Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 17 października 2012r., skierowanym przeciwko Towarzystwu (...) S.A. w W., powódka W. P. wniosła o zasądzenie od pozwanego następujących kwot:

- 70.000 zł., tytułem zadośćuczynienia za krzywdę związaną z wypadkiem komunikacyjnym do którego doszło w dniu 22 września 2011r. wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 15 września 2012r. do dnia zapłaty;

- 7.215 zł., tytułem zwrotu kosztów leczenia, dojazdów do lekarzy, kosztów opieki i pomocy osób trzecich oraz

- po 400 zł. miesięcznie, tytułem renty na zwiększone potrzeby począwszy od 1 lutego 2012r. i na przyszłość, płatnej do 10- ego dnia każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w przypadku uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat.

Nadto powódka wniosła o zasądzenie od pozwanego zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego, według norm przepisanych. /pozew – k. 2 – 9/.

Pozwany, w odpowiedzi na pozew z dnia 11 lutego 2013r. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powódki zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa prawnego, według norm przepisanych. Pozwany nie kwestionował zasady swej odpowiedzialności za skutki wypadku, jakiemu uległa powódka, jednakże żądał oddalenia powództwa z racji zaspokojenia jej roszczeń w postępowaniu likwidacyjnym. Pozwany oświadczył, iż w ramach likwidacji szkody wypłacił na rzecz powódki, tytułem zadośćuczynienia kwotę 25.000 zł., która, w jego ocenie, czyni zadość treści art. 445 § 1 k.c. /odpowiedź na pozew – k. 66 – 70/.

W piśmie procesowym z dnia 22 października 2014r. strona powodowa rozszerzyła powództwo w zakresie zadośćuczynienia do kwoty 230.000 zł., po uwzględnieniu świadczenia wypłaconego poszkodowanej w toku likwidacji szkody, wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 15 września 2012r. do dnia zapłaty /pismo procesowe pełnomocnika powódki z dnia 22.10.2014r. – k. 236 – 236 odw./.

Kolejna modyfikacja żądania pozwu miała miejsce w piśmie procesowym złożonym na terminie rozprawy w dniu 14 maja 2015r. i wręczonym bezpośrednio pełnomocnikowi pozwanego. Ostatecznie powódka domagała się od pozwanego kwoty 255.000 zł., tytułem zadośćuczynienia z odsetkami od dnia 15 września 2012r., kwot po 2.030 zł. miesięcznie tytułem renty na zwiększone potrzeby począwszy od 1 lutego 2012r. oraz kwoty 7.215,74 zł., tytułem zwrotu kosztów leczenia, dojazdów do lekarzy, kosztów opieki i pomocy osób trzecich / pismo procesowe z dnia 13.05.2015r. – k. 307 – 308/.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 22 września 2011 roku w O., przy ul. (...) przed posesją nr (...) miał miejsce wypadek komunikacyjny, w wyniku którego obrażeń ciała doznała powódka W. P.. Sprawcą wypadku był kierujący samochodem ciężarowym marki H. M. K. (1), który, podczas wykonywania manewru cofania ul. (...) z kierunku ul. (...) w kierunku ul. (...) nie zachował szczególnej ostrożności, nie upewnił się co do możliwości wykonywania manewru cofania, w wyniku czego doprowadził do potrącenia poruszającej się ulicą (...) powódki. /okoliczności bezsporne/

Wyrokiem z dnia 17 kwietnia 2012 roku wydanym przez Sąd Rejonowy w Zgierzu w sprawie o sygn. akt II K 31/12, sprawca wypadku - M. K. (1) został uznany za winnego spowodowania przedmiotowego wypadku drogowego. /wyrok Sądu Rejonowego w Zgierzu w sprawie II K 31/12 z dnia 17.04.2010r. – k. 12 – 13/.

Bezpośrednio z miejsca zdarzenia powódka została przewieziona do Wojewódzkiego Szpitala (...) w Z., gdzie przebywała w okresie od 22 września do 27 października 2011r. - początkowo w Oddziale (...), a następnie od 23 września 2011r. - w Oddziale (...). U powódki rozpoznano seryjne złamania prawych żeber od III do X, powikłane wystąpieniem prawostronnej odmy opłucnowej, stłuczenie prawego płuca i segmentów języczka, złamanie mostka w połowie trzonu. Powódkę leczono zachowawczo, nie zastosowano drenażu opłucnej. Zalecono dalsze leczenie i kontrolę w Rejonowej Poradni (...), stosowanie chusty trójkątnej na kończynę górną prawą, oszczędny tryb życia fotelowo – łóżkowy, w miarę potrzeby pionizację i chodzenie z asekuracją drugiej osoby. Powódce przepisano następujące leki: Fraxiparine, Celebrex, kwas foliowy, Ascofer oraz Alantan /karta informacyjna leczenia szpitalnego za okres od 22. do 23.09.2011r. – k. 14 – 14 odw., karta informacyjna za okres od 23.09. do 27.10.2011r. – k. 15 – 15 odw./.

Po około miesiącu pobytu w domu u powódki wystąpiło pogorszenie stanu zdrowia i masywne obrzęki kończyn dolnych. Po wdrożeniu diagnostyki rozpoznano ropniak prawej jamy opłucnej. Z tego powodu powódka była hospitalizowana w Oddziale (...) w T. w dniach od 2 do 18 stycznia 2012r. gdzie została poddana leczeniu operacyjnemu; w dniu 9 stycznia 2012r. wykonano prawostronną torakotomię i dekortykację prawego płuca. Dalszy przebieg pooperacyjny był niepowikłany. /karta informacyjna leczenia szpitalnego za okres od 02. do 18.01.2012r. – k. 18/.

Leczenie przyniosło poprawę, uzyskano rozprężenie płuca i ustąpienie ropienia. Powódka odbyła jeszcze dwie wizyty w Poradni Torakochirurgicznej w T., w dniach 10 maja i 19 września 2012r., potem zaprzestała leczenia torakochirurgicznego, również z powodu pogorszenia stanu zdrowia w zakresie chorób neurologicznych i psychicznych. Obecnie nie leczy się chirurgicznie ani torakochirurgicznie. /pisemna opinia biegłego sądowego z zakresu torakochirurgii M. G. – k. 125 odw. - 126/.

Po hospitalizacji powódka pozostawała pod opieką Poradni (...). Konsultacje lekarskie odbywały się na koszt NFZ. /historia choroby poradni neurologicznej – k. 47 – 50, k. 145 – 151, historia choroby poradni ortopedycznej – k. 5, historia choroby Poradni (...) – k. 86 – 86 odw.; zeznania powódki k. 310v./.

Z punktu widzenia torakochirurga w następstwie przedmiotowego wypadku komunikacyjnego powódka doznała urazu klatki piersiowej powikłanego seryjnym złamaniem prawych żeber od III do X, złamaniem trzonu mostka, stłuczeniem obu płuc, szczególnie prawego, prawostronną odmą opłucnej nie leczoną drenażem ssącym, a w dalszym przebiegu powikłaną ropniakiem prawej jamy opłucnej wymagającym leczenia operacyjnego-torakotomii i dekortykacji prawego płuca. /pisemna opinia biegłego sądowego z zakresu torakochirurgii M. G. – k. 125 odw./.

Rozmiar cierpień fizycznych i psychicznych powódki doznanych w wyniku przedmiotowego zdarzenia, z punktu widzenia torakochirurga, był bardzo duży. /pisemna opinia biegłego sądowego z zakresu torakochirurgii M. G. – k. 125 odw./.

Poza hospitalizacją powódka odbyła dwie wizyty w Poradni (...)w T. (udokumentowane). Leczenie torakochirurgiczne odbywało się na koszt NFZ, powódka nie poniosła żadnych kosztów tego leczenia - oprócz kosztów transportu. /pisemna opinia biegłego sądowego z zakresu torakochirurgii M. G. – k. 125 odw. - 126/.

Z przyczyn chirurgicznych i torakochirurgicznych u powódki nie zachodziła konieczność stosowania specjalnej diety. /pisemna opinia biegłego sądowego z zakresu torakochirurgii M. G. – k. 126/.

Powódka stosowała po wypadku suplementy diety typu: Geriavit Pharmaton, Wita Buerlecithin, GinkoPrim oraz Lecytyna Forte. Wymienione preparaty zostały zalecone powódce przez lekarzy leczących w (...) w Z.. Powódka stosowała je w okresie rekonwalescencji w dniach od 27 października 2011r. do 1 stycznia 2012r.

Geriavit Pharmaton jest suplementem diety. Wskazaniem do jego zastosowania są stany fizycznego zmęczenia i wyczerpania, zmniejszona zdolność koncentracji, niedobory witamin i składników mineralnych związane z dietą lub wiekiem, wspomagająco w okresie rekonwalescencji, w celu zwiększenia odporności organizmu.

Vita Buerlecithin to lek wzmacniający zawierający głównie lecytynę, witaminy z grupy B i D-pantotenian sodowy. Wskazaniami do jego stosowania są: zmęczenie, trudności z zaśnięciem, stany osłabionej koncentracji, zaburzenia pamięci, nerwowość, okresy rekonwalescencji; zapobiegawczo i leczniczo przy zwiększonym poziomie cholesterolu we krwi.

Ginko Prim to suplement diety zawierający wyciąg z Ginko biloba (miłorząb dwuklapowy lub miłorząb japoński) i magnez. Wspomaga funkcje mózgu i pracę układu nerwowego, poprawia krążenie obwodowe. Preparat ten był zlecony u powódki podczas hospitalizacji w Oddziale (...) w T. i był stosowany przez powódkę jeszcze przez jakiś czas po wypisaniu ze szpitala.

Lecytyna Forte wspomaga funkcjonowanie układu nerwowego i zdolność zapamiętywania.

Stosowanie wymienionych preparatów u powódki w okresie rekonwalescencji można uznać za uzasadnione /pisemna opinia biegłego sądowego z zakresu torakochirurgii M. G. – k. 126 – 126 odw./.

W pierwszym okresie po wyjściu ze szpitala, tj. od 27 października 2011r. do 1 stycznia 2012r., u powódki zachodziła konieczność zakupu pieluchomajtek. Koszt tego zakupu wyniósł 120 zł. /pisemna opinia biegłego sądowego z zakresu torakochirurgii M. G. – k. 127/.

Nadto powódka stosowała następujące leki: Ortanol - inhibitor pompy protonowej, Fluconazole - lek przeciwgrzybiczy, Betaserc = Polvertic - stosowany w leczeniu choroby Meniera i szumów usznych, Pridinol - lek stosowany w leczeniu choroby Parkinsona, Gutron - lek stosowany w niedociśnieniu ortostatycznym, Biotropil - preparat stosowany w leczeniu wielu zaburzeń mózgu, związanych głównie z podeszłym wiekiem, leczeniu udaru niedokrwiennego, zawrotów głowy i zaburzeń pamięci, Madopar - lek stosowany w leczeniu parkinsonizmu i zespołu niespokojnych nóg, Randutil forte - lek z grupy NLPZ, stosowany w leczeniu reumatoidalnego zapalenia stawów, zesztywniającego zapalenia stawów kręgosłupa, choroby zwyrodnieniowej stawów, bólów okolicy lędźwiowo-krzyżowej, bólów pooperacyjnych i ostrych napadów dny moczanowej, Nolicin - lek odkażający układ moczowy.

Z leków wyżej wyszczególnionych ze wskazań chirurgicznych u powódki mogły być stosowane jedynie Fluconazole i Randutil forte. Pozostałe leki były zlecone przez lekarzy innych specjalności, głównie przez lekarza rodzinnego. Ze wskazań torakochirurgicznych u powódki nie zlecono leczenia farmakologicznego po opuszczeniu szpitala /pisemna opinia biegłego sądowego z zakresu torakochirurgii M. G. – k. 127 – 127 odw./.

Na zakup w.w. suplementów diety i leków związanych z leczeniem następstw wypadku powódka, wydatkowała następujące kwoty: w dniu 21 listopada 2011r. - 33 zł. Geriavit Pharmaton /faktura Vat – k. 25/, w dniu 17 grudnia 2011r. - 34,90 zł. Buerlecithin Vita , 69,90 zł., Geriavit, /faktura Vat – k. 26/, w dniu 24 stycznia 2012r. - 28,65 zł. Lecytyna Forte, /faktura Vat – k. 28/, w dniu 22 grudnia 2011r. – 52,89 zł. /Fluconazole/ /faktura Vat – k. 27/, 23,90 zł. / Rantudil Forte/ /faktura Vat – k. 29/, w dniu 17 grudnia 2011r. – 29,15 zł., /Biotropil/, 26,60 zł. / Afobam / /f aktura Vat – k. 26/, w dniu 24 stycznia 2012r. – 27,20 zł. / Afobam/ /faktura Vat – k. 28/.

Powódka nie korzystała z rehabilitacji oddechowej. /pisemna opinia biegłego sądowego z zakresu torakochirurgii M. G. – k. 127 odw./.

Powódka nie „funkcjonuje normalnie”. Obecnie kontakt z powódką jest utrudniony ze względu na stan neurologiczny i psychiczny. Powódka choruje na parkinsonizm i schizofrenię, zgłasza bóle brzucha, okresowe zwyżki temperatury ciała do 39 stopni. Samodzielnie nie wychodzi z mieszkania, rodzina wyprowadza ją na podwórze. Okresowo wymaga karmienia i pomocy w utrzymaniu higieny osobistej (korzysta z toalety, wymaga podprowadzenia, pomocy przy myciu). Po wypadku powódka stała się osobą niepełnosprawną, wymagającą pomocy w zakresie kontaktu z otoczeniem, prowadzenia gospodarstwa domowego i zakupów żywności, przyrządzania i spożywania posiłków, poruszania się i transportu, utrzymywania higieny osobistej i załatwiania potrzeb fizjologicznych. W okresie po operacji torakochirurgicznej stan zdrowia powódki uległ częściowej poprawie, zaś obecnie, od początku 2013r. ponownie uległ pogorszeniu, głównie z przyczyn neurologiczno- psychiatrycznych. U powódki utrzymuje się kamica żółciowa, poza tym ostatnio zdiagnozowano u niej wstępnie guz wątroby, wymagający kontynuacji diagnostyki i ewentualnego leczenia. / pisemna opinia biegłego sądowego z zakresu torakochirurgii M. G. wraz z opinią uzupełniającą – k. 127 odw., k. 176 – 176 odw./.

Obecnie powódka wymaga stałej, całodobowej opieki osób trzecich, ze względu na progresję parkinsonizmu i schizofrenii. Z punktu widzenia torakochirurga. w okresie powypadkowym, po powrocie do domu, powódka wymagała stałej pomocy osób trzecich w wymiarze czterech godzin na dobę przez dwa miesiące. Obecnie powódka wymaga stałej, całodobowej opieki osób trzecich z przyczyn pozachirurgicznych. /pisemna opinia biegłego sądowego z zakresu torakochirurgii M. G. – k. 128/.

Z punktu widzenia torakochirurga u powódki stwierdza się stały uszczerbek na zdrowiu wskutek przebytego złamania ośmiu prawych żeber (od III do X-go) z obecnością zniekształcenia klatki piersiowej, bez zmniejszenia pojemności życiowej płuc - wg punktu 58a Tabeli Uszczerbkowej w wymiarze 10% oraz wskutek przebytego złamania trzonu mostka, ze zniekształceniem - wg punktu 59 Tabeli Uszczerbkowej również w wymiarze 10%. Nadto u powódki występuje długotrwały uszczerbek na zdrowiu wskutek uszkodzenia tkanki płucnej skutkujący prawostronną odmą opłucnową, powikłaną ropniakiem opłucnej leczonym operacyjnie, bez niewydolności oddechowej per analogiam punktu 62 – 40%. /W treści tego punktu wymieniono ropień płuca, natomiast w żadnym miejscu Tabeli Uszczerbkowej nie jest wymieniony ropniak opłucnej - choroba o równym stopniu ciężkości co ropień płuca./ Łącznie uszczerbek na zdrowiu z przyczyn torakochirurgicznych wynosi 60 %. Przez stały lub długotrwały uszczerbek na zdrowiu rozumie się zaburzenia czynnościowe uszkodzonego organu, narządu lub układu spowodowane wypadkiem lub będące następstwem urazu - a nie sam fakt przebycia wypadku czy urazu. Za długotrwały uszczerbek na zdrowiu uważa się naruszenie sprawności organizmu, które powoduje upośledzenie czynności organizmu na okres przekraczający sześć miesięcy, mogące ulec poprawie. Za stały uszczerbek na zdrowiu uważa się takie naruszenie sprawności organizmu, które powoduje upośledzenie czynności organizmu nie rokujące poprawy. /pisemna opinia biegłego sądowego z zakresu torakochirurgii M. G. wraz z opinią uzupełniającą – k. 128 – 128 odw., k. 175 odw. /.

Rokowania na przyszłość, w zakresie przebytych chorób klatki piersiowej, zaistniałych powikłań oraz po przeprowadzonym operacyjnym leczeniu torakochirurgicznym, należy uznać za dość dobre /pisemna opinia biegłego sądowego z zakresu torakochirurgii M. G. – k. 128 odw./.

Aktualnie u powódki występuje uszkodzenie tkanki płucnej. Z przeważającym prawdopodobieństwem, graniczącym z pewnością należy przyjąć, że opisane w badaniu rentgenowskim zmiany w tkance płucnej stanowią następstwo przebytych obrażeń i powikłań powypadkowych w zakresie klatki piersiowej. U powódki wystąpiło ciężkie powikłanie przebytych obrażeń klatki piersiowej pod postacią ropniaka prawej jamy opłucnej. Z tego powodu powódka została poddana rozległemu zabiegowi operacyjnemu prawostronnej torakotomii i dekortykacji prawego płuca w dniu 9 stycznia 2012r. Skutki takiego zabiegu utrzymują się dożywotnio: powódka ma obecnie zarośniętą prawą jamę opłucnej, do 2013r. występowały stany zapalne miąższu płucnego, które mogą nawracać i prowadzić do wtórnych uszkodzeń miąższu płucnego. /pisemna opinia uzupełniająca biegłego sądowego z zakresu torakochirurgii M. G. – k. 174 odw./.

Mimo kilku hospitalizacji u powódki prawdopodobnie nie dokonano oceny wydolności wentylacji - w dokumentacji medycznej brak badania spirometrycznego, jednak opisy licznych badań rentgenowskich klatki piersiowej wystarczająco dokumentują rodzaj i ciężkość odniesionych przez powódkę obrażeń klatki piersiowej i ich powikłań. W obecnym stanie zdrowia powódki przeprowadzenie badania spirometrycznego nie będzie możliwe, gdyż do przeprowadzenia takiego badania wymagana jest współpraca ze strony badanego, na którą nie można liczyć ze strony powódki. /pisemna opinia uzupełniająca biegłego sądowego z zakresu torakochirurgii M. G. – k. 175 – 175 odw./.

Z punktu widzenia neurologa w wyniku przedmiotowego wypadku powódka nie doznała obrażeń układu nerwowego. /pisemna opinia biegłego sądowego z zakresu neurologii A. N. – k. 158/.

Z punktu widzenia neurologa nie było i nie ma potrzeby stosowania u powódki specjalnej diety, nie było i nie ma potrzeby stosowania suplementów diety typu Geriavit, Pharmaton, Vita Buerlecetin, Ginko Prim, Lecetyna Forte, nie były one zresztą zlecane przez neurologa. Nie było i nie ma potrzeby stosowania dodatkowych środków higieny. /pisemna opinia biegłego sądowego z zakresu neurologii A. N. – k. 158, 159/.

Z punktu widzenia neurologa istniały względne wskazania do stosowania leku Madopar z powodu rozpoznanego parkinsonizmu, lecz nie ma to związku z przedmiotowym wypadkiem - lek jest zresztą refundowany w formule „Ryczałt”. Pozostałe leki nie były zlecane przez neurologa. /pisemna opinia biegłego sądowego z zakresu neurologii A. N. – k. 159/.

U powódki występowały względne wskazania do stosowania leku Polvertic, powódka zgłaszała po wypadku zawroty głowy i jeśli lekarz nie uściślił pojęcia „zawroty głowy” /osoby z objawami parkinsonizmu mają trudności z utrzymaniem równowagi, co błędnie określają mianem zawrotów głowy/ mógł zlecić ten lek. / opinia uzupełniająca biegłego sądowego z zakresu neurologii A. N. - protokół rozprawy z dnia 06.11.2014r. – k. 249, czas nagrania – 00:05:42/

Z punktu widzenia neurologa nie ma związku przyczynowego pomiędzy wypadkiem a zdiagnozowanym u powódki parkinsonizmem. Z przeważającym prawdopodobieństwem parkinsonizm istniejący u powódki jest związany z niekorzystnym wieloletnim działaniem neuroleptyków (pemazyna) i ujawnił się przed wypadkiem. Parkinsonizm jest związany z przewlekłym leczeniem neuroleptykami, stosowanymi w przebiegu leczenia schizofrenii. Jest to niepożądany objaw po leczeniu choroby samoistnej, nie związany z urazem. Jest to parkinsonizm polekowy, który należy odróżnić od choroby Parkinsona. W dacie badania neurologicznego powódki parkinsonizm ulegał zmniejszeniu, w związku ze zmianą leków na schizofrenię, co również potwierdza diagnozę, że był to parkinsonizm polekowy. W przypadku powódki należy wykluczyć zbieg parkinsonizmu polekowego z chorobą Parkinsona, zwłaszcza, że po wprowadzeniu leków na chorobę Parkinsona nie nastąpiła poprawa, natomiast wystąpiła takowa po zmianie leków psychiatrycznych, związanych z leczeniem schizofrenii. Nie występowała też zależność między nasileniem parkinsonizmu polekowego u powódki a leczeniem podjętym w celu usunięcia skutków urazu doznanego na skutek przedmiotowego wypadku. / pisemna opinia biegłego sądowego z zakresu neurologii A. N. wraz z ustną opinią uzupełniającą – k. 159, protokół rozprawy z dnia 06.11.2014r. – k. 249, czas nagrania – 00:05:42/.

Z punktu widzenia neurologa powódka nie doznała długotrwałego lub trwałego uszczerbku na zdrowiu /pisemna opinia biegłego sądowego z zakresu neurologii A. N. – k. 159/.

Z punktu widzenia ortopedy u powódki obecnie rozpoznaje się: stan po urazie wielonarządowym, wadliwie wygojone złamanie głowy i szyjki ramiennej prawej z upośledzeniem funkcji barku prawego oraz wygojoną ranę płatową grzbietu stopy prawej z przeszczepami skórnymi, bez upośledzenia funkcji stawu skokowego i stopy. /pisemna opinia biegłego sądowego z zakresu ortopedii M. S. – k. 261/.

W zakresie narządu ruchu wypadek spowodował u powódki trwały uszczerbek na zdrowiu w wysokości 15 % wg pkt 104. Blizna pourazowa grzbietu stopy prawej nie powoduje sama w sobie upośledzenia funkcji stopy, dlatego z punktu widzenia biegłego ortopedy nie może stanowić o istnieniu trwałego uszczerbku na zdrowiu. /pisemna opinia biegłego sądowego z zakresu ortopedii M. S. wraz z opinią uzupełniającą – k. 262, k. 285/.

Rozmiar cierpień fizycznych jest osobistym odczuciem chorego, jednak w tym przypadku można przyjąć z dużą dozą prawdopodobieństwa, że przez okres 2-3 miesięcy po wypadku były one stopnia znacznego, następnie zmniejszając się /pisemna opinia biegłego sądowego z zakresu ortopedii M. S. – k. 262/.

Leczenie skutków urazów narządu ruchu ograniczyło się do stosowania unieruchomienia kończyny górnej prawej na chuście trójkątnej przez okres około jednego miesiąca, oraz do zabiegu operacyjnego rany płatowej grzbietu stopy prawej. Leczenie skutków urazu narządu ruchu występowało w postaci leczenia rehabilitacyjnego w roku 2012 i w roku 2014. W dostępnej dokumentacji lekarskiej brak jest adnotacji dotyczącej wizyt lekarskich z powodu skutków urazu. /pisemna opinia biegłego sądowego z zakresu ortopedii M. S. – k. 262 /. Q2

Z punktu widzenia ortopedy nie zachodziła konieczność stosowania specjalnej diety, suplementów diety, ani dodatkowych środków higieny i pielęgnacji. Z punktu widzenia ortopedy brak jest związku przyczynowego między doznanymi przez powódkę obrażeniami, a zażywanymi przez nią lekami poza lekiem Rantudil forte, którego stosowanie było uzasadnione. /pisemna opinia biegłego sądowego z zakresu ortopedii M. S. – k. 263/.

Skutki wypadku powodowały konieczność stosowania leków przeciwbólowvch przez okres 4-5 miesięcy, a ich koszt kształtował się w granicach 30 - 50 zł. miesięcznie. /pisemna opinia biegłego sądowego z zakresu ortopedii M. S. – k. 263/.

Powódka podjęła leczenie rehabilitacyjne w roku 2012 (listopad) i w roku 2014 (luty – marzec i czerwiec). Leczenie to było związane ze skutkami wypadku, co znajduje potwierdzenie w dokumentacji lekarskiej z Poradni (...)w O., gdzie powódka miała rehabilitowany bark prawy i prawą stopę. Leczenie to nie miało związku z chorobami samoistnymi /pisemna opinia biegłego sądowego z zakresu ortopedii M. S. wraz z opinią uzupełniającą – k. 263, k. 285; karty zabiegów rehabilitacyjnych k.85-85v.; k.267/.

Ortopedyczne skutki wypadku powodują niewielkie utrudnienia w czynnościach życiowych powódki. Powódka wymaga pomocy przy dźwiganiu większych ciężarów i ewentualnej pracy na wysokości. Z przyczyn ortopedycznych skutki wypadku powodowały konieczność pomocy osób trzecich w wymiarze sześciu godzin dziennie przez okres trzech miesięcy od daty wypadku, a następnie przez okres dwóch miesięcy w wymiarze dwóch godzin dziennie. /pisemna opinia biegłego sądowego z zakresu ortopedii M. S. – k. 263/.

Jeśli chodzi o narząd ruchu, stan zdrowia powódki jest utrwalony i nie należy oczekiwać istotnych zmian. Według oceny ortopedy wygojona rana płatowa grzbietu stopy prawej nie powoduje trwałego uszczerbku na zdrowiu /pisemna opinia biegłego sądowego z zakresu ortopedii M. S. – k. 263/.

Przedmiotowy wypadek spowodował także określone reperkusje w sferze zdrowia psychicznego powódki. Z punktu widzenia psychiatry cierpienia fizyczne i psychiczne powódki były znaczne. Ze względu na pogorszenie stanu psychicznego po wypadku powódka kontynuowała leczenie początkowo w Poradni(...), a od sierpnia 2013 leczy się w prywatnym gabinecie. Miesięczny koszt leczenia /wizyty, leki/ wynosi ok. 50 zł. Wizyty powinny odbywać się raz w miesiącu. Czasu trwania leczenia nie da się określić. /pisemna opinia biegłego sądowego z zakresu psychiatrii E. G. – k. 191/.

Z punktu widzenia psychiatry powódka nie ma potrzeby stosowania specjalnej diety, poza dotychczas stosowaną dietą cukrzycową. Stosowanie suplementów diety, zawierających witaminy, szczególnie z grupy B było wskazane, suplementacja witaminowa jest wskazana w trakcie leczenia neuroleptykami (np. Geriavit). Nie zachodziła potrzeba zakupu dodatkowych środków pielęgnacji. /pisemna opinia biegłego sądowego z zakresu psychiatrii E. G. – k. 191/.

Powódka stała się po wypadku bezradna życiowo, wymagająca stałej opieki innych osób, w szczególności wymaga pomocy i nadzoru w czynnościach dnia codziennego, a szczególnie nadzoru przy dawkowaniu i przyjmowaniu leków. Przyjmowany ostatnio przez powódkę lek Klozapol, ze względu na możliwość wywoływania zmian w obrazie białokrwinkowym krwi (leukopenia), wymaga monitorowania dawek i wykonywania badań morfologii krwi - przy stosowaniu przewlekłym, raz na 6 tygodni. /pisemna opinia biegłego sądowego z zakresu psychiatrii E. G. – k. 191/.

Należy przyjąć, że u osoby, która przed urazem leczyła się z powodu schizofrenii, utrwalone pogorszenie stanu psychicznego jest porównywalne ze stanem depresji popsychotycznej. Powódka jest apatyczna, wycofana, pozostaje w obniżonym nastroju, odczuwa zmęczenie i brak energii. Jest niezdolna do odczuwania radości, ma osłabioną pamięć, powolne i ospałe ruchy, powolną mowę. Ma trudności w podejmowaniu decyzji. Odczuwa liczne dolegliwości somatyczne, zaburzenia snu. Nadal ma lęki. Jej kontakty społeczne ograniczone są do najbliższej rodziny. Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności, obecność choroby psychicznej przed wypadkiem, stopień uszczerbku na zdrowiu z punktu widzenia psychiatry wynosi 25% przez analogię do punktu 10 b - pogorszenie stanu zdrowia w wyniku ciężkiego i przewlekłego stresu u osoby chorej na schizofrenię. Stwierdzony uszczerbek dotyczy wyłącznie następstw wypadku. Całościowy uszczerbek na zdrowiu wywołany chorobą psychiczną /w tym skutkami wypadku/ wynosi 50% /punkt 10b ujawnienie się psychozy w następstwie ciężkiego stresu, przez analogię/, z tego połowa przypada na samoistny postęp choroby psychicznej, połowa jest następstwem skutków wypadku /pisemna opinia biegłego sądowego z zakresu psychiatrii E. G. wraz z opinią uzupełniającą – k. 191, 211/.

Rokowania na przyszłość są ostrożne - zaburzenia są utrwalone, powódka wymaga systematycznego leczenia w celu zapobiegania nawrotom zaostrzeń psychotycznych. Wskazane jest stosowanie następujących leków: Bitropil - lek wspomagający ukrwienie mózgu, Pernazimum - lek psychotropowy, wskazany w leczeniu schizofrenii zależności od aktualnych objawów choroby i tolerancji leku (może nasilać objawy parkinsonizmu), Afobam - lek przeciwlękowy - wskazany, w zależności od aktualnych objawów choroby. Jeśli chodzi o Amitryptylinum - lek przeciwdepresyjny, wskazany w zależności od rodzaju depresji, lek starej generacji, obecnie jest niewskazany u powódki. /pisemna opinia biegłego sądowego z zakresu psychiatrii E. G. – k. 191/.

Powódka mieszka z synem i jego rodziną. W okresie pierwszych czterech dni po opuszczeniu szpitala, codziennie przebywała u niej córka. W późniejszym okresie, w ciągu kolejnych 3,5 tygodnia, córka zajmowała się powódką ok. 4h dziennie, pod nieobecność córki, powódką zajmował się mąż. W związku ze złamaniem żeber, jakikolwiek ruch sprawiał powódce ból. Nie była w stanie sama podnieść się z łóżka. W okresie pierwszych trzech tygodni po wyjściu ze szpitala powódka nie wstawała z łóżka i wymagała całodobowej opieki. Po upływie trzech tygodni zaczęła podejmować próby wstawania, początkowo przy pomocy krzesła, później przy pomocy kuli. Z uwagi na niesprawność prawej ręki, nie mogła oprzeć się na prawej kuli. /zeznania świadka K. G. – k. 108 odw., 109/.

Obecnie powódce pomaga córka oraz koleżanka córki, która przychodzi do powódki 4 razy w tygodniu na cztery godziny dziennie. Dzienny wymiar opieki nad powódką wynosi około 3 godzin dziennie. Opiekunka gotuje powódce obiady, sprząta, wspólnie robią zakupy. Powódka płaci jej 400 zł miesięcznie.

Powódka uzyskuje dochód z tytułu emerytury w kwocie 830 zł miesięcznie. Wynagrodzenie opiekunki opłaca ze środków wypłaconych jej dotychczas przez ubezpieczyciela. Powódka leczy się wyłącznie w ramach ubezpieczenia zdrowotnego. /zeznania powódki – protokół rozprawy z dnia 14.05.2015r. – k. 312, czas nagrania – 00:07:40/.

Po wypadku powódce drętwieje prawa noga, odczuwa bóle palca stopy, zmuszona jest nosić szerokie obuwie lub klapki. Powódka skarży się też na drętwienie prawej ręki i ból żeber. Przed wypadkiem miała problemy z szybkim chodzeniem, obecnie od czasu wypadku, powódka ma problem z rozpoczęciem chodu, jej krok jest posuwisty. Powódka odbyła trzy serie zabiegów rehabilitacyjnych, częściowo płatnych, w listopadzie 2012r. za 10 zabiegów raz dopłacała 200 zł, w lutym 2014r. - 150 zł. Po wypadku powódka podjęła leczenie neurologiczne. Nadal odczuwa objawy Parkinsonizmu, przed wypadkiem nie leczyła się na tę chorobę, po wypadku znacznie nasiliły się jej objawy. Powódka odczuwa lęk przed wejściem na ulicę, boi się przechodzić przez jezdnię. /zeznania powódki – protokół rozprawy z dnia 14.05.2015r. – k. 312, czas nagrania – 00:07:40, 00:12:30, rachunek za usługę rehabilitacyjną na kwotę 200 zł – k. 92, zeznania świadka K. G. – k. 108 odw./.

Po opuszczeniu szpitala powódka zażywała następujące leki: Celebrex /lek przeciwbólowy/, Fraxiparine w zastrzykach/ lek przeciwzakrzepowy/ , były to leki częściowo refundowane. Następnie zażywała Betaserc, Zaridal, Biofenig, Zemir / leki przeciwbólowe/, oraz z powodu zawrotów głowy - Polvertic i Gutron. Do natłuszczania rany na nodze powódka stosowała maść Alantan /zeznania świadka K. G. – k. 108 odw./.

Powódka nie stosowała po wypadku specjalnej diety /zeznania świadka K. G. – k. 108 odw./.

Powódka obecnie rzadko wychodzi z domu sama. Ma zaniki pamięci, jednak zachowuje orientację w terenie. Najbardziej doskwiera jej niesprawność ręki, której nie może unieść do góry. Przed wypadkiem powódka była sprawna fizycznie, mimo swoich chorób, radziła sobie dobrze w zakresie codziennych czynności - sama gotowała obiady i sprzątała. Obecnie wykonywanie tych czynności sprawia jej trudność. Członkowie rodziny poświęcają na pomoc powódce ok. 3 godzin dziennie. / zeznania świadka K. G. – k. 109/.

Stawka pełnej odpłatności za usługi opiekuńcze w dni powszednie na terenie miasta Ł. wynosiła: od lipca 2009r. do 30 czerwca 2013r. - 9,50 zł./h, zaś od lipca 2013r. do chwili obecnej – 11 zł./h. /pismo (...) k. 309/.

Powódka zgłosiła szkodę pozwanemu w dniu 12 czerwca 2012r. żądając wypłaty kwoty 80.000 zł. zadośćuczynienia oraz zwrotu kosztów leczenia, nie wskazując konkretnej kwoty żądanej z tego tytułu. Pismem z dnia 4 września 2012r. /które wpłynęło do pozwanego w dniu 11 września 2012r./ pełnomocnik powódki uzupełnił zgłoszenie szkody wzywając pozwane Towarzystwo do zapłaty na rzecz powódki zadośćuczynienia za doznaną krzywdę w wysokości 300.000 zł., oraz renty na zwiększone potrzeby w wysokości po 2.000 zł. za okres od 22 września 2011r. do 22 marca 2012r., a następnie, począwszy od 23 marca 2012r. - w kwocie po 1.000 zł miesięcznie. W ramach likwidacji szkody pozwany wypłacił na rzecz powódki kwotę 25.000 zł. tytułem zadośćuczynienia. /niesporne, zgłoszenie szkody z 12.06.2012r. – załączone akta szkodowe, uzupełnienie zgłoszenia szkody – k. 31 - 32 , pismo pozwanego z dnia 11.09.2012r. – k. 35/.

Dokonując ustaleń faktycznych Sąd oparł się na powołanych dowodach z dokumentów, z zeznań świadka K. G. i przesłuchania powódki, nie budzących wątpliwości co do ich zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy i przez strony nie kwestionowanych, oraz z opinii biegłych sądowych lekarzy, które w pełni wyjaśniły konieczne do rozstrzygnięcia kwestie.

Nie ulega wątpliwości, że dowód z opinii biegłych podlega ocenie przy zastosowaniu art. 233 § 1 k.p.c.- na podstawie właściwych dla jej przedmiotu kryteriów zgodności z zasadami logiki i wiedzy powszechnej, poziomu wiedzy biegłego, podstaw teoretycznych opinii, a także sposobu motywowania oraz stopnia stanowczości wyrażonych w niej wniosków (por. postanowienie SN z dnia 7 listopada 2000 r., I CKN 1170/98, OSNC 4/2001, poz. 64). Złożone w rozpoznawanej sprawie opinie biegłych sądowych - lekarzy specjalistów w swoich dziedzinach, odznaczają się pełną przydatnością dowodową w świetle powołanych kryteriów, zaś wszystkie, zgłaszane przez strony wątpliwości i zastrzeżenia do wniosków opinii, zostały wyczerpująco wyjaśnione w opiniach uzupełniających. Tym samym powołane opinie złożone w sprawie należało uznać za w pełni miarodajne dla poczynienia ustaleń faktycznych stanowiących podstawę rozstrzygnięcia.

Odnosząc się do wniosków poszczególnych opinii Sąd zwrócił uwagę na pewną sprzeczność opinii biegłego neurologa z opinią biegłego psychiatry w zakresie oceny związku przyczynowego między podjętym u powódki leczeniem w celu usunięcia skutków urazów doznanych w wypadku a nasileniem parkinsonizmu polekowego. Obaj specjaliści byli zgodni co do tego, że parkinsonizm u powódki ma charakter polekowy, jednak zdaniem biegłego psychiatry u powódki zachodzi pośredni związek między wypadkiem a zdiagnozowanym po wypadku parkinsonizmem - po wypadku bowiem pogorszyła się tolerancja neuroleptyków, które same przez się mogą wywoływać parkinsonizm. Natomiast w opinii biegłego neurologa nie występowała zależność między nasileniem parkinsonizmu polekowego u powódki a leczeniem podjętym w celu usunięcia skutków urazu doznanego na skutek przedmiotowego wypadku. W ocenie biegłego A. N., teza biegłego psychiatry, że po wypadku pogorszyła się tolerancja powódki na neuroleptyki, które wywoływały parkinsonizm polekowy, jest trudna do udowodnienia. Ostatecznie ustalenia w powyższym zakresie Sąd poczynił w oparciu o wnioski opinii biegłego neurologa, który - z uwagi na jego specjalizację oraz bogate doświadczenie w leczeniu choroby Parkinsona - w ocenie Sądu jest specjalistą najbardziej kompetentnym do dokonania oceny w powyższym zakresie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo zasługuje na uwzględnienie w znacznej części.

Podstawą odpowiedzialności sprawcy wypadku jest art. 436 § 1 k.c. w związku z art. 435 k.c. W oparciu o powołane przepisy samoistny posiadacz mechanicznego środka komunikacji poruszanego za pomocą sił przyrody, ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu, wyrządzoną komukolwiek przez ruch tego środka komunikacji, chyba że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności.

Źródłem odpowiedzialności strony pozwanej jest umowa obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody wyrządzone ich ruchem. Umowa taka podlega przepisom art. 805 - 828 Kodeksu cywilnego oraz ustawy z dnia 22 maja 2003r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych /tekst jedn. Dz. U. z 2013r. nr 950/.

Podstawę przypisania pozwanemu odpowiedzialności stanowi w szczególności art. 822 k.c. W § 1 przepis ten stanowi, że przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba, na rzecz której została zawarta umowa ubezpieczenia. Zgodnie z § 2 umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej obejmuje szkody, o których mowa w § 1, będące następstwem przewidzianego w umowie wypadku, który miał miejsce w okresie ubezpieczenia. W myśl zaś § 4 uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od zakładu ubezpieczeń.

Zgodnie z art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia. Stosownie do dyspozycji art. 35 ustawy ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych jest objęta odpowiedzialność cywilna każdej osoby, która kierując pojazdem mechanicznym w okresie trwania odpowiedzialności ubezpieczeniowej, wyrządziła szkodę w związku z ruchem tego pojazdu.

W analizowanym stanie faktycznym bez wątpienia spełnione zostały przesłanki odpowiedzialności, przewidziane przepisem art. 436 § 1 k.c., tj. wystąpienie szkody i istnienie związku przyczynowego pomiędzy ruchem pojazdu a szkodą, jakiej doznała powódka. Strona pozwana w niniejszej sprawie nie kwestionowała zasady swojej odpowiedzialności za skutki wypadku, jakiemu uległa powódka w dniu 22 września 2011r., przesądzonej wyrokiem karnym skazującym sprawcę M. K..

Przechodząc do analizy poszczególnych żądań pozwu, jeśli chodzi o żądanie zadośćuczynienia należy wskazać, iż, zgodnie z dyspozycją przepisu art. 445 § 1 k.c., w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia Sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Podstawą żądania zadośćuczynienia mogą być cierpienia fizyczne i psychiczne występujące oddzielnie bądź łącznie.

W przepisach obowiązującego prawa ustawodawca nigdzie nie sprecyzował sposobu ustalenia wysokości zadośćuczynienia, odwołując się do sędziowskiego uznania, opartego na całokształcie okoliczności sprawy. Przeprowadzona w ten sposób analiza konkretnego przypadku ma doprowadzić do wyliczenia „odpowiedniej sumy", to jest takiej kwoty, która odpowiada krzywdzie, ale nie jest wygórowana na tle stosunków majątkowych społeczeństwa.

Przez krzywdę należy rozumieć cierpienia fizyczne w postaci bólu i innych dolegliwości oraz cierpienia psychiczne polegające na ujemnych doznaniach przeżywanych w związku z cierpieniami fizycznymi i następstwami, zwłaszcza trwałymi lub nieodwracalnymi, uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia. Przy czym w pojęciu krzywdy mieszczą się nie tylko cierpienia fizyczne i psychiczne już doznane, ale również te, które mogą powstać w przyszłości (na tym polega całościowy charakter zadośćuczynienia). W orzecznictwie powszechnie przyjmuje się, że ocena rozmiarów krzywdy wymaga uwzględnienia nasilenia cierpień, długotrwałości choroby, rozmiaru kalectwa, trwałości następstw zdarzenia oraz konsekwencji uszczerbku na zdrowiu w dziedzinie życia osobistego i społecznego (patrz, np. wyrok SN z dnia 10 czerwca 1999 r., II UKN 681/98, opubl. OSNAP 16/00, poz. 626).

Badając odpowiedniość zadośćuczynienia pod kątem stosunków majątkowych społeczeństwa należy wziąć pod uwagę, że zadośćuczynienie ma przede wszystkim charakter kompensacyjny. Wobec tego jego wysokość nie może stanowić zapłaty sumy symbolicznej, lecz musi przedstawiać ekonomicznie odczuwalną wartość. Jednocześnie zadośćuczynienie powinno być utrzymane w rozsądnych granicach, nawiązując do warunków i przeciętnej stopy życiowej społeczeństwa. Wielkość zadośćuczynienia zależy od oceny całokształtu okoliczności sprawy, w tym rozmiaru doznanych cierpień, ich intensywności, trwałości, czy nieodwracalnego charakteru. Przy ustalaniu rozmiaru cierpień i ujemnych doznań psychicznych powinny być uwzględniane zobiektywizowane kryteria oceny, jednakże w relacji do indywidualnych okoliczności danego przypadku. Od osoby odpowiedzialnej za szkodę poszkodowany winien otrzymać sumę pieniężną, o tyle w danych okolicznościach odpowiednią, by mógł za jej pomocą zatrzeć lub złagodzić poczucie krzywdy i odzyskać równowagę psychiczną. Nie ma natomiast podstaw do uwzględnienia żądania w takiej wysokości, by przyznana kwota stanowiła ponadto, ze względu na swoją wysokość, represję majątkową (por. uchwała SN z dnia 8 grudnia 1973 roku, OSNCP 10/74 poz. 145).

Określając wysokość zadośćuczynienia w rozpoznawanej sprawie, Sąd wziął pod uwagę zakres cierpień fizycznych i psychicznych powódki będących jej udziałem w związku z doznanymi obrażeniami, a także, będące ich konsekwencją, ograniczenia w zakresie życia codziennego. Sąd wziął też pod uwagę fakt, iż w wyniku wypadku powódka doznała uszczerbku na zdrowiu, który łącznie, przy uwzględnieniu następstw torakochirurgicznych /60%, z czego jednak 40% stanowi uszczerbek długotrwały, tj. utrzymujący się powyżej 6 miesięcy/, ortopedycznych /15%/, oraz psychiatrycznych /25%/ wynosi 100 % , przy czym w 60 % - ach jest to uszczerbek trwały, a zatem nie rokujący poprawy.

Nadto, jak wynika z poczynionych w sprawie ustaleń, w związku z doznanymi obrażeniami, powódka odczuwała dolegliwości bólowe i dyskomfort psychiczny. Cierpienia fizyczne i psychiczne powódki związane były nie tylko ze skutkami urazu, rehabilitacją, ale także doznawanym bólem, koniecznością pobytu w szpitalu oraz początkowym unieruchomieniem. Dolegliwości bólowe utrzymują się u powódki do chwili obecnej. Po wypadku powódka stała się osobą niepełnosprawną, bezradną życiowo, wymagającą stałej opieki innych osób. Nadto, jak wynika z opinii biegłego psychiatry, u osoby, która przed urazem leczyła się z powodu schizofrenii, utrwalone pogorszenie stanu psychicznego jest porównywalne ze stanem depresji popsychotycznej. Powódka jest apatyczna, wycofana, pozostaje w obniżonym nastroju, odczuwa zmęczenie i brak energii. Jest niezdolna do odczuwania radości, ma osłabioną pamięć, powolne i ospałe ruchy, powolną mowę. Ma trudności w podejmowaniu decyzji. Odczuwa liczne dolegliwości somatyczne, zaburzenia snu. Nadal ma lęki, boi się wejść na ulicę, przechodzić przez jezdnię. Jej kontakty społeczne ograniczone są do najbliższej rodziny. Co więcej, rokowania na przyszłość są ostrożne - zaburzenia są utrwalone, powódka wymaga systematycznego leczenia w celu zapobiegania nawrotom zaostrzeń psychotycznych. Przed wypadkiem powódka – mimo swoich chorób – była osobą sprawną fizycznie i dobrze radziła sobie w zakresie codziennych czynności. Obecnie rzadko wychodzi z domu, ma zaniki pamięci, cały czas doskwiera jej niepełnosprawność ręki. Niewątpliwym jest, że na skutek przedmiotowego wypadku życie powódki w wielu aspektach uległo znaczącemu pogorszeniu.

Biorąc to wszystko pod uwagę, Sąd stanął na stanowisku, że adekwatne z punktu widzenia rozmiaru doznanej przez powódkę krzywdy będzie zadośćuczynienie w kwocie 170.000 zł. Biorąc pod uwagę okoliczność, że w toku postępowania likwidacyjnego wypłacono powódce z tytułu zadośćuczynienia, kwotę 25.000 zł, do zasądzenia pozostała należność w wysokości 145.000 zł.

W myśl art. 359 par.1 k.c. odsetki od sumy pieniężnej należą się tylko wtedy, gdy to wynika z czynności prawnej albo z ustawy, z orzeczenia sądu lub decyzji innego właściwego organu. W niniejszej sprawie źródłem roszczenia o odsetki jest przepis art. 481 par.1 k.c., zgodnie z którym dłużnik, który nie spełnia świadczenia w odpowiednim terminie dopuszcza się opóźnienia i wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego.

Stosownie do treści art. 455 k.c. roszczenie wierzyciela wobec dłużnika staje się wymagalne wraz z nadejściem terminu do spełnienia świadczenia. Jeżeli termin ten nie jest oznaczony, ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania.

Należy podkreślić, że roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym staje się wymagalne dopiero po wezwaniu dłużnika do wykonania świadczenia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 marca 1973 r. I CR 55/73, niepublikowane). Z charakteru świadczenia, którego wysokość ze swej istoty jest trudno wymierna i zależna od szeregu okoliczności związanych z następstwami zdarzenia szkodowego, wynika, że obowiązek jego niezwłocznego spełnienia powstaje po wezwaniu dłużnika i że od tego momentu należą się odsetki za opóźnienie.

Dłużnik ma obowiązek spełnić świadczenie pieniężne w chwili, gdy wskazana została jego wysokość i dopiero od tej chwili można mówić o „świadczeniu pieniężnym" w rozumieniu art. 481 k.c. Dla prawidłowego określenia daty początkowej płatności odsetek konieczne jest ustalenie, przy zastosowaniu zasad art. 481 § 1 k.c., jaka część ze zgłoszonych roszczeń była zasadna co do wysokości w dacie ich wymagalności. (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 19 września 1995 r., I ACr. 393/95, OSA 1995/9/66)

Należy w tym miejscu wskazać, że ubezpieczyciel winien zlikwidować szkodę w terminie 30 dni od dnia otrzymania zgłoszenia szkody. Jednak w przypadku, gdyby wyjaśnienie okoliczności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności albo wysokości świadczenia w tym terminie było niemożliwe, świadczenie powinno być spełnione w terminie 14 dni od dnia wyjaśnienia tych okoliczności (art. 14 ust.1 i 2 ustawy z dnia 22 maja 2003r., o ubezpieczeniach obowiązkowych (…), powołanej wyżej)

W rozpoznawanej sprawie powódka zgłosiła szkodę pozwanemu w dniu 12 czerwca 2012r. Pierwotnie domagała się tytułem zadośćuczynienia kwoty 80.000 zł. Pismem z dnia 4 września 2012r. /które wpłynęło do pozwanego w dniu 11 września 2012r./ pełnomocnik powódki uzupełnił zgłoszenie szkody wzywając pozwane Towarzystwo do zapłaty na rzecz powódki zadośćuczynienia za doznaną krzywdę w wysokości 300.000 zł. W pozwie strona powodowa domagała się odsetek od dnia 15 września 2012r. powołując się na okoliczność iż w zgłoszeniu szkody z dnia 11 września 2012r. wyznaczono pozwanemu na zapłatę termin trzydniowy. Przyjmując zatem za powódką, że termin na spełnienie świadczenia przez ubezpieczyciela należy liczyć od daty zgłoszenia szkody i roszczenia o zadośćuczynienie, co nastąpiło w dniu 12 czerwca 2012r., natomiast w dniu 11 września 2012r. wpłynęło pismo precyzujące jedynie wysokość żądania z tego tytułu, upływ trzydziestodniowego terminu do likwidacji szkody nastąpił w dniu 12 lipca 2012r., toteż w zakresie zapłaty zadośćuczynienia objętego żądaniem pozwu i pism rozszerzających roszczenie z tego tytułu, w kwocie uznanej za usprawiedliwioną wynikami postępowania dowodowego, pozwany pozostaje w opóźnieniu od dnia 15 września 2012r., tj. po upływie 3-dniowego terminu zakreślonego w toku postępowania likwidacyjnego w piśmie z dnia 11 września 2015r. i od tej daty należało zasądzić na rzecz powódki odsetki od zasądzonej kwoty zadośćuczynienia.

Nadto powódka domagała się zasądzenia odszkodowania w łącznej kwocie 7.215,74 zł., obejmujące zwrot poniesionych wydatków tj. kosztów leczenia, dojazdów do lekarzy, opieki osób trzecich, w okresie od daty wypadku tj. od 22 września 2011r. do 31 stycznia 2012r. Na powyższą wartość odszkodowania, w myśl twierdzeń pozwu, miałyby się składać następujące wydatki: koszty opieki osób trzecich – 2.902,25 zł., koszty przejazdów do szpitali i poradni – 2.563,49 zł., koszty specjalnego żywienia i witamin – 350 zł., dodatkowych środków higieny i pielęgnacji - 200 zł. oraz koszty leków w wysokości 300 zł miesięcznie.

Roszczenie powódki z tytułu odszkodowania znajduje podstawę w przepisie art. 444 § 2 k.c., zgodnie z dyspozycją którego, w razie uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty, a jeżeli zwiększyły się potrzeby poszkodowanego, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty. Renta z tytułu zwiększonych potrzeb dotyczy sytuacji, gdy w wyniku doznanej szkody istnieje konieczność ponoszenia wyższych kosztów utrzymania w zakresie usprawiedliwionych potrzeb w porównaniu do stanu sprzed wyrządzenia szkody. Chodzi o koszty stałej opieki ze strony innych osób, odpowiedniego wyżywienia, koszty konsultacji medycznych, leków, zabiegów rehabilitacyjnych oraz ewentualnie przygotowania do innego zawodu. Przyznanie tej renty nie jest uzależnione od wykazania, że poszkodowany zaspokaja powyższe potrzeby bowiem wystarczające jest samo ich istnienie, jako następstwo czynu niedozwolonego.

Jeśli chodzi o w/w żądanie, z tytułu odszkodowania w ocenie Sądu w okresie od dnia wypadku do 31 stycznia 2012r. (objętym żądaniem pozwu), w świetle powołanych wyżej ustaleń faktycznych, uwzględnieniu podlegały następujące, poniesione przez powódkę w związku ze skutkami przedmiotowego wypadku, należności:

1.  koszt zakupu suplementów diety, takich jak : Geriavit Pharmaton, Vita Buerlecithin, Ginko Prim oraz Lecytyna Forte, które stosowane były przez powódkę zgodnie ze wskazaniami przy wypisie ze szpitala i które – zgodnie z opinią biegłego sądowego M. G. – w okresie rekonwalescencji powódki należy uznać za uzasadnione. Koszt zakupu w.w. leków wyniósł, stosownie do przedłożonych przez powódkę rachunków – 166,45 zł. /w tym: 33 zł. /k. 25/ + 34,90 zł. + 69,90 zł. /k. 26/ + 28,65 zł. /k. 28/;

2.  koszt zakupu pieluchomajtek, w wysokości wynikającej z opinii biegłego torakochirurga tj. 120 zł.;

3.  koszt zakupu leków stosowanych przez powódkę z powodów chirurgicznych, tj. leku Fluconazole oraz Randutil Forte, co wynika z opinii biegłego M. G. jak i biegłego S. . Wydatki związane z zakupem w.w. leków stosownie do przedłożonych rachunków wyniosły 76,79 zł., w tym Fluconazole 52,89 zł. /k. 27/, Randutil Forte 23,90 zł. /k. 29/;

4.  koszt zakupu leków uznanych za wskazane do stosowania po wypadku przez biegłego sądowego psychiatrę, tj. Bitropil – 29,15 zł. / k. 26/ i Afobam – 26,60 zł. + 27,20 zł. /k. 26 i 28/; konieczność stosowania tych leków należy uznać za pozostającą w związku z przedmiotowym wypadkiem albowiem z opinii b. psychiatry wynika, że wypadek pogorszył dotychczasowe funkcjonowanie powódki;

5.  koszt zakupu leków przeciwbólowych – zgodnie z opinią biegłego sądowego lekarza ortopedy skutki wypadku powodowały konieczność stosowania leków przeciwbólowych przez okres 4 – 5 miesięcy /a zatem w analizowanym okresie/ a ich koszt kształtował się w granicach po 30 – 50 zł. miesięcznie, średnio zatem po 40 zł. Łączny wydatek z tego tytułu w okresie objętym żądaniem odszkodowania zamknął się zatem w kwocie 160 zł.;

6.  koszty opieki osób trzecich – jak wynika z opinii biegłego M. G., z punktu widzenia torakochirurga, przez pierwsze dwa miesiące powódka wymagała stałej pomocy osób trzecich w wymiarze czterech godzin na dobę. Z kolei ortopedyczne skutki wypadku powodowały konieczność pomocy osób trzecich w wymiarze sześciu godzin dziennie przez okres trzech miesięcy od daty wypadku, a następnie przez okres dwóch miesięcy w wymiarze dwóch godzin dziennie. Natomiast z opinii b. psychiatry wynika, że powódka wymaga stałej opieki innych osób, w szczególności wymaga pomocy i nadzoru w czynnościach dnia codziennego, zwłaszcza przy dawkowaniu i przyjmowaniu leków. W analizowanym okresie, objętym żądaniem odszkodowania, Sąd przyjął zakres niezbędnej powódce pomocy innych osób, przez okres pierwszych trzech miesięcy po wypadku, z tym, że do 27 października 2011r. powódka korzystała z pomocy wykwalifikowanego personelu szpitalnego, toteż koszty opieki należało liczyć od 27 października 2011r., – po sześć godzin dziennie, a następnie tj. od 23 grudnia 2011r. ( czyli po upływie 3 miesięcy od wypadku) – w wymiarze trzech godzin dziennie (z przyczyn ortopedycznych i psychiatrycznych łącznie, uznając że opieka z obu wskazań świadczona była w tym samym czasie, więc jej wymiar pokrywał się);

Mając na uwadze okresy hospitalizacji powódki /do dnia wypadku do 27 października 2011r. oraz od 2 do 18 stycznia 2012r. /, koszt niezbędnej powódce pomocy osób trzecich w poszczególnych okresach kształtował się następująco:

- w okresie od 27 października 2011r. do 22 grudnia 2011r. : 57 dni x 6 godzin dziennie x 9,50 zł./godz.– 3.249 zł.;

- w okresie od 23 grudnia 2011r. do 1 stycznia 2012r. : 10 dni x 3 godziny dziennie x 9,50 zł./godz. - 285 zł.;

- w okresie od 18 stycznia 2012r. do 31 stycznia 2012r. (tj. do końca okresu objętego żądaniem zasądzenia odszkodowania) : 14 dni x 3 godziny dziennie x 9,50 zł./godz. x 3 godziny dziennie – 399 zł.;

7.  koszty przejazdów do szpitali; w analizowanym okresie, należało uznać za dowiedzione przejazdy powódki ze Szpitala w Z., po zakończeniu leczenia podjętego bezpośrednio po wypadku, do jej miejsca zamieszkania w O. oraz dwa przejazdy na trasie z O. do T., odbyte w celu zawiezienia poszkodowanej do Szpitala w T. (w związku z jej hospitalizacją w styczniu 2012r.) i jej odebrania po wypisaniu; odległość na trasie : Z. – O. wynosi 15 km, a na trasie T. – O. wynosi 47 km, licząc zatem po 0,8358 zł. za 1 km., koszt podróży samochodem ze Z. do O. wyniósł kwotę 12,54 zł., a dwóch przejazdów na odcinku T. – O. : 78,60 zł. ( 47 km. x 2 x 0,8358 zł. za 1 km.)

Pozostałe, dochodzone w ramach żądania odszkodowania, kwoty, w świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego okazały się bezzasadne. W szczególności dotyczy do kosztów specjalnej diety, która w świetle opinii biegłych sądowych lekarzy różnych specjalności, nie była w przypadku powódki konieczna /poza tym, jak wynika z zeznań świadka K. G., powódka jej nie stosowała/ oraz kosztów dojazdów do placówek medycznych, innych niż uwzględnione, jako bezsporne przejazdy związane z dwiema hospitalizacjami, które należy uznać za nie udowodnione. Trudno bowiem uznać, że złożone do akt rachunki za zakup paliwa stanowią wystarczający dowód poniesienia takich kosztów w związku z wypadkiem powódki. Co więcej, na rozprawie w dniu 6 listopada 2014r. Sąd zobowiązał stronę powodową do złożenia w terminie 30 dni wykazu przejazdów powódki do placówek medycznych pozostających w związku przyczynowym z leczeniem urazów odniesionych na skutek wypadku za okres objęty pozwem, z wyszczególnieniem przebytej drogi w km oraz środka transportu, pod rygorem udzielenia informacji w trybie art. 233 par. 1 k.p.c., czemu strona powodowa, reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, nie sprostała.

Łącznie powyższe, zasadne i dowiedzione, wydatki /1 - 7/ w ramach dochodzonego odszkodowania, wyniosły kwotę 4.630,33 zł. , która podlega zasądzeniu na rzecz powódki tytułem zaspokojenia zgłoszonych z tego tytułu roszczeń.

Od dochodzonego odszkodowania powódka na żądała zasądzenia odsetek za opóźnienie w spełnieniu świadczenia.

Odnosząc się do roszczeń powódki, z tytułu miesięcznej renty na zwiększone potrzeby poczynając od lutego 2012r. i na przyszłość, wyniki postępowania dowodowego wskazują, że w poszczególnych okresach za zasadne należało uznać następujące wydatki:

- w okresie od 1 lutego 2012r. do 31 października 2012r.:

1.  miesięczne koszty pomocy osób trzecich w wymiarze trzech godzin dziennie : 30 dni x 3 godziny x 9,50 zł./godz. = po 855 zł.; wymiar niezbędnej powódce pomocy Sąd przyjął w oparciu o opinię biegłego psychiatry, z której wynika, ze powódka wymaga stałej opieki innych osób, w zw. z pogorszeniem jej funkcjonowania na skutek wypadku, którego następstwa nałożyły się na istniejące schorzenie natury samoistnej (schizofrenia), zeznania powódki oraz świadka K. G. , z których wynika, że pomoc świadczona powódce przez członków rodziny i opiekunkę wynosi ok. trzech godzin dziennie;

2.  koszt leków psychiatrycznych - stosowanych w celu zapobiegania nawrotom zaostrzeń psychotycznych, wywołanych skutkami wypadku- takich jak: Bitropil - lek wspomagający ukrwienie mózgu (cena za opakowanie wg rachunku ok. 30 zł.), Afobam - lek przeciwlękowy - wskazany, w zależności od aktualnych objawów choroby (cena za opakowanie wg rachunku ok. 27 zł.) i doraźnie przyjmowanych środków przeciwbólowych, w wysokości po 50 zł. miesięcznie;

3.  dodatkowo, w miesiącach : maj 2012r. i wrzesień 2012r., należało doliczyć koszty dojazdów na dwie udokumentowane wizyty w Poradni (...), mieszczącej się w T. (10 maja i 19 września 2012r. k. 86,126), po 78,60 zł. w każdym z tych miesięcy, licząc przejazd na trasie T. – O., w obie strony, czyli 94 km x 0,8353 zł./km.

Zwiększone wydatki powódki, w związku ze skutkami przedmiotowego wypadku, w okresie od 1 lutego do 31 października 2012r. wyniosły zatem po 905 zł. miesięcznie , z tym, że w miesiącach : maj i wrzesień 2012r. po 983,60 zł.

- w listopadzie 2012r. :

1.  miesięczne koszty pomocy osób trzecich w wymiarze trzech godzin dziennie : 30 dni x 3 godziny x 9,50 zł./godz. = 855 zł.;

2.  koszt leków w wysokości po 50 zł. miesięcznie;

3.  dopłata do rehabilitacji : 200 zł.;

4.  koszty dojazdów na rehabilitację z miejsca zamieszkania powódki w O. do siedziby Poradni w O. (ul. (...) – ul. (...)), na 10 zabiegów, w obie strony, łącznie 33,40 zł., licząc przejazd na trasie liczącej 2 km x 2 (w obie strony), czyli 4 km x 10 zabiegów x 0,8353 zł./km;

łącznie zwiększone wydatki powódki w listopadzie 2012r. wyniosły kwotę 1.138,40 zł.

- w okresie od 1 grudnia 2012r. do 30 czerwca 2013r. :

1.  miesięczne koszty pomocy osób trzecich w wymiarze trzech godzin dziennie – 30 dni x 3 godziny x 9,50 zł./godz. = 855 zł.

2.  koszt leków w wysokości po 50 zł miesięcznie;

Zwiększone wydatki powódki, w związku ze skutkami przedmiotowego wypadku, w okresie od 1 grudnia 2012r. do 30 czerwca 2013r. wyniosły zatem po 905 zł. miesięcznie

- w okresie od 1 lipca 2013r. /zmiana stawki za usługi opiekuńcze/ do 31 stycznia 2014r.:

1.  miesięczne koszty pomocy osób trzecich w wymiarze trzech godzin dziennie : 30 dni x 3 godziny x 11 zł./godz. = 990 zł. ;

2.  koszt leków w wysokości po 50 zł miesięcznie;

łącznie po 1.040 zł. miesięcznie.

- w lutym 2014r.:

1.  miesięczne koszty pomocy osób trzecich w wymiarze trzech godzin dziennie : 30 dni x 3 godziny x 11 zł./godz. = 990 zł.;

2.  koszt leków w wysokości po 50 zł. miesięcznie;

3.  dopłata do rehabilitacji – 150 zł.;

4.  koszty dojazdów na rehabilitację z miejsca zamieszkania powódki w O. do siedziby Poradni w O. (ul. (...) – ul. (...)), na 10 zabiegów, w obie strony, łącznie 33,40 zł., licząc przejazd na trasie liczącej 2 km x 2 (w obie strony), czyli 4 km x 10 zabiegów x 0,8353 zł./km;

łącznie zwiększone wydatki powódki w lutym 2014r. wyniosły kwotę 1.123,40 zł.

- w okresie od 1 marca 2014r. i na przyszłość:

1.  miesięczne koszty pomocy osób trzecich w wymiarze trzech godzin dziennie : 30 dni x 3 godziny x 11 zł./godz. = 990 zł. ;

2.  koszt leków w wysokości po 50 zł miesięcznie;

3.  dodatkowo, w miesiącu czerwcu 2014r., należało doliczyć koszty dojazdów na rehabilitację z miejsca zamieszkania powódki w O. do siedziby Poradni w O. w kwocie 33,40 zł., z tym, że brak jest dowodów poniesienia kosztów tej rehabilitacji, zaś powódka przyznała, że na zabiegi rehabilitacyjne dopłaciła raz 200 zł. (zaliczone za listopad 2012r. ) i raz 150 zł. (zaliczone za luty 2014r.)

Zwiększone wydatki powódki, w związku ze skutkami przedmiotowego wypadku, w okresie od 1 marca 2014r. i na przyszłość wyniosły zatem po 1.040 zł. miesięcznie , z tym, że w miesiącu czerwcu 2014r. 1.073,40 zł.

O odsetkach za opóźnienie w zapłacie zasądzonej na rzecz powódki miesięcznej renty orzeczono przyjmując datę wymagalności świadczenia liczoną po upływie 30 dni od zgłoszenia roszczenia z tego tytułu, co miało miejsce w piśmie, które wpłynęło do pozwanego ubezpieczyciela w dniu 11 września 2012r., tj. poczynając od 12 października 2012r., w zakresie rat wymagalnych w tej dacie i na przyszłość.

W pozostałej części powództwo podlegało oddaleniu, jako nieudowodnione i nadmiernie wygórowane.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 zd. 1 k.p.c., dokonując ich stosunkowego rozliczenia.

Postanowieniem z dnia 6 grudnia 2012 roku Sąd Okręgowy w Łodzi zwolnił powódkę od kosztów sądowych ponad kwotę 400 zł. każdorazowej należności / postanowienie k. 60/

W. P. poniosła koszty procesu w łącznej kwocie 5.017 zł., natomiast koszty procesu wyłożone przez pozwanego wyniosły łącznie 5.724,08 zł.

Ponieważ powódka wygrała sprawę w 56,4 %% (bowiem przyznane świadczenia, wyniosły łącznie: 161.604,05 zł. (przyjmując średnią wysokość zasądzonej renty miesięcznej na kwotę 997,81 zł.), zaś suma roszczeń, liczonych analogicznie, jak świadczeń zasądzonych, wyniosła 286.576 zł. (k.313)), w takim też stosunku, odpowiadającym kwocie 2.829,60 zł., przysługuje jej zwrot od pozwanego, faktycznie wyłożonych, kosztów procesu, na które złożyły się : 400 zł. - opłata sądowa od pozwu, 1.000 zł. – zaliczki na biegłych, 17 zł. – opłata skarbowa od pełnomocnictwa, 3.600 zł. – wynagrodzenie pełnomocnika, wg stawek minimalnych dla pierwotnej wartości przedmiotu sporu, tj. kwoty 82.000 zł. Natomiast stronie pozwanej, która wygrała proces w 43,6 %, przysługuje zwrot odpowiednio kwoty 2.495,70 zł., z poniesionych w łącznej wysokości 5.724,08 zł. kosztów procesu, obejmujących wydatki na koszty opinii biegłych w kwocie 2.124,08 zł. i wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 3.600 zł.

Różnica tych dwóch wielkości stanowi kwotę 333,90 zł. , którą Sąd, stosownie do przepisu art. 100 zd.1 k.p.c., zasądził na rzecz powódki od strony pozwanej, jako odpowiedzialnej, we wskazanym wyżej stosunku, ze wynik sporu.

W toku procesu, w związku ze zwolnieniem powódki od kosztów sądowych, powstały nieuiszczone koszty sądowe w łącznej wysokości 14.591,82 zł., obejmujące nieuiszczoną opłatę sądową od pozwu w wysokości 13.729 zł. (ustaloną po rozszerzeniu powództwa k.313) oraz wynagrodzenie biegłych sądowych. Obowiązkiem ich poniesienia, stosownie do dyspozycji art. 113 ust. 1 i 2 pkt 1 u.k.s.c., należało obciążyć strony, proporcjonalnie do tego w jakiej części każda z nich wygrała i odpowiednio – przegrała proces, co odpowiada kwocie 8.229,80 zł. obciążającej stronę pozwaną (która przegrała w 56,4%). Natomiast, w pozostałej części, stanowiącej kwotę 6.362 zł., obowiązek poniesienia kosztów procesu, tymczasowo wyłożonych przez Skarb Państwa, spoczywa na powódce, jako stronie przegrywającej w 43,6%.

Na podstawie art. art. 80 w zw. z art. 84 ust. 2 u.k.s.c., w pkt 7. wyroku, należało orzec o zwrocie na rzecz strony pozwanej kwoty stanowiącej różnicę między kosztami pobranymi, na poczet zaliczek z tytułu wynagrodzenia biegłych sądowych, a kosztami należnymi z tego tytułu.

Z/

Odpis wyroku wraz z odpisem uzasadnienia doręczyć powódce przez pełnomocnika

2015/06/01