Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 kwietnia 2015 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach

Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Ośrodek Zamiejscowy w Rybniku

Wydział IX Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący : SSO Maria Konieczna /spr/

Sędziowie: SSO Janina Kościelniak

SSO Barbara Kużdrzał- Kiermaszek

Protokolant: st. sekretarz sądowy Dagmara Mazurkiewicz

przy udziale ./.

po rozpoznaniu w dniu 16 kwietnia 2015r. w Rybniku

sprawy z powództwa A. H.

przeciwko (...) S.A. w J. oraz

Skarbowi Państwa- Ministrowi Skarbu Państwa w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda A. H.

od wyroku Sądu Rejonowego w Jastrzębiu -Zdroju Wydziału IV Pracy

z dnia 29 października 2014 r. sygn. akt IV P 293/13

1.  oddala apelację,

2.  odstępuje od obciążania powoda zwrotem kosztów zastępstwa procesowego na rzecz pozwanej (...) S. A. w J. za II instancję.

Sędzia: Przewodniczący: Sędzia:

SSO Barbara Kużdrzał- Kiermaszek SSO Maria Konieczna SSO Janina Kościelniak

Sygn. akt IX Pa 5/15

UZASADNIENIE

W pozwie przeciwko (...) S.A. w J. oraz Skarbowi Państwa- Ministrowi Skarbu Państwa powód A. H. wniósł o zasądzenie od pozwanych solidarnie na swoją rzecz kwoty 24.069,82 zł wraz odsetkami ustawowymi liczonymi od daty wniesienia pozwu i kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu podniósł, iż był pracownikiem kopalni (...) wchodzącej w skład pozwanej Spółki. Przeszedł na emeryturę w marcu 1990 roku po przepracowaniu 27 lat.

Pismem z dnia 29.09.2011 r. pozwana Spółka poinformowała powoda, iż w związku z faktem, że w przepisanym terminie nie złożył oświadczenia w sprawie zamiaru nieodpłatnego nabycia akcji, jego prawo wygasło i nie ma możliwości wpisu jego nazwiska na listę uprawnionych pracowników.

Zapisy na akcje rozpoczęto dopiero w roku 1997r. Powód przebywał na emeryturze i nie miał bezpośredniej styczności ze swoim byłym zakładem pracy. Powód domaga się od pozwanych zapłaty sumy pieniężnej tytułem rekompensaty za utratę prawa do nieodpłatnego nabycia akcji, która wyniknęła z nieprawidłowego przeprowadzenia przez pozwanych akcji informacyjnych, które umożliwiłyby mu złożenie oświadczenia w odpowiednim czasie, gdy zgodnie z § 3 ust. 1 rozporządzenia Ministra Skarbu z dnia 03.04.1997r. w sprawie szczegółowych zasad podziału uprawnionych pracowników na grupy, ustalenia liczby akcji przypadających na każdą z tych grup oraz trybu nabywania akcji przez uprawnionych pracowników (Dz. U. z 1997r., nr 33, poz. 200). Minister Skarbu Państwa miał obowiązek niezwłocznie po sporządzeniu aktu komercjalizacji , wezwać uprawnionych pracowników do składania oświadczeń o zamiarze nieodpłatnego nabycia akcji w obligatoryjnych formach najpóźniej do dnia 22.04.1997r. gdy Rozporządzenie Ministra Skarbu Państwa z 03.04.1997r. weszło w życie w dniu 09.04.1997r.

Wezwanie do zapisania się na akcje zostało wywieszone tylko w siedzibie spółki a obowiązek wywieszenia wezwań dotyczył także wszystkich zakładów i oddziałów komercjalizowanego przedsiębiorstwa.( par.3 ust.2 Rozporządzenia).

Pierwsze ogłoszenie o możliwości zapisu na akcje, które pojawiło się w lokalnej prasie datuje się na 17.06.1997r. , po upływie dwóch miesięcy od dnia rozpoczęcia biegu pierwotnego-trzymiesięcznego terminu na złożenie oświadczenia jw. Przed upływem pierwszego terminu zapisu na akcje pozwani nie zamieścili żadnych ogłoszeń w prasie o zasięgu ogólnokrajowym co było obowiązkiem ( § 3 ust. 2 Rozporządzenia).

Po wejściu w życie ustawy wydłużającej termin na składanie oświadczeń do sześciu miesięcy nie zamieszczono wezwań w dzienniku o charakterze lokalnym. Minister Skarbu Państwa zamieścił w dniach 15.09.1997, 26.09.1997r. i 03.10.1997r. ogłoszenia w dziennikach ogólnokrajowych. Ogłoszenia te ukazały się po upływie ponad miesiąca od wejścia w życie ustawy nowelizującej, tuż przed upływem terminu na składanie oświadczeń.

Trudno jest postępowanie Ministra Skarbu uznać za rzetelne i wykonane w sposób sumienny.

Część ogłoszeń o możliwości nieodpłatnego nabycia akcji dokonywane było przez pozwaną spółkę na podstawie umowy nr (...) z dnia 20.08.1997r. zawartej ze Skarbem Państwa, dwukrotnie anektowanej i stąd Minister Skarbu Państwa odpowiada za zaniechania spółki na podstawie art. 474 k.c.

Umowa nr (...) została zawarta dopiero po upływie pierwotnego terminu do dokonania wezwań do składania oświadczeń o możliwości nieodpłatnego nabycia akcji i mimo, iż została podpisana po nowelizacji wydłużającej termin do zapisu, to w § 2 pkt 2 postanowiono, iż pozwana spółka będzie przyjmować oświadczenia uprawnionych pracowników do dnia 08.07.1997r. Aneks z dnia 22.09.1997r. został podpisany nieco ponad dwa tygodnie przed upływem terminu na składanie oświadczeń.

Termin ogłaszania wezwań do zapisu na akcje ma istotne znaczenia dla ustalenia związku przyczynowego między naruszeniem obowiązków przez Ministra a szkodą po stronie powoda.

W orzeczeniu (I PK 272/02) wskazano, iż ogłoszenia prasowe miały być dokonywane tak aby informacja o uprawnieniu odpowiednio szybko się rozpowszechniła. Nie można czynić pracownikowi zarzutu, że nie czyta on prasy. Wezwanie o możliwości nabycia akcji nie miało być skierowane do pracowników, którzy regularnie korzystają z określonych mediów lecz do wszystkich pracowników.

Pozwana spółka naruszyła ciążące na niej obowiązki w zakresie informowania uprawnionych pracowników o możliwości składania oświadczeń w przedmiocie prawa do nieodpłatnego nabycia akcji.

Pozwana spółka rażąco naruszyła obowiązek dbałości o dobro swoich pracowników. Sposób wezwania całkowicie uniemożliwił zatrudnionym powzięcie wiadomości o prawie do nabycia akcji oraz o związanym z nim obowiązkiem złożenia oświadczenia. W tych okolicznościach oświadczenia składali tylko Ci pracownicy, którzy uzyskali informacje bezpośrednio od pracowników zatrudnionych w administracji kopalni. Górnicy pracujący pod ziemią nie mieli szans uzyskać informacji z innego źródła, w związku z czym znaczna grupa górników takiej informacji nie uzyskała.

Zapisy na akcje rozpoczęły się w momencie, w którym powód był emerytem. Nie miał on w związku z tym możliwości dowiedzenia się o prawie do nieodpłatnego nabycia akcji, nawet jeśli kampania informacyjna przeprowadzona byłaby w sposób prawidłowy.

Wartość żądania została obliczona wg stanu na dzień poprzedzający dzień wniesienia pozwu, maksymalna wartość giełdowa jednej akcji pozwanej spółki wynosiła 63.01 zł. Powód przepracował w KWK (...) 25 lat. Stosunek pracy ustał w związku z przejściem na emeryturę , przez cały okres zatrudnienia wykonywał pracę górniczą , ponad wszelką wątpliwość zostałby zaliczony do grupy pracowników o stażu powyżej 24 lat i stąd zgodnie z uchwałą Zarządu pozwanej z dnia 23.09.2011r. w sprawie regulaminu podziału akcji serii „A" nabyłby prawo do 382 akcji , a w konsekwencji domaga się zasądzenia ich wartości w kwocie 24.069.82 zł

W odpowiedzi na pozew pozwana spółka wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu podniosła zarzut braku spełnienia po stronie powodowej ustawowych przesłanek nabycia prawa do akcji , gdy zgodnie z Ustawą, aby dana osoba mogła skorzystać z prawa do nieodpłatnego nabycia akcji, musi łącznie spełnić następujące przesłanki.

1)  musi być uprawnionym pracownikiem w rozumieniu art. 2 pkt 5 ustawy, przez co nabywa prawo do nieodpłatnego nabycia akcji;

2)  musi złożyć, w terminie określonym w art. 38 ust. 1 ustawy, oświadczenie o zamiarze nieodpłatnego nabycia akcji, która to przesłanka jest warunkiem bezwzględnym skorzystania z prawa do nieodpłatnego nabycia akcji.

Powód był uprawnionym pracownikiem jednego z przedsiębiorstw państwowych, w wyniku komercjalizacji którego powstała pozwana, a to KWK (...) w okresie od 22.01.1963r. do 7.03.1990r. Powód nie złożył oświadczenia w wymaganym przez prawo terminie , który rozpoczął bieg w dniu 8.04.1997 r., a upłynął w dniu 8.10.1997 r. Brak złożenia oświadczenia w wymaganym przez prawo terminie spowodował utratę przez powoda prawa do nabycia akcji pozwanej spółki.

Pozwana spółka oraz Minister Skarbu Państwa w sposób należyty wykonali obowiązki informacyjne w zakresie konieczności złożenia oświadczenia o zamiarze nieodpłatnego nabycia akcji, gdy zgodnie §3 Rozporządzenia Ministra Skarbu Państwa z dnia 3.04.1997r. to Minister Skarbu Państwa zobowiązany był do wezwania uprawnionych pracowników do złożenia oświadczenia o zamiarze nieodpłatnego nabycia akcji pozwanej. Ogłoszenia wzywające do złożenia przedmiotowego oświadczenia zostały wywieszone nie tylko w siedzibie pozwanej spółki i we wszystkich jej oddziałach i zakładach, oraz nie tylko w jednym dzienniku o zasięgu ogólnokrajowym i jednym dzienniku o zasięgu lokalnym, ale w wielu różnych gazetach. Informacje w przedmiocie składania przedmiotowych oświadczeń były także rozpowszechnianie za pomocą radia i internetu. W Radiu (...) dokonano 104 emisji spotu reklamowego dotyczącego akcji, w SUPER FM PLUS - aż 130 emisji, w Programie 1 (...) - 168 emisji. Odbyła się duża konferencja w tym przedmiocie, zorganizowana przez Ministerstwo Skarbu Państwa, pełnione były dyżury telefoniczne ekspertów z Ministerstwa Skarbu Państwa w mediach. W świetle powyższego brak jest również podstaw do przyjęcia, iż pozwana spółka naruszyła obowiązki dbałości o dobro pracowników.

To powód obowiązany jest udowodnić, ze dokonanie konkretnej dodatkowej publikacji czy innego sposobu informacji spowodowało by, że powód dowiedział by się w ten sposób o możliwości składania oświadczeń. Bez takiego wskazania możliwość pokrzywdzenia powoda jest tylko rozważaniem hipotetycznym, niewystarczającym do przypisania odpowiedzialności pozwanym . Za taką dodatkową, wykraczającą poza przeprowadzoną akcję informacyjną, możliwość nie można uznać (wbrew twierdzeniom powoda) indywidualnego (listownego) powiadomienia pracowników, gdyż nie było takiego obowiązku po stronie pozwanych. Ponadto z punktu przypisania odpowiedzialności pozwanej, powód nie wskazuje podstaw odpowiedzialności solidarnej.

Powód niedochowania obowiązków upatruje w nieskuteczności akcji informacyjnej i twierdzi , że jedynym sposobem dowiedzenia się o konieczności składania oświadczeń była rozmowa z zatrudnionymi pracownikami, co uznać można za nieprawdziwe, gdyż z samej struktury zatrudnienia pracowników uprawnionych wynika, że znaczna część osób, która złożyła oświadczenie w 1997 r. była już na emeryturze.

Pozwana spółka zgłosiła również zarzut przedawnienia roszczenia z dniem 9.10.2007r., gdy powód utracił prawo do nieodpłatnego nabycia akcji z upływem terminu przewidzianego na złożenie przedmiotowego oświadczenia, czyli z upływem dnia 8.10.1997r. i wtedy powstała po jego stronie ewentualna szkoda, w rozumieniu art. 118 k.c. przewidującego termin 10-letnii , i z ostrożności procesowej art.442 par.1 k.c. przewidującego taki sam termin.

Pozwana wskazała na brak udowodnienia wysokości ewentualnej szkody, przyczynienie się powoda do powstania ewentualnej szkody i jego wyłączną winą w tym zakresie, brak adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy działaniami pozwanych a szkodą jakiej miał doznać powód.

W odpowiedzi na pozew pozwany Skarb Państwa – Minister Skarbu Państwa wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie kosztów postępowania od powoda na swoją rzecz według norm przepisanych.

W uzasadnieniu podniósł, iż zgodnie z brzmieniem art. 2 ust. 5 ustawy z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji, uprawnionym pracownikiem jest osoba określona w tym uregulowaniu. Powód nie załączył do pozwu żadnych dokumentów, z których wynikałoby, iż spełnia warunki uregulowania.

Z brzmienia art. 38 ust. 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji wynika, iż uprawnieni pracownicy mogą skorzystać z prawa do nabycia akcji nieodpłatnie, jeżeli w ciągu 6 miesięcy od dnia wpisania spółki do rejestru złożą pisemne oświadczenie o zamiarze nabycia akcji. W przypadku pozwanej spółki oświadczenie należało złożyć w okresie od 8 kwietnia 1997 r. do 8 października 1997r.

Zarówno Skarb Państwa -Minister Skarbu Państwa, jak i pozwana spółka spełniły spoczywający na nich obowiązek wynikający z ustawy z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji oraz z rozporządzenia Ministra Skarbu Państwa z dnia 3 kwietnia 1997 r.

W ocenie pozwanego w procesie wzywania uprawnionych pracowników nie doszło do żadnych uchybień.

Pozwani nie wyrządzili powodowi ze swej winy szkody. Działania informacyjne miały na celu powiadomienie wszystkich uprawnionych, nie zmierzały do wykluczenia nikogo z kręgu osób zainteresowanych. Zostały spełnione wszelkie obowiązki informacyjne wynikające z przepisów prawa. Podnoszone w pozwie zarzuty , iż zamieszczenie ogłoszenia w dniu 17.06.1997 r. tj. po upływnie dwóch miesięcy od dnia rozpoczęcia biegu pierwszego - trzymiesięcznego terminu, miałyby przesądzać o winie pozwanych i niedopełnieniu obowiązków informacyjnych, jest całkowicie chybiony w sytuacji, w której termin na złożenie oświadczeń przez uprawnionych pracowników wynosił sześć miesięcy i upływał w dniu 8.10.1997 r. W dniu 8.07.1997 r. weszła w życie ustawa z dnia 26.06.1997 r. o zmianie ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, którą zmieniony został art. 38 ust. 1 ww. ustawy i wprowadzony sześciomiesięczny termin na złożenie pisemnych oświadczeń o zamiarze nabycia akcji. Stosowne ogłoszenia były również publikowane po nowelizacji ww. przepisu, wszyscy uprawnieni mieli możliwość się z nimi zapoznać.

Nie istnieje adekwatny związek przyczynowo - skutkowy pomiędzy ogłoszeniem umieszczonym w prasie w dniu 17.06.1997 r., a niezłożeniem przez powoda oświadczenia o zamiarze nieodpłatnego nabycia akcji.

Powód wbrew obowiązkom wynikającym z art. 6 k.c, w związku z art. 207 § 6 k.p.c. nie wykazał w żaden sposób, iż to właśnie na skutek zbyt późnego jego zdaniem ogłoszenia, nie złożył wymaganego oświadczenia.

Pozwany podniósł ponadto zarzut przedawnienia roszczeń powoda oraz zakwestionował wysokość dochodzonego przez powoda odszkodowania, jak również wskazaną przez powoda ilość przypadających mu akcji.

W wyroku z dnia 29.10.2014r. Sąd Rejonowy w Jastrzębiu-Zdroju Wydział IV Pracy:

w pkt.1 oddalił powództwo wobec pozwanej (...) S.A. w J.,

w pkt 2. oddalił powództwo wobec pozwanego Skarbu Państwa - Ministra Skarbu Państwa w W.,

w pkt.3 zasądził od powoda A. H. na rzecz pozwanej (...) S.A. w J. kwotę 300 zł tytułem zwrotu części kosztów procesu, w pozostałym zakresie oddalając wniosek pozwanej,

w pkt.4. zasądził od powoda A. H. na rzecz pozwanego Skarbu Państwa - Ministra Skarbu Państwa w W. kwotę 300 zł tytułem zwrotu części kosztów procesu, w pozostałym zakresie oddalając wniosek pozwanego.

W uzasadnieniu wyroku Sąd podał, iż ustalił i zważył co następuje:

Powód A. H. był pracownikiem kopalni (...) wchodzącej w skład pozwanej spółki od 22.01.1963r. do 07.03.1990 r. Od 22.01.1963r. do 31.12.1974r. pracował jako pomoc dołowa pod ziemią, a od 01.01.1975r. do 07.03.1990r. jako cieśla pod ziemią. Stosunek pracy powoda ustał w wyniku przejścia na emeryturę. Łącznie powód w pozwanej kopalni przepracował 27 lat.

Powód nie złożył pisemnego oświadczenia o zamiarze nabycia nieodpłatnie akcji pozwanej spółki.

Pozwani dokonali szeregu ogłoszeń w prasie o zasięgu ogólnopolskim i lokalnym informujących o wymogach nabycia akcji pracowniczych, zachowując przy tym należytą staranność. Ogłoszenia zostały wywieszone w oddziałach i zakładach spółki, były także zamieszczane zarówno w Internecie, jak i ogłaszane poprzez radio i telewizję. Zorganizowana została również konferencja prasowa oraz dyżury telefoniczne ekspertów w mediach.

Powód od 1990r. był na emeryturze, na którą przeszedł z pozwanej Kopalni jw. Powód przyjeżdżał do Kopalni odbierać deputat węglowy.

Powyższe ustalił Sąd w oparciu o wskazane dowody.

Powództwo A. H. nie zasługiwało na uwzględnienie.

Sporną pozostawała kwestia czy pozwani wywiązali się z nałożonych obowiązków dotyczących informowania pracowników pozwanej spółki o możliwości nieodpłatnego nabycia akcji, a nadto czy powód miał obowiązek złożenia oświadczenia o zamiarze nabycia akcji, a co za tym idzie czy przysługuje mu, czy też nie, prawo do nieodpłatnego nabycia akcji pozwanej spółki w liczbie 382.

Należy stwierdzić brak spełnienia po stronie powoda ustawowych przesłanek do nabycia prawa do akcji.

Zgodnie z Ustawą z dnia 30.08.1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji (t.j. Dz.U.2013.216), aby dana osoba mogła skorzystać z prawa do nieodpłatnego nabycia akcji musi spełnić łącznie następujące przesłanki: musi być „uprawnionym pracownikiem" w rozumieniu art. 2 pkt 5 w/w Ustawy, przez co nabywa prawo do nieodpłatnego nabycia akcji, a nadto musi złożyć, w terminie określonym w art. 38 ust. 1 Ustawy (sześć miesięcy od wpisania spółki do rejestru), oświadczenie woli nieodpłatnego nabycia akcji, która to przesłanka jest warunkiem skorzystania z prawa do nieodpłatnego nabycia akcji.

Z cytowanego wyżej przepisu jednoznacznie wynika, że poza wymaganym stażem pracy, niezbędne jest spełnienie drugiego wymaganego przez prawo warunku w postaci złożenia oświadczenia w wymaganym przez prawo terminie.

Powód nie złożył oświadczenia w wymaganym przez prawo terminie, który zgodnie z art. 38 ust. 1 w zw. z art. 63 ust. 5 Ustawy dla pracowników uprawnionych do akcji pozwanej spółki biegł w okresie od 08.04.1997r. do 8.10.1997r. -sześć miesięcy od dnia wejścia w życie Ustawy. Po upływie tego terminu nastąpiła utrata prawa do nieodpłatnego nabycia akcji. Termin ten jest terminem zawitym prawa materialnego i żaden przepis nie przewiduje możliwości jego przywracania.

Strona pozwana nie była zobowiązana do informowania każdego z pracowników poprzez indywidualne zawiadomienie (orzeczenie Sądu Najwyższego z 15 maja 2005r. w sprawie I PK 245/04).

Powód nie wykazał ani bezprawności działań pozwanych, ani faktu niewłaściwego wykonania zobowiązania przez pozwanych, ani też związku przyczynowego między działaniem pozwanych, a powstaniem szkody.

Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego odpowiedzialność kontraktowa w rozumieniu art. 471 k.c. wymaga wykazania, że uprawniony pracownik utracił prawo do akcji w wyniku niewłaściwego wykonania obowiązków przez podmioty, do których należało przeprowadzenie procesu nieodpłatnego zbywania akcji ( np. wyrok SN z 26.03.2009r. sygn. IIPK 249/08 i wyrok SN z 10.02.2010r. sygn. IIPK 212/09).

Zarówno jeden jak i drugi pozwany wykazali, że dopełniono wszystkich wymogów wynikających z Rozporządzeń Ministra Skarbu Państwa z dnia 3.04.1997r. i 29.01.2003r. w sprawie szczegółowych zasad podziału uprawnionych pracowników na grupy, ustalenia liczby akcji przypadających na każdą z tych grup oraz trybu nabywania akcji przez uprawnionych pracowników (Dz. U. Z 1997 roku Nr 33, poz. 200 i z 2003 roku Nr 35 poz.303), bo dokonali szeregu ogłoszeń w prasie o zasięgu ogólnopolskim i lokalnym informujących o wymogach nabycia akcji pracowniczych, zachowując przy tym należytą staranność, ogłoszenia zostały wywieszone w oddziałach i zakładach spółki, były także zamieszczane w Internecie i ogłaszane poprzez radio i telewizję. Zorganizowana została również konferencja prasowa oraz dyżury telefoniczne ekspertów w mediach.

Pozwani prawidłowo wywiązali się z ciążących na nich obowiązków wynikających z cytowanych wcześniej przepisów. Wszyscy zainteresowani pracownicy i byli pracownicy pozwanej spółki mogli w terminie złożyć oświadczenia o zamiarze nieodpłatnego nabycia akcji i z tego prawa korzystali, o czym świadczy chociażby ilość przyznanych akcji, w tym również emerytom i rencistom tej pozwanej. Słusznie podnosi pozwany Skarb Państwa – Minister Skarbu Państwa w W., że osoby uprawnione do nieodpłatnego nabycia akcji miały wystarczającą ilość czasu, aby dowiedzieć się o przysługującym im prawie do nieodpłatnego nabycia akcji oraz zainteresować się sposobem jego realizacji. Zgodnie z Konstytucją ustawy oraz rozporządzenia są źródłami powszechnie obowiązującego w Polsce prawa, a także istnieje domniemanie powszechnej jego znajomości. Powód nie złożył wymaganego oświadczenia nie dlatego, że któryś z pozwanych nie wykonał ciążącego na nim obowiązku, ale dlatego, że sam nie dołożył należytej staranności w realizacji należnych mu praw.

Powód odbierał deputat węglowy, a więc miał kontakt przynajmniej w tym zakresie z Kopalnią. Z książeczki węglowej powoda wynika , że również w 1997r. powód odbierał należny mu deputat węglowy ( k.147 akt). Powód powoływał się na fakt, iż jako emeryt nie miał możliwości dowiedzieć się o zapisach na akcje na kopalni czemu przeczą ustalenia dotyczące akcji informacyjnej i fakt, że oświadczenia złożyło ponad 47 tysięcy osób , co wskazuje, że akcję zorganizowano na szeroką skalę.

Mając powyższe na uwadze należy uznać, że powód wykazując niewielką inicjatywę mógł z łatwością dowiedzieć się o zapisach na akcje. Pozwani nie mogą ponosić odpowiedzialności za bierność strony powodowej, gdyż oni co zostało wykazane powyżej, wywiązali się prawidłowo ze swoich obowiązków informacyjnych.

Zgłaszany przez pozwanych zarzutu przedawnienia roszczenia nie zasługuje na uwzględnienie. Do roszczenia o odszkodowanie z tytułu utraconego prawa do akcji wynikającego z art.471 k.c. należy stosować konstrukcję przedawnienia wynikającą z art. 291 § 1 k.p. i liczyć termin przedawnienia od momentu zawarcia umowy nieodpłatnego nabycia akcji ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8.05.2012r. w sprawie I PK 211/11). Takie umowy zaczęto zawierać z osobami uprawnionymi po 6.07.2011 roku. Skoro powód złożył pozew w dniu 15.07.2013r. to do przedawnienia nie doszło.

Mając na względzie powyższe, Sąd oddalił powództwo wobec obu pozwanych.

W punkcie 3 i 4 wyroku, Sąd zasądził od powoda na rzecz obu pozwanych kwoty po 300 zł tytułem części kosztów procesu, w pozostałym zakresie wnioski pozwanych oddalił. Zgodnie z art. 98 § 1 k.p.c. strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony, a zatem decydujące znaczenie na obowiązek zwrotu kosztów procesu ma wynik procesu. Wyjątek od powyższej zasady przewiduje art. 102 k.p.c., który pozwala w szczególnie uzasadnionych wypadkach na zasądzenie od strony przegrywającej tylko części kosztów lub nieobciążanie jej w ogóle kosztami. Sąd uznał, że w niniejszej sprawie zachodzą podstawy do zastosowania art. 102 k.p.c. Za częściowym zwolnieniem powoda od ponoszenia kosztów procesu stron pozwanych przemawiają względy słuszności. Obciążeniu powoda całością kosztów procesu sprzeciwił się również wynik porównania sytuacji ekonomicznej stron. Zdaniem Sądu powód nie tylko mógł, ale wręcz powinien żądać wyjaśnienia swoich żywotnych interesów w postępowaniu sądowym, choćby jego żądania okazały się w efekcie nieuzasadnione. Powód mógł być subiektywnie przekonanym o słuszności swych żądań, które ze względu na materialnoprawny charakter terminu do złożenia oświadczenia o chęci nabycia akcji nie mogły być uwzględnione, z czego powód jako osoba nie będąca prawnikiem mógł początkowo nie zdawać sobie sprawy. Z drugiej jednak strony, Sąd miał na uwadze, że powód już w toku procesu miał w sposób klarowny przedstawione stanowisko obu pozwanych. Mógł szczegółowo zapoznać się z obowiązującymi przepisami. Powód miał w trakcie procesu możliwość przemyślenia swojej sytuacji, z czego jednak nie skorzystał. Zatem w świetle tych ustaleń zwolnienie powoda od całości kosztów procesu byłoby nieuzasadnione, a to również z uwagi na wysokość dochodów uzyskiwanych przez powoda.

Sposób skorzystania z art. 102 k.p.c. jest suwerennym uprawnieniem jurysdykcyjnym sądu rozpoznającego sprawę i do jego oceny należy przesądzenie, czy wystąpił szczególnie uzasadniony wypadek, który uzasadnia odstąpienie, a jeśli tak, to w jakim zakresie, od generalnej zasady obciążania kosztami procesu strony przegrywającej spór. Trudna sytuacja życiowa, majątkowa, zdrowotna, osobista, która uniemożliwia pokrycie przez stronę kosztów procesu należnych przeciwnikowi, należy do okoliczności uzasadniających odstąpienie od zasady wyrażonej w art. 98 § 1 k.p.c. Powód i jego żona są osobami schorowanymi. Miesięcznie wydają około 1.000 zł na leczenie.

Kierując się powyżej przedstawioną argumentacją i powołanymi przepisami Sąd orzekł jak w sentencji.

W apelacji od wyroku powód zaskarżając wyrok w całości zarzucił:

- sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego, która miała istotny wpływ na treść rozstrzygnięcia, wynikającą z przyjęcia, że pozwani prawidłowo wykonali swoje obowiązki wynikające z ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji i Rozporządzenia Ministra Skarbu Państwa z dnia 3 kwietnia 1997r., gdy zgromadzony w sprawie materiał dowodowy wskazuje, iż wezwania opublikowane w czasopismach ukazały się dopiero po dwóch miesiącach od dnia rozpoczęcia terminu do zapisu na akcje, na trzy tygodnie przed jej końcem co uniemożliwiło odpowiednio szybkie powzięcie informacji o zapisach, gdy istnieje bezpośredni związek przyczynowy pomiędzy wadliwie przeprowadzoną akcją informacyjną a niezapisaniem się przez powoda na akcje pozwanej spółki,

- naruszenie przepisów prawa materialnego :

art.16 i 94 pkt 8 k. p. poprzez przyjęcie, iż pozwana spółka nie naruszyła przepisów dotyczących obowiązków pracodawcy w zakresie zaspokajania potrzeb socjalnych pracowników,

- naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć wpływ na rozstrzygnięcie sprawy:

art.233, 328 par.2 kpc poprzez brak wszechstronnego rozważnie materiału dowodowego w sposób zgodny z zasadami wiedzy i doświadczenia życiowego oraz nienależyte uzasadnienie orzeczenia.

Podnosząc takie zarzuty powód wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie powództwa w całości i o zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powoda kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych lub o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji przy uwzględnieniu kosztów postępowania apelacyjnego jako części kosztów procesu.

Powód wniósł też o zawieszenie postępowania do czasu rozstrzygnięcia skargi kasacyjnej w sprawie tut. Sądu IX Pa 30/14 przez Sąd Najwyższy wskazując, iż orzeczenie w niniejszej sprawie zapadło w podobnym stanie faktycznym.

W obszernym uzasadnieniu apelacji powód generalnie dokonał rozbudowania zarzutów petitum apelacji podkreślając, iż:

- ogłoszenie wezwań do złożenia oświadczeń o zamiarze nieodpłatnego nabycia akcji w myśl obowiązującego uregulowania prawnego w tym zakresie miało nastąpić niezwłocznie tj. w rozumieniu przytoczonego orzecznictwa Sądu Najwyższego co najwyżej w terminie dwóch tygodni, gdy faktycznie nastąpiło po upływie dwóch miesięcy w odniesieniu do terminu pierwotnego i przedłużonego wyznaczonego dla celów zapisu na akcje,

- kampania informacyjna pozwanych w okolicznościach jw. była wadliwa , odbiegała od sposobu prawidłowego biorąc pod uwagę, iż pozwani dysponują dużym potencjałem własnych pracowników i znacznymi zasobami pieniężnymi i stąd mogli znacznie lepiej przeprowadzić zlecone im przez ustawodawcę zadanie,

- wadliwie przeprowadzona kampania informacyjna może być uznana za naruszenie obowiązków pracodawcy w zakresie troski o potrzeby socjalne pracowników, gdy na pracodawcy ciąży obowiązek informowania także byłych pracowników o uprawnieniach związanych z prywatyzacją przedsiębiorstwa , a obowiązek ten wynika z ogólnego obowiązku pracodawcy dbałości o dobro pracowników,

- błędne jest stanowisko Sądu , iż powód nie wykazał istnienia związku przyczynowego pomiędzy zachowaniem pozwanych a powstaniem szkody, gdy przebieg kampanii informacyjnej niemal całkowicie uniemożliwił powodowi odpowiednio wczesne dowiedzenie się o możliwości złożenia oświadczeń,

- w uzasadnieniu wyroku Sądu I instancji brak jest odniesienia się do podniesionych przez powoda zarzutów dotyczących naruszenia przez pozwana spółkę obowiązków wynikających z przepisów art.16 w zw. z art.94 pkt.8 k. p.,

- za niewystarczające należy uznać uzasadnienie orzeczenia w zakresie w jakim Sąd przyjmuje, ze początkowe opóźnienia w rozpoczęciu akcji informacyjnej nie przełożyły się na szkodę powoda.

W odpowiedzi na apelację pozwana spółka wniosła o oddalenie apelacji w całości i o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu odpowiedzi pozwana spółka podniosła, iż zaskarżony wyrok jest w pełni prawidłowy tak w zakresie rozstrzygnięcia jak i w ogromnej mierze w zakresie uzasadnienia, podkreślając brak naruszenia wskazywanych przepisów postępowania, brak wykazania przez powoda adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy działaniami pozwanych a szkodą jakiej miał doznać powód, czemu pozwana konsekwentnie zaprzecza, prawidłowość przebiegu akcji informacyjnej wykazaną w toku postępowania, brak naruszenia wskazywanych przepisów prawa materialnego, gdy pozwani nie byli zobowiązani do indywidualnego informowania pracowników w zakresie dotyczącym przedmiotu sporu.

Rozpoznając apelację powoda Sąd Okręgowy zważył co następuje.

Sąd podzielił zarzut powoda dotyczący opóźnienia w wezwaniu uprawnionych pracowników do złożenia oświadczeń o zamiarze nieodpłatnego nabycia akcji biorąc pod uwagę zakreślony pierwotnie i ponownie ustawowo termin do złożenia oświadczeń i datę pierwszego wezwania w tym zakresie. Inaczej uznał zaistnienie opóźnienia w stosunku do wyznaczonego pierwotnie i ponownie terminu, przyjął, iż wezwanie nie nastąpiło niezwłocznie biorąc pod uwagę okres pierwotnego i ponownego terminu i datę pierwszego wezwania. Sąd uznał też , iż nie usprawiedliwia opóźnienia skala obowiązków pozwanych

w omawianym przedmiocie znana przed przystąpieniem do ich realizacji i stąd nie mogąca stanowić zaskoczenia powodującego opóźnienie.

Tylko w takim rozumieniu Sąd przyjął niewłaściwe wykonanie obowiązków przez pozwanych.

Zdaniem Sądu Okręgowego powód nie wykazał jednak w postępowaniu przed Sądem I instancji, a nawet nie uprawdopodobnił adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy tym opóźnieniem, a brakiem złożenia przez powoda wymaganego oświadczenia w terminie i stąd poniesioną szkodą, (niewątpliwie występującą w postaci braku nabycia prawa do akcji) z przyczyn podniesionych w uzasadnieniu Sądu I instancji dodatkowo w sytuacji, gdy powód w toku postępowania przed Sądem I instancji , złożonych zeznań w charakterze strony przyznał, iż o prawie do akcji , obowiązku złożenia oświadczenia jw. dowiedział się dopiero przypadkowo od kolegi we wrześniu 2011r. i ostatecznie z pisma pozwanej spółki skierowanego do powoda również we wrześniu 2011 r., stanowiącego odpowiedź na jego pismo po uzyskanej wcześniej informacji od kolegi.

Zdaniem Sądu Okręgowego powód w żaden sposób nie wykazał w postępowaniu przed Sądem I instancji, a nawet nie uprawdopodobnił, że gdyby akcja informacyjna rozpoczęła się niezwłocznie i bez zarzucanych naruszeń, w rozumieniu przedstawionym przez powoda, to złożyłby oświadczenie w terminie.

Samo powzięcie wiadomości o akcjach w okolicznościach wskazanych powyżej (po upływie około 14-tu lat od upływu terminu do złożenia oświadczeń), nie pozwala na przyjęcie przeciwne, że gdyby akcja informacyjna w zakresie dotyczącym przedmiotu sporu podjęta była bez opóźnień, niezwłocznie w rozumieniu przedstawionym przez powoda i podzielonym przez Sąd , to powód złożyłby oświadczenie w terminie i nie poniósłby szkody.

Tak późne powzięcie wiadomości pozwala na przyjęcie braku należytej staranności po stronie powoda w realizacji jego praw, powoływanej w uzasadnieniu wyroku Sądu I instancji. Zdaniem Sądu Okręgowego w szerokim pojęciu braku przejawiającego się brakiem jakiegokolwiek zainteresowania ze strony powoda ewentualnymi dalszymi uprawnieniami powoda wynikającymi z przebytego zatrudnienia, brakiem zainteresowania sytuacją byłego pracodawcy.

Brak jest możliwości przyjęcia istnienia adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy zachowaniami pozwanych a szkodą powoda w sytuacji ostatecznie szerokiej akcji informacyjnej wskazywanej w uzasadnieniu wyroku mimo, że opóźnionej.

W tym miejscu podkreślić dodatkowo należy , iż Sąd Okręgowy przyjął skuteczność czynności informacyjnych dokonanych przez pozwaną Spółkę , zleconych przez pozwanego Ministra Skarbu Państwa w rozumieniu art. 18 ust. 1 ustawy z dnia o 08.08.1996 r. o urzędzie Ministra Skarbu Państwa uznając, iż biorąc pod uwagę uregulowanie tegoż przepisu odnoszone szeroko do „stosownych pełnomocnictw” brak było przeszkód do zawarcia umowy, w tym zakresie pomiędzy pozwanymi , gdy uregulowanie to nie wprowadziło obowiązku co do formy pełnomocnictwa.

Sąd Okręgowy uznał też, iż takie działanie nawet, gdyby przyjąć jego bezskuteczność również nie miało wpływu na szkodę powoda , nie pozostawało w związku przyczynowym z tą szkodą, bo nie miało wpływu na powzięcie wiadomości przez powoda o obowiązku złożenia powołanego oświadczenia w zakreślonym ustawowo terminie.

Podkreślenia wymaga, iż prowadzenie akcji informacyjnej przez pozwaną spółkę dawało większe gwarancje dotarcia informacji do adresatów - pracowników lub byłych pracowników, którzy byli z nią związani i stąd niewątpliwie z dużym prawdopodobieństwem znacznie częściej zwracali uwagę na informacje tej pozwanej, a nie pozwanego Skarbu Państwa.

Wreszcie Sąd Okręgowy nie podzielił zarzutów apelacji powoda dotyczących naruszenia art. 16 kp i art. 94 pkt. 8 kp przez pozwaną Spółkę, gdy akcję informacyjną prowadziła w imieniu Skarbu Państwa w myśl uregulowania, które nie wymagało indywidualnych zawiadomień pracowników, a powołane przepisy nie mogą być rozumiane aż tak szeroko.

Wskazywany art. 16 kp nie stwarza bowiem podstaw prawnych do domagania się przez pracowników lub ich grupy określonego oświadczenia woli, może stanowić podstawę dla organizacji związkowej reprezentującej pracowników do domagania się od pracodawcy takiego ukształtowania stosunków pracy aby wynikały z nich obowiązki zaspakajające potrzeby jak w przepisie, gdy stanowi, iż pracodawca, stosownie do możliwości i warunków, zaspokaja bytowe, socjalne i kulturalne potrzeby pracowników.

Wskazywany art. 94 pkt. 8 kp, który stanowi, iż pracodawca jest obowiązany w szczególności zaspokajać w miarę posiadanych środków socjalne potrzeby pracowników dotyczy niewątpliwie obowiązku pracodawcy zaspakajania w miarę posiadanych środków potrzeb socjalnych pracowników i stąd zdaniem Sądu Okręgowego nie znajduje nawet odpowiedniego zastosowania do sytuacji będącej przedmiotem sporu podobnie jak powołany wcześniej art. 16 kp.

W konsekwencji takiego stanowiska, ostatecznie z powodu braku wykazania, uprawdopodobnienia przez powoda adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy zachowaniem pozwanych, a powoływaną przez powoda szkodą, gdy taki związek jest niezbędną przesłanką dla przyjęcia odpowiedzialności pozwanych, z mocy uregulowania art. 471 kc będącego podstawą roszczenia, Sąd Okręgowy z mocy art. 385 kpc oddalił apelację powoda jako bezzasadną w pkt.1 wyroku.

Z mocy art. 102 kpc Sąd Okręgowy w punkcie 2 wyroku odstąpił od obciążania powoda zwrotem kosztów zastępstwa procesowego na rzecz pozwanej spółki za II instancję, uznając, iż za zastosowaniem tegoż uregulowania przemawiają względy słuszności wynikające z porównania sytuacji ekonomicznej stron, z daleko idącego przekonania powoda o słuszności roszczenia przy posiadanym stażu pracy (stąd udziału w powstaniu majątku pozwanej Spółki) uprawniającego powoda do pełnego pakietu akcji.

Sędzia: Przewodniczący: Sędzia:

SSO Barbara Kużdrzał- Kiermaszek SSO Maria Konieczna SSO Janina Kościelniak