Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 marca 2015 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 26 marca 2015 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie sprawy z powództwa (...) z siedzibą w W.

przeciwko A. P.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb.

z dnia 25 listopada 2014 roku, sygn. akt I C 1581/14

uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Piotrkowie Trybunalskim pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania odwoławczego.

Sygn. akt II Ca 157/15

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem zaocznym z dnia 25 listopada 2014 r. Sąd Rejonowy w Piotrkowie Tryb. po rozpoznaniu sprawy z powództwa (...) z siedzibą w W. przeciwko A. P. o zapłatę oddalił powództwo.

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły przytoczone poniżej ustalenia i zarazem rozważania Sądu Rejonowego:

A. P. zawarł w dniu 3.08.2009 roku z Bankiem (...) S.A. umowę pożyczki na kwotę 32.323,80 zł. Zgodnie z § 16 umowy, jej integralną część stanowił stosowny wyciąg z obowiązującej taryfy opłat i prowizji.

Twierdzona przez Bank (...) S.A. wierzytelność z tytułu tej umowy została sprzedana 24.03.2014 roku na rzecz (...)w W..

Wydając wyrok zaoczny, Sąd nie jest bynajmniej związany twierdzeniami powoda, lecz ocenia je pod kątem tego, czy budzą one wątpliwości (art. 339 § 2 k.p.c.).

Twierdzenia powoda budzą uzasadnione wątpliwości. Jest rzeczą powoda, zwłaszcza reprezentowanego przez zawodowego pełnomocnika, sporządzić pozew wraz z niezbędnymi załącznikami tak, by materiały te nie budziły wątpliwości na wypadek wydawania wyroku zaocznego. Jednoznacznie wynika to z procesowego obowiązku dokonywania czynności procesowych zgodnie z dobrymi obyczajami, dawania wyjaśnień zgodnie z prawdą i bez zatajania czegokolwiek oraz przedstawiania dowodów, w tym w szczególności wskazywania dowodów na poparcie faktów, z których wywodzą skutki prawne. Uchybienie tym obowiązkom skutkuje - jak w niniejszej sprawie - przegraniem procesu, skoro nie można było oprzeć się na samych twierdzeniach pozwu, a zgłoszone dowody nie pozwalają na poczynienie jakichkolwiek przedmiotowo istotnych ustaleń. Skoro nie sposób ustalić istnienia wierzytelności, jakiekolwiek ustalenia co do jej ewentualnego zbycia są pozbawione znaczenia dla rozstrzygnięcia.

Powód nie wykazał w szczególności ani dokładnej treści stosunku prawnego łączącego strony, w tym stawek prowizji i opłat, nie wspominając o tym. że nie przedstawił treści regulaminu, ani tym bardziej wysokości dochodzonej kwoty. Na tą ostatnią okoliczność powód zgłosił dowód z umowy cesji wierzytelności, co nie może być skuteczne. To, że bank twierdził, że przysługuje mu wierzytelność wobec pozwanego, nie oznacza w żadnym razie, że taka wierzytelność rzeczywiście mu służyła. Nie sposób zaś na podstawie pozostałych zaoferowanych przez powoda dowodów ustalić, jaka jest rzeczywista wysokość wierzytelności, o ile rzeczywiście takowa istnieje. Wszelkie wnioski dowodowe obecnie składane na tą okoliczność, są rażąco spóźnione. Nie wiadomo wszak z czego składa się kwota dochodzona pozwem, nie wiadomo również czy wierzytelność była w ogóle wymagalna, bowiem nie załączono nawet wypowiedzenia umowy pożyczki. Bez wskazania dokładnie ile pozwany zapłacił i na co składa się kwota dochodzona pozwem oraz czy jest wymagalna - nic sposób poczynić ustaleń w niniejszej sprawie, które skutkowałoby udowodnieniem wysokości roszczenia.

Przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje sie przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości; pożyczka może być umową odpłatną, jeżeli strony tak postanowią w ramach zasady swobody umów (art. 720 i art. 3531 k.c.).

Powód dochodzi roszczenia jako nabywca wierzytelności. Wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią, chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania (art. 509 § 1 k.c.). Jednakże w takiej sytuacji dłużnikowi przysługują przeciwko nabywcy wierzytelności wszelkie zarzuty, które miał przeciwko zbywcy w chwili powzięcia wiadomości o przelewie (art. 513 § 1 k.c.).

Jak wyżej zaznaczono, powód nie wykazał wysokości roszczenia.

Powód nie wykazał żadnych faktów pozwalających na ustalenie, że pozwany jest mu rzeczywiście dłużny dochodzoną pozwem kwotę. Całość materiału przedstawionego Sądowi -niezależnie od wyżej wskazanych wątpliwości - stanowi w istocie własne twierdzenia powoda, że jakieś roszczenia mu przysługują, co w okolicznościach niniejszej sprawy nie pozwala na wydanie wyroku zasądzającego, ponieważ nie sposób wyliczyć kwotę ewentualnie należną powodowi.

Z tych wszystkich względów, uznając iż powód nie wykazał wysokości dochodzonego roszczenia, powództwo oddalono w całości.

Powód przegrał sprawę w całości.

Pozwany nie wykazał jednak poniesienia żadnych kosztów, które podlegałyby zwrotowi jako koszty procesu (art. 98 § 1 i 2 k.p.c.).

Apelację od powyższego wyroku wniósł pełnomocnik pozwanego zaskarżając w całości, zarzucając mu:

I.  obrazę przepisów postępowania, która miała wpływ na treść rozstrzygnięcia tj. art. 233 § 1 k.p.c. w związku z art. 227 k.p.c. polegającą na dowolnej, sprzecznej z zasadami doświadczenia życiowego i wskazaniami wiedzy, ocenie materiału dowodowego przejawiającej się w uznaniu, że strona powodowa nie sprostała ciążącym na niej obowiązkom udowodnienia faktów z których wywodzi skutki prawne poprzez stwierdzenie, iż powód nie wykazał, że pozwany posiadał wymagalne niespłacone zadłużenie wynikające z umowy pożyczki gotówkowej zawartej w dniu 3.08.2009r. o numerze (...), podczas gdy z przedstawionej przez powoda przedmiotowej umowy wynika istnienie, wysokość oraz wymagalność dochodzonego przez powoda roszczenia, zaś z umowy przelewu wierzytelności z dnia 24 marca 2014 roku wynika nabycie przez powoda wierzytelności;

II.  obrazę przepisów postępowania, która miała wpływ na treść rozstrzygnięcia tj. art. 339 § 2 k.p.c., poprzez nie przyjęcie przez Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim za prawdziwe twierdzeń powoda o okolicznościach faktycznych przytoczonych w pozwie podczas gdy okoliczności te zostały poparte dowodami w postaci umowy pożyczki o numerze (...) z dnia 3.08.2009 roku oraz umowy cesji wierzytelności z dnia 24 marca 2014 roku;

III.  naruszenie przepisów prawa materialnego w postaci art. 6 k.c. w związku z art. 720 k.c. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie polegające na uznaniu, iż to powoda obciąża obowiązek udowodnienia wysokości roszczenia wynikającego z umowy pożyczki, w sytuacji gdy to na stronie pozwanej ciążył obowiązek przedstawienia dowodów na okoliczność spłaty kapitału zadłużenia z tytułu zawartej umowy pożyczki gotówkowej;

IV.  nierozpoznanie istoty sprawy wyrażające się w zaniechaniu poczynienia przez Sad I instancji jakichkolwiek merytorycznych ustaleń m.in. na skutek nieuzasadnionego założenia, iż powód nie wykazał istnienia i wysokości dochodzonego roszczenia, czym uniemożliwił pełnomocnikowi obronę swych praw.

Biorąc pod uwagę powyższe apelujący wnosił o:

1.  zmianę zaskarżonego wyroku w całości przez zasądzenie od pozwanego A. P. na rzecz powoda (...) z siedzibą w W. kwoty 54561,08 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 24 lipca 2014 roku do dnia zapłaty,

2.  zasądzenie od pozwanego A. P. na rzecz powoda (...) z siedzibą w W., zwrotu kosztów postępowania wraz z kosztami zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych za postępowanie przed Sądem I instancji;

3.  zasądzenie od pozwanego A. P. na rzecz powoda (...) z siedzibą w W., zwrotu kosztów postępowania wraz z kosztami zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych za postępowanie apelacyjne;

Ewentualnie wnosił o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji; pozostawienie Sądowi I instancji rozstrzygnięcie o kosztach postępowania, wraz z kosztami zastępstwa adwokackiego, według norm przepisanych, za postępowanie przed Sądem I instancji oraz pozostawienie Sądowi I instancji rozstrzygnięcia o kosztach postępowania, wraz z kosztami zastępstwa adwokackiego, według norm przepisanych, za postępowanie apelacyjne, o zasądzenie których niniejszym wnoszę.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest zasadna i skutkuje uchyleniem zaskarżonego wyroku i przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu.

Ocena zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego dokonana przez Sąd pierwszej instancji sprowadza się do stwierdzenia, że powód nie wykazał należytej inicjatywy dowodowej stosownie do treści art. 6 k.c., przez co przytoczone przez niego okoliczności faktyczne budzą uzasadnione wątpliwości. Takie stanowisko jest wadliwe i nie znajduje oparcia w dokumentacji załączonej do pozwu. Odpada możliwość wydania wyroku zaocznego, jeżeli jego wydanie nie jest dopuszczalne (por. np. sytuacje wskazane w przepisach: art. 199 § 1 pkt. 1-3 k.p.c., art. 1099 k.p.c., art. 193 § 3 k.p.c., art. 444 k.p.c., art. 214 i 215 k.p.c., art. 201 k.p.c., art. 355 k.p.c., art. 445 § 3 k.p.c., art. 446 k.p.c., art. 450 § 2 k.p.c., art. 456 § 1 i 2 k.p.c.).

Warunkiem wydania wyroku zaocznego jest spełnienie przesłanek z art. 339 § 1 k.p.c., w szczególności jeżeli pozwany nie wdał się w spór, nie składając odpowiedzi na pozew.

Przepis paragrafu 2 art. 339 k.p.c., ustanawia domniemanie prawdziwości twierdzeń powoda, a dotyczących okoliczności faktycznych w przypadku bezczynności strony przeciwnej. Domniemanie to zastępuje postępowanie dowodowe. Te okoliczności w zasadniczy sposób odróżniają postępowanie uwieńczone wyrokiem zaocznym od postępowania kontradyktoryjnego zakończonego wyrokiem „ocznym”. Domniemanie to nie ma charakteru bezwzględnego w tym znaczeniu, że w każdym przypadku niewdania się w spór przez pozwanego istnieje podstawa do wydania wyroku zaocznego. Domniemanie to bowiem nie obowiązuje jeżeli twierdzenia powoda budzą poważne wątpliwości lub zostały przytoczone w celu obejścia prawa. Stwierdzić w tym miejscu należy, że nie chodzi o wątpliwości w ogóle lecz o wątpliwości, które mają postać kwalifikowaną. W przeciwnym wypadku praktycznie w większości spraw przepis art. 339 § 1 k.p.c. nie miałby w ogóle zastosowania.

Pozew wniesiony w niniejszej sprawie jest należycie i wyczerpująco uzasadniony tak od strony faktycznej jak też jurydycznej. Załączono do niego szereg dokumentów, w tym w szczególności umowę pożyczki zawartą w dniu 3 sierpnia 2009 roku o numerze (...), umowę przelewu wierzytelności z dnia 24 marca 2014 roku potwierdzającej fakt nabycia przez powoda wierzytelności wynikające ze w/w umowy pożyczki. Sąd Rejonowy dokonał oceny tychże dokumentów uniemożliwiając powodowi zaoferowanie innych dokumentów lub przytoczenie okoliczności, które dodatkowo by udowadniały. Należy bowiem pamiętać, że stosownie do treści art. 129 § 1- 4 k.p.c. złożenie oryginału dokumentu na który powołuje się strona następuje na wniosek strony przeciwnej albo z urzędu, jeżeli jest to uzasadnione okolicznościami sprawy.

Nadto należy zgodzić się ze skarżącym, iż to na pozwanym ciążył obowiązek przedstawienia dowodów na okoliczność spłaty wysokości kapitału z tytułu zawartej umowy pożyczki.

Sąd Odwoławczy nie jest uprawniony do wydania wyroku zaocznego (art. 376 k.p.c.). Zmiana merytoryczna zaskarżonego orzeczenia nie jest możliwa. W przeciwnym wypadku zarówno powód jak i pozwany pozbawieni byliby jednej instancji, co uniemożliwiałoby poddanie kontroli instancyjnej przez Sąd odwoławczy.

Nie przesądzając zatem o trafności rozstrzygnięcia zawartego w zaskarżonym wyroku należało orzec jak w sentencji (art. 386 § 4 k.p.c.).

Ponownie rozpoznając sprawę Sąd Rejonowy podejmie czynności w celu wydania wyroku, którego charakter uzależniony będzie od spełnienia przesłanek z art. 339 § 1 k.p.c.