Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Jelenia Góra, dnia 22 grudnia 2014 r.

Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze Wydział II Cywilny Odwoławczy

w następującym składzie:

Przewodniczący Sędzia SSO Wojciech Damaszko

po rozpoznaniu w dniu 22 grudnia 2014 r. w Jeleniej Górze

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) sp. z o.o. w W.

przeciwko W. Ż.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Bolesławcu

z dnia 30 września 2014 r., sygn. akt IC 517/14

I.  apelację oddala;

II.  zasądza od pozwanego na rzecz strony powodowej kwotę 300 zł z tytułu zwrotu kosztów zastępstwa prawnego w instancji odwoławczej.

Sygn. akt II Ca 814/14

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Bolesławcu zaskarżonym wyrokiem z dnia 30 września 2014 r. zasądził od pozwanego W. Ż. na rzecz strony powodowej (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. kwotę 1 900 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 7 marca 2014 r. do dnia zapłaty i w pozostałym zakresie powództwo oddalił oraz rozstrzygnął w przedmiocie kosztów procesu.

Sąd pierwszej instancji przyjął, że strona powodowa na podstawie umowy sprzedaży wierzytelności z dnia 9 czerwca 2011 r. przejęła od (...) we W. przysługującą wobec pozwanego należność z tytułu opłaty za studia. Wskazał też spór między stronami sprowadzał się, co do zasady do kwestii zasadności żądania przez stronę powodową zapłaty kwoty 3 769,49 zł (stanowiącej pięć rat opłaty za studia wraz ze skapitalizowanymi odsetkami od tych rat) w sytuacji podniesienia przez pozwanego zarzutu przedawnienia roszczenia strony powodowej.

W ocenie pozwanego roszczenia strony powodowej podlegały przedawnieniu po upływie dwóch lat od dnia wymagalności, z kolei powód wywodził, że termin przedawnienia dla roszczeń z umowy o świadczenie usług edukacyjnych wynosi dziesięć lat.

Sąd Rejonowy uznał, że umowa zawarta przez pozwanego w niniejszej sprawie z poprzednikiem prawnym strony powodowej, regulująca odpłatność za studia, nie jest umową, do której z mocy art. 750 k.c. stosować należy przepisy o zleceniu. Świadczenie przez uczelnie wyższe usług edukacyjnych regulowane jest bowiem w ustawie z dnia 27 lipca 2005r. o szkolnictwie wyższym. Przepis art. 99 ust. 1 tej ustawy przewiduje pobieranie opłat za usługi edukacyjne, a zgodnie z art. 160 ust. 3 ( w brzmieniu obowiązującym w dacie zawarcia umowy) warunki tej odpłatności określała umowa zawarta między uczelnią a studentem w formie pisemnej. Brzmienie tego ostatniego przepisu było jednoznaczne co do tego, że umowa między uczelnią a studentem dotyczy warunków odpłatności za studia i nie należy dokonywać interpretacji rozszerzającej, uznając, że chodzi o umowę o wykonanie usług edukacyjnych.

Tym samym do umowy zawartej pomiędzy uczelnią wyższą a studentem nie znajdowały zastosowania przepisy regulujące umowę o świadczenie usług, do której należałoby w myśl art. 750 k.c. stosować odpowiednio przepisy o zleceniu. W konsekwencji do oceny kwestii terminu przedawnienia roszczeń mających źródło w takiej umowie nie miał zastosowania art. 751 k.c., lecz przepis art. 118 k.c., wskazujący na dziesięcioletni termin przedawnienia.

Sąd zaznaczył nadto, że opłata za studia, również płatna w ratach, nie stanowi świadczenia okresowego, oraz że roszczenie dochodzone w tym procesie nie miało źródła w działalności gospodarczej poprzednika strony powodowej ( art. 106 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym ). Stąd nie zachodziła możliwość zastosowaniu krótszego, trzyletniego terminu przedawnienia wynikającego z art. 118 k.c.

Termin płatności najdawniej wymagalnej należności przypadał na dzień 15 marca 2006 r., zatem termin przedawnienia tej części należności upłynąłby w dniu 15 marca 2016 r. Pozew w tej sprawie został wniesiony do Sądu w dniu 7 marca 2014 r. i poprzez dokonanie tej czynności strona powodowa przerwała bieg przedawnienia co do należności głównej.

W konsekwencji powyższego Sąd Rejonowy zasądził od pozwanego na rzecz strony powodowej kwotę 1 900 zł wraz z ustawowymi odsetkami zgodnie z żądaniem pozwu, tj. za okres od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty.

Inna ocena dotyczyła części roszczenia pozwu, przedstawionej jako kwota skapitalizowanych odsetek ustawowych za czas opóźnienia w płatności, tj. kwoty 1 869,49 zł. Pozwany podniósł zarzut przedawnienia roszczenia strony powodowej także i w tej części. Zarzut w tym zakresie Sąd pierwszej instancji uznał za zasadny.

Odsetki za opóźnienie stanowią przykład świadczenia okresowego. Roszczenia o zapłatę tych odsetek stają się wymagalne okresowo, z upływem każdego kolejnego dnia opóźnienia. Bieg ich przedawnienia rozpoczyna się osobno w każdym dniu opóźnienia i upływa, stosownie do przepisu art. 118 k.c. po trzech latach.

Z rozstrzygnięciem tym nie zgodził się pozwany i zaskarżył je w części zasądzającej od niego na rzecz powoda kwotę 1 900 zł i zarzucił:

1.  błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, że opłata za studia nie jest świadczeniem okresowym, do którego stosować należy trzyletni okres przedawnienia wynikający z art. 118 k.c.,

2.  naruszenie prawa materialnego, to jest art. 751 k.c. w zw. z art. 750 k.c. przez nieuzasadnione przyjęcie, że wiążąca pozwanego z poprzednikiem prawnym powoda umowa o świadczenie usług edukacyjnych nie podlega dwuletniemu terminowi przedawnienia, w sytuacji kiedy przepis art. 751 § 2 k.c. stanowi, że z upływem lat dwóch przedawniają się roszczenia z tytułu utrzymania, pielęgnowania, wychowania lub nauki, jeżeli przysługują osobom trudniącym się zawodowo takimi czynnościami albo osobom utrzymującym zakłady na ten cel przeznaczone, a poprzednik powoda (...)we W., działała, jako profesjonalista w obrocie prawnym i zawodowo trudniła się takimi czynnościami, jak nauka, co w konsekwencji doprowadziło do przyjęcia przez Sąd orzekający dziesięcioletniego terminu przedawnienia i zastosowania art. 118 k.c.

Wskazując na powyższe, pozwany wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku przez oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda ja jego rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa prawnego za obie instancje.

W odpowiedzi powód wniósł o oddalenie apelacji w całości.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zarzuty i wnioski zawarte w apelacji nie zasługiwały na uwzględnienie.

Sąd Rejonowy w sposób należyty zbadał oraz ocenił zgromadzony w sprawie materiał dowodowy i w świetle powołanych przepisów prawidłowo przyjął, że łączący strony stosunek prawny w tym reguły dotyczące odpłatności znajdowały uregulowanie w ustawie Prawo o szkolnictwie wyższym.

Sąd Okręgowy podzielił w całości stanowisko Sądu I instancji i przyjął, że w rozpoznawanej sprawie nie mogło być mowy o krótszym, trzyletnim okresie przedawnienia, przewidzianym w art. 118 k.c., który stosuje się do roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. Pozwany zawarł bowiem umowę o kształceniu i odpłatności za studia w dniu 6 października 2005 r. ( k. 22 akt sprawy), a zatem w czasie, gdy obowiązywała już ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym, która weszła w życie w dniu 1 września 2005 r. ( Dz. U. Nr 164, poz. 1365 ze zm. – zwana dalej: „ustawą z 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym”). Przepis art. 106 tej ustawy stanowi wprost, że prowadzenie przez uczelnię działalności dydaktycznej, naukowej, badawczej, doświadczalnej, artystycznej, sportowej, rehabilitacyjnej lub diagnostycznej nie stanowi działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej. Dlatego, żądanego świadczenia nie można uznać za roszczenia związanego z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Nie sposób też przyjęć, że opłata za studia stanowiła świadczenie okresowe, podlegające trzyletniemu terminowi przedawnienia z art. 118 k.c. Przewidziana w „Zarządzeniu Rektora nr (...)z dnia 31 maja 2005 r. w sprawie opłaty za naukę i innych opłat w roku akademickim 2005/2006” możliwość uregulowania opłaty za studia w miesięcznych ratach nie nadaje tej opłacie charakteru świadczenia okresowego. Istotą świadczenia okresowego jest bowiem to, że dłużnik zobowiązany jest spełniać je periodycznie w określonych z góry odstępach czasu, a suma tych świadczeń nie składa się na z góry oznaczoną wielkość. Tymczasem poszczególne raty opłaty za studia składały się na z góry określoną całość obejmującą należność za cały rok akademicki (tj. w kwocie 3 800 zł, czyli 10 rat po 380 zł). To, że czesne jest opłatą za dany semestr czy dany rok studiów jak również, że zostało ono rozłożone na raty, nie czyni go zatem świadczeniem okresowym.

Niewadliwie wskazał też Sąd meriti, że brak w rozpoznawanej sprawie podstaw do uznania umowy o naukę z dnia 6 października 2005 r. zawartej przez pozwanego ze wskazaną wyżej Uczelnią za umowę o świadczenie usług, nieuregulowaną innymi przepisami (art. 750 k.c.) i w konsekwencji - do stosowania do tego stosunku prawnego dwuletniego terminu przedawnienia określonego w art. 751 k.c. Powyższa umowa zawiera bowiem wymagane art. 160 ust. 3 ustawy z 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym elementy istotne, określając warunki odpłatności za studia i usługi edukacyjne. W zakresie nie objętym postanowieniami umownymi strony tej umowy odwołały się do przepisów w/w ustawy oraz aktów prawa wewnętrznego Uczelni, w tym zarządzenia Rektora ( k. 22 akt sprawy). Tym samym przedmiotowa umowa znajdowała oparcie w ustawie i w przepisach prawa wewnętrznego. Wykluczyć zatem należało stosowanie do omawianego stosunku umownego przepisów o umowie zlecenia na podstawie odesłania z art. 750 k.c. - skoro jest on uregulowany odrębnymi przepisami, nawet jeśli nie jest to uregulowanie pełne ( tak też: SN w uchwale z dnia 7 maja 2009 r., III CZP 20/09, OSNC 2010, nr 1 poz. 12).

Z tych względów Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 505 ¹⁰ § 1 k.p.c. oddalił apelację pozwanego, jako bezzasadną. W przedmiocie zwrotu kosztów w instancji odwoławczej orzeczono na zasadzanie art. 98 k.p.c.