nieruchomości oraz jego oznaczenia,
podlegały zatem rozpoznaniu przez sąd odwoławczy i bezpodstawnie zostały
pominięte. W skardze kasacyjnej nie została powołana podstawa naruszenia prawa
procesowego, ze wskazaniem adekwatnych dla tej wadliwości przepisów. Sąd
Najwyższy odniósł się do niej jedynie celem wykazania, że - skoro orzeczenie Sądu
Okręgowego oddalające apelację uczestnika postępowania z mocy prawa odnosi
się do postanowienia Sądu Rejonowego w całości - istnieje substrat zaskarżenia
poddający się kontroli w postępowaniu kasacyjnym.
Pismo procesowe uczestnika postępowania z dnia 23 stycznia 2012 r.,
wbrew oznaczeniu, nie stanowi dopuszczalnego w myśl art. 398 § 3 k.p.c. nowego
uzasadnienia podstaw kasacyjnych wskazanych w skardze. Jego treść
6
jednoznacznie wskazuje bowiem na powołanie nowych faktów, zmierzających do
wzruszenia wartości dowodowej opinii biegłego, przyjętej uprzednio jako podstawa
ustaleń faktycznych poczynionych przez Sąd Okręgowy. Tym samym pismo to
zmierza do obejścia zakazu wynikającego z 39813
§ 2 k.p.c. i nie może być
uwzględnione przy rozpoznawaniu skargi kasacyjnej.
Powołane w skardze podstawy naruszenia prawa procesowego
i materialnego są uzasadnione w części. Zgodnie z art. 3051
k.c. i 3052
§ 2 k.c.,
służebność przesyłu polega na obciążeniu nieruchomości na rzecz przedsiębiorcy,
który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których
mowa w art. 49 § 1 k.c., prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może
korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie
z przeznaczeniem tych urządzeń, a jeżeli odmawia zawarcia umowy
o ustanowienie służebności przesyłu, która jest konieczna do korzystania z nich,
właściciel nieruchomości może żądać odpowiedniego wynagrodzenia w zamian za
jej ustanowienie. Wykładnia powyższych norm budzi szereg wątpliwości w praktyce
orzeczniczej (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 3 lutego 2010 r., II CSK 444/09
nie publ., z dnia 13 kwietnia 2011 r., V CSK 340/10, nie publ., postanowienie Sądu
Najwyższego z dnia 14 października 2010 r., III CZP 66/10, uchwała Sądu
Najwyższego z dnia 2 czerwca 2010 r., III CZP 36/10). Wobec relatywnej nowości
wskazanej konstrukcji normatywnej, powszechnie przyjmuje się, że przy
dokonywaniu wykładni, celowe i uzasadnione jest sięganie do dorobku
orzecznictwa i nauki prawa dotyczącego służebności gruntowych, w tym zwłaszcza
służebności drogi koniecznej (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia
11 grudnia 2008 r., II CSK 314/08, nie publ., wyrok Sądu Najwyższego z dnia
9 grudnia 2009 r., IV CSK 291/09, Mon. Pr. 2010, nr 2, uchwała Sądu Najwyższego
z dnia 7 października 2008 r., III CZP 89/08, BSN 2008, nr 10).
W orzecznictwie Sądu Najwyższego, jak dotąd, brak szerszych
wypowiedzi dotyczących zakresu obciążenia służebnością przesyłu oraz jego
odzwierciedlania w dokumentacji geodezyjnej nieruchomości. Treść postanowień
sądów powszechnych jest rozbieżna. Sąd Najwyższy stwierdza, że pojęcia
„korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej" oraz „zgodnie
z przeznaczeniem tych urządzeń", jakkolwiek mają charakter normatywny, są tak
7
ogólne, że w każdym wypadku wymagają wypełnienia przez sądy indywidualną
treścią, uwzględniającą jej tzw. czynny charakter. Nie ulega wątpliwości,
że zwroty te wyznaczają zakres przedmiotowy obciążeń, obejmujący nie tylko
rodzaj i rozmiar uprawnień przedsiębiorcy, ale i powinność oznaczenia terenu, na
którym będą one realizowane. Uszczegółowienie powinno być odpowiednie dla
specyfiki przedsiębiorstwa, rodzaju i umiejscowienia urządzeń przesyłowych,
obecnego sposobu ich wykorzystywania, działań przyszłych mieszczących się
w granicach prawidłowego gospodarowania oraz przewidywalnych potrzeb.
Celowe jest zwłaszcza wskazanie, że obciążenie obejmuje dostęp, korzystanie
poprzez bieżącą eksploatację, dokonywanie kontroli, przeglądów, konserwacji,
modernizacji, remontów, usuwanie awarii, wymiany urządzeń posadowionych na
danej nieruchomości w zakresie niezbędnym dla zapewnienia prawidłowego
i niezakłóconego działania sieci przesyłowej przedsiębiorstwa. Z oczywistych
względów nie mieszczą się w nich zdarzenia nadzwyczajne wynikające z siły
wyższej lub konieczności odwrócenia grożącego niebezpieczeństwa. Uprawnienia
przedsiębiorcy do naruszenia prawa własności i odpowiednio obowiązki znoszenia
ich przez właściciela będą bowiem wówczas wprost oparte na przepisach
ustawowych (art. 140, art. 142 k.c.). Zwrot „urządzenia”, jak wskazuje się w nauce
prawa, powinien być rozumiany szeroko i obejmować zarówno urządzenia jako
pojedyńcze rzeczy ruchome, instalacje jako rzecz złożoną z urządzeń, sieci jako
zbiór rzeczy (urządzeń i instalacji). Określając zakres korzystania, Sądy powinny
mieć na względzie zasady współżycia społecznego, zwyczaje miejscowe oraz jak
najmniejsze utrudnienie korzystania z nieruchomości obciążonej (art. 3054
k.c.
w zw. z art. 287 i 288 k.c.). Jeżeli zatem potencjalna wymiana słupów
podtrzymujących linię napowietrzną może być zaliczona, mimo małej
częstotliwości, do zwykłej wymiany urządzeń, to prace z tym związane dotyczyć
będą obszaru ich bezpośredniego sąsiedztwa, a nie całej instalacji, i brak podstaw
do ustanawiania służebności co do tej samej szerokości gruntu na całej
nieruchomości. Formalizm prawa rzeczowego, ingerencja w konstytucyjnie
chronione prawo własności wymagają nie tylko legalnego wkroczenia osób trzecich
w sferę prawnie chronioną, ale i wyznaczenia zakresu przedmiotowego oraz
terytorialnego jego ograniczeń, wynikających z ustanowienia służebności przesyłu
8
(por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 18 kwietnia 2008r., II CSK 627/07,
nie publ., postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 listopada 1996r., I CKN
10/96, nie publ.). Argumentem za tym przemawiającym jest czynny charakter
służebności przesyłu, jej podobieństwo do służebności gruntowej, dodatkowo
podkreślone odwołaniem z art. 3054
k.c., możliwość ujawnienia powstałego
ograniczonego prawa rzeczowego w księdze wieczystej, pewność stosunków
prawnych i bezpieczeństwo obrotu. Opowiedzieć się zatem należy za celowością
oznaczenia umiejscowienia urządzeń przesyłowych oraz terenu, na którym ma być
realizowana związana z nimi służebność przesyłu na mapie, sporządzonej według
zasad obowiązujących przy oznaczaniu nieruchomości w księgach wieczystych
bądź wspólnej dla całej (części) linii przesyłowej bądź jednostkowej obejmującej
daną nieruchomość. De lege lata brak jednak prawnego obowiązku sporządzania
takiej mapy w postępowaniu sądowym toczącym się z wniosku właściciela
nieruchomości o ustanowienie służebności przesyłu oraz odwołania do takiego
dokumentu jako integralnej części orzeczenia sądowego wydanego w tym
przedmiocie. Z tych względów chybione jest powołanie w ramach podstawy
kasacyjnej naruszenia prawa procesowego § 139 Regulaminu wewnętrznego
urzędowania sądów powszechnych w związku z art. 626 § 3, art. 391 § 1 i art. 13
§ 2 k.p.c., dotyczących służebności drogi koniecznej, poprzez pominięcie
w postępowaniu czynności polegającej na zaznaczeniu sposobu przebiegu
służebności przesyłu na odpowiedniej mapie. Trafny jest zarzut niewłaściwego
zastosowania art. 3051
k.c. przez niepełne określenie zakresu, w jakim uczestnik
postępowania może korzystać z nieruchomości wnioskodawcy w związku
z ustanowioną służebnością przesyłu. Wymogowi oznaczoności służebność
przesyłu nie czyni bowiem zadość poprzestanie na wskazaniu, że korzystanie ma
być zgodne z przeznaczeniem urządzeń należących do przedsiębiorcy oraz
dotyczyć pasa gruntu o szerokości 3,5 m, biegnącego przy granicy działki nr 6/3
z ulicą W.
Nie można odmówić zasadności skardze kasacyjnej w części odnoszącej się
do wynagrodzenia. Jakkolwiek orzecznictwo Sądu Najwyższego jednolicie
wskazuje, że ustawa nie określa, czy wynagrodzenie ma mieć charakter
jednorazowy czy okresowy, co oznacza uprawnienie sądu do wyboru
9
ekwiwalentnego świadczenia na rzecz właściciela, to postuluje, aby odwoływać się
do kryteriów dotąd stosowanych przy ustanawianiu innych służebności gruntowych,
a nie stosunków obligacyjnych w postaci najmu lub dzierżawy i nie utożsamiać go
ze szkodą, mimo powinności uwzględnienia ewentualnego zmniejszenia wartości
nieruchomości i ewentualnych utraconych pożytków (por. postanowienie Sądu
Najwyższego z dnia 13 kwietnia 2011 r., V CSK 340/10, nie publ., wyrok Sądu
Najwyższego z dnia 3 lutego 2010 r., II CSK 444/09 nie publ., postanowienie Sądu
Najwyższego z dnia 17 stycznia 1969 r. III CRN 379/68, OSNC 1969, nr 12, poz.
223, uchwała Sądu Najwyższego z dnia 15 września 1986 r., III CZP 43/86
nie publ., postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 8 maja 2000 r. V CKN 43/00,
OSNC 2000, nr 11, poz. 206). Oznacza to, że wynagrodzenie powinno być ustalane
każdorazowo indywidualnie i dostosowane do okoliczności, w tym zakresu,
charakteru i trwałości obciążenia, jego uciążliwości, wpływu na ograniczenie
korzystania z nieruchomości przez właściciela, zmniejszenia jej wartości.
Uwzględniać należy, czy urządzenia przesyłowe służą także zaspokojeniu potrzeb
właściciela nieruchomości obciążonej i wówczas ewentualnie odpowiednio
je pomniejszać. Przy wyborze charakteru wynagrodzenia trzeba mieć na względzie
okoliczności sprawy i interes stron. Orzeczenie obowiązku świadczenia
periodycznego przy niedopuszczalności zmiany wysokości może doprowadzić do
deprecjacji jego wartości, stąd interesy właściciela lepiej mogą być zabezpieczone
poprzez jednorazową zapłatę. Jeżeli ograniczenie korzystania z nieruchomości
przez właściciela jest znaczące i przemawiała za tym jej charakter, celowe będzie
przyznanie wynagrodzenia okresowego. Każdorazowo jednak górną,
nieprzekraczalną granicą powinna być wartość zajętej nieruchomości.
Prawo własności pozostaje bowiem, choć z ograniczeniem co do zakresu
korzystania, przy właścicielu a możliwość zmiany zakresu, zniesienia
lub wygaśnięcia służebności w miarę rozwoju techniki bądź zmiany potrzeb
przedsiębiorstwa jest realna (art. 3053
§ 2 k.c., art. 3054
w zw. z art. 290, 291, 293,
294, 295 k.c.). Uprawnienia właścicielskie mogą być realizowane zgodnie
z przeznaczeniem nieruchomości w planach zagospodarowania przestrzennego,
charakterem nieruchomości i okolicznościami faktycznymi. Jeżeli zatem, tak jak
w niniejszej sprawie, na zajętej przez urządzenia przesyłowe części gruntu z innych
10
przyczyn nie jest możliwa zabudowa, a korzystanie ze służebności (poza częścią
zajętą bezpośrednio pod słupy) jedynie ogranicza rodzaj upraw, wynagrodzenie
powinno być adekwatne tylko do ograniczeń spowodowanych jej ustanowieniem.
Nie podlegają również wyrównaniu wynagrodzeniem wcześniejsze ograniczenia
dotyczące czynności zdziałanych przed nabyciem nieruchomości (zajęcie pod
budowę urządzeń), gdyż orzeczenie Sądu jako kształtujące prawo wywołuje skutek
na przyszłość.
Ubocznie jedynie wskazać należy, że projekt ustawy zmieniającej kodeks
cywilny, m.in. w zakresie art. 3051
i 3052
k.c., przewiduje, że ustanawianie
służebności przesyłu będzie mogło mieć na celu jedynie zwiększenie użyteczności
przedsiębiorstwa lub jego części, ma nastąpić z uwzględnieniem interesu
społeczno- gospodarczego i uzasadnionego interesu właściciela nieruchomości, tak
aby stanowiła ona jak najmniejsze obciążenie gruntów, na których urządzenia są
lub mają być posadowione. Wynagrodzenie ma być określone przy uwzględnieniu
wysokości wynagrodzeń, ustalonych w drodze umowy za podobne obciążenia
w zbliżonych okolicznościach, a w ich braku - obniżenie użyteczności lub wartości
obciążonej nieruchomości (Sejm RP VII kadencji, Nr druku 74).
Uzasadnione podstawy kasacyjne powodują konieczność uchylenia
zaskarżonego orzeczenia (art. 39815
§ 1 k.p.c.), z pozostawieniem Sądowi
ponownie rozpoznającemu sprawę rozstrzygnięcia o kosztach postępowania
kasacyjnego (art. 108 § 2 w zw. z art. 39821
k.p.c.).