Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 10 lutego 2012r., skierowanym przeciwko (...) S.A. w W., powódka A. B. (1) wniosła o zasądzenie od pozwanego następujących kwot:

- 60.000 zł., tytułem zadośćuczynienia za krzywdę z ustawowymi odsetkami od dnia 18 lipca 2011r. do dnia zapłaty;

- 12.476,91 zł., tytułem odszkodowania z ustawowymi odsetkami od dnia 18 lipca 2011r. do dnia zapłaty;

- po 720 zł. miesięcznie tytułem renty na zwiększone potrzeby, płatnej do 10 – go dnia każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami w przypadku uchybienia w.w. terminowi od daty wytoczenia powództwa.

Nadto powódka domagała się zasądzenia od pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Swoje roszczenia powódka wywodziła z wypadku komunikacyjnego, któremu uległa w dniu 20 grudnia 2006r. /pozew – k. 2 – 6 odw./

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa oraz zasądzenie od powódki kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych. Pozwany nie kwestionował zasady swej odpowiedzialności za skutki wypadku, jakiemu uległa powódka, jednakże żądał oddalenia powództwa z racji zaspokojenia jej roszczeń w postępowaniu likwidacyjnym. Pozwany oświadczył, iż w ramach likwidacji szkody wypłacił na rzecz powódki następujące kwoty: 100.000 zł., tytułem zadośćuczynienia, 4.900 zł., tytułem pomocy osób trzecich, 1.852,81 zł., tytułem kosztów leczenia, 771,80 zł., tytułem kosztów przejazdów oraz kwotę 470 zł., tytułem zniszczonego w wypadku mienia powódki. /odpowiedź na pozew – k. 189 – 190/.

Pismem z dnia 2 października 2014r., doręczonym pozwanemu w dniu 8 października 2014r. /oświadczenie pełnomocnika pozwanego k.594/, strona powodowa rozszerzyła powództwo : w części obejmującej zadośćuczynienie do kwoty 120.000 zł. tj. o kwotę 60.000 zł., z odsetkami ustawowymi w zakresie rozszerzonej części od daty pisma, w części obejmującej odszkodowanie do kwoty 63.240 zł., tj. o kwotę 50.763,09 zł. (obejmującej również skapitalizowaną rentę na zwiększone potrzeby dochodzoną pozwem za okres od daty wypadku do 30 września 2014r.) z odsetkami ustawowymi w rozszerzonej części od daty pisma. Ponadto datę żądania zasadzenia odsetek ustawowych od zadośćuczynienia dochodzonego w pozwie określiła na 23 kwietnia 2007 r., a odszkodowania - jak w pozwie oraz nadto wniosła o zasądzenie renty z tytułu zwiększonych potrzeb na przyszłość, w kwocie po 600 zł miesięcznie z odsetkami ustawowymi na wypadek opóźnienia płatności. Pismem z dnia 12 listopada 2014r. pełnomocnik powódki sprecyzował, że żądanie zasądzenia renty w kwocie po 600 zł miesięcznie dotyczy okresu od 1 października 2014r. /pisma procesowe pełnomocnika powódki z dnia 02.10.2014r., 12.11.2014r. i 17.11.2014r. – k. 539, k. 592, k. 594; oświadczenie pełnomocnika powódki k.642/.

Na rozprawie w dniu 19 lutego 2015r. pełnomocnik powódki ponownie wskazał, iż renta na zwiększone potrzeby, w kwocie po 600 zł. miesięcznie, jest żądana za okres od 1 października 2014r. i na przyszłość, natomiast za wcześniejszy okres, objęty żądaniem pozwu, należność z tytułu renty na zwiększone potrzeby została skapitalizowana i ujęta jako odszkodowanie w łącznej kwocie 63.240 zł. /protokół rozprawy z dnia 19.02.2015r. – k. 651, czas nagrania – 00:01:41/.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 20 grudnia 2006r. miał miejsce wypadek komunikacyjny, w wyniku którego obrażeń ciała doznała powódka A. B. (1). Powódka została potrącona przez samochód ciężarowy marki M. kierowany przez Ł. P. (1).

Sprawca wypadku ubezpieczony był od odpowiedzialności cywilnej w pozwanym towarzystwie ubezpieczeń /okoliczności bezsporne/.

Wyrokiem Sądu Rejonowego dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi z dnia 10 stycznia 2008r. sprawca wypadku Ł. P. (1) został skazany za przestępstwo z art. 177 § 2 k.k.

/wyrok z dnia 10.01.2008r. w sprawie VI K 474/07 – k. 132 załączonych akt Sądu Rejonowego dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi VI K 474/07/.

Bezpośrednio po wypadku powódka została przewieziona karetką pogotowia ratunkowego do Szpitala im. (...) w Ł., skąd, po wstępnym zaopatrzeniu chirurgicznym i ortopedycznym, została przetransportowana do Wojewódzkiego Szpitala (...) w Ł. i przyjęta na Oddział Anestezjologii i Intensywnej Terapii. Wykonane wstępnie badania obrazowe ujawniły u powódki: odmę opłucnową prawostronną, krwiak prawej jamy opłucnowej, odmę podskórną prawej połowy klatki piersiowej, stłuczenie płuca prawego, złamanie żeber: V-VII po stronie prawej, złamanie kompresyjne kręgów C3 i C4, złamanie kości ramiennej prawej, złamanie prawej kości łonowej oraz prawej kości kulszowej, a także złamanie kłykcia bocznego kości piszczelowej prawej. W chwili przyjęcia do OIT stan powódki był ciężki, oddychała samodzielnie z udziałem biernej tlenoterapii. Z powodu odmy i krwiaka jamy opłucnowej prawej powódce założono dren i utrzymywano drenaż przez okres 10 dni. W dniu 27 grudnia 2006r. wykonano u powódki jednoczasowe chirurgiczne zespolenie złamania trzonu kości ramiennej prawej i kłykcia bocznego prawej kości piszczelowej. Powódka opuściła Oddział Anestezjologii i Intensywnej Terapii Wojewódzkiego Szpitala (...) w Ł. w dniu 10 stycznia 2007r. /skierowanie do szpitala z dnia 20.12.2006r. – k. 28, historia choroby z dnia 21.12.2006r. – k. 30, karta informacyjna pobytu szpitalnego za okres od 21.12.2006r. do 10.01.2007r. – k. 41 – 41 odw./.

Przebywając w Oddziale Intensywnej Opieki Medycznej, powódka była świadkiem reanimacji i śmierci innych pacjentów, co było dla niej dodatkowym przeżyciem. /informacyjne wyjaśnienia powódki poparte jej zeznaniami – protokół rozprawy z dnia 19.02.2015r. – k. 651, czas nagrania – 00:31:02, 00:37:11, 02:06:40/.

Po wyjściu ze szpitala A. B. podjęła leczenie w Poradni Przyszpitalnej Szpitala im. (...) i w (...) przy ul. (...). /historia choroby poradni chirurgii urazowej – k. 62 – 60 odw., historia choroby – k. 71 – 77, historia choroby poradni ortopedycznej – k. 140 – 143 odw./.

Po powrocie do domu powódka była osobą leżącą. Wymagała pomocy innych osób w szerokim zakresie /mycie, karmienie itp./ do połowy marca 2007 roku, kiedy to została przewieziona do Oddziału Rehabilitacji Narządu Ruchu Szpitala w T., gdzie przebywała w okresie od 20 marca do 30 kwietnia 2007r. Tam została spionizowana, była w stanie zrobić parę kroków, przy pomocy kul i asekuracji drugiej osoby. Rehabilitacja została przerwana z uwagi na dolegliwości ze strony prawej ręki z powodu powikłania zrostu kości ramiennej prawej. Dla uzyskania zrostu kostnego złamania konieczne było szybkie ustabilizowanie odłamów złamania – usunięcie obluzowanego zespolenia i zmiana na wydolne i stabilizujące odłamy. Powódka otrzymała skierowanie na zabieg.

W tym okresie miał miejsce protest służby zdrowia. W Szpitalu im. (...), do którego powódki została odesłana z innych placówek z tym uzasadnieniem, że w ośrodku tym został przeprowadzony pierwszy zabieg, więc kolejny powinien się odbyć w tym samym szpitalu, uzyskała informację, że stan ręki nie zagraża jej życiu, dlatego może zaczekać na zakończenie akcji strajkowej. W tym czasie powódka odbyła prywatną wizytę u ortopedy prof. K., który stwierdził, że konieczna jest natychmiastowa reoperacja. W tej sytuacji powódka podjęła decyzję o poddaniu się zabiegowi w (...) klinice (...) w Ł., nie czekając na zakończenie akcji strajkowej. Operacja odbyła się w sierpniu 2007 roku. Koszt zabiegu reosteosyntezy kości ramiennej prawej wyniósł 4.500 zł /faktura VAT nr (...) na kwotę 4.500 zł brutto – k. 23, karta informacyjna ogólna za okres od 20.03. do 30.04.2007r. – k. 61 – 61 odw., zaświadczenie (...) z dnia 20.07.2007r. – k. 172, informacyjne wyjaśnienia powódki poparte jej zeznaniami – protokół rozprawy z dnia 19.02.2015r. – k. 651, czas nagrania – 00:31:02, 00:37:11, 02:06:40, zeznania świadka K. M. – protokół rozprawy z dnia 19.02.2015r. – k. 651, czas nagrania – 01:25:38, informacje prasowe oraz internetowe nt. strajku lekarzy w województwie (...) w 2007r. – k. 256 - 270/.

W styczniu 2008r., kiedy to miał miejsce strajk lekarzy anestezjologów, powódka poddała się kolejnemu odpłatnemu zabiegowi – artroskopii kolana prawego i usunięcia metalu. Koszt zabiegu wyniósł 4.800 zł.

Po operacji kolana powódka odbywała rehabilitację w ramach NFZ w Szpitalu w T.. Na przełomie 2008 roku i 2009 roku obywała rehabilitację prywatną. W tym okresie, z uwagi na chorobę matki, powódka nie mogła wyjeżdżać na turnusy rehabilitacyjne, korzystała z rehabilitacji zarówno w ramach NFZ, jak i prywatnie. Były to zabiegi laserowe, masaże, ćwiczenia fizyczne, prądy, tensy, pole magnetyczne, masaże wodne i masaż pneumatyczny nogi i ręki. W okresie od 3 do 31 stycznia 2011r. powódka przebywała w Klinice (...) w Ł. /faktura VAT nr (...) na kwotę 4.800 zł brutto – k. 24, informacyjne wyjaśnienia powódki poparte jej zeznaniami – protokół rozprawy z dnia 19.02.2015r. – k. 651, czas nagrania – 00:43:32, 02:06:40, skierowania na zabiegi fizjoterapeutyczne – k. 110 – 115, k. 144 – 148, historia choroby poradni rehabilitacyjnej – k. 117 – 125 odw., skierowanie do szpitala – k. 137, karta informacyjna leczenia szpitalnego za okres od 03. do 31.01.2011r. – k. 149, historia choroby poradni rehabilitacyjnej – k. 156, 158 – 163/.

W zakresie narządu ruchu u powódki obecnie stwierdza się: stan po urazie wielomiejscowym, wygojone złamanie kości ramiennej prawej z upośledzeniem funkcji kończyny górnej prawej, wygojone złamanie kłykcia bocznego kości piszczelowej prawej z upośledzeniem funkcji stawu kolanowego prawego, wygojone złamanie kości łonowej i kości kulszowej po stronie prawej oraz wygojone złamanie kompresyjne trzonów C3 i C4, bez upośledzenia funkcji ruchowej. /pisemna opinia biegłego sądowego z zakresu ortopedii M. S. – k. 210/.

Z punktu widzenia ortopedy wypadek w dniu 20 grudnia 2006 r. spowodował u powódki trwały uszczerbek na zdrowiu w wysokości 45% , w tym: 25 % według punktu 113 b, 10% według punktu 156, 10% według punktu 96a. /pisemna opinia biegłego sądowego z zakresu ortopedii M. S. – k. 210/.

Powódka przebyła uraz kręgosłupa szyjnego, który spowodował cechy kompresji trzonów C3 i C4 oraz, wg konsultacji neurochirurgicznej z dnia 20 grudnia 2006 r., cechy niewielkiej kompresji trzonów C3 i C4, bez zmian ich wysokości załamania blaszek granicznych i bez zmiany zarysów kanału kręgowego. Na zdjęciu rtg kręgosłupa szyjnego z 31 lipca 2007 r. nie stwierdza się występowania zmian urazowych w obrębie kręgosłupa szyjnego. Przebyty uraz nie skutkuje ograniczeniem ruchomości kręgosłupa w odcinku szyjnym w zakresie rotacji lub zginania powyżej 20 stopni, dlatego nie można orzec trwałego uszczerbku na zdrowiu z powodu uszkodzenia kręgosłupa. /pisemna opinia biegłego sądowego z zakresu ortopedii M. S. – k. 210 - 211/.

Ocena trwałego uszczerbku na zdrowiu z powodu przebytego złamania kości ramiennej prawej uwzględnia wszystkie komponenty upośledzenia funkcji kończyny górnej lewej. Materiał zespalający złamanie kości ramiennej prawej jest wprawdzie ciałem obcym, jednak należy go usunąć, co może umożliwić stosowanie wszystkich zabiegów rehabilitacyjnych i utrzymywanie tego zespolenia w chwili obecnej nie jest wskazane. Samo istnienie materiału zespalającego kość ramienną nie jest czynnikiem umożliwiającym zastosowanie punktu 113 c w ocenie trwałego uszczerbku na zdrowiu. Istnienie u powódki przykurczu w stawie łokciowym prawym wzięto również pod uwagę przy ocenie trwałego uszczerbku na zdrowiu wg pkt 113 /złamanie kości ramiennej - w zależności od zmian wtórnych i upośledzenia funkcji kończyny/. To samo dotyczy upośledzenia funkcji stawu kolanowego prawego. Przy ocenie trwałego uszczerbku na zdrowiu wg pkt 156 wzięto pod uwagę nie tylko niewielki zakres upośledzenia funkcji ruchowej stawu kolanowego ale również zaniki mięśniowe kończyny. /pisemna opinia uzupełniająca biegłego sądowego z zakresu ortopedii M. S. – k. 426-427/.

Dolegliwości bólowe same w sobie nie mogą stanowić o istnieniu trwałego uszczerbku na zdrowiu. Kończyny: górna i dolna po stronie lewej nie uległy urazom, a w badaniu nie stwierdzono upośledzenia funkcji tych kończyn. /pisemna opinia uzupełniająca biegłego sądowego z zakresu ortopedii M. S. – k. 427/.

W wyniku przebytego złamania kości łonowej i kości kulszowej z przemieszczeniem odłamów kości kulszowej po stronie prawej mogło dojść do upośledzenia chodu. Jednak ze względu na przebyte złamanie kości piszczelowej prawej trudno jednoznacznie rozdzielić stopień upośledzenia funkcji chodu spowodowany przebytym złamaniem miednicy i kości piszczelowej prawej. Przy ocenie 10 % uszczerbku wg pkt 96 a, wzięto również pod uwagę ewentualne upośledzenie chodu spowodowane przebytym złamaniem miednicy. Inne ograniczenia ruchowe spowodowane tym urazem u powódki nie występują. /pisemna opinia uzupełniająca biegłego sądowego z zakresu ortopedii M. S. – k. 427/.

Rozmiar cierpień fizycznych i psychicznych jest osobistym odczuciem chorego, jednak w tym przypadku można przyjąć z dużą dozą prawdopodobieństwa, biorąc pod uwagę rozległość doznanych obrażeń, iż były one stopnia znacznego, przez okres roku czasu, następnie zmniejszając się. /pisemna opinia biegłego sądowego z zakresu ortopedii M. S. – k. 211/.

Powódka musiała korzystać z pomocy osób trzecich w wymiarze 4-6 godzin dziennie przez okres 12 miesięcy od wypadku, a następnie przez okres 6-8 miesięcy w wymiarze około dwóch godzin dziennie. W chwili obecnej powódka wymaga pomocy osób trzecich przy wykonywaniu ciężkich prac fizycznych. /pisemna opinia biegłego sądowego z zakresu ortopedii M. S. – k. 211/.

Leczenie ortopedyczne powódki zakończyło się w styczniu 2008 r. usunięciem materiału zespalającego - kłykieć boczny kości piszczelowej. W chwili obecnej powódka wymaga leczenia operacyjnego tj. usunięcia materiału zespalającego kość ramienną prawą, który to zabieg mógłby ewentualnie poprawić zakres ruchomości barku prawego. /pisemna opinia biegłego sądowego z zakresu ortopedii M. S. – k. 212/.

W okresie od daty wypadku do stycznia 2011 r. powódka korzystała czterokrotnie z leczenia rehabilitacyjnego szpitalnego oraz wielokrotnych zabiegów rehabilitacyjnych w warunkach ambulatoryjnych i nadal wymaga leczenia rehabilitacyjnego w wymiarze 2-3 cykli rocznie. W celu zapobieżenia pogłębienia dysfunkcji kończyn dotkniętych urazami i w celu zmniejszenia dolegliwości bólowych konieczne jest kontynuowanie leczenia rehabilitacyjnego powódki w wyżej podanym wymiarze. Konieczne leczenie rehabilitacyjne powódki może być prowadzone w ramach ubezpieczenia społecznego NFZ. Ilość i częstotliwość koniecznych zabiegów określa lekarz leczący w zależności od stanu klinicznego pacjenta /pisemna opinia biegłego sądowego z zakresu ortopedii M. S. wraz z opiniami uzupełniającymi – k. 212, k. 428, 468/.

Z punktu widzenia ortopedy stan powódki jest utrwalony i nie należy oczekiwać polepszenia, jak również istotnego pogorszenia, choć nie można wykluczyć wcześniejszych zmian zwyrodnieniowych stawu kolanowego prawego.

W chwili obecnej, według oceny ortopedy, powódka jest częściowo niezdolna do pracy.

Powódka zmuszona była do stosowania leków przeciwbólowych i leków przeciwzakrzepowych w związku z zabiegami operacyjnymi przez okres jednego roku. Średni ich koszt miesięczny wynosił około 100 zł., następnie, przez okres kolejnego roku, ze względów ortopedycznych, powódka zmuszona była zażywać leki przeciwbólowe w mniejszym zakresie, których koszt może wynosić 30-50 zł./miesięcznie. W chwili obecnej, w przypadku nasilenia dolegliwości bólowych, może okresowo zachodzić konieczność zażywania tych leków. /pisemna opinia biegłego sądowego z zakresu ortopedii M. S. wraz z opinią uzupełniającą – k. 212, k. 428/.

Zabiegi operacyjne: w sierpniu 2007 r. /wymiana zespolenia złamania kości ramiennej prawej/ i w grudniu 2007 r. /artroskopia stawu kolanowego prawego i usunięcie materiału zespalającego kość piszczelową prawą/, były konieczne. Tego typu zabiegi są wykonywane w placówkach uspołecznionej służby zdrowia. Jednak pacjent ma prawo wyboru miejsca wykonywania zabiegów operacyjnych i nie można kwestionować tego prawa . /pisemna opinia uzupełniająca biegłego sądowego z zakresu ortopedii M. S. – k. 428/.

Z punktu widzenia neurochirurga i neurotraumatologa w wyniku przedmiotowego wypadku powódka nie doznała uszczerbku na zdrowiu. Wstrząśnienie mózgu, które rozpoznano na podstawie utraty przytomności i niepamięci okresu kilku dni po wypadku nie skutkowało uszczerbkiem na zdrowiu powódki. Opisywane w badaniach radiologicznych obniżenia wysokości trzonów kręgów szyjnych C3 i C4 nie doprowadziły do zwężenia kanału kręgowego, przez co nie wywołały urazu rdzenia oraz nie spowodowały ograniczenia ruchomości kręgosłupa szyjnego w stopniu uzasadniającym uznanie trwałego uszczerbku na zdrowiu. /pisemna opinia biegłego sądowego z zakresu neurochirurgii i neurotraumatologii K. S. wraz z opinią uzupełniającą – k. 276, k. 283/.

Neurologiczne skutki uszkodzenia ciała odniesionego przez powódkę na skutek przedmiotowego wypadku objęły uraz głowy ze wstrząśnieniem mózgu oraz raną głowy, porażenie nerwu łokciowego prawego oraz kompresję kręgów C3 i C4 bez zwężenia kanału kręgowego. /pisemna opinia biegłego sądowego z zakresu neurologii P. R. – k. 499/.

Powódka, w przedmiotowym wypadku komunikacyjnym, doznała urazu wielomiejscowego, wstrząsu urazowego, wstrząśnienia mózgu z raną głowy, prawostronnej odmy opłucnowej z krwiakiem i rozedmą podskórną, złamania żeber V-VII po stronie prawej, złamania trzonu prawej kości ramiennej, porażenia nerwu łokciowego prawego, złamania prawej kości łonowej, złamania prawej kości kulszowej, złamania bocznego prawej kości piszczelowej oraz kompresji kręgów C3, C4 bez zwężenia kanału kręgowego. Konsekwencją neurologicznych skutków wypadku było powstanie i rozwój korzeniowego zespołu bólowego kręgosłupa szyjnego i częściowego urazowego uszkodzenia nerwu łokciowego prawego. /pisemna opinia biegłego sądowego z zakresu neurologii P. R. – k. 500/.

Powódka po wypadku była w stanie bardzo ciężkim, niemal nie straciła życia. Z punktu widzenia neurologa rozmiar cierpień fizycznych i psychicznych odczuwanych przez powódkę w związku z urazami doznanymi w przebiegu wypadku był znaczny, szczególnie przez pierwsze sześć miesięcy, z czasem dolegliwości zmniejszały się ale nadal utrzymują się przykre dla powódki neurologiczne konsekwencje pod postacią wyżej opisanych schorzeń. /pisemna opinia biegłego sądowego z zakresu neurologii P. R. – k. 500/.

W okresie od 2007 do 2013 roku powódka leczyła się neurologicznie (dokumentacja z gabinetu prywatnego dr N.). Przyjmowała Alprox, Memotropil, Ketona. Neurologiczne leczenie przeciwbólowe w dużej mierze pokrywało się z leczeniem przeciwbólowym stosowanym przez ortopedów. Miesięczny koszt takiego leczenia wynosił ok. 60-80 zł. Rehabilitacja z przyczyn neurologicznych, w przeważającym zakresie, odbywała się przy okazji rehabilitacji z powodu schorzeń ortopedycznych /pisemna opinia biegłego sądowego z zakresu neurologii P. R. – k. 500/.

Z przyczyn neurologicznych powódka wymagała i nadal wymaga pomocy osób trzecich jedynie przy ciężkich pracach fizycznych oraz pracach wymagających precyzyjnych ruchów rąk - szczególnie ręki prawej. Zakres tej pomocy wynosi na ok. jednej godziny dziennie. Pomoc ta w znacznym zakresie pokrywa się z pomocą z przyczyn urazów ortopedycznych. /pisemna opinia biegłego sądowego z zakresu neurologii P. R. – k. 500/.

Z punktu widzenia neurologicznego powódka w wyniku przedmiotowego wypadku doznała 15% uszczerbku na zdrowiu: w tym z punktu 94 a - 5% (w tym wypadku wzięto również pod uwagę połowiczy udział w dolegliwościach tego zespołu istniejących u powódki zmian zwyrodnieniowych) oraz z punktu 181 k - 10% (lekkiego stopnia uszkodzenie nerwu łokciowego prawego potwierdzone stanem klinicznym i badaniem EMG z dnia 18.03.2014 roku). /pisemna opinia biegłego sądowego z zakresu neurologii P. R. – k. 500 - 501/.

Rokowania co do korzonkowego zespołu bólowego szyjnego na przyszłość są raczej pomyślne. Już w chwili obecnej obserwuje się systematyczne zmniejszanie dolegliwości z niego wynikających. Rokowania co do powrotu funkcji pourazowego uszkodzenia nerwu łokciowego prawego po 7,5 roku /data badania przez b. neurologa/ od wypadku są złe. Powódka nadal cały czas wymaga rehabilitacji w tym zakresie by zapobiec pogłębianiu się istniejącego już uszkodzenia w/w nerwu. /pisemna opinia biegłego sądowego z zakresu neurologii P. R. – k. 501/.

Przedmiotowy wypadek wywołał także określone reperkusje w sferze zdrowia psychicznego powódki, u której wystąpiły zaburzenia stresowe pourazowe pod postacią zaburzeń depresyjno - lekowych. Nie były one jednak prawidłowo leczone. Powódka właściwie nie leczyła się psychiatrycznie. Była raz konsultowana przez lekarza psychiatrę, przez jakiś czas przyjmowała leki psychotropowe zapisywane jej przez lekarza pierwszego kontaktu. Później podjęła leczenie u neurologa, u którego leczy się systematycznie. Gdyby leczenie psychiatryczne przebiegało w sposób właściwy, powódka byłaby aktualnie w lepszym stanie psychicznym. Również po trzech miesiącach systematycznej terapii, której aktualnie powódka poddaje się, efekty leczenia powinny być lepsze, należałoby rozważyć zmianę leku, który powódka zażywa, a także dołączenie do leczenia farmakologicznego psychoterapii. Zaburzenia stresowe pourazowe w większości przypadków całkowicie ustępują i nie powodują trwałych zaburzeń psychicznych. /pisemna opinia biegłego sądowego z zakresu psychiatrii K. W. – k. 305/.

Rozmiar cierpień fizycznych i psychicznych będących udziałem powódki był bardzo duży. Powódka zażywała leki psychiatryczne w krótkim okresie czasu, nie potrafi podać jak długo to trwało. Aktualny (na datę opinii biegłego z lutego 2013r.) miesięczny koszt leczenia psychiatrycznego wynosi około 77 zł. Rokowanie na przyszłość, jeżeli chodzi o stan psychiczny, jest dobre.

U powódki brak jest trwałego uszczerbku na zdrowiu z punktu widzenia psychiatrycznego.

Z punktu widzenia psychiatry nie było i nie ma utrudnień oraz ograniczeń w czynnościach życia codziennego, nie istniała i nie istnieje konieczność korzystania z pomocy osób trzecich.

Z punktu widzenia psychiatrycznego powódka jest zdolna do pracy zarobkowej. /pisemna opinia biegłego sądowego z zakresu psychiatrii K. W. – k. 305 - 306/.

Z punktu widzenia psychologa rozmiar cierpień fizycznych i psychicznych powódki był szczególnie duży. W początkowym okresie po wypadku powódka była całkowicie unieruchomiona, w pełni zależna od opieki innych osób. Była ciągle narażona na ból przy zabiegach pielęgnacyjnych, rehabilitacji czy nawet zmianie pozycji. Przez długi okres czasu zaangażowane w opiekę były osoby z rodziny, co dezorganizowało także ich życie. Dodatkowym obciążeniem psychicznym dla powódki była świadomość, że z powodu jej wypadku bardzo psychicznie ucierpiała matka, która widziała zdarzenie i w początkowej fazie była przekonana, że córka poniosła śmierć. Konsekwencją było pogorszenie jej stanu zdrowia. Powódka nie była w stanie właściwie zająć się opieką nad chorą matką, w pewnym czasie nastąpiła konieczność oddania jej do domu opieki. Wszystkie te czynniki wpływają obecnie na stan psychiczny powódki i dopiero teraz powodują konieczność pomocy psychologicznej i leczenia farmakologicznego. Po rozmowie z psychiatrą powódka zdecydowała się udać po pomoc do tego typu specjalisty. Tego typu pomoc może uzyskać w ramach świadczeń NFZ. Rokowanie odnośnie powrotu do dobrego stanu psychicznego jest obecnie wątpliwe. /pisemna opinia biegłego sądowego z zakresu neuropsychologii L. S. – k. 317 – 317 odw./.

Z punktu widzenia lekarza pulmonologa powódka, w następstwie przedmiotowego wypadku, doznała tępego urazu klatki piersiowej, który skutkował złamaniem trzech żeber prawej połowy klatki piersiowej, stłuczeniem prawego płuca, odmą opłucnową i krwiakiem opłucnowym prawostronnym oraz odmą podskórną po tej stronie. Powódka wymagała utrzymywania drenażu prawej jamy opłucnowej przez 10 dni. Przez cały okres leczenia w OIT powódka była wydolna oddechowo i wymagała jedynie tlenoterapii biernej. /pisemna opinia biegłego sądowego z zakresu pulmonologii J. G. – k. 326/.

Następstwem stłuczenia prawego płuca oraz krwiaka jamy opłucnej po tej stronie są nieodwracalne zmiany zwłókniające płuco i opłucną.

Rozmiar cierpień fizycznych i psychicznych będących udziałem powódki w wyniku przedmiotowego zdarzenia i urazów pulmonologicznych był dość znacznego stopnia i dotyczył okresu co najmniej sześciu tygodni, kiedy wytworzyły się u niej zrosty złamanych żeber.

Zasadnicze leczenie pulmonologicznych następstw wypadku odbywało się w szpitalu w ramach ubezpieczenia zdrowotnego. Tym samym powódka w tym czasie nie ponosiła dodatkowych kosztów leczenia i nie wymagała pomocy osób trzecich, za wyjątkiem szpitalnego personelu medycznego.

Powódka nie wymagała i nie wymaga specjalnej rehabilitacji oddechowej.

Z punktu widzenia pulmonologa trwały uszczerbek na zdrowiu spowodowany urazem klatki piersiowej wynosi 20%, z czego: 10 % zgodnie z punktem 58 a i 10% zgodnie z punktem 61 a.

Rokowania na przyszłość z punktu widzenia pulmonologa są raczej dobre. Stan układu oddechowego nie ogranicza powódce zdolności do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. /pisemna opinia biegłego sądowego z zakresu pulmonologii J. G. – k. 326/.

Z punktu widzenia lekarza ginekologa, w wyniku przedmiotowego wypadku, u powódki nie doszło do trwałego uszczerbku na zdrowiu z przyczyn ginekologicznych, ani wy­stąpienia dolegliwości bólowych. Przez okres około roku od wypadku występowała niemożność odbywania współżycia płciowego, nie związana ze stanem narządów płciowych. Z punktu widzenia ginekologa powódka jest zdolna do odbywania stosunków płciowych /pisemna opinia biegłego sądowego z zakresu ginekologii A. Z. wraz z opinią uzupełniającą – k. 342, k. 523/.

Także z punktu widzenia seksuologa u powódki nie stwierdza się trwałego uszczerbku na zdrowiu z przyczyn seksuologicznych. Powódka jest osobą samotną, rozwiodła się z mężem w latach 90-tych. Od roku 1990 do grudnia 2006 r. powódka przeważnie pozostawała samotna lub okresowo funkcjonowała w związkach partnerskich, z którymi nie wiązała planów na przyszłość. W kontaktach tych doznawała satysfakcji seksualnej. Od wypadku w 2006r. obawia się podjęcia życia seksualnego z obawy przed bólem. Jedyna taka próba skończyła się niepowodzeniem. Mimo teoretycznie wyrażanej potrzeby seksu, zablokowanie psychiczne nie pozwala powódce na realizowanie tej potrzeby. Również unika masturbacji. Zgłaszana przez powódkę dolegliwość ma znaczenie psychogenne albo wręcz osobowościowe. Remedium na powyższą dolegliwość jest terapia psychologiczna. /pisemna opinia biegłego sądowego z zakresu seksuologii J. Bieli – k. 366, informacyjne wyjaśnienia powódki poparte jej zeznaniami – protokół rozprawy z dnia 19.02.2015r. – k. 651, czas nagrania – 00:57:00, 02:06:40/.

W związku z następstwami przedmiotowego wypadku powódka poniosła następujące, uzasadnione skutkami doznanych urazów, wydatki: koszt trzykrotnych konsultacji ortopedycznych w dniach 9 maja 2008r., 9 czerwca 2008r. i 24 września 2008r. w kwotach po 100 zł., koszt badania usg kolana w dniu 29 kwietnia 2008r. - 80 zł, usługi rehabilitacyjne, maj 2009r. – 700 zł., wydanie karty parkingowej dla osoby niepełnosprawnej 25 zł., koszt zakupu stabilizatora nadgarstka i kciuka za cenę 100 zł, koszt badania rtg miednicy z dnia 2 lipca 2013r. – 60 zł, koszt trzech wizyt w prywatnym gabinecie neurologicznym A. N. w dniach 11 czerwca i 21 października 2013r. oraz 7 lipca 2014r. w łącznej kwocie 260 zł /rachunki i faktury – k. 94 – 96, 97, 129, 130, 133, 573, 574, 575/.

Orzeczeniem Lekarza Orzecznika ZUS z 5 października 2010r. uznano powódkę za osobę częściowo niezdolną do pracy, okresowo do 31 października 2012r. /orzeczenie – k. 15/.

Orzeczeniem Miejskiego Zespołu do spraw Orzekania o Niepełnosprawności z dnia 4 stycznia 2010r. zaliczono powódkę do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności na stałe /orzeczenie o stopniu niepełnosprawności z dnia 04.01.2010r. – k. 16/.

Od 2010r. powódka posiada na stałe wydaną przez Urząd ds Niepełnosprawnych kartę parkingową, która uprawnia do parkowania na tzw. kopertach dla niepełnosprawnych. Wyrobienie karty kosztowało powódkę 25 zł. /informacyjne wyjaśnienia powódki poparte jej zeznaniami – protokół rozprawy z dnia 19.02.2015r. – k. 651, czas nagrania – 00:50:11, 02:06:40, rachunek za kartę parkingową – k. 130/.

Stawka pełnej odpłatności za usługi opiekuńcze w dni powszednie na terenie miasta Ł. wynosiła: od maja 2005r. do kwietnia 2007r. – 6,90 zł/h, od kwietnia 2007r. do 31 marca 2008r. – 7,11 zł/h, od kwietnia do 31 grudnia 2008r. – 7,29 zł, od stycznia do czerwca 2009r. – 7,50 zł, od lipca 2009r. do 30 czerwca 2013r. - 9,50 zł/h, zaś od lipca 2013r. do chwili obecnej – 11 zł/h. W soboty, niedziele i święta stawka wynosi 200% stawki obowiązującej w dni powszednie /pisma (...) k. 578, 579/.

Powódka z wykształcenia jest technikiem odzieżowym i zawsze pracowała w tym zawodzie. Przed 1986r. pracowała w Teatrze J., gdzie szyła stroje teatralne. W dacie wypadku A. B. pracowała od 1986r. w Firmie (...), przy czym do czerwca 2004r. na podstawie umowy o pracę a następnie od listopada 2004r. (po przekształceniach własnościowych w firmie i związanym z tym okresem pozostawania bez zatrudnienia) - w oparciu o umowy zlecenia zawierane na okres jednego miesiąca. Zatrudniona była na stanowisku konstruktora – stopniowacza. Zajmowała się przygotowaniem szablonów, form, rozpracowaniem szablonów na poszczególne rozmiary ubrań. Przed wypadkiem otrzymała propozycję prowadzenia szkolenia w O. i od 1 września 2006 roku do chwili wypadku pracowała w O., jako konstruktor - stopniowacz oraz jako szkoleniowiec. Powódka miała tam zapewnione mieszkanie, miała wtedy zawartą umowę zlecenia na okres od 1 września 2006 roku do końca grudnia 2006 roku /informacyjne wyjaśnienia powódki poparte jej zeznaniami – protokół rozprawy z dnia 19.02.2015r. – k. 651, czas nagrania – 00:12:37, 02:06:40, kserokopie umów zlecenia – k. 608 - 629/.

W grudniu 2006 roku, przed wypadkiem, powódka została zapewniona przez swego pracodawcę o przedłużeniu umowy na kolejne pół roku. Po wypadku nie przedłużono z powódką umowy.

Od czasu wypadku powódka nie pracuje. Ma problemy z pamięcią, musiała się uczyć pewnych czynności, które były jej potrzebne w zawodzie. Obecnie powódka nie może długo siedzieć w jednej pozycji, ma ograniczoną ruchomość prawej ręki. Bywają momenty, że ręka jej drętwieje i puchnie. Po wypadku powódka otrzymała propozycję pracy w charakterze osoby, która udziela określonych wskazówek od strony technicznej. Jest to praca bardzo obciążająca i wymaga skupienia. Powódka nie podjęła się tej pracy. /informacyjne wyjaśnienia powódki poparte jej zeznaniami – protokół rozprawy z dnia 19.02.2015r. – k. 651, czas nagrania – 00:17:29, 00:24:38, 02:06:40, pismo pracodawcy powódki z dnia 24.01.2007r. – k. 14/.

Analizując charakter stanowiska pracy, wykształcenie, chronometraż pracy, czynniki szkodliwe i uciążliwe występujące na stanowisku dotychczasowej pracy powódki, w chwili obecnej, w aktualnym stanie zdrowia powódka utraciła zdolność do wykonywania pracy na stanowisku, na którym była zatrudniona bezpośrednio przed wypadkiem tj. na stanowisku szkoleniowca systemów stopniowania szablonów i kroju (praca biurowa, przy dużym stole, pozycja wymuszona, pochylona, konieczność wykonywania ruchów precyzyjnych, rysowanie, a więc praca wymagająca pełnej sprawności manualnej obu rąk a przede wszystkim prawej reki). W chwili obecnej wydaje się mało prawdopodobny powrót pełnej funkcji ręki prawej a tym samym do zdolności do pracy na opisanym wyżej stanowisku pracy. Należy w pełni zgodzić się z orzeczeniem Lekarza Orzecznika ZUS przyznającym powódce rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy z dnia 5 października 2010 roku oraz Orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności z dnia 4 stycznia 2010 roku. Powódka nie utraciła jednak całkowitej zdolności do pracy. Może pracować zgodnie z poziomem swojego wykształcenia, na stanowiskach pracy, w których nie będą występowały powyżej opisane czynniki szkodliwe i narażenia oraz ciężka praca fizyczna np. praca biurowa, portiera, szatniarza, biletera itp. /pisemna opinia biegłego sądowego z zakresu neurologii P. R. – k. 501/.

Bezpośrednio po wypadku powódka przebywała na zwolnieniu lekarskim, ponieważ była zatrudniona na umowę zlecenia, nie miała prawa do zasiłku chorobowego i przez ten okres, do marca 2007 roku, nie otrzymywała żadnych świadczeń. /informacyjne wyjaśnienia powódki poparte jej zeznaniami – protokół rozprawy z dnia 19.02.2015r. – k. 651, czas nagrania – 00:24:38, 02:06:40/.

W okresie od 1 marca 2007r. do 31 sierpnia 2010r. powódka pobierała świadczenie przedemerytalne, w okresie od 1 września 2010r. do 6 lipca 2014r. rentę z tytułu niezdolności do pracy a od 7 lipca 2014r. do nadal pobiera emeryturę.

W/w świadczenia były wypłacane powódce w następujących kwotach:

► świadczenie przedemerytalne:

- od 01.02.2007 do 28.02.2007 świadczenie zawieszone z uwagi na osiągany przychód;

- od 01.03.2007 do 31.03.2007 kwota brutto – 1.040,54 zł, kwota netto - 914,10 zł;

- od 01.04.2007 do 30.11.2007 kwota brutto - 860,54 zł, kwota netto - 734,10 zł;

- od 01.12.2007 do 31.01.2008 kwota brutto - 860,54 zł, kwota netto - 735,10 zł;

- od 01.02.2008 do 29.02.2008 kwota brutto - 1002,54 zł, kwota netto - 877,10 zł;

- od 01.03.2008 do 30.11.2008 kwota brutto - 916,48 zł, kwota netto - 780,00 zł;

- od 01.12.2008 do 28.02.2009 kwota brutto - 916,48 zł, kwota netto - 786,00 zł;

- od 01.03.2009 do 31.03.2009 kwota brutto - 972,39 zł, kwota netto - 829,87 zł;

- od 01.04.2009 do 28.02.2010 kwota brutto - 972,39 zł, kwota netto - 831,87 zł;

- od 01.03.2010 do 31.03.2010 kwota brutto – 1.017,31 zł, kwota netto - 865,75 zł;

- od 01.04.2010 do 31.10.2010 kwota brutto – 1.017,31 zł, kwota netto - 867,75 zł;

Świadczenie przedemerytalne wypłacane do 31.10.2010r. i rozliczone w związku z przyznaniem renty z tytułu niezdolności do pracy od 01.09.2010 w łącznej kwocie 608,94 zł, kwota netto 531,84 zł za okres od 01.09.2010r. do 31.10.2010r.

► renta z tytułu niezdolności do pracy:

- od 01.11.2010 do 30.11.2010 kwota brutto – 1.010,05 zł, kwota netto - 821,44 zł;

- od 01.12.2010 do 28.02.2011 kwota brutto – 1.217,87 zł, kwota netto – 1.029,26 zł;

- od 01.03.2011 do 31.03.2011 kwota brutto – 1.255,62 zł, kwota netto – 1.060,61 zł;

- od 01.04.2011 do 30.04.2011 kwota brutto – 1.255,62 zł, kwota netto – 1.014,61 zł;

- od 01.05.2011 do 29.02.2012 kwota brutto – 1.255,62 zł, kwota netto – 1.060,61 zł;

- od 01.03.2012 do 31.03.2012 kwota brutto – 1.308,87 zł, kwota netto – 1.103,07 zł;

- od 01.04.2012 do 30.04.2012 kwota brutto – 1.308,87 zł, kwota netto – 1.100,07 zł;

- od 01.05.2012 do 31.10.2012 kwota brutto – 1.308,87 zł, kwota netto – 1.103,07 zł;

- od 01.11.2012 do 28.02.2013 kwota brutto – 1.308,88 zł, kwota netto – 1.103,08 zł;

- od 01.03.2013 do 28.02.2014 kwota brutto – 1.361,24 zł, kwota netto – 1.145,73 zł;

- od 01.03.2014 do 31.07.2014 kwota brutto – 1.383,02 zł, kwota netto – 1.163,55 zł;

Renta z tytułu niezdolności do pracy wypłacana do 31.07.2014r. i rozliczona w związku z przyznaniem emerytury od 07.07.2014r. z wypłatą wyrównania w łącznej kwocie brutto 2205,86 zł brutto, kwota netto 1827,33 zł za okres od 07.07.2014r. do 31.08.2014r.

► emerytura:

- od 01.09.2014 do 28.02.2015 kwota brutto – 1.838,47 zł, kwota netto – 1.531,01 zł;

- od 01.03.2015 do 31.03.2015 kwota brutto – 1.874,47 zł, kwota netto – 1.559,77 zł. /pismo ZUS II Oddział w Ł. z dnia 19.03.2015r. – k. 656 – 656 odw./.

A. B. (1) ma dwie dorosłe, samodzielne, córki z którymi pozostaje w dobrych relacjach. Po wyjściu powódki ze szpitala opiekowały się nią córki, początkowo także matka, która zmarła w roku 2009, kuzynka M. A. (1) i jej syn A. A. (1) oraz ciotka B. S.. Córka E. zamieszkała u powódki do czasu jej wyjazdu na turnus rehabilitacyjny. Powódka była w tym okresie osobą leżącą, obolała, zacewnikowana, samodzielnie nie była w stanie nawet zmienić pozycji na łóżku. Po powrocie powódki z rehabilitacji córka nie mieszkała z nią na stałe, ale przyjeżdżała do matki w zależności od potrzeb. Po rehabilitacji powódka jeździła na wózku lub poruszała się przy pomocy kul, zawsze jednak potrzebowała asekuracji. Zawsze ktoś był przy niej obecny. Powódka wymagała pomocy przy poruszaniu się, myciu, ubieraniu, przygotowywaniu posiłków, praniu, sprzątaniu, robieniu zakupów oraz asekuracji na spacerach. Kuzynka M. A. (1) przychodziła do A. B. (1) dwa razy w tygodniu, pomagała jej przy myciu, sprzątaniu, gotowaniu, robieniu zakupów, opiece nad chorą matką powódki. Powódce pomagał także syn kuzynki A. A. (1), który świadczył pomoc przy sprzątaniu, myciu okien, odkurzaniu, pomagał wyjść na spacery. Obecnie powódka wymaga pomocy przy pewnych czynnościach higienicznych /obcinanie paznokci u rąk i nóg, kąpiel/, sprzątaniu, myciu okien. W pierwszych latach po wypadku powódka musiała się uczyć chodzić, poruszać po schodach, wsiadać do środków komunikacji miejskiej. Obecnie nie jest w stanie umyć okien, powiesić firanek, męczy się przy odkurzaniu mieszkania, robi to etapowo. W cięższych zakupach pomaga jej córka. /zeznania świadka E. K. – protokół rozprawy z dnia 19.02.2015r. – k. 651, czas nagrania – 01:34:44, zeznania świadka K. M. – protokół rozprawy z dnia 19.02.2015r. – k. 651, czas nagrania – 01:19:10, zeznania świadka M. A. – protokół rozprawy z dnia 19.02.2015r. – k. 651, czas nagrania – 01:46:09, 01:50:30, zeznania świadka A. A. – protokół rozprawy z dnia 19.02.2015r. – k. 651, czas nagrania – 01:52:21, zeznania świadka B. S. – protokół rozprawy z dnia 19.02.2015r. – k. 651, czas nagrania – 01:55:33, informacyjne wyjaśnienia powódki poparte jej zeznaniami – protokół rozprawy z dnia 19.02.2015r. – k. 651, czas nagrania – 00:57:00, 02:06:40/.

Po wypadku A. B. (1) stała się zupełnie inną osobą, zarówno pod względem sprawności fizycznej, jak i kontaktów z ludźmi. Przed wypadkiem była osobą aktywną, wesołą, lubiła wycieczki, spotkania, chodziła na aerobik /informacyjne wyjaśnienia powódki poparte jej zeznaniami – protokół rozprawy z dnia 19.02.2015r. – k. 651, czas nagrania – 00:58:58, 02:06:40/.

Powódka nadal odczuwa dolegliwości bólowe, często związane ze zmianą pogody, nieodpowiednim ułożeniem ciała np. podczas snu. Zażywa leki przeciwbólowe typu "Ketonal", (...), w zależności od nasilenia bólu. Powódka nie leczyła się psychiatrycznie, początkowo nie dostrzegała takiej potrzeby, myślała, że sobie radzi, z czasem uświadomiła sobie, że zaniedbała się i odsunęła od ludzi. Przez długi czas siedziała w domu z zasłoniętymi oknami, na spacery wychodziła wieczorami, aby nie zwracać na siebie uwagi. Leczenie psychiatryczne podjęła w lutym 2013r. /informacyjne wyjaśnienia powódki poparte jej zeznaniami – protokół rozprawy z dnia 19.02.2015r. – k. 651, czas nagrania – 00:50:11, 02:06:40/.

Powódka zgłosiła szkodę w (...) SA w dniu 22 stycznia 2007r. W ramach likwidacji szkody pozwany wypłacił na rzecz powódki kwotę 100.000 zł. tytułem zadośćuczynienia, 4.900 zł. tytułem odszkodowania, obejmującego koszty pomocy osób trzecich, 1.852,81 zł. tytułem kosztów leczenia, 46,40 zł. inne koszty, 771,80 zł tytułem kosztów przejazdów oraz kwotę 470 zł. tytułem zniszczonego w wypadku mienia powódki.

W dniu 22 czerwca 2011r. powódka wystąpiła do (...) SA z żądaniem dalszego zadośćuczynienia w wysokości 100.000 zł. oraz dalszego odszkodowania w wysokości 72.000 zł, ponad wypłacone kwoty. Pismem z dnia 1 lipca 2011r. pozwany poinformował powódkę o konieczności uzupełnienia dokumentacji, czemu powódka sprostała w dniu 18 lipca 2011r. /niesporne, zgłoszenie szkody, przesądowe wezwanie do zapłaty z dnia 22.06.2011r., pismo pozwanego z dnia 01.07.2011r, pismo pełnomocnika powódki z dnia 13.07.2011r. wraz z dokumentacją uzupełniającą, - załączone akta szkody PL (...)/.

Dokonując ustaleń faktycznych Sąd oparł się na powołanych dowodach z dokumentów, z zeznań zgłoszonych świadków oraz z przesłuchania powódki, nie budzących wątpliwości co do ich zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy i przez strony nie kwestionowanych, a także z opinii biegłych sądowych, które w pełni wyjaśniły konieczne do rozstrzygnięcia kwestie.

Nie ulega wątpliwości, że dowód z opinii biegłych podlega ocenie przy zastosowaniu art. 233 § 1 k.p.c.- na podstawie właściwych dla jej przedmiotu kryteriów zgodności z zasadami logiki i wiedzy powszechnej, poziomu wiedzy biegłego, podstaw teoretycznych opinii, a także sposobu motywowania oraz stopnia stanowczości wyrażonych w niej wniosków (por. postanowienie SN z dnia 7 listopada 2000 r., I CKN 1170/98, OSNC 4/2001, poz. 64). Złożone w rozpoznawanej sprawie opinie biegłych sądowych - lekarzy specjalistów w swoich dziedzinach, odznaczają się pełną przydatnością dowodową w świetle powołanych kryteriów, zaś wszystkie, zgłaszane przez strony wątpliwości i zastrzeżenia do wniosków opinii, zostały wyczerpująco wyjaśnione w opiniach uzupełniających. Tym samym powołane opinie złożone w sprawie należało uznać za w pełni miarodajne dla poczynienia ustaleń faktycznych stanowiących podstawę rozstrzygnięcia.

Sąd pominął jedynie opinie (zarówno pisemną podstawową jak i uzupełniające) wydane przez biegłego neurologa J. Z. z uwagi na brak spójności w kwestiach istotnych z punktu widzenia rozstrzygnięcia. W szczególności, w pierwszej opinii uzupełniającej biegły uznał, że powódka była leczona z powodu częściowego uszkodzenia prawego nerwu łokciowego a następnie wskazał, że brak danych, aby powódka otrzymała jakiekolwiek leczenie z tego powodu. W kolejnym uzupełnieniu opinii biegły podał, że nie stwierdził u powódki jawnych objawów uszkodzenia prawego nerwu łokciowego oraz, że nie były wykonywane badania potwierdzające tę okoliczność. W kolejnym uzupełnieniu opinii, po przeprowadzeniu u powódki badania elektrofizjologicznego, które potwierdziło istnienie uszkodzenia prawego nerwu łokciowego, biegły podtrzymał opinię wskazując, iż podstawą orzekania o uszkodzeniu, chociażby minimalnym, są objawy ograniczenia sprawności dłoni, które, według biegłego, u powódki nie występowały. Mając na uwadze powyższe niespójności Sąd uznał za zasadne zastrzeżenia pod adresem opinii zgłoszone przez pełnomocnika powoda w piśmie procesowym z dnia 21 maja 2014r. /k. 479 – 479 odw./. i w celu ustalenia neurologicznych następstw przedmiotowego wypadku powołał innego biegłego tej specjalności.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo zasługuje na uwzględnienie w znacznej części.

Podstawą odpowiedzialności sprawcy wypadku jest art. 436 § 1 k.c. w związku z art. 435 k.c. W oparciu o powołane przepisy samoistny posiadacz mechanicznego środka komunikacji poruszanego za pomocą sił przyrody, ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu, wyrządzoną komukolwiek przez ruch tego środka komunikacji, chyba że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności.

Źródłem odpowiedzialności strony pozwanej jest umowa obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody wyrządzone ich ruchem. Umowa taka podlega przepisom art. 805 - 828 Kodeksu cywilnego oraz ustawy z dnia 22 maja 2003r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych /tekst jedn. Dz. U. z 2013r. nr 950/.

Podstawę przypisania pozwanemu odpowiedzialności stanowi w szczególności art. 822 k.c. W § 1 przepis ten stanowi, że przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba, na rzecz której została zawarta umowa ubezpieczenia. Zgodnie z § 2 umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej obejmuje szkody, o których mowa w § 1, będące następstwem przewidzianego w umowie wypadku, który miał miejsce w okresie ubezpieczenia. W myśl zaś § 4 uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od zakładu ubezpieczeń.

Zgodnie z art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia. Stosownie do art. 35 ustawy ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych jest objęta odpowiedzialność cywilna każdej osoby, która kierując pojazdem mechanicznym w okresie trwania odpowiedzialności ubezpieczeniowej, wyrządziła szkodę w związku z ruchem tego pojazdu.

W analizowanym stanie faktycznym bez wątpienia spełnione zostały przesłanki odpowiedzialności, przewidziane przepisem art. 436 § 1 k.c., tj. wystąpienie szkody i istnienie związku przyczynowego pomiędzy ruchem pojazdu a szkodą, jakiej doznała powódka. Strona pozwana w niniejszej sprawie nie kwestionowała zasady swojej odpowiedzialności za skutki wypadku, jakiemu uległa powódka w dniu 20 grudnia 2006r., przesądzonej wyrokiem karnym skazującym sprawcę Ł. P..

Przechodząc do analizy poszczególnych żądań pozwu, jeśli chodzi o żądanie zadośćuczynienia należy wskazać, iż zgodnie z treścią przepisu art. 445 § 1 k.c. w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia Sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Podstawą żądania zadośćuczynienia mogą być cierpienia fizyczne i psychiczne występujące oddzielnie bądź łącznie.

W przepisach obowiązującego prawa ustawodawca nigdzie nie sprecyzował sposobu ustalenia wysokości zadośćuczynienia, odwołując się do sędziowskiego uznania, opartego na całokształcie okoliczności sprawy. Przeprowadzona w ten sposób analiza konkretnego przypadku ma doprowadzić do wyliczenia „odpowiedniej sumy", to jest takiej kwoty, która odpowiada krzywdzie, ale nie jest wygórowana na tle stosunków majątkowych społeczeństwa.

Przez krzywdę należy rozumieć cierpienia fizyczne w postaci bólu i innych dolegliwości oraz cierpienia psychiczne polegające na ujemnych doznaniach przeżywanych w związku z cierpieniami fizycznymi i następstwami, zwłaszcza trwałymi lub nieodwracalnymi, uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia. Przy czym w pojęciu krzywdy mieszczą się nie tylko cierpienia fizyczne i psychiczne już doznane, ale również te, które mogą powstać w przyszłości (na tym polega całościowy charakter zadośćuczynienia). W orzecznictwie powszechnie przyjmuje się, że ocena rozmiarów krzywdy wymaga uwzględnienia nasilenia cierpień, długotrwałości choroby, rozmiaru kalectwa, trwałości następstw zdarzenia oraz konsekwencji uszczerbku na zdrowiu w dziedzinie życia osobistego i społecznego (patrz, np. wyrok SN z dnia 10 czerwca 1999 r., II UKN 681/98, opubl. OSNAP 16/00, poz. 626).

Badając odpowiedniość zadośćuczynienia pod kątem stosunków majątkowych społeczeństwa należy wziąć pod uwagę, że zadośćuczynienie ma przede wszystkim charakter kompensacyjny. Wobec tego jego wysokość nie może stanowić zapłaty sumy symbolicznej, lecz musi przedstawiać ekonomicznie odczuwalną wartość. Jednocześnie zadośćuczynienie powinno być utrzymane w rozsądnych granicach, nawiązując do warunków i przeciętnej stopy życiowej społeczeństwa. Wielkość zadośćuczynienia zależy od oceny całokształtu okoliczności sprawy, w tym rozmiaru doznanych cierpień, ich intensywności, trwałości, czy nieodwracalnego charakteru. Przy ustalaniu rozmiaru cierpień i ujemnych doznań psychicznych powinny być uwzględniane zobiektywizowane kryteria oceny, jednakże w relacji do indywidualnych okoliczności danego przypadku. Od osoby odpowiedzialnej za szkodę poszkodowany winien otrzymać sumę pieniężną, o tyle w danych okolicznościach odpowiednią, by mógł za jej pomocą zatrzeć lub złagodzić poczucie krzywdy i odzyskać równowagę psychiczną. Nie ma natomiast podstaw do uwzględnienia żądania w takiej wysokości, by przyznana kwota stanowiła ponadto, ze względu na swoją wysokość, represję majątkową (por. uchwała SN z dnia 8 grudnia 1973 roku, OSNCP 10/74 poz. 145).

Określając wysokość zadośćuczynienia w rozpoznawanej sprawie, Sąd wziął pod uwagę zakres cierpień fizycznych i psychicznych powódki odczuwanych w związku z obrażeniami narządów ruchu, a także, będące ich konsekwencją, ograniczenia w zakresie życia codziennego. Posiłkowo należało również uwzględnić również fakt, iż w wyniku wypadku powódka doznała uszczerbku na zdrowiu, który łącznie, przy uwzględnieniu następstw ortopedycznych /45%/, neurologicznych /15%/, oraz pulmonologicznych /20%/ wynosi 80 %.

Nadto, jak wynika z poczynionych w sprawie ustaleń, w związku z doznanymi obrażeniami, powódka odczuwała dolegliwości bólowe i dyskomfort psychiczny. Cierpienia fizyczne i psychiczne powódki związane były nie tylko ze skutkami urazu, rehabilitacją, ale także bólem, koniecznością pobytu w szpitalu oraz początkowym unieruchomieniem a następnie dysfunkcją kończyn dotkniętych urazami. Dolegliwości bólowe utrzymują się u poszkodowanej do chwili obecnej i powodują konieczność zażywania środków przeciwbólowych. Jak wynika z opinii biegłego neurologa, rokowania co do powrotu funkcji pourazowego uszkodzenia nerwu łokciowego prawego, są złe. W celu zapobieżenia pogłębienia dysfunkcji kończyn dotkniętych urazami i zmniejszenia dolegliwości bólowych konieczne jest kontynuowanie leczenia rehabilitacyjnego. W początkowym okresie po wypadku powódka była całkowicie unieruchomiona, w pełni zależna od opieki innych osób. Była ciągle narażona na ból przy zabiegach pielęgnacyjnych, rehabilitacji czy nawet zmianie pozycji. Przez długi okres czasu zaangażowane w opiekę były osoby z rodziny, co dezorganizowało także ich życie. Dodatkowym obciążeniem psychicznym dla powódki było to, że nie była w stanie sprawować opieki nad chorą matką, która przeszła zawał. Wszystkie te czynniki wpływają obecnie na stan psychiczny powódki i aktualnie powodują konieczność pomocy psychologicznej i leczenia farmakologicznego z uwagi na występujące zaburzenia stresowe pourazowe pod postacią zaburzeń depresyjno – lękowych. Przed wypadkiem powódka byłą osobą w pełni sprawną, zdrową, aktywną życiowo - lubiła wycieczki, spotkania ze znajomymi, chodziła na aerobik. Po wypadku powódka stała się zupełnie inną osobą, zarówno pod względem sprawności fizycznej, jak i kontaktów z ludźmi.

Biorąc to wszystko pod uwagę, Sąd stanął na stanowisku, że adekwatne z punktu widzenia rozmiaru doznanej przez powódkę krzywdy będzie zadośćuczynienie w kwocie 175.000 zł. Biorąc pod uwagę okoliczność, że w toku postępowania likwidacyjnego wypłacono powódce z tytułu zadośćuczynienia, kwotę 100.000 zł, do zasądzenia pozostała należność w wysokości 75.000 zł.

W myśl art. 359 par.1 k.c. odsetki od sumy pieniężnej należą się tylko wtedy, gdy to wynika z czynności prawnej albo z ustawy, z orzeczenia sądu lub decyzji innego właściwego organu. W niniejszej sprawie źródłem roszczenia o odsetki jest przepis art. 481 par.1 k.c., zgodnie z którym dłużnik, który nie spełnia świadczenia w odpowiednim terminie dopuszcza się opóźnienia i wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego.

Stosownie do treści art. 455 k.c. roszczenie wierzyciela wobec dłużnika staje się wymagalne wraz z nadejściem terminu do spełnienia świadczenia. Jeżeli termin ten nie jest oznaczony, ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania.

Należy podkreślić, że roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym staje się wymagalne dopiero po wezwaniu dłużnika do wykonania świadczenia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 marca 1973 r. I CR 55/73, niepublikowane). Z charakteru świadczenia, którego wysokość ze swej istoty jest trudno wymierna i zależna od szeregu okoliczności związanych z następstwami zdarzenia szkodowego, wynika, że obowiązek jego niezwłocznego spełnienia powstaje po wezwaniu dłużnika i że od tego momentu należą się odsetki za opóźnienie.

Dłużnik ma obowiązek spełnić świadczenie pieniężne w chwili, gdy wskazana została jego wysokość i dopiero od tej chwili można mówić o „świadczeniu pieniężnym" w rozumieniu art. 481 k.c. Dla prawidłowego określenia daty początkowej płatności odsetek konieczne jest ustalenie, przy zastosowaniu zasad art. 481 § 1 k.c., jaka część ze zgłoszonych roszczeń była zasadna co do wysokości w dacie ich wymagalności. (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 19 września 1995 r., I ACr. 393/95, OSA 1995/9/66)

Należy w tym miejscu wskazać, że ubezpieczyciel winien zlikwidować szkodę w terminie 30 dni od dnia otrzymania zgłoszenia szkody. Jednak w przypadku, gdyby wyjaśnienie okoliczności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności albo wysokości świadczenia w tym terminie było niemożliwe, świadczenie powinno być spełnione w terminie 14 dni od dnia wyjaśnienia tych okoliczności (art. 14 ust.1 i 2 ustawy z dnia 22 maja 2003r., o ubezpieczeniach obowiązkowych (…), powołanej wyżej)

W rozpoznawanej sprawie zgłoszenie żądania zasądzenia dalszego zadośćuczynienia w wysokości 100.000 zł. miało miejsce w postępowaniu likwidacyjnym w dniu 22 czerwca 2011r. Przyjmując zatem, że od tej daty należy liczyć 30 dni na spełnienie świadczenia przez ubezpieczyciela, pozwany pozostaje w opóźnieniu od dnia 23 lipca 2011r. i od tej daty należało zasądzić na rzecz powódki odsetki od żądanej w pozwie tytułem zadośćuczynienia kwoty 60.000 zł. Odsetki od pozostałej kwoty zadośćuczynienia /15.000 zł. – tj. ponad kwotę żądaną w pozwie/ należą się powódce od daty pisma obejmującego rozszerzenie żądania pozwu w zakresie zadośćuczynienia tj. od 7 października 2014r. /bowiem w opóźnieniu, zgodnie z tym co zostało wyżej powiedziane, ubezpieczyciel pozostaje od dnia 23 lipca 2011r./

Nadto powódka domagała się zasądzenia odszkodowania w łącznej kwocie /po rozszerzeniu dokonanym pismem z dnia 7 października 2014r./ 63.240 zł., obejmującej zwrot poniesionych wydatków w okresie od daty wypadku do 30 września 2014r. Na powyższą wartość odszkodowania miałyby się składać następujące wydatki: koszty opieki osób trzecich – 36.384 zł., utracone zarobki powódki – 11.036,16 zł., koszty leków 4.847,40 zł. oraz koszty konsultacji medycznych i zabiegów w łącznej wysokości 10.972 zł.

Roszczenie powódki z tytułu odszkodowania znajduje podstawę w przepisie art. 444 § 2 k.c., zgodnie z dyspozycją którego, w razie uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty, a jeżeli zwiększyły się potrzeby poszkodowanego, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty. Renta z tytułu zwiększonych potrzeb dotyczy sytuacji, gdy w wyniku doznanej szkody istnieje konieczność ponoszenia wyższych kosztów utrzymania w zakresie usprawiedliwionych potrzeb w porównaniu do stanu sprzed wyrządzenia szkody. Chodzi o koszty stałej opieki ze strony innych osób, odpowiedniego wyżywienia, koszty konsultacji medycznych, leków, zabiegów rehabilitacyjnych oraz ewentualnie przygotowania do innego zawodu. Przyznanie tej renty nie jest uzależnione od wykazania, że poszkodowany zaspokaja powyższe potrzeby bowiem wystarczające jest samo ich istnienie, jako następstwo czynu niedozwolonego.

Jeśli chodzi o w/w żądanie, z tytułu odszkodowania, w ocenie Sądu w okresie objętym żądaniem pozwu, w świetle powołanych wyżej ustaleń faktycznych, uwzględnieniu podlegały następujące, poniesione przez powódkę w związku ze skutkami przedmiotowego wypadku, należności:

1/ koszty opieki osób trzecich w łącznej kwocie 35.265,10 zł. – jak wynika z opinii biegłego ortopedy, powódka musiała korzystać z pomocy osób trzecich w wymiarze 4-6 godzin dziennie /średnio zatem po 5 godzin dziennie/ przez okres 12 miesięcy od wypadku, tj. do 20 grudnia 2007r., a następnie przez okres 6-8 miesięcy /średnio zatem kolejne 7 miesięcy/ tj. do 31 lipca 2008r. w wymiarze około 2 godzin dziennie. W chwili obecnej powódka wymaga pomocy osób trzecich przy wykonywaniu ciężkich prac fizycznych a także, jak wynika z opinii biegłego neurologa, prac wymagających precyzji ruchów, a zatem w okresie od 1 sierpnia 2008r. do końca okresu objętego żądaniem odszkodowania tj. do 30 września 2014r. zasadne było, w ocenie Sądu, przyjęcie zakresu niezbędnej pomocy osób trzecich w wymiarze jednej godziny dziennie.

Mając na uwadze okresy hospitalizacji powódki /od daty wypadku do 10 stycznia 2007r., od 20 marca do 29 kwietnia 2007r. / a także zmieniającą się stawkę odpłatności za usługi opiekuńcze, koszt niezbędnej powódce pomocy osób trzecich w poszczególnych okresach kształtował się następująco:

- w okresie od 10 stycznia 2007r. do 19 marca 2007r. – 68 dni x 5 godzin dziennie x 6,90 zł/godz. = 2.346 zł.;

- w okresie od 30 kwietnia 2007r. do 20 grudnia 2007r. – 235 dni x 5 godzin dziennie x 7,11 zł/godz. = 8.354,25 zł.;

- w okresie od 21 grudnia 2007r. do 31 marca 2008r. – 101 dni x 2 godziny dziennie x 7,11 zł/godz. = 1.436,22 zł.;

- w okresie od 1 kwietnia do 31 lipca 2008r. – 122 dni x 2 godziny dziennie x 7,29 zł/godz. = 1.778,76 zł.;

- w okresie od 1 sierpnia 2008r. do 31 grudnia 2008r. – 153 dni x 1 godzina dziennie x 7,29 zł/godz. = 1.115,37 zł.;

- w okresie od 1 stycznia 2009r. do 30 czerwca 2009r. – 181 dni x 1 godzina dziennie x 7,50 zł/godz. = 1.357,50 zł.;

- w okresie od 1 lipca 2009r. do 30 czerwca 2013r. – 1460 dni x 1 godzina dziennie x 9,50 zł/godz. = 13.870 zł.;

- w okresie od 1 lipca 2013r. do 30 września 2014r. – 457 dni x 1 godzina dziennie x 11 zł/godz. = 5.027 zł.;

Łącznie koszty opieki osób trzecich w okresie od wypadku do 30 września 2014r. wyniosły 35.265,10 zł. ;

2/ utracone zarobki powódki w kwocie 10.856,16 zł.; Koniecznym warunkiem zasądzenia renty wyrównawczej jest wystąpienie szkody przejawiającej się bądź w zwiększeniu wydatków bądź w zmniejszeniu dochodów. Szkoda przejawia się tutaj, jako różnica pomiędzy zarobkami jakie poszkodowany osiągnąłby w okresie objętym rentą, gdyby nie doznał uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia (zarobki hipotetyczne), a zarobkami jakie realnie może osiągnąć bez zagrożenia swojego stanu zdrowia. Dla prawidłowej oceny zasadności roszczenia o rentę konieczne jest ustalenie i porównanie wysokości dochodów osiąganych przed wypadkiem z wysokością takich dochodów, jakie poszkodowany osiągałby, gdyby nie uległ wypadkowi, a nie, jakie faktycznie osiąga po wypadku (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 września 1968 r., w sprawie III PRN 46/68, niepubl., nr w bazie orzeczeń LEX 13981). Oprócz tego trzeba pamiętać, że renta nie może być ustalana w oderwaniu od rzeczywistych możliwości zarobkowych poszkodowanego, jakie by miał, gdyby nie wyrządzono mu szkody (por. SN w wyroku z 4 lipca 2002 r., I CKN 837/00, niepubl).

Wysokość utraconych zarobków powódki została wyliczona na podstawie różnicy pomiędzy świadczeniami uzyskiwanymi przez powódkę z tytułu umów zlecenia a świadczeniami z ZUS uzyskanymi po wypadku. Jak wynika z ustaleń Sądu, powódka miała zagwarantowane zatrudnienie w ramach umowy zlecenia co najmniej do 30 czerwca 2007r. za wynagrodzeniem wynoszącym 3.200 z brutto, tj. 2.328,76 zł netto. Wysokość tego wynagrodzenia nie była kwestionowana przez stronę pozwaną. Bezpośrednio po wypadku powódka przebywała na zwolnieniu lekarskim, ponieważ była zatrudniona na umowę zlecenia, nie miała prawa do zasiłku chorobowego, a w związku z uzyskanym dochodem za poprzednie miesiące, miała zawieszoną wypłatę świadczenia przedemerytalnego, i przez ten okres, do marca 2007 roku, nie otrzymywała żadnych świadczeń. Zatem utracony dochód powódki w miesiącach styczeń i luty 2007r. wyniósł łącznie 4.657,52 zł. W miesiącu marcu 2007r., jak wynika z informacji ZUS /k. 656/ powódka uzyskała dochód w wysokości 914,10 zł. netto, zaś w miesiącach kwiecień, maj i czerwiec 2007r. – po 734,10 zł. netto. Różnica w dochodach wyniosła zatem: w marcu 2007r. – 1.414,66 zł., w okresie od kwietnia do czerwca 2007r. – łącznie 4.783,98 zł.

Łącznie zatem utracony dochód powódki w okresie objętym żądaniem odszkodowania wyniósł 10.856,16 zł .

3/ koszty leczenia w kwocie 7.780 zł. Na powyższą kwotę składają się:

a/ koszty leczenia ortopedycznego i neurologicznego – 6.240 zł.;

Jak wynika z opinii ortopedy powódka miała wskazania do stosowanie leków przeciwbólowych i przeciwzakrzepowych w związku z zabiegami operacyjnymi przez okres jednego roku. Średni ich koszt miesięczny wynosił około 100 zł., następnie, przez okres kolejnego roku, ze względów ortopedycznych, powódka zmuszona była zażywać leki przeciwbólowe w mniejszym zakresie, których koszt wyniósł 30-50 zł. miesięcznie, czyli średnio po 40 zł. Z kolei z opinii b. neurologa wynika, iż w okresie od 2007 do 2013 roku /7 lat/ powódka leczyła się neurologicznie przy czym leczenie przeciwbólowe neurologiczne w dużej mierze pokrywało się z leczeniem przeciwbólowym zalecanym przez ortopedów. Miesięczny koszt takiego leczenia wynosił ok. 60-80 zł., średnio zatem po 70 zł. Koszt tego leczenia w 2007r. wyniósł zatem 1.200 zł (12 miesięcy x 100 zł./miesięcznie), zaś w okresie od 2008 do 2013r. , tj. 72 miesiące x 70 zł./mies. = 5.040 zł., łącznie 6.240 zł.

b/ koszty leczenia psychiatrycznego 1.540 zł., w okresie od lutego 2013r., tj. od kiedy powódka uświadomiła sobie potrzebę takiego leczenia i podjęła terapię, do 30 września 2014r. / łącznie przez okres 20 miesięcy/ w kwocie po 77 zł. miesięcznie (20 miesięcy x 77 zł./mies.)

Łącznie zatem koszty leczenia przeciwbólowego, przeciwzakrzepowego i psychiatrycznego (obejmujące przyjmowanie leków), w okresie objętym żądaniem zasądzenia odszkodowania, wyniosły 7.780 zł.

4/ koszty konsultacji medycznych i zabiegów – w wysokości 10.825 zł., zgodnie z załączonymi do akt rachunkami i fakturami. Na powyższą kwotę w szczególności składają się następujące wydatki:

a/ dwa zabiegi operacyjne: w sierpniu 2007r. /wymiana zespolenia złamania kości ramiennej prawej/ i w grudniu 2007 r. /artroskopia stawu kolanowego prawego i usunięcie materiału zespalającego kość piszczelową prawą/, które w świetle opinii biegłego ortopedy należy uznać za konieczne. Wprawdzie tego typu zabiegi są wykonywane w placówkach uspołecznionej służby zdrowia, jednak pacjent ma prawo wyboru miejsca wykonywania zabiegów operacyjnych i nie można kwestionować tego prawa . W realiach niniejszej sprawy istotnym jest, że w okresach, w których powódka poddała się w.w. odpłatnym zabiegom miały miejsce akcje protestacyjne pracowników służby zdrowia i to właśnie ta okoliczność była główną przyczyną podjęcia przez powódkę decyzji o poddaniu się zabiegom poza publiczną służbą zdrowia, bowiem możliwość skorzystania z zabiegów refundowanych została odsunięta w czasie, na bliżej nie określoną przyszłość, podczas, gdy potrzeba ich wykonania zachodziła natychmiast. Łączny koszt dwóch zabiegów wyniósł 9.300 zł. /4.500 zł + 4.800 zł , k. 23, 24/

b/ trzykrotne konsultacje ortopedyczne w dniach 9 maja 2008r., 9 czerwca 2008r. i 24 września 2008r. – 3 x 100 zł., k. 94 – 96;

c/ badanie usg kolana w dniu 29 kwietnia 2008r. - 80 zł., k. 97;

d/ usługi rehabilitacyjne, maj 2009r. – 700 zł., k. 129;

e/ karta parkingowa dla osób niepełnosprawnych – 25 zł., k. 130, który to wydatek należało uznać za uzasadniony, w związku z niepełnosprawnością powódki wywołaną skutkami urazu;

f/ stabilizator nadgarstka i kciuka – 100 zł., k. 133, w świetle opinii b. ortopedy, uzasadniony;

g/ rtg miednicy 2 lipca 2013r. – 60 zł., k. 573;

h/ trzy wizyty w prywatnym gabinecie neurologicznym A. N. w dniach 11 czerwca i 21 października 2013r. oraz 7 lipca 2014r. – 260 zł. – k. 574, 575.

Sąd nie uwzględnił natomiast rachunków obejmujących, bliżej nie określone, „konsultacje lekarskie” po 100 zł. /k.575/ każda oraz za badanie obrazowe w kwocie 27 zł. /k.575/. Strona powodowa nie udowodniła bowiem, że potrzeba ich poniesienia pozostawała w związku przyczynowym ze skutkami wypadku z dnia 20 grudnia 2006r. Z kolei koszt zakupu sprzętu rehabilitacyjnego za kwotę 650 zł. /k.153/, został w całości zrefundowany przez NFZ.

Łącznie powyższe wydatki /1. – 4./, uznane za uzasadnione z punktu widzenia skutków przedmiotowego wypadku, w ramach dochodzonego odszkodowania, wyniosły 64.726,26 zł. Zważywszy na dokonaną przez pozwanego wypłatę świadczenia odszkodowawczego, obejmującego wydatki objęte żądaniem pozwu z tego tytułu, tj. kosztów opieki /2.900 zł/, kosztów leczenia /1.852,81 zł/, i innych wydatków /46,40 zł/, w łącznej wysokości 4.799,21 zł., do zasądzenia na rzecz powódki z tytułu odszkodowania, za analizowany okres pozostaje kwota 59.927,05 zł.

O odsetkach za opóźnienie w zapłacie odszkodowania orzeczono przyjmując daty wymagalności świadczenia analogicznie jak w przypadku opóźnienia w spełnieniu świadczenia obejmującego zadośćuczynienie. Mając na uwadze, że w pozwie powódka żądała, tytułem dalszego odszkodowania, kwoty 12.476,91 zł. odsetki od w.w. kwoty zasądzono od dnia 23 lipca 2011r. , odsetki zaś od pozostałej kwoty przyznanego odszkodowania /47.450,14 zł./ należą się powódce (zgodnie z żądaniem) od daty pisma obejmującego rozszerzenie żądania pozwu w zakresie odszkodowania tj. od 7 października 2014r. (bowiem w opóźnieniu w zapłacie strona pozwana pozostawała od 23 lipca 2011r.).

Odnosząc się do roszczeń powódki, z tytułu miesięcznej renty na zwiększone potrzeby poczynając od 1 października 2014r. i na przyszłość, wyniki postępowania dowodowego wskazują, że za zasadne należało uznać następujące wydatki:

1/ koszty leków psychiatrycznych, neurologicznych i przeciwbólowych : 77 zł./mies. /psychiatryczne/ + 70 zł./mies. /neurologiczne obejmujące też leki przeciwbólowe/ = 147 zł./mies.;

2/ koszty pomocy osób trzecich w wymiarze jednej godziny dziennie : 30 dni x 1 godzina x 11 zł./godz. = 330 zł./mies.

Zwiększone wydatki powódki, w związku ze skutkami przedmiotowego wypadku, w okresie od 1 października 2014r. i na przyszłość wynoszą zatem po 477 zł. miesięcznie , i kwota taka została zasądzona na rzecz powódki tytułem renty na zwiększone potrzeby, poczynając od dnia 1 października 2014r. i na przyszłość, płatna z góry do 10 – go dnia każdego miesiąca, z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat.

W pozostałej części powództwo podlegało oddaleniu, jako nieudowodnione i nadmiernie wygórowane.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 zd. 1 k.p.c., dokonując ich stosunkowego rozliczenia.

Postanowieniem z dnia 28 lutego 2012 roku Sąd Okręgowy w Łodzi zwolnił powódkę od kosztów sądowych w całości / postanowienie k.174/

A. B. (1) poniosła koszty procesu w łącznej kwocie 3.617 zł., natomiast koszty procesu wyłożone przez pozwanego wyniosły łącznie 3.684 zł.

Ponieważ powódka wygrała sprawę w 73,3 % (bowiem przyznane świadczenia, wyniosły łącznie: 191.880 zł., zaś suma roszczeń, liczonych analogicznie, jak świadczeń zasądzonych, wyniosła 140.451,05 zł.), w takim też stosunku, odpowiadającym kwocie 2.651,26 zł., przysługuje jej zwrot od pozwanego, faktycznie wyłożonych, kosztów procesu /3.617 zł. x 73,30 %/. Natomiast stronie pozwanej, która wygrała proces w 26,7 %, przysługuje zwrot odpowiednio kwoty 983,64 zł. / 3.684,04 zł. x 26,7 %/

Różnica tych dwóch wielkości stanowi kwotę 1.667,62 zł. którą Sąd, stosownie do przepisu art. 100 zd.1 k.p.c., zasądził na rzecz powódki od strony pozwanej, jako odpowiedzialnej, we wskazanym wyżej stosunku, ze wynik sporu.

W toku procesu, w związku ze zwolnieniem powódki od kosztów sądowych, powstały nieuiszczone koszty sądowe w łącznej wysokości 14.026,22 zł., obejmujące nieuiszczoną opłatę sądową od pozwu w wysokości 9.594 zł. oraz wynagrodzenie biegłych sądowych. Obowiązkiem ich poniesienia, stosownie do dyspozycji art. 113 ust. 1 i 2 pkt 1 u.k.s.c., należało obciążyć strony, proporcjonalnie do tego w jakiej części każda z nich wygrała i odpowiednio – przegrała proces, co odpowiada kwocie 10.281,22 zł. obciążającej stronę pozwaną (która przegrała w 73,3 %). Natomiast, w pozostałej części, stanowiącej kwotę 3.745 zł. obowiązek poniesienia kosztów procesu, tymczasowo wyłożonych przez Skarb Państwa, spoczywa na powódce, jako stronie przegrywającej w 26,7 %.

Z/

Odpis uzasadnienia wraz z odpisem wyroku doręczyć powódce przez pełnomocnika.

2015/04/27