Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 stycznia 2015 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 22 stycznia 2015 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie sprawy ze skargi M. S.

o wznowienie postępowania w zakończonej sprawie III RC 479/12 Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb.

z powództwa S. S.

przeciwko M. S.

o alimenty

na skutek apelacji i zażalenia M. S. oraz zażalenia S. S.

od wyroku Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb. z dnia 12 czerwca 2014 roku w sprawie III RC 787/13

1.  z apelacji i zażalenia M. S. uchyla zaskarżony wyrok w punktach pierwszym, drugim i czwartym sentencji i sprawę w tym zakresie przekazuje do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Piotrkowie Trybunalskim, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach procesu za instancję odwoławczą;

2.  odrzuca zażalenie S. S. od postanowienia zawartego w punkcie trzecim i czwartym.

Sygn. akt II Ca 802/14, II Cz 892/14

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 12 czerwca 2014 roku Sąd Rejonowy w Piotrkowie Tryb.

1.  oddalił skargę pozwanego M. S. o wznowienie postępowania w sprawie III RC 479/12 o alimenty, zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 11 marca 2013 roku;

2.  oddalił wniosek pozwanego o wstrzymanie wykonania zaskarżonego wyroku;

3.  przejął na rachunek Skarbu Państwa nieuiszczone koszty sądowe;

4.  zniósł wzajemnie koszty procesu między stronami.

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły przytoczone poniżej ustalenia i rozważania Sądu Rejonowego:

Pozwem z 20 sierpnia 2012 roku S. S. wniósł o zasądzenie alimentów od pozwanego M. S. - swojego syna - w kwocie po 200,00 zł. miesięcznie. W pozwie wskazał adres zamieszkania pozwanego - Ł., ul. (...).

Pozwany M. S. nie odebrał przesyłanej do niego korespondencji na adres wskazany w pozwie, która wracała do adresata - Sądu Rejonowego z adnotacją „nie podjęto w terminie".

Rozprawę z 22 października 2012 roku odroczono i zwrócono się w drodze pomocy prawnej do Sądu Rejonowego dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi o przesłuchanie pozwanego. Nadto Sąd Rejonowy zlecił kolejne czynności w sprawie, dotyczące ustalenia sytuacji życiowej i majątkowej pozwanego.

Kolejną rozprawę 6 lutego 2013 roku odroczono, z uwagi na brak wykonania odezwy przez Sąd Rejonowy dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi.

Pismem przesłanym drogą mailową do Sądu Rejonowego dla Łodzi -Sródmieścia w Łodzi - data wpływu 14 stycznia 2013 roku- M. S. wniósł o odroczenie rozprawy wyznaczonej na 12 lutego 2013 roku i przesłanie korespondencji drogą mailową, podnosząc, że nie zamieszkuje pod adresem wskazanym w pozwie. Jednocześnie nie wskazał adresu zamieszkania, ani adresu do korespondencji.

21 lutego 2013 roku w Sąd Rejonowy dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi w drodze pomocy prawnej przesłuchał M. S. w charakterze pozwanego. W/w nie uznał powództwa i wniósł o jego oddalenie. Nie wskazał adresu pobytu, ani adresu do korespondencji.

Na rozprawie 11 marca 2013 roku w Sądzie Rejonowym w Piotrkowie Trybunalskim M. S. nie stawił się - wezwanie dla niego wróciło awizowane.

Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim wyrokiem z 11 marca 2013 roku zasądził alimenty od M. S. na rzecz jego ojca S. S. w kwocie 100,00 zł. miesięcznie. Wyrok uprawomocnił się 2 kwietnia 2014 roku.

27 marca 2013 roku M. S. udzielił pełnomocnictwa w sprawie sygn. akt III RC 479/12 swojej matce B. B.. Z pełnomocnictwa wynika, że M. S. przebywa w Holandii, bez stałego adresu zamieszkania, zaś legitymuje się dowodem osobistym wydanym przez Prezydenta Miasta Ł. i zamieszkuje w Ł. przy ul. (...).

M. S. w sierpniu 2012 roku wyjechał do Norwegii w poszukiwaniu pracy. Przebywał tam do połowy marca 2013 roku. Potem wyjechał do Holandii, przebywał przez jakiś czas w Polsce, następnie wyjechał do Wielkiej Brytami, Irlandii. Do momentu wyjazdu z Polski, zamieszkiwał w Ł. przy ul. (...). S. S. jest jego ojcem. Nie informował on w/w o wyjeździe, jak również nie upoważnił nikogo do odbioru korespondencji w czasie, gdy opuścił kraj. O toczącym się postępowaniu dowiedział się przypadkiem, bowiem jego ojczym odebrał korespondencję z sądu.

S. S. znał adres zamieszkania syna, ponieważ tam mieszkała matka M. S., jak również pozwany syn. Taki adres zamieszkania potwierdzili dziadkowie skarżącego. Pozwany informował go o toczącym się postępowaniu, dysponował numerem telefonu syna. Miał z nim kontakt mailowy, który ustalił w Sądzie w Łodzi.

W ocenie Sądu, złożona przez pozwanego skarga o wznowie postępowania na uwzględnienie nie zasługuje. Art. 399 § 1 kpc stanowi, że w wypadkach przewidzianych w dziale niniejszym można żądać wznowienia postępowania, które zostało zakończone prawomocnym wyrokiem. Art. 401 punkt 1 i 2 kpc stanowi, że można żądać wznowienia postępowania z powodu nieważności: jeżeli w składzie sądu uczestniczyła osoba nieuprawniona albo jeżeli orzekał sędzia wyłączony z mocy ustawy, a strona przed uprawomocnieniem się wyroku nie mogła domagać się wyłączenia lub jeżeli strona nie miała zdolności sądowej lub procesowej albo nie była należycie reprezentowana bądź jeżeli wskutek naruszenia przepisów prawa była pozbawiona możności działania; nie można jednak żądać wznowienia, jeżeli przed uprawomocnieniem się wyroku niemożność działania ustała lub brak reprezentacji był podniesiony w drodze zarzutu albo strona potwierdziła dokonane czynności procesowe. Z powołanego przepisu wynika, że podstawę wznowienia postępowania związaną z pozbawieniem strony możności działania należy rozumieć jako pozbawienie strony możności obrony swoich praw pod warunkiem jednak, że istnieje związek pomiędzy naruszeniem przepisów prawa, a pozbawieniem strony możności działania. Strona zatem musi wykazać, że w zakończonym prawomocnym orzeczeniem postępowaniu była pozbawiona możliwości działania wskutek naruszenia przepisów prawa. Naruszenie przepisów prawa, które powoduje pozbawienie strony możliwości działania musi być wynikiem działania lub zaniechania strony przeciwnej lub sądu i powodować całkowite pozbawienie skarżącego możliwości obrony swoich praw. Wynika zatem z tego, że samo naruszenie prawa nie jest postawą wznowienia postępowania. Podstawy wznowienia postępowania wynikające z punktu 2 art. 401 nie mają charakteru bezwzględnego. Oznacza to, że mimo zaistnienia podstaw nieważności postępowania wymienionego w w/w przepisie, nie można żądać wznowienia postępowania, jeśli przed uprawomocnieniem się wyroku niemożność działania ustała lub brak reprezentacji był podniesiony w drodze zarzutu. Podobnie postępowanie nie może być wznowione, gdy strona potwierdziła dokonanie czynności procesowej. W orzeczeniach z 12 lutego 1999 roku II UKN 36/99 M. Praw. 1999, nr 10, s. 7 i 9 grudnia 1957 roku II CR 930/57, OSNC 1959, nr 4, poz. 99 SN przyjął, że jeśli strona nie skorzystała w postępowaniu sądowym z możliwości, jaką miała i nie podniosła zarzutów przed zakończeniem postępowania w sprawie, to brak aktywności nie może dawać jej uprawnień do późniejszego wniesienia skargi o wznowienie postępowania.

Zdaniem Sądu w sprawie niniejszej przesłanki do wznowienia postępowania nie zostały spełnione, a tym samym skargę należało oddalić. S. S. w sprawie o alimenty wskazał adres zamieszkania M. S. w Ł.. Adres taki figuruje w dowodzie osobistym M. S. i nie jest przez niego kwestionowany jako adres jego zamieszkania przed wyjazdem do Norwegii. Skarżący sam przyznaje, że wyjeżdżając z kraju nie informował o tym ojca oraz nie zabezpieczył swoich interesów na czas wyjazdu - nie ustanowił pełnomocnika do odbioru korespondencji, nie wskazał nikomu adresu nowego miejsca pobytu, nie zgłosił w żadnym urzędzie zmiany miejsca pobytu.

Chybiony jest zarzut skarżącego, że nie miał on możliwości obrony swoich praw w postępowaniu o zasądzenie alimentów. M. S. został przesłuchany w sprawie w charakterze strony pozwanej, przedstawił swoją sytuację majątkową, życiową, wdał się w spór - wniósł o oddalenie powództwa. Sąd podjął działania w kierunku ustalenia jego stanu majątkowego. Przed uprawomocnieniem się wyroku M. S. ustanowił pełnomocnika w sprawie w osobie swojej matki. Ani skarżący, ani jego pełnomocnik nie zainteresowali się jednak losami toczącego się postępowania mimo, że wiedzieli o nim. Nie skorzystali z możliwości procesowych w postaci przywrócenia terminu do wniesienia apelacji, nie złożyli powództwa o uchylenie alimentów. Okoliczność, iż zarówno sam zainteresowany, jak i jego pełnomocnik zaniechali czynności w sprawie, nie może skutkować wznowieniem postępowania. Nadto M. S. ma nadal możliwości zmiany przedmiotowego wyroku na drodze powództwa opartego na art. 138 krio. Skarga o wznowienie postępowania jest szczególny trybem postępowania, wskazującym bardzo precyzyjnie przesłanki do jej uwzględnienia. W sprawie niniejszej nie udowodniono, aby M. S. był pozbawiony możliwości działania w sprawie alimentacyjnej wytoczonej przez jego ojca na skutek naruszenia prawa, co skutkowało jej oddaleniem.

W konsekwencji Sad Rejonowy oddalił także wniosek o wstrzymanie wykonania wyroku. Z treści art. 414 kpc wynika, że wniesienie skargi o wznowienie nie tamuje wykonania zaskarżonego wyroku. W razie uprawdopodobnienia, że skarżącemu grozi niepowetowana szkoda, sąd może na wniosek strony wstrzymać wykonanie wyroku, chyba że strona przeciwna złoży odpowiednie zabezpieczenie. Postanowienie może być wydane na posiedzeniu niejawnym. W sprawie niniejszej nie uprawdopodobniono, że skarżącemu grozi niepowetowana szkoda.

Na zasadzie słuszności- art. 100 kpc, sad nieuiszczone koszty sądowe przejął na rachunek Skarbu Państwa oraz wzajemnie zniósł między stronami koszty procesu

Od pozwanego wyroku apelację złożył pozwany M. S.. Zaskarżył go w części oddalającej skargę o wznowienie postępowania oraz rozstrzygającym o kosztach procesu. Zarzucił w niej:

a) naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na treść rozstrzygnięcia w postaci art. 401 pkt. 2 k.p.c, polegającego na:

1) bezzasadnym ustaleniu, iż powód nie był pozbawiony możliwości obrony swoich praw, ani możności działania w sprawie, pomimo tego że:

- w chwili wniesienia pozwu nie zamieszkiwał on pod wskazanym przez pozwanego adresem, a nie wiedząc o toczącym się przeciwko niemu postępowaniu nie miał obowiązku informowania innych osób (a zwłaszcza pozwanego) o miejscu swojego pobytu, ani upoważniania kogokolwiek do odbioru kierowanej do niego korespondencji;

- na prośbę powoda, Sąd realizujący odezwę doręczył mu wezwanie na rozprawę wyłącznie w formie elektronicznej, przy czym nie pouczył go nigdy, iż dalsza korespondencja sądowa nie będzie mu już przesyłana w w/w formie, lecz wyłącznie w formie pisemnej, wymagającej wskazania aktualnego adresu do doręczeń;

- Sąd realizujący odezwę, pomimo uzyskania od powoda informacji, iż przebywa on na stałe poza granicami UE (w Norwegii), nie pouczył go o obowiązku ustanowienia dla niego pełnomocnika do doręczeń w kraju, ani o skutkach braku jego ustanowienia;

- na skutek czego powód pozostawał w uzasadnionym przekonaniu, iż otrzyma wezwanie na kolejny termin rozprawy w formie elektronicznej, w związku z czym nie widział on konieczności informowania Sądu o swoim aktualnym adresie do doręczeń, ani niezwłocznego ustanowienia dla siebie pełnomocnika, na skutek czego bez swojej winy nie miał on wiedzy o terminie rozprawy bezpośrednio poprzedzającej wydanie zaskarżonego wyroku i nie mógł wziąć w niej udziału.

2) bezzasadnym uznaniu, iż powód odzyskał możność działania w sprawie ze względu na udzielenie swojej matce pełnomocnictwa procesowego ogólnego, podczas gdy ustanowiła się ona w sprawie w charakterze jego pełnomocnika dopiero po uprawomocnieniu się zaskarżonego wyroku, nie mając wobec tego możliwości podjęcia w niej jakichkolwiek czynności procesowych.

b) nierozpoznanie istoty sprawy, będące wynikiem wadliwego stwierdzenia niezaistnienia w przedmiotowej sprawie przesłanek wznowienia postępowania, a polegającego na braku ponownego merytorycznego zbadania zasadności dochodzonego pozwem roszczenia alimentacyjnego.

Występując z tymi zarzutami wnosił o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Piotrkowie Tryb, pozostawiając mu rozstrzygniecie o kosztach postępowania apelacyjnego, ewentualnie o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od S. S. na rzecz M. S. kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego, za obie instancje.

Pozwany M. S. zaskarżył również postanowienie Sądu o oddaleniu wniosku o wstrzymanie wykonania wyroku zaskarżonego skargą, zawarte w punkcie 2 wyroku z 12 czerwca 2014 roku. W zażaleniu zarzucił naruszenie przepisu art. art. 414 zd.2 k.p.c. polegające na bezzasadnym ustaleniu, iż powód nie uprawdopodobnił, że grozi mu niepowetowana szkoda w przypadku realizacji wydanego wobec niego wyroku alimentacyjnego, podczas gdy pozwany w toku postępowania konsekwentnie twierdził, iż nie posiada jakichkolwiek źródeł stałego utrzymania, poza niepodlegającymi zajęciu świadczeniami z opieki społecznej (art. 883 §6 k.p.c), ani żadnego majątku, z którego mogłaby zostać skutecznie przeprowadzona egzekucja ewentualnych roszczeń regresowych kierowanych w stosunku do jego osoby.

W zażaleniu wnosił o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez wstrzymanie wykonania, zaskarżonego skargą o wznowienie postępowania, wyroku Sądu Rejonowego z dnia 11.03.2013r w sprawie sygn. akt: III RC 479/12.

Z kolei powód S. S. zaskarżył wyrok w części dotyczącej przejęcia na rachunek Skarbu Państwa nieuiszczonych kosztów sądowych i wzajemnego zniesienia między stronami kosztów procesu (pkt. 3 i 4 wyroku). Zażalenie błędnie nazwane ,,apelacją częściową” złożył w dniu 25 sierpnia 2014 roku (data stempla pocztowego k. 136). Ponieważ odpis wyroku z uzasadnieniem powód otrzymał w dniu 13 sierpnia 2013 roku, zatem zażalenie zostało wniesione po upływie terminu określonego w przepisie art. 394§2 kpc, w związku z czym podlegało odrzuceniu, o czym Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 373 kpc.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja wniesiona przez pozwanego jest uzasadniona i skutkuje uchyleniem zaskarżonego wyroku i przekazaniem sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

Trafne jest stanowisko sądu pierwszej instancji, że podstawę wznowienia postępowania związaną z pozbawieniem strony możliwości działania należy rozumieć jako pozbawienie strony możliwości obrony swoich praw pod warunkiem, że istnieje związek pomiędzy naruszeniem przepisu prawa, a pozbawieniem strony możliwości działania. Strona zatem musi wskazać, że w zaskarżonym prawomocnym orzeczeniem postępowaniu była pozbawiona możliwości działania wskutek naruszenia przepisów prawa, przy czym naruszenie przepisów prawa musi być wynikiem działania lub zaniechania strony przeciwnej lub sądu.

Nie można jednak zaakceptować końcowego stanowiska sądu pierwszej instancji, że w przedmiotowej sprawie taka sytuacja nie zachodzi i nie ma przesłanek do wznowienia postępowania.

Nie ulega wątpliwości, że w sprawie III RC 479/12, której dotyczy skarga pozwanego o wznowienie postępowania, wszelka korespondencja sądowa była wysyłana przez Sąd Rejonowy rozpoznający sprawę, pozwanemu na adres wskazany w pozwie tj. (...), ul. (...) nr (...) i uznawana za doręczoną w trybie art. 139 § 1 k.p.c.

Pierwsza korespondencja dla pozwanego zawierająca odpis postanowienia z 21 sierpnia 2012 roku oddalającego wniosek o wyłączenie sędziego została wysłana w dniu 23 sierpnia na adres wskazany w pozwie (k. 12). Następnie w dniu 25 września 2012 roku wysłano pozwanemu zawiadomienie o terminie rozprawy wyznaczonej na dzień 22 października 2012 roku. Do zawiadomienia dołączono odpis pozwu (k. 19). W ten sam sposób wysłana była korespondencja dla pozwanego w dalszym toku postępowania, w tym również zawiadomienia o terminie kolejnej rozprawy po zakończeniu której wydano wyrok zasądzający alimenty. Tymczasem jak wynika z akt sprawy Sąd dysponował informacjami, że pozwany pod wskazanym w pozwie adresem nie zamieszkuje od miesiąca sierpnia 2012 roku (wywiad środowiskowy przeprowadzony przez Komendę Miejską Policji w Ł. k. 47, pismo pozwanego z dnia 14 stycznia 2013 roku zawierające informację, że nie przebywa pod adresem ostatniego zameldowania i wniosek o przesłanie korespondencji na wskazany adres emaliowy k. 80, zeznanie pozwanego k. 100).

Doręczenie przewidziane w art. 139 § 1 k.p.c. oparte jest na domniemaniu, że przesyłka sądowa dotarła do rąk adresata i że w ten sposób doręczenie zostało dokonane prawidłowo. Domniemanie to jednak może być przez stronę obalone, a adresat może dowodzić, że pisma nie otrzymał i o nim nie wiedział, gdyż nie został o nim zawiadomiony przez urząd pocztowy, w którym przesyłka była złożona. Skuteczność doręczenia pisma sądowego przez jego złożenie w urzędzie pocztowym warunkuje stwierdzenie, że adresat w sposób nie budzący wątpliwości został zawiadomiony o nadejściu tego pisma oraz miejscu, w którym może je odebrać. Brak tego zawiadomienia, jak też wątpliwości, czy dotarło ono do adresata czyni doręczenie bezpodstawnym (post. SN z 24 stycznia 2002 r. III CKN 66/01 Legalis, wyrok SN z 4 lipca 2002 r. I CKN 86/00 Legalis).

Podstawowym warunkiem skuteczności doręczenia przez ,,awizo” jest rzeczywiste zamieszkiwanie adresata pod wskazanym adresem, a nie tylko jego zameldowanie. Miejscem zamieszkania w tym rozumieniu jest lokal w miejscowości o jakiej mowa w art. 25-28 k.c., w którym adresat przebywa z zamiarem stałego pobytu. Z tego względu doręczenie w sposób określony w art. 139 k.p.c. jest skuteczny, gdy miejsce zamieszkania adresata nie budzi wątpliwości (post. SN z 2 sierpnia 2007 V CSK 155/07 Legalis).

W realiach przedmiotowej sprawy nie można zatem przyjąć, że nastąpiło skuteczne doręczenie korespondencji sądowej na adres wskazany w pozwie, a tym samym, że pozwanemu doręczono zawiadomienie o terminie ostatniej rozprawy, czy też doręczono odpisu pisma z dnia 11 marca 2013 roku, zawierającego rozszerzenie powództwa do kwoty po 800 złotych miesięcznie.

Niezawiadomienie pozwanego o terminie rozprawy, po której nastąpiło zamknięcie rozprawy i wydanie wyroku zasądzającego od pozwanego świadczenia na rzecz powoda stanowi sytuację uzasadniającą wznowienie postępowania (por. wyrok SN z 10 lipca 2002 r., II CKN 822/00 Legalis).

Nie jest także trafne stanowisko sądu pierwszej instancji, że pozwany odzyskał przed uprawomocnieniem się orzeczenia możliwość działania w sprawie, a to wobec faktu ustanowienia pełnomocnika procesowego. Wprawdzie pozwany w dniu 27 marca 2013 roku (a więc 5 dni przez uprawomocnieniem się orzeczenia) udzielił pełnomocnictwa swojej matce B. B. do reprezentowania go w sprawie o alimenty, to jednak przyjęcie takiego stanowiska jak sądu pierwszej instancji, byłoby możliwe jednak w sytuacji wykazania, iż w dniu ustanowienia pełnomocnika pozwany jak i pełnomocnik wiedzieli o wydanym w sprawie wyroku.

Tak jednak w przedmiotowej sprawie nie było. Przy interpretacji końcowej części przepisu art. 401 pkt 2 k.p.c., odnoszącej się do odzyskania możliwości działania przed uprawomocnieniem się orzeczenia, należy mieć na uwadze faktyczną możliwości działania związaną ze znajomością aktualnej sytuacji procesowej strony, nie zaś możliwość tylko teoretyczną. Poza tym należy także wskazać na przepis art. 407 k.p.c. przewidujący, że termin do wniesienia skargi o wznowienie z powodu pozbawienia możliwości działania liczy się od dnia, w którym o wyroku dowiedziała się strona, jej organ lub jej przedstawiciel ustawowy. W przedmiotowej sprawie nie ulega wątpliwości, iż nastąpiło to już po dacie uprawomocnienia się wyroku.

Okoliczność, iż strona nie skorzystała z ewentualnego wniosku o przywrócenie uchybionego terminu do wniesienia apelacji, nie pozbawia jej możliwości złożenia skargi o wznowienie postępowania. Tak samo możliwość zmiany wyroku zasądzającego alimenty w drodze powództwa opartego na przepisie art. 138 k.r.i.o. nie uniemożliwia stronie złożenia skargi o wznowienie postępowania. Wznowienie postępowania i powództwo o zmianę obowiązku alimentacyjnego z art. 138 k.r.i.o., to dwie różne instytucje prawne.

Postępowanie ze skargi o wznowienie postępowania ma charakter dwufazowy. W pierwszej fazie, którą realizuje przepis art. 410 k.p.c. dochodzi do badania skargi pod kątem jej dopuszczalności, złożenia w terminie i oparcia na jednej z ustawowych podstaw. Sąd odrzuca skargę wniesioną po upływie przepisanego terminu, niedopuszczalną lub nieopartą na ustawowej podstawie. Postanowienie może być wydane na posiedzeniu niejawnym. Druga faza postępowania wznowieniowego uregulowana jest w przepisie art. 412 k.p.c. i polega na merytorycznym rozpoznaniu skargi. Rozpoznanie skargi w tym stadium odbywa się na rozprawie. Na tym etapie sąd bada, czy powołana w skardze podstawa wystąpiła oraz czy miała wpływ na treść orzeczenia. Ta ostatnia przesłanka dotyczy tylko właściwych podstaw restytucyjnych, określonych w art. 401 ¹ i 403 k.p.c., albowiem wystąpienie przyczyny nieważności powoduje uchylenie orzeczenia bez względu na to, czy i jaki miało wpływ na jego treść (por KPC Komentarz do art. 367-729 pod red. prof. dr hab. A Marciniaka i K Piaseckiego, Wydawnictwo C H Beck 2014, teza 3 do art. 412 kpc). Skarga z jaką wystąpił pozwany opiera się właśnie na nieważności postępowania.

Tymczasem sąd pierwszej instancji uchylił się od wznowienia postępowania i nie rozpoznał ponownie zasadności dochodzonego pozwem roszczenia alimentacyjnego.

Dlatego podzielając zasadność zarzutów apelacyjnych należało, na podstawie art.386 § 4 kpc, uchylić zaskarżony wyrok w punktach pierwszym, trzecim i czwartym i w tym zakresie sprawę przekazać sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

Natomiast z zażalenia pozwanego należało uchylić zawarte w pkt 2 wyroku postanowienie o oddaleniu wniosku o wstrzymanie wykonania wyroku alimentacyjnego z dnia 11 marca 2013 roku wydanego w sprawie IIIRC479/12. Sąd pierwszej instancji wydając postanowienie oddalające wniosek, niewątpliwie kierował się treścią swego rozstrzygnięciem w przedmiocie skargi o wznowienie, pomijać przy tym argumentację przytoczoną przez pozwanego na uzasadnienie wniosku, odnoszącą się do sytuacji majątkowej powoda. W aktach sprawy brak jest wystarczającego materiału pozwalającego sądowi drugiej instancji na wydanie w postępowaniu zażaleniowym orzeczenia reformatoryjnego.

Brak jest ustaleń sądu co do sytuacji majątkowej powoda, nie wiadomo także czy egzekucja prowadzona na podstawie prawomocnego wyroku alimentacyjnego jest skuteczna i doszło do wyegzekwowania jakichkolwiek kwot. Do wstrzymania wykonania wyroku nie jest wystarczającym samo uprawdopodobnienie zagrożenia szkodą. Musi to być szkoda niepowetowana, a więc taka, która z uwagi na okoliczności towarzyszące (wysokość szkody, stan majątkowy strony przeciwnej) nie da się naprawić. W tym kierunku wniosek pozwanego nie był przez sąd pierwszej instancji poddany ocenie. Dlatego też zaskarżone postanowienie podlega uchyleniu z przekazaniem wniosku sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania - na podstawie art art.386 § 4 kpc związku z 397§ 2 kpc.