Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 czerwca 2015 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Beata Łapińska

Protokolant sekr. sądowy Karolina Rudecka

po rozpoznaniu w dniu 3 czerwca 2015 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku M. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o emeryturę

na skutek odwołania M. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 11 czerwca 2014 r. sygn. (...)

1. zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje M. K. prawo do emerytury poczynając od dnia (...)

2. zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.
na rzecz M. K. kwotę 60 zł (sześćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt VU 5325/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 11 czerwca 2014 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił wnioskodawcy M. K. prawa do emerytury.

Od decyzji powyższej wnioskodawca odwołał się w dniu 26 czerwca 2014 roku. Wniósł o przyznanie żądanego prawa z uwagi na to, że przepracował wymagane 15 lat w warunkach szczególnych. Wskazał, że pracował w takich warunkach także w okresach od 1 października 1975 roku do 31 października 1979 roku w (...) z siedzibą w Ł. na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony oraz od 2 stycznia 1992 roku do 31 sierpnia 1996 roku w (...) w S. na stanowisku kierowcy autobusu.

W dniu 7 lipca 2014 roku ZUS ponownie odmówił wnioskodawcy przyznania prawa do emerytury, uwzględniając jednocześnie do stażu pracy w warunkach szczególnych okres od 1 października 1975 roku do 31 października 1979 roku.

ZUS wnosił o oddalenie odwołania w części dotyczącej zaliczenia do stażu pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia od 2 stycznia 1992 roku do 31 sierpnia 1996 roku.

Sąd Okręgowy ustalił co następuje:

M. K., urodzony w dniu (...) 1954 roku, złożył w dniu 2 czerwca 2014 roku wniosek o przyznanie emerytury.

(dowód: wniosek o emeryturę k. 1-4 w aktach ZUS)

Na dzień 1 stycznia 1999 roku skarżący udowodnił staż pracy wynoszący ponad 25 lat. Niekwestionowany przez ZUS okres zatrudnienia wnioskodawcy w szczególnych warunkach wynosił w dacie wydania zaskarżonej decyzji łącznie 9 lat i 4 miesiące (okres zatrudnienia od 1 września 1982 roku do 31 grudnia 1991 roku w (...) w S. na stanowisku kierowcy autobusu o liczbie miejsc powyżej 15). W toku postępowania w niniejszej sprawie ZUS zaliczył dodatkowo do pracy w warunkach szczególnych okres zatrudnienia od 1 października 1975 roku do 31 października 1979 roku w (...) z siedzibą w Ł. na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony. Ostatecznie niekwestionowany przez ZUS staż pracy w warunkach szczególnych wyniósł 13 lat, 3 miesiące i 28 dni.

Wnioskodawca nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego.

(okoliczności niesporne)

W okresie oraz od 1 września 1982 roku do 31 grudnia 1991 roku wnioskodawca był zatrudniony w (...) w S. na stanowisku kierowcy autobusu. Odnośnie wskazanego okresu zatrudnienia pracodawca wystawił wnioskodawcy świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych, w którym wskazał, że pracował on w takich warunkach na stanowisku kierowcy autobusu o liczbie miejsc powyżej 15 (wykaz A, Dział VIII, poz. 2 stanowiący załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze) i okres ten został zaliczony przez ZUS do pracy w warunkach szczególnych.

(dowód: świadectwo pracy k. 13, świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych k. 7 w aktach ZUS)

W okresie oraz od 2 stycznia 1992 roku do 31 sierpnia 1996 roku wnioskodawca był zatrudniony ponownie w (...) w S.. W świadectwach pracy ww. pracodawca wskazał, że wnioskodawca pracował w na stanowisku jako kierowca autobusu oraz robotnika do pracy lekkiej.

Poza świadectwem pracy odnośnie okresu zatrudnienia od 2 stycznia 1992 roku do 31 sierpnia 1996 roku pracodawca wskazał, że wnioskodawca pracował na stanowisku pracy kierowcy i robotnika do prac lekkich w umowie o pracę z dnia 2 stycznia 1992 roku oraz angażu z dnia 7 września 1993 roku. Z pozostałych angażach zawartych w aktach osobowych wnioskodawcy z dnia 25 marca 1992 roku, 23 czerwca 1992 roku, 14 maja 1993 roku, 21 lutego 1994 roku, 1 marca 1994 roku, 12 grudnia 1994 roku, 7 sierpnia 1995 roku, 4 września 1995 roku, 1 października 1995 roku wynika, że pracował on na stanowisku kierowcy.

(dowód: świadectwa pracy k. 13, 15 w aktach ZUS, umowa o pracę, angaże w aktach osobowych wnioskodawcy)

W okresie od 2 stycznia 1992 roku do 31 sierpnia 1996 roku, podobnie jak wcześniej w okresie od 1 września 1982 roku do 31 grudnia 1991 roku, wykonywał w (...) w S. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, prace na stanowisku kierowcy autobusu o liczbie miejsc powyżej 15. W ramach wykonywanych obowiązków wnioskodawca woził autobusem dzieci z okolicznych wiosek do szkół w S., T., S. i N.. W ciągu tygodnia wnioskodawca miał codziennie 3 dowozy i 3 odwozy dzieci, a w soboty i niedziele przewoził autobusem zespoły artystyczne. W ww. okresie wnioskodawca nie pracował w ramach zawartej umowy o pracę jako robotnik pracy lekkiej.

(dowód: zeznania świadków J. K. k. 32 odwrót i A. Z. k. 32 odwrót, zeznania wnioskodawcy k. 33 w zw. z k. 32 w aktach sprawy)

W okresie od 2 stycznia 1992 roku do 31 sierpnia 1996 roku wnioskodawca zawierał ze (...) w S. umowy zlecenia, w ramach których zajmował się zaopatrzeniem w niezbędne artykuły stołówki szkolnej. Czynności wykonywane w ramach umowy zlecenia były niezależne od obowiązków wykonywanych przez wnioskodawcę jako pracownika.

(dowód: umowy zlecenia w aktach osobowych wnioskodawcy)

(...) w S.. nie wystawiła wnioskodawcy świadectwa pracy w warunkach szczególnych odnośnie okresu zatrudnienia od 2 stycznia 1992 roku do 31 sierpnia 1996 roku.

(okoliczność niesporna)

Przy zaliczeniu do pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia od 2 stycznia 1992 roku do 31 sierpnia 1996 roku, staż pracy wnioskodawcy w takich warunkach, łącznie z okresami niekwestionowanymi przez organ rentowy, wynosi więcej niż 15 lat.

(okoliczność niesporna)

Sąd Okręgowy zważył i ocenił co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2013r., poz. 1440 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku, będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1 (tj. poniżej 65 lat dla mężczyzn). Ustęp 4 art. 32 stanowi zaś, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych.

Stosownie do art. 184 ust. 1 wskazanej wyżej ustawy ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 roku) osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy – w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem (ust. 2).

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało zatem rozpoznać w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem. Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1.  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2.  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia). Należy dodać, że warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku pracy nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy, ale stale wykonuje prace o jakich mowa w rozporządzeniu (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 listopada 2000 roku, II UKN 39/00, OSNAP 2002/11/272).

Okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy. Brak takiego świadectwa nie wyklucza jednak dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego. Stanowisko takie wielokrotnie zajmował również Sąd Najwyższy, który między innymi w wyroku z dnia 2 lutego 1996 roku, II URN 3/95, OSNAP 1996/16/239 stwierdził, że w postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokości mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego. Ograniczenia dowodowe zawarte w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49 ze zm.), obecnie rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. Nr 237, poz. 1412), dotyczą wyłącznie postępowania przed tymi organami.

Spór pomiędzy stronami, w związku z zarzutami podniesionymi przez wnioskodawcę w odwołaniu, ograniczał się do faktu, czy ma on wymagany 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach. Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu, a jednocześnie nie budzi żadnych wątpliwości – wnioskodawca ma wymagany okres zatrudnienia, to jest 25 lat, w dniu (...) 2014 roku ukończył 60 lat i nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego.

Dokonując ustaleń w zakresie rodzaju prac wykonywanych przez wnioskodawcę w okresie od 2 stycznia 1992 roku do 31 sierpnia 1996 roku w (...) w S. Sąd oparł się na zeznaniach świadków J. K. i A. Z. oraz zeznaniach wnioskodawcy. Zeznania te zasługują na wiarę, gdyż są spójne i wzajemnie się uzupełniają. Organ rentowy nie przedstawił zaś w toku postępowania żadnych dowodów, które pozwoliłyby na podważenie ich wiarygodności.

Z zeznań powyższych wynika, jakie konkretnie prace wnioskodawca wykonywał i w jakim wymiarze czasu pracy pracował.

Będąc zatrudnionym w (...) w S. wnioskodawca w okresie od 2 stycznia 1992 roku do 31 sierpnia 1996 roku pracował w pełnym wymiarze czasu pracy jako kierowca autobusu. W ramach wykonywanych obowiązków wnioskodawca woził autobusem dzieci z okolicznych wiosek do szkół w S., T., S. i N.. W ciągu tygodnia wnioskodawca miał codziennie 3 dowozy i 3 odwozy dzieci, a w soboty i niedziele przewoził autobusem zespoły artystyczne. Innych czynności, w tym w szczególności obowiązków robotnika pracy lekkiej wnioskodawca nie wykonywał.

W świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego nie budzi żadnych wątpliwości, że wnioskodawca wykonywał w spornym okresie zatrudnienia stale i w pełnym wymiarze czasu pracy prace wymienione w Wykazie A, Dziale VIII pkt 2 stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku, tj. prace kierowcy autobusów o liczbie miejsc powyżej 15.

Bez wpływu na powyższe ustalenia pozostaje okoliczność, że wnioskodawca w spornym okresie wykonywał na rzecz pracodawcy czynności związane z zaopatrzeniem w niezbędne artykuły stołówki szkolnej. Czynności te, jak wynika z analizy akt osobowych, były bowiem wykonywane przez wnioskodawcę w ramach umów zlecenia i były wykonywane niezależne od obowiązków, które wykonywał jako pracownik w ramach stosunku pracy łączącego go ze (...) w S..

Podkreślić należy, iż adnotacje z których wynika, że w (...) w S. wnioskodawca pracował również jako robotnik do prac lekkich pracodawca zawarł jedynie w świadectwie pracy, umowie o pracę z dnia 2 stycznia 1992 roku oraz angażu z dnia 7 września 1993 roku. Z pozostałych angażach zawartych w aktach osobowych wnioskodawcy z dnia 25 marca 1992 roku, 23 czerwca 1992 roku, 14 maja 1993 roku, 21 lutego 1994 roku, 1 marca 1994 roku, 12 grudnia 1994 roku, 7 sierpnia 1995 roku, 4 września 1995 roku, 1 października 1995 roku wynika zaś jednoznacznie, że pracował wyłącznie na stanowisku kierowcy. Adnotacje te, jak wykazało przeprowadzone postępowanie dowodowe, były sprzeczne z czynnościami wykonywanymi faktycznie przez wnioskodawcę. Nie powinno zaś budzić wątpliwości, że o zakwalifikowaniu danej pracy do prac wykonywanych w warunkach szczególnych decyduje nie nazwa stanowiska pracy, a rodzaj wykonywanych czynności (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 14 września 2007 roku, III UK 27/07, OSNP 2008/21-22/325; z dnia 19 września 2007 roku, III UK 38/07, OSNP 2008/21-22/329; z dnia 6 grudnia 2007 roku, III UK 66/07, LEX nr 483283; z dnia 22 stycznia 2008 roku, I UK 210/07, OSNP 2009/5-6/75 i z dnia 24 marca 2009 roku, I PK 194/08, LEX nr 528152).

W związku z tym, że wykazane przez wnioskodawcę okresy pracy w warunkach szczególnych wynoszą więcej niż 15 lat, stwierdzić należało, iż spełnia on wszystkie wymagane prawem warunki do uzyskania prawa do emerytury zgodnie z art. 32 ust. 1 w zw. z art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Z tych też względów, Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w punkcie „1” sentencji.

Rozstrzygnięcie w przedmiocie obowiązku zwrotu kosztów zastępstwa procesowego znajduje uzasadnienie w treści art. 98 k.p.c. oraz przepisów § 11 ust. 2 w zw. § 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jedn. Dz. U. z 2013r., poz. 490).