Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 czerwca 2015 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach

V Wydział Karny Ośrodek Zamiejscowy w Rybniku

w składzie:

Przewodniczący: SSO Jacek Myśliwiec

Sędziowie: SR (del.) Katarzyna Gozdawa-Grajewska (spr.)

SO Sławomir Klekocki

Protokolant: Agnieszka Szafoni

w obecności Magdaleny Szymańskiej Prokuratora Prokuratury Okręgowej

po rozpoznaniu w dniu 18 czerwca 2015 r.

sprawy: S. S. (1) /S./

syna M. i J.

ur. (...) w W.

oskarżonego o przestępstwo z art. 288 §1 kk

na skutek apelacji, wniesionej przez prokuratora oraz oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Wodzisławiu Śląskim

z dnia 13 stycznia 2015r. sygn. akt II K 476/14

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

- w pkt 1 podwyższa orzeczoną karę pozbawienia wolności do 3 (trzech) miesięcy,

- w pkt 3 jako podstawę wymiaru kary łącznej wskazuje art. 91§2 kk,

- uchyla rozstrzygnięcie o środku karnym zawarte w pkt 6;

II. w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

III.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adwokata A. K. kwotę
420,00 złotych (czterysta dwadzieścia złotych) oraz 23% podatku VAT w kwocie 96,60 złotych (dziewięćdziesiąt sześć złotych sześćdziesiąt groszy), łącznie kwotę 516,60 złotych (pięćset szesnaście złotych sześćdziesiąt groszy) tytułem zwrotu kosztów obrony z urzędu w postępowaniu odwoławczym;

IV.  zwalnia oskarżonego od ponoszenia kosztów postępowania odwoławczego, obciążając nimi Skarb Państwa.

Sygn. akt. V.2 Ka 159/15

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Wodzisławiu Śląskim w sprawie II K 476/14 wyrokiem z dnia 13 stycznia 2015r. uznał oskarżonego S. S. (1) za winnego występku z art. 288 § 1 kk polegającego na tym, że w dniu 20 kwietnia 2014r. w W. na oś. 1 M. (...) w lokalu G. działając umyślnie poprzez przewracanie i rzucanie dokonał zniszczenia dwóch krzeseł wartości 300 zł. oraz poprzez uderzenie pięścią i wybicie trzech szyb dokonał zniszczenia drzwi w palarni wartości 300 zł w wyniku czego powstały straty o łącznej wartości 600 zł na szkodę L. S. i za ten czyn wymierzył oskarżonemu karę 2 miesięcy pozbawienia wolności. Nadto uznał oskarżonego za winnego popełnienia w ramach ciągu przestępstwa czterech występków z art. 244 kk polegających na tym, że:

-w dniu 20 kwietnia 2014r. w W. na os. (...) poprzez przebywanie w lokalu G. nie zastosował się do orzeczonego przez Sąd Rejonowy w Wodzisławiu Śląskim sygn. akt. II K 212/13 obowiązku powstrzymywania się od przebywania w tym miejscu,

-w dniu 29 marca 2014r. w W. na os. (...) poprzez przebywanie w lokalu G. nie zastosował się do orzeczonego przez Sąd Rejonowy w Wodzisławiu Śląskim sygn. akt. II K 212/13 obowiązku powstrzymywania się od przebywania w tym miejscu,

-w dniu 24 maja 2014r. w W. na os. (...) poprzez przebywanie w lokalu G. nie zastosował się do orzeczonego przez Sąd Rejonowy w Wodzisławiu Śląskim sygn. akt. II K 212/13 obowiązku powstrzymywania się od przebywania w tym miejscu,

-w dniu 24 czerwca 2014r. w W. na os. (...) poprzez przebywanie w lokalu G. nie zastosował się do orzeczonego przez Sąd Rejonowy w Wodzisławiu Śląskim sygn. akt. II K 212/13 obowiązku powstrzymywania się od przebywania w tym miejscu.

Za ten ciąg przestępstw na podstawie art. 244 kk w zw. z art. 91 § 1 kk Sąd Rejonowy skazał oskarżonego na karę 3 miesięcy pozbawienia wolności.

Na podstawie art. 85 kk i art. 86 § 1 kk Sąd Rejonowy połączył orzeczone w pkt. 1-2 kary pozbawienia wolności i w ich miejsce wymierzył mu karę łączną 4 miesięcy pozbawienia wolności. Na podstawie art. 46 § 1 kk zaliczył oskarżonemu na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności okres zatrzymania w dniach od 20 kwietnia 2014r. do 21 kwietnia 2014r., od 24 maja 2014r. do 26 maja 2014r. oraz od 24 czerwca 2014r. do 26 czerwca 2014r. przyjmując, iż jeden dzień rzeczywistego pozbawienia wolności jest równy jednemu dniowi kary pozbawienia wolności. Natomiast na podstawie art. 41 a § 2 kk w ramach środka karnego zobowiązał oskarżonego przez okres 5 lat do powstrzymywania się od przebywania w lokalu (...) mieszczącym się w W. przy os. (...)

Sąd zasądził na rzecz adwokata A. K. koszty nieopłaconej obrany prawnej świadczonej oskarżonemu i zwolnił oskarżonego od obowiązku ponoszenia kosztów sądowych.

Powyższy wyrok został zaskarżony w całości przez Prokuratora na niekorzyść oskarżonego.

Powołując się na przepis art. 438 pkt. 1 k.p.k. wyrokowi temu zarzucił:

-obrazę art. 53 § 1 kk kpk poprzez jego niezastosowanie przy wymierzaniu kary oskarżonemu za przypisany mu czyn z art. 288 § 1 kk którego zastosowanie jest obligatoryjne przy wymierzaniu kary przez Sąd, konsekwencją czego wymierzona została oskarżonemu kara za przypisany mu czyn z tego przepisu ustawy karnej poniżej przewidywanej przez ustawę granicy, a to w wymiarze 2 miesięcy pozbawienia wolności , podczas gdy przepis art. 288 § 1 kk przewiduje karę w granicach od 3 miesięcy pozbawienia wolności do 5 lat pozbawienia wolności, tym samym sąd dopuścił się również obrazy przepisu prawa materialnego a to art. 288 § 1 kk,

-obrazę przepisu prawa materialnego a to art. 91 § 2 kk poprzez jego niepowołanie w podstawie prawnej wymierzonej oskarżonemu kary łącznej oraz obrazę przepisów prawa materialnego, a to art. 85 kk i art. 86 § 1 kk poprzez ich powołanie w podstawie prawnej wymierzonej oskarżonemu kary łącznej , w sytuacji gdy z ustaleń faktycznych poczynionych przez sąd w sprawie w sposób jednoznaczny wynika że oskarżonemu zostało przypisane popełnienie ciągu przestępstw i innego przestępstwa przed nieprawomocnym wyrokiem, co powoduje że powołana przez Sąd podstawa prawna wymierzonej oskarżonemu kary łącznej nie odzwierciedla ustaleń faktycznych sad tj. że w sprawie doszło do zbiegu przestępstwa z ciągiem przestępstw.

-obrazę przepisu prawa materialnego a to art. 41a § 1 kk poprzez jego zastosowanie przy wymierzaniu kary oskarżonemu za przypisane mu przestępstwa i wymierzenie mu środka karnego w postaci zobowiązania go przez okres 5 lat do powstrzymywania się od przebywania w lokalu (...) mieszczącym się w W. w sytuacji gdy przepis ten nie znajdował zastosowania , gdyż oskarżonemu nie zostało przypisane popełnienie przestępstw wymienionych w tym przepisie, a których przypisanie warunkuje możliwość wymierzenia prze Sąd środka karnego wskazanego w tym przepisie ustawy karnej.

Podnosząc powyższy zarzut Prokurator wnosił o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Z wyrokiem nie zgodził się również oskarżony. Zaskarżył wyrok w części dotyczącej orzeczenia o karze. Zarzucił wyrokowi rażącą niewspółmierną surowość orzeczonej kary 4 miesięcy pozbawienia wolności. Wyraził wolę podjęcia leczenia odwykowego i wniósł o znaczne złagodzenie wymierzonej kary bądź przez jej obniżenie bądź zamianą na karę łagodniejszą rodzajowo.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Tylko apelacja Prokuratora w całości zasługuje na uwzględnienie, a stawiane zaskarżonemu orzeczeniu zarzuty obrazy przepisów prawa materialnego, które miały wpływ na treść wyroku, są zasadne.

Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił stan faktyczny w niniejszej sprawie, prawidłowo także zakwalifikował przypisane oskarżonemu występki. Sąd I instancji błędnie jednak wymierzył oskarżonemu za pierwszy z przypisanych mu występków karę pozbawienia wolności poniżej dolnego progu ustawowego zagrożenia. Występek z art. 288 § 1 kk zagrożony jest przecież karą pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Zatem wymierzenie kary 2 miesiące pozbawienia wolności stanowiło obrazę zarówno art. 53 kk , który stanowi że sąd może wymierzyć karę według własnego uznania ale w granicach przewidzianych przez ustawę , jak i samego art. 288 § 1 kk. W niniejszym przypadku bez wątpienia najniższą z kar jaką mógł orzec Sąd Rejonowy za przestępstwo z art. 288 § 1 kk była kara 3 miesięcy pozbawienia wolności. Ponieważ Sąd Rejonowy w pisemnych motywach wyroku przyznał się do pomyłki przy wymiarze kary i wskazał, że jego intencją było wymierzenie oskarżonemu kary 3 miesięcy pozbawienia wolności Sąd Okręgowy dokonał korekty w tym zakresie i podwyższył oskarżonemu orzeczoną za występek z art. 288 § 1 kk karę pozbawienia wolności do 3 miesięcy. Kara w takim wymiarze uwzględnia stopień winy oskarżonego oraz stopień społecznej szkodliwości przypisanego oskarżonemu czynu. Wdroży także oskarżonego do przestrzegania porządku prawnego.

Słusznym był również zarzut Prokuratora obrazy prawa materialnego, a to art. 91 § 2 kk. Wykładnia przepisu z art. 85 k.k. musi być dokonywana łącznie z wykładnią art. 91 § 1 k.k. z punktu widzenia elementów określających zakres zastosowania instytucji zbiegu przestępstw oraz ciągu przestępstw. Nie zachodzi więc taka sytuacja, w której jeden stan faktyczny obejmujący kilka popełnionych przez tego samego sprawcę przestępstw może podpadać jednocześnie pod art. 85 i następne i art. 91 k.k. Oczywiste jest, że skoro art. 85 k.k. określa zasady orzekania kary łącznej w przypadku, gdy sprawca popełnił przypisane mu przestępstwa w ich realnym zbiegu, a art. 91 § 2 k.k. dotyczy sytuacji, w której sprawca popełnił w warunkach określonych w art. 85 k.k. dwa lub więcej ciągów przestępstw określonych w § 1 art. 91 k.k. lub ciąg przestępstw oraz inne przestępstwo, to powołanie w podstawie prawnej wymiaru kary łącznej art. 85 k.k. jest wadliwe. (Tak np. Sąd Apelacyjny w Szczecinie w wyroku II AKa 115/14 z dnia 2014-06-25 LEX nr 1504464)

Stąd też jako podstawę wymiaru kary łącznej orzeczonej w pkt. 3 wskazać należało art. 91 § 2 kk. Sąd Okręgowy dokonał zmiany w tym zakresie.

Na uwzględnienie zasługiwał również trzeci z zarzutów apelacji Prokuratora. Sąd Rejonowy bowiem w oczywisty sposób obraził art. 41 a § 1 kk. Przepis ten wskazuje w enumeratywny sposób w jakich sytuacjach ten środek karny może zostać wymierzony. Nastąpić to może tylko w razie skazania za przestępstwo przeciwko wolności seksualnej lub obyczajowości na szkodę małoletniego lub inne przestępstwo przeciwko wolności oraz w razie skazania za umyślne przestępstwo z użyciem przemocy w tym przemocy przeciwko osobie najbliższej. S. S. (1) nie przypisano dopuszczenia się któregokolwiek z tych przestępstw. Stąd też środek karny wymierzony przez Sąd Rejonowy w pkt. 6 został niezasadnie i dlatego Sąd Okręgowy był zobligowany uchylić rozstrzygniecie w tym zakresie.

Na nieuwzględnienie zasługiwała natomiast apelacja wniesiona przez oskarżonego.

Nie ma absolutnie racji oskarżony zarzucając wyrokowi rażącą niewspółmierność orzeczonej kary. Jak wielokrotnie podkreślano już w doktrynie i orzecznictwie, kara rażąco surowa to taka, której niewspółmierność wręcz „rzuca się w oczy”, kara nie do zaakceptowania, nieodpowiadająca kryteriom jej wymiaru określonym w treści art. 53 k.k., a w społecznym i indywidualnym odczuciu niesprawiedliwa, niedostosowana do stopnia zawinienia i społecznej szkodliwości czynu. Z taką sytuacją nie mamy do czynienia w przypadku oskarżonego S. S. (1). Jak słusznie wskazuje Sąd Rejonowy, oskarżony to sprawca niepoprawny, o czym świadczy sposób jego życia przed popełnieniem przypisanych mu czynów i ośmiokrotna jego wcześniejsza karalność. Po popełnieniu przestępstw oskarżony nie starał się naprawić wyrządzonych szkód. Rozważając o karze odpowiedniej dla oskarżonego, Sąd I instancji wziął pod uwagę wszelkie okoliczności sprawy i nie znalazł takich, które przemawiałyby za zastosowaniem względem oskarżonego dobrodziejstwa art. 58 § 3 kk, czy instytucji warunkowego zawieszenia kary pozbawienia wolności. Stopień społecznej szkodliwości czynów oraz stopień zawinienia jest wysoki. Sąd I instancji trafnie zwrócił także na fakt, iż oskarżony w ewidentny sposób ignorował orzeczenie sadowe wydane w sprawie II K 212/13 a także zlekceważył fakt, iż wspomnianym wyrokiem Sąd Rejonowy dał mu szansę i warunkowo zawiesił mu wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności. Mimo warunkowego zawieszenia orzeczonej kary i zakazie przebywania w lokalu (...) oskarżony dopuszczał się kolejnych przestępstw w tym miejscu. Sąd Rejonowy ustalając wymiar kary nie pominął także warunków i właściwości osobistych oskarżonego, który prowadzi nieustylizowany tryb życia, nie ma stałej pracy, nadużywa alkoholu, nie ma wykształcenia. Powyższe okoliczności wraz z uprzednią karalnością świadczą o dużym stopniu demoralizacji oskarżonego co prawidłowo ustalił Sąd Rejonowy. Mimo takich okoliczności obciążających Sad Rejonowy i tak potraktował oskarżonego wyjątkowo łagodnie wymierzając mu karę zarówno za przestępstwo z art. 288 § 1 kk jak i przypisany mu ciąg przestępstw z art. 244 kk w dolnych granicach ustawowego zagrożenia. Wymierzona kara łączna również jest wyważona i nie razi swą surowością.

W całości podzielić należy rozważania Sądu Rejonowego na temat konieczności orzeczenia wobec oskarżonego kary pozbawienia wolności o charakterze bezwzględnym. Słuszne są w tym kontekście stwierdzenia Sądu meriti, że tylko kara najsurowszego rodzaju w rozmiarze orzeczonym w wyroku, w realiach rozpoznawanej sprawy spełni swe funkcje zarówno w zakresie prewencji indywidualnej oraz generalnej. Kara powinna realizować cele w zakresie społecznego jej oddziaływania oraz cele zapobiegawcze i wychowawcze w stosunku do oskarżonego. Kara, aby być słuszną i sprawiedliwą, powinna uwzględniać we właściwej proporcji oba wskazane wyżej aspekty. Dlatego prawidłowo orzekł Sąd Rejonowy karę łączną w wymiarze 4 miesięcy pozbawienia wolności.

Nie istniała także podstawa do założenia tezy, że kara z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, spełni względem oskarżonego swe funkcje w zakresie prewencji indywidualnej, skoro wcześniej wymierzone kary, w tym bezwzględnie wykonywane, nie wdrożyły oskarżonego do przestrzegania norm prawnych. Powyższe fakty, w szczególności wcześniejsza wielokrotna karalność oskarżonego, świadczą wyraźnie o tym, że względem tego oskarżonego nie istnieje żadna pozytywna prognoza kryminologiczna, która nakazywałaby orzeczenie kary w niższej wysokości. Tym samym słusznie uznano brak podstaw do warunkowego zawieszenia wykonania orzeczonej kary. Deklaracja oskarżonego iż chce się poddać leczeniu odwykowemu sama w sobie nie może warunkować zawieszenia orzeczonej kary pozbawienia wolności. Oskarżony może również w warunkach zakładu karnego skorzystać z możliwości leczenia odwykowego.

Z tych też względów utrzymano w mocy w pozostałej części zaskarżony wyrok, nie podzielając argumentacji zawartej w środku odwoławczym oskarżonego, jako że jest ona wyłącznie polemiką ze słusznymi ustaleniami Sądu I instancji w zakresie wymierzonej oskarżonemu kary.

Zasądzono od Skarbu Państwa na rzecz Kancelarii Adwokackiej adw. A. K. kwotę 420 zł wraz z podatkiem VAT tytułem zwrotu kosztów udziału obrońcy w postępowaniu odwoławczym i odstąpiono po myśli art.624 § 1 k.p.k. od obciążania kosztami postępowania odwoławczego oskarżonego przejmując je na rachunek Skarbu Państwa.