Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 marca 2012 r.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu Wydział III

Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 27 marca 2012 r. we Wrocławiu

sprawy z wniosku J. N.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział we W.

o emeryturę

na skutek apelacji J. N.

od wyroku Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych we Wrocławiu

z dnia 23 listopada 2011 r. sygn. akt VIII U 1890/11

oddala apelację.

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 23 listopada 2011 r. Sąd Okręgowy we Wrocławiu Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie J. N. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział we W. z dnia 24 lutego 2011 r. odmawiającej przyznania wnioskodawcy prawa do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych.

Rozstrzygnięcie to Sąd I instancji wydał w oparciu o następująco ustalony stan faktyczny:

Wnioskodawca, urodzony (...)z zawodu ślusarz, w dniu 25 stycznia 2011 r. złożył wniosek o przyznanie mu prawa do emerytury. Po zapoznaniu się z dołączoną do wniosku dokumentacją dotyczącą zatrudnienia wnioskodawcy organ rentowy odmówił przyznania świadczenia z uwagi na fakt nie udowodnienia 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Rozpoznając odwołanie wnioskodawcy Sąd przesłuchał w sprawie wnioskodawcę i świadków, a także zapoznał się z aktami osobowymi wnioskodawcy i nowymi dowodami przedstawionymi przez wnioskodawcę w sprawie.

Organ rentowy uznał jako pracę w warunkach szczególnych okres pracy od dnia 13 marca 1978 r. do 30 listopada 1982 r., nie uznał natomiast jako pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia od 2 grudnia 1982 r. do 31 lipca 1998 r. w (...)we W.. W spornym okresie wnioskodawca pracował na stanowisku mechanika – ślusarza oraz wykonywał prace związane z naprawą maszyn jednocześnie wykonując czynności spawalnicze.

Z zeznań wnioskodawcy oraz przesłuchanych w sprawie świadków wynika, że wykonywana przez niego praca polegała na naprawie różnych maszyn, przyczep oraz ciągników. Świadczył wówczas pracę jako mechanik a dodatkowo wykonywał czynności spawalnicze. Dodatek za prace w warunkach szczególnych wnioskodawca otrzymywał nieregularnie. W związku z wykonywanymi przez niego czynnościami spawalniczymi w 1995 r. ukończył kurs spawacza. Oprócz wnioskodawcy był zatrudniony jeszcze jeden pracownik, który zajmował się także wykonywaniem czynności spawalniczych.

W dniu 31 lipca 1998 r. wnioskodawca otrzymał świadectwo wykonywania stale i w pełnym wymiarze pracy na stanowisku mechanika – ślusarza maszyn i urządzeń rolniczych, a także związane z naprawą tych maszyn prace spawalnicze – spawanie piecy CO oraz przyczep i agregatów rolniczych.

Przy tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy, powołując się na przepisy art. 184 i 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS oraz § 2 i § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze uznał, że odwołanie wnioskodawcy nie zasługiwało na uwzględnienie, bowiem nie udowodnił on wymaganego przepisami okresu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Sąd ten stwierdził, że z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, że wnioskodawca w okresie od 2 grudnia 1982 r. do 31 lipca 1998 r. pracował jako mechanik – ślusarz maszyn i urządzeń rolniczych, nadto wykonywał prace związane z naprawą tych maszyn, a dodatkowo wykonywał prace spawalnicze, a zatem wykonywany przez niego rodzaj prac nie odpowiada pracom określonym w wykazie A, dziale XIV pod poz. 12 załącznika do rozporządzenia RM z dnia 7 lutego 1983 r. – dotyczącym prac przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym i atomowowodorowym.

W ocenie Sądu Okręgowego brak było podstaw do zaliczenia wnioskodawcy do stażu pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia w okresie od 2 grudnia 1982 r. do 31 lipca 1998 r., gdyż wnioskodawca nie udokumentował w sposób wystarczający, iż w spornym okresie wykonywał pracę na stanowisku spawacza stale i pełnym wymiarze.

Od powyższego wyroku apelację złożył wnioskodawca, zarzucając naruszenie prawa materialnego, a to art. 32 w zw. z art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j.: Dz. U. z 2009 r., nr 153, poz. 1227 ze zm.) przez przyjęcie, że wnioskodawca nie nabył uprawnień do uzyskania emerytury oraz § 2 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w/s wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze (Dz. U. nr 8, poz. 43 ze zm.) poprzez nieuznanie, iż wnioskodawca nabył uprawnienia do emerytury, naruszenie przepisu § 1 ust. 2 zarządzenia nr 16 Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 10 stycznia 1991 r. w zw. z § 18 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. poprzez nieuznanie, iż przedłożone przez wnioskodawcę świadectwo pracy jest świadectwem pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, naruszenie art. 37j ustawy z dnia 14 grudnia 1994 r. o zatrudnianiu i przeciwdziałaniu bezrobociu (Dz. U. z 1997 r., nr 25, poz.128 ze zm.) poprzez jego niezastosowanie w celu ustalenia posiadania przez wnioskodawcę zatrudnieniem w wymiarze 15 lat w warunkach szczególnych oraz naruszenie przepisów prawa procesowego przez błędna wykładnię art. 233 k.p.c. i naruszenie zasady swobodnej oceny dowodów poprzez sprzeczność istotnych ustaleń Sądu ze stanem faktycznym sprawy, w szczególności przyjęcie iż wnioskodawca nie przedstawił dowodów na poparcie swoich twierdzeń.

Wskazując na te zarzuty apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku przez uwzględnienie odwołania ewentualnie jego uchylenie i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania.

W uzasadnieniu apelujący wskazał, że wbrew stanowisku zajętemu przez Sąd Okręgowy, wnioskodawca, który w okresie od 2 grudnia 1982 r. do 31 lipca 1998 r., jako mechanik – ślusarz maszyn i urządzeń rolniczych, pracował w warunkach szczególnych, a stanowisko to odpowiadało pracom wymienionym w Wykazie A dziale XIV pod poz. 12 załącznika do rozporządzenia RM z dnia 7 lutego 1983 r.

Strona pozwana wniosła o oddalenie apelacji.

Sąd Apelacyjny zważył:

Apelacja wnioskodawcy nie zasługiwała na uwzględnienie.

Wbrew zarzutom podniesionym w apelacji Sąd Okręgowy dokonał prawidłowych i wyczerpujących ustaleń w zakresie stanu faktycznego, jak też zastosował właściwe przepisy prawne, które przytoczył i przeanalizował w pisemnym uzasadnieniu wyroku. Sąd Apelacyjny w pełni przychyla się do powyższych ustaleń oraz dokonanej przez Sąd I instancji wykładni przepisów.

Przedmiotem sporu w sprawie była kwestia spełnienia przez wnioskodawcę przesłanek wymaganych do uzyskania prawa do emerytury w obniżonym wieku, na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r., nr 153, poz. 1227 ze zm.) oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r., nr 8, poz. 43 ze zm.).

Z w/w regulacji wynika, że ubezpieczonemu - mężczyźnie urodzonemu po dniu 31 grudnia 1948 r., będącemu pracownikiem zatrudnionym w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przysługuje prawo do emerytury, jeżeli osiągnął wiek emerytalny (60 lat) oraz posiada 25-letni okres zatrudnienia, a w tym co najmniej 15 lat stażu pracy w warunkach szczególnych.

Zatem w niniejszej sprawie J. N., poza wiekiem uprawniającym go do uzyskania prawa do świadczenia i okresami składkowymi i nieskładkowymi wynoszącymi łącznie ponad 32 lata, winien był wykazać również okresy pracy w warunkach szczególnych, które uprawniałyby go do takiego świadczenia.

Sąd Okręgowy ustalił, że wnioskodawca udowodnił jedynie 4 lata, 8 miesięcy i 19 dni pracy w warunkach szczególnych, a powyższy fakt wynikał z przedłożonego do akt świadectwa wykonywania prac w szczególnych warunkach w firmie (...) S.A. w W. na stanowisku zbrojarza.

Wnioskodawca natomiast domagał się uznania mu jako pracy w warunkach szczególnych w okresie zatrudnienia w od dnia 2 grudnia 1982 r. do dnia 31 lipca 1998 r. w (...)we W., w którym świadczył pracę na stanowisku mechanika – ślusarza maszyn i urządzeń rolniczych.

Podkreślić należy, iż skorzystanie z możliwości przejścia na emeryturę przy obniżonym wieku jest wyjątkiem od zasady wyrażonej w art. 27 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, dlatego wymagana jest ścisła interpretacja przepisów w tym zakresie, przy czym jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15.12.1997 r., II UKN 417/97 (OSNP 1998/21/638) tylko praca w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze na stanowiskach wymienionych w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. wykonywana stale i w pełnym wymiarze uzasadnia skorzystanie z uprawnienia do wcześniejszej emerytury.

Sąd Okręgowy w celu rozstrzygnięcia spornej kwestii przeprowadził wszechstronne postępowanie dowodowe, z którego jednoznacznie wynikało, że wnioskodawca nie świadczył pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze w okresie zatrudnienia w (...) we W..

Wnioskodawca twierdził, że wykonywał pracę na stanowisku spawacza, przy czym na powyższą okoliczność nie przedstawił żadnych dowodów, a same jego twierdzenia lub zeznania świadków nie mogą stanowić wiarygodnej podstawy ustaleń zwłaszcza, że zebrany w sprawie materiał dowodowy nie wykazał, by wnioskodawca prace takie wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, tj. przez 8 godzin. Z akt osobowych wnioskodawcy wynika jednoznacznie, że w czasie całego zatrudnienia ani raz nie uzyskał angażu na stanowisko spawacza, a przeważają angaże na stanowisko mechanika, mechanika – ślusarza, mechanika maszyn rolniczych, a nawet hydraulika czy instalatora.

Zeznania świadków, na które powołuje się wnioskodawca, także nie są jednoznaczne co do potwierdzenia jego pracy na stanowisku spawacza. Podkreślić także należy, że wnioskodawca w podaniu o przyjęcie do pracy zwrócił się o zatrudnienie na stanowisku mechanika - ślusarza i przez cały okres zatrudnienia nie wnosił o wpisanie stanowiska spawacza, co oznacza iż nie kwestionował charakteru wykonywanej pracy.

W tym miejscu wskazania wymaga, że reguły dowodzenia w procesie cywilnym (art. 232 k.p.c.) zobowiązują strony do wskazywania dowodów, z których wywodzą one skutki prawne. Zasada ta znajduje zastosowanie również w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, których przedmiotem są odwołania ubezpieczonych od decyzji organów rentowych. Oznacza to, że w rozpoznawanej sprawie, skoro to wnioskodawca twierdził, że w spornym okresie wykonywał prace w warunkach szczególnych, winien był tę okoliczność udowodnić, czego jednak nie uczynił. Jak to słusznie podkreślił Sąd Okręgowy z kart wynagrodzeń wnioskodawcy nie wynika, by przez cały okres zatrudnienia otrzymywał dodatek z tytułu pracy w szczególnych warunkach, dodatek ten miał przyznawany jedynie przez okres 49 miesięcy.

Wbrew twierdzeniom wnioskodawcy przedstawione przez niego świadectwa pracy oraz świadectwo pracy w warunkach szczególnych wskazujące na jego pracę na stanowisku „mechanika – ślusarza maszyn i urządzeń rolniczych, a także związane z naprawą tych maszyn prace spawalnicze – spawanie piecy CO oraz przyczep i agregatów rolniczych” nie stanowią pracy w szczególnych warunkach w rozumieniu Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r., bowiem w wykazie A dział XIV pkt. 12 załącznika do rozporządzenia zostały wymienione wyłącznie prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowowodorowym.

Jedynie na marginesie Sąd Apelacyjny zauważa, że zarzut dotyczący naruszenia prawa materialnego, a to art. 37j ustawy z dnia 14 grudnia 1994 r. o zatrudnianiu i przeciwdziałaniu bezrobociu (Dz. U. z 1997 r., nr 25, poz.128 ze zm.) jest chybiony, bowiem na jego podstawie wnioskodawcy został przyznany zasiłek przedemerytalny przez Powiatowy Urząd Pracy, a po zmianie przepisów od dnia 1 sierpnia 2004 r. świadczenie emerytalne, którego wypłatę przejął organ rentowy. Powiatowy Urząd Pracy przyznając zasiłek przedemerytalny nie dysponował dokumentacją, która pozwoliła początkowo organowi rentowemu, a następnie Sądowi Okręgowemu na ustalenie, że praca wykonywana przez wnioskodawcę nie była pracą w warunkach szkodliwych.

W tej sytuacji Sąd Apelacyjny uznał, że wnioskodawca nie spełnił ustawowych przesłanek uprawniających do uzyskania prawa do emerytury na podstawie art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, bowiem nie legitymuje się przynajmniej 15-letnim okresem pracy w warunkach szczególnych, bądź w szczególnym charakterze.

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny, na podstawie art. 385 k.p.c., orzekł jak w sentencji.

R.S.