Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 kwietnia 2015 r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach II Wydział Karny w składzie:

przy udziale Prokuratora Andrzeja Michalczuka

po rozpoznaniu w dniu 16 kwietnia 2015 r.

sprawy Z. G.

oskarżonego o przestępstwo z art. 18 §3 kk w zw. z art. 297 §1 kk

na skutek apelacji, wniesionej przez prokuratora

od wyroku Sądu Rejonowego w Mińsku Mazowieckim

z dnia 15 stycznia 2015 r. sygn. akt II K 1181/10

wyrok uchyla i sprawę Z. G. przekazuje Sądowi Rejonowemu w Mińsku Mazowieckim do ponownego rozpoznania.

Sygn. akt II Ka 136/15

UZASADNIENIE

Z. G. został oskarżony o to, że w dacie bliżej nieustalonej, w okresie od 1 do 8 kwietnia 2010 r. w M.,
woj. (...), w celu uzyskania przez inną osobę kredytu, na podstawie nierzetelnego pisemnego zaświadczenia o zatrudnieniu i dochodach, swoim zachowaniem ułatwił jego popełnienie, w ten sposób, że jako osoba prowadząca działalność gospodarczą (...)w zakresie usług transportowych, wystawił
i przekazał innej osobie nieprawdziwe zaświadczenie o zatrudnieniu i dochodach
w prowadzonej przez siebie firmie, celem przedłożenia w banku,

tj. o czyn z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 297 § 1 k.k.

Wyrokiem z dnia 15 stycznia 2015 r., sygn. akt II K 1181/10, Sąd Rejonowy
w Mińsku Mazowieckim:

I.  oskarżonego Z. G. uniewinnił od popełnienia zarzucanego mu czynu,

II.  koszty postępowania przejął na rachunek Skarbu Państwa.

Apelację od przedstawionego wyżej wyroku wywiódł Prokurator Rejonowy
w Mińsku Mazowieckim, zaskarżając go w całości na niekorzyść oskarżonego
i zarzucając mu obrazę przepisów postępowania, która miała wpływ na treść zaskarżonego wyroku, a mianowicie art. 4 k.p.k., art. 7 k.p.k., art. 92 k.p.k.
oraz art. 410 k.p.k. polegającą na jednostronnej i dowolnej ocenie zebranego materiału dowodowego, dokonanej przez Sąd z przekroczeniem granic swobodnej oceny dowodów, przeprowadzonej wyłącznie na korzyść oskarżonego, co doprowadziło Sąd I instancji do uznania, iż zebrane w toku postępowania i ujawnione na rozprawie dowody nie są wystarczające do przypisania oskarżonemu sprawstwa zarzucanego mu czynu, co w konsekwencji skutkowało niesłusznym uniewinnieniem Z. G..

W następstwie tak sformułowanego zarzutu odwołujący się wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu w Mińsku Mazo­wieckim do ponownego rozpoznania.

W toku rozprawy odwoławczej prokurator poparł apelację Prokuratora Rejono­wego w Mińsku Mazowieckim i wniosek w niej zawarty. Obrońca oskarżonego wniósł o nieuwzględnienie apelacji prokuratora i utrzymanie zaskarżonego wyroku w mocy, po uprzednim uznaniu apelacji za oczywiście bezzasadną.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja prokuratora jest zasadna, zaś sformułowany w niej wniosek
o uchylenie zaskarżonego wyroku zasługuje na uwzględnienie.

Należy z całą mocą podkreślić, że orzeczenie takiej treści nie przesądza
w żadnej mierze o sposobie rozstrzygnięcia tej sprawy po jej ponownym rozpoznaniu i nie może zostać odebrane inaczej, niż jedynie jako zalecenie ponownego
jej rozpoznania bez opisanych niżej uchybień.

Skarżący słusznie podniósł naruszenie dyrektywy zawartej w art. 7 k.p.k., wyrażające się w dokonaniu przez Sąd Rejonowy jednostronnej i dowolnej oceny materiału dowodowego w postaci relacji M. B. i A. P..

Istotnie, złożenie przez M. B. i A. P. znaczących części ich relacji na etapie postępowania przygotowawczego w innej sprawie, kiedy to wy­mie­nionym dopiero groziła odpowiedzialność karna, sprawia, iż informacje wówczas przekazane winny być traktowane jak dowód z pomówienia. Nie ulega przy tym wątpliwości, że sąd zobowiązany jest ocenić taki dowód z wyjątkową wręcz skrupu­latnością i rozważaniem, czy istnieją inne dowody potwierdzające bezpośrednio lub chociażby pośrednio to pomówienie, a nadto czy pomówienie jest logiczne i nie wykazuje chwiejności, albo czy nie jest wręcz nieprawdopodobne. Konieczność szczególnego podejścia do pomówienia nie oznacza jednakże, że dowód taki należy traktować z góry jako niepełnowartościowy ( vide wyrok Sądu Apelacyjnego
z 19 wrze­śnia 2013 r., II AKa 266/13, LEX nr 1375922). Lakoniczność i powierz­chowność argumentacji zaprezentowanej przez Sąd Rejonowy w zakresie oceny zeznań wyżej wymienionych świadków, zwłaszcza wobec rozstrzygnięcia ich sytuacji procesowej, dowodzi, że zaprezentowane wyżej wymogi nie zostały spełnione.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że apelujący ma rację, o ile wskazuje, że Sąd Rejonowy w sposób nieuprawniony zignorował konsekwentny charakter informacji przekazanych przez M. B.. Faktem jest, że w dniu 8 lipca 2010 r. wymieniony wskazał, że Z. G. wystawiał „zaświadczenia”
o zatrudnieniu i potwierdzał zatrudnienie „osób”, które ubiegały się o kredyt (k. 38v- 39), zaś w dniu 7 maja 2010 r. podał, iż oskarżony tylko jeden raz udzielił mu zaświadczenia (k. 15). Okoliczność ta nie stanowi jednak- sama w sobie- o pojawieniu się na tyle doniosłych sprzeczności, by koniecznym było zdyskredytowanie całości informacji przekazanych przez M. B.. Samo bowiem stwierdzenie, że de­skryp­cje procesowe świadka są w większym lub mniejszym stopniu wewnętrznie sprzeczne nie wystarczy, aby je na tej podstawie en bloc odrzucić jako niewiarygodne, bo przecież owe sprzeczności niekoniecznie muszą mieć związek z próbą świadomego zafałszowania rzeczywistości, lecz również mogą być spowodowane innymi okolicz­nościami ( vide wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 24 października 2012 r.,
II AKa 173/12, LEX nr 1236876), w tym również brakiem precyzji składanych oświadczeń. Ewentualne przyjęcie, iż świadek M. B. przekazał informacje nieprawdziwe, bezpodstawnie obciążając Z. G., wymaga tym samym uwzględnienia całokształtu zgromadzonego w sprawie materiału dowo­dowego, w tym w szczególności relacji samego oskarżonego. Nie można tutaj pomijać faktu, że w wyjaśnieniach złożonych na etapie postępowania przygoto­wawczego podsądny stwierdził, że nie zna on osoby o imieniu i nazwisku M. B. (k. 19), mimo iż w pamięciach użytkowanych przezeń telefonów komórkowych figurował kontakt oznaczony jako „ Bank (...) (k. 30v, 32v). Jedynie tytułem zapewnienia klarowności wywodu wskazać w tym kontekście trzeba, że wspomniany świadek prowadził działalność m.in. właśnie w M. przy (...) (k. 15). Nie bez znaczenia pozostaje przy tym fakt, że wyjaśnienia oskarżonego, wskazującego na etapie rozprawy głównej, że nie znał świadka „z nazwiska”,
lecz poznał go w związku ze staraniami o kredyt (k. 237v) odpowiadają zeznaniom tegoż świadka, uściślającego, iż takowe starania miały miejsce w „2008, czy 2009 r.” (k. 242v). W tak zarysowanym kontekście wymowną jest okoliczność, że telefon oskarżonego podjął próbę nawiązania połą­czenia telefonicznego ze wskazanym wyżej kontaktem również w dniu 7 maja 2010 r., w godzinach poprzedzających przesłuchanie w charakterze podejrzanego ( protokół oględzin k. 30v- 31, protokół przesłuchania podejrzanego- k. 19). Wartościując zeznania M. B. nie sposób wreszcie nie uwzględniać mechanizmów prowa­dzonego przez niego procederu. Logicznym pozostaje podkreślanie przez świadka, że pod pieczątką widniejącą
na nierzetelnym zaświadczeniu figurował numer telefonu Z. G. na wypadek, gdyby bank podjął działania zmierzające do weryfikacji danych zawartych w przedmiotowym dokumencie (k. 242v- 244). W tym stanie rzeczy zasadnym jest podjęcie działań zmierzających do ustalenia, czy numer (...), widniejący na fotokopii nierzetelnego zaświadczenia o dochodach A. P. (k. 87), był przypisany do konkretnej osoby.

W dalszej kolejności stwierdzić trzeba, że apelujący słusznie zwraca uwagę
na analizę zeznań A. P.. Treść uzasadnienia wyroku w części poświę­conej przedmiotowemu zagadnieniu wskazuje na niespójność toku rozumowania Sądu I instancji. Skoro relacje złożone przez A. P. cechują się wystę­powaniem sprzeczności z informacjami przekazanymi przez M. B., lecz mimo to- przynajmniej w części- mogą być odczytywane jako wskazujące na sprawstwo oskarżonego (k. 70v- 71, 77v), przy czym Sąd Rejonowy obdarzył je przymiotem wiary w całości (k. 273), to nie sposób zrozu­mieć, dlaczego wiarygodności odmówiono treściowo zbieżnej części zeznań ostatniego z wymienionych świadków. Powyższe
w sposób nieunikniony prowadzi do stwierdzenia, że w postępowaniu pierwszo­instancyjnym musiało dojść uchybienia unormowaniu art. 410 k.p.k. i art. 4 k.p.k. Konieczność uwzględniania całokształtu okoliczności ujawnionych w toku rozprawy głównej nakazuje podkreślić, że kierując się przepisem art. 7 k.p.k., sąd może-
a niekiedy również musi- określonym zeznaniom świadka częściowo dać lub nie dać wiary, mając przy tym na uwadze, że stanowisko swoje winien w sposób przekonujący uzasadnić, konfrontując je z całokształtem zebranego materiału dowodowego ( podobnie: wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z 14 marca 2014 r., II AKa 47/14, LEX nr 1451874). Zaznaczyć przy tym trzeba, że powołanie się przez A. P. na problemy związane z różnorakimi uzależnieniami (k. 264v- 265), nie stanowi argumentu pozwalającego na aprioryczne odmówienie wiary całokształtowi informacji przezeń przekazanych. Nawet uzależnienie świadka od narkotyków nie uzasadnia bowiem od razu obaw o treść jego zeznań, zwłaszcza gdy zeznania te nie budzą wątpliwości w świetle ustalonych bezspornie okoliczności sprawy ( podobnie: wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 5 stycznia 2011 r., II AKa 382/10, LEX nr 846483).

Konsekwencją całokształtu powyższego była również niemożność zaaprobowania pierwszo­instancyjnej oceny wyjaśnień oskarżonego, które to wyja­śnienia zostały poddane wartościowaniu przede wszystkim przez pryzmat zapatrywań w przedmiocie szczerości M. B. i A. P. (k. 271).

Z tych wszystkich względów Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że w toku orzekania przez Sąd Rejonowy w sprawie Z. G. doszło do wybiórczego posłużenia się fragmentami zgromadzonego materiału dowodowego, co w konsekwencji doprowadziło do oparcia wyroku na ustaleniach faktycznych niestanowiących rezultatu poszanowania wymogów art. 7 k.p.k. Jest najzupełniej oczywiste, że w tym stanie rzeczy zaskarżony wyrok ostać się nie mógł.

Rozpoznając sprawę po raz kolejny Sąd Rejonowy nie tylko ponownie przeprowadzi wszystkie dotychczas zgromadzone dowody, lecz również podejmie działania zmierzające do ustalenia tożsamości osoby, do której ewentualnie przypisany był numer (...). Rekonstruując zaistniały stan faktyczny, Sąd Rejonowy szczegółowo przeanalizuje całokształt zgromadzonego materiału dowodo­wego i przedstawi tok rozumowania w sposób zgodny z zasadami logiki i doświad­czenia życiowego, bez uproszczeń i naruszeń przepisów prawa procesowego.

Z powyższych powodów Sąd Okręgowy, na podstawie art. 437 k.p.k.
w zw. z art. 456 k.p.k., orzekł jak w wyroku.