Pełny tekst orzeczenia

109/2/B/2014

POSTANOWIENIE
z dnia 5 marca 2014 r.
Sygn. akt Ts 101/12

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Maria Gintowt-Jankowicz – przewodnicząca
Sławomira Wronkowska-Jaśkiewicz – sprawozdawca
Stanisław Rymar,

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 16 kwietnia 2013 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej M.J.,

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

UZASADNIENIE

1. W skardze konstytucyjnej, sporządzonej przez ustanowionego pełnomocnikiem z urzędu radcę prawnego i wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 21 kwietnia 2012 r. (data nadania), M.J. (dalej: skarżący) zarzucił niezgodność art. 985 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.) w zakresie, w jakim stwierdza, że po umorzeniu postępowania egzekucyjnego z tej przyczyny, iż żaden z wierzycieli nie przejął nieruchomości na własność, nowa egzekucja z tej samej nieruchomości może być wszczęta dopiero po upływie roku, z art. 45 ust. 1, art. 64 ust. 3, art. 21 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 oraz art. 2 Konstytucji.
Zdaniem skarżącego kwestionowany przepis narusza prawo własności, zasadę proporcjonalności, prawo do sądu oraz zasadę demokratycznego państwa prawnego, gdyż pozbawia go prawa do pomocy ze strony organów władzy sądowniczej przy egzekwowaniu swoich praw przez okres roku od umorzenia postępowania – bez „jakichkolwiek przesłanek prakseologicznych, przemawiających za takim wydłużeniem postępowania”.

2. Postanowieniem z 16 kwietnia 2013 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
W uzasadnieniu swojego orzeczenia Trybunał wskazał, że wbrew twierdzeniu skarżącego ratio art. 985 § 1 k.p.c. jest to, że wskazany w tym przepisie okres może przynieść zmianę okoliczności faktycznych lub prawnych dotyczących nieruchomości, która to zmiana może zwiększyć zainteresowanie nabywców i w ten sposób podnieść efektywność egzekucji (por. K. FlagaGieruszewska, komentarz do art. 985 k.p.c., [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. T. Zieliński, wyd. 5, Warszawa 2011). Ponowne wszczęcie postępowania egzekucyjnego w celu egzekucji z nieruchomości, której w poprzednim postępowaniu egzekucyjnym nie udało się zbyć, wiąże się bowiem z koniecznością przeprowadzenia przez komornika na nowo wszystkich czynności egzekucyjnych związanych z egzekucją z nieruchomości (por. E. Marszałkowska-Krześ, komentarz do art. 985 k.p.c., [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. E. MarszałkowskaKrześ, wyda. 4, Warszawa 2012).
Trybunał zwrócił uwagę, że żądanie przez skarżącego uznania okresu, o którym mowa w art. 985 § 1 k.p.c. (w brzmieniu obowiązującym do 2 maja 2012 r.) za niekonstytucyjny prowadzi w istocie do modyfikacji długości terminów w postępowaniu egzekucyjnym, a adresatem takich postulatów może być wyłącznie ustawodawca pozytywny, który w tym zakresie dysponuje względną swobodą decyzyjną. Rolą Trybunału Konstytucyjnego, jako tzw. ustawodawcy negatywnego, jest natomiast eliminowanie norm niezgodnych z przepisami wyższego rzędu, nie zaś tworzenie prawa.
Powyższe przemawiało za uznaniem sformułowanego przez skarżącego zarzutu niezgodności art. 985 § 1 k.p.c. z art. 45 ust. 1, art. 64 ust. 3, art. 21 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 oraz art. 2 Konstytucji za oczywiście bezzasadny. Ponadto, skarżący nie wykonał dyspozycji art. 47 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK), gdyż skarga konstytucyjna nie zawierała argumentacji uzasadniającej niekonstytucyjność zaskarżonego przepisu.

3. W zażaleniu, wniesionym do Trybunału Konstytucyjnego 29 kwietnia 2013 r. (data nadania), skarżący zarzucił postanowieniu z 16 kwietnia 2013 r.: po pierwsze – „wydanie orzeczenia przez osobę nieuprawnioną”, gdyż „skarżącemu nie są znani sędziowie Trybunału Konstytucyjnego, nie wiadomo zatem kim jest osoba podpisana pod treścią przedmiotowego orzeczenia”; po drugie – naruszenie art. 36 ust. 2 ustawy o TK „poprzez zaniechanie wezwania skarżącego do usunięcia braków formalnych skargi w postaci wskazania sposobu naruszenia jego konstytucyjnych wolności i praw”; po trzecie – błędną wykładnię art. 36 ust. 3 ustawy o TK (w zażaleniu błędnie wskazano art. 36 ust. 2) „poprzez przyjęcie, iż oczywistą bezzasadność wniosku w rozumieniu w/w przepisu należy utożsamiać z niewskazaniem przez skarżącego sposobu naruszenia jego konstytucyjnych wolności i praw”.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

1. Zgodnie z art. 36 ust. 4 w związku z art. 49 ustawy o TK skarżącemu przysługuje prawo wniesienia zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Trybunał, w składzie trzech sędziów, rozpatruje zażalenie na posiedzeniu niejawnym (art. 25 ust. 1 pkt 3 lit. b in fine w związku z art. 36 ust. 6 i 7 w związku z art. 49 ustawy o TK). Na etapie rozpoznania zażalenia Trybunał Konstytucyjny bada przede wszystkim, czy wydając zaskarżone postanowienie, prawidłowo stwierdził istnienie przesłanek odmowy nadania skardze dalszego biegu.

2. Trybunał Konstytucyjny w obecnym składzie uznaje, że zaskarżone postanowienie jest prawidłowe.

3. Odnosząc się do pierwszego zarzutu zażalenia Trybunał stwierdza, że jest on oczywiście bezzasadny, a z uwagi na to, że został sformułowany w imieniu skarżącego przez profesjonalnego pełnomocnika posiadającego tytuł radcy prawnego – narusza art. 30 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, gdyż nie licuje z powagą Trybunału Konstytucyjnego i uchybia godności zawodu radcy prawnego.
Jedynie informacyjnie Trybunał przypomina, że zaskarżone postanowienie zostało wydane przez sędziego Trybunału Konstytucyjnego Małgorzatę Pyziak-Szafnicką, która – stosownie do art. 194 ust. 1 Konstytucji oraz art. 5 ust. 2 ustawy o TK – została wybrana przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej uchwałą z 5 stycznia 2011 r. Przedmiotowa uchwała została opublikowana w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” z 2011 r. Nr 4 pod poz. 39. Ponadto, informacje o sędziach Trybunału Konstytucyjnego znajdują się na stronie internetowej Trybunału (https://www.trybunal.gov.pl), jak również w Biuletynie Informacji Publicznej Trybunału Konstytucyjnego.

4. Przechodząc do drugiego zarzutu zażalenia, Trybunał stwierdza, że zarzut skarżącego opiera się na podstawowym zastrzeżeniu wobec odmowy nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu bez uprzedniego wezwania w trybie art. 36 ust. 2 w związku z art. 49 ustawy o TK do usunięcia braków formalnych skargi. Należy w związku z tym podkreślić, że nie w każdej sprawie występuje możliwość (konieczność) wezwania do uzupełnienia braków formalnych wniesionej skargi konstytucyjnej (por. postanowienie TK z 19 października 2010 r., Ts 257/08, OTK ZU nr 5/B/2010, poz. 336). W analizowanej sprawie za odmową nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej zadecydowała przede wszystkim nieusuwalna wada skargi, która uniemożliwiała merytoryczne rozpoznanie tego środka prawnego, a mianowicie: oczywista bezzasadność sformułowanych w niej zarzutów. Skarżący zakwestionował bowiem nie tyle konstytucyjność art. 985 § 1 k.p.c., ile długość terminu, o którym mowa w tym przepisie; z jednej strony skarżący w uzasadnieniu skargi nie zwrócił uwagi na ratio art. 985 § 1 k.p.c., a z drugiej zaś sformułował w istocie nie zarzut niezgodności zaskarżonego przepisu z powołanymi w petitum skargi wzorcami konstytucyjnymi, a jedynie postulat, którego adresatem może być wyłącznie prawodawca pozytywny. Jak trafnie zwrócił uwagę Trybunał w postanowieniu z 16 kwietnia 2013 r. nie leży w gestii Trybunału Konstytucyjnego decydowanie o modyfikacji terminów w postępowaniu egzekucyjnym, gdyż w tej materii ustawodawca dysponuje znaczną swobodą regulacyjną.
Z tego też powodu należy uznać niewezwanie skarżącego do usunięcia braków formalnych za prawidłowe. Pismo procesowe, wniesione w następstwie zarządzenia, o którym mowa w art. 36 ust. 2 w związku z art. 49 ustawy o TK, nie może bowiem stanowić swoistego „substytutu” skargi konstytucyjnej, de facto umożliwiającego ominięcie terminu, o którym mowa w art. 46 ust. 1 ustawy o TK. Oznacza to, że po stronie skarżącego leży obowiązek sformułowania stosownych zarzutów (art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK) i ich uzasadnienia (art. 47 ust. 1 pkt 3 in principio ustawy o TK) w zawitym terminie trzech miesięcy od dnia doręczenia mu ostatecznego orzeczenia, decyzji lub innego rozstrzygnięcia o jego konstytucyjnych prawach lub wolnościach.
W związku z powyższym zarzut skarżącego nie podlegał uwzględnieniu.

5. Rozpatrzywszy trzeci zarzut zażalenia Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że opiera się on na nieporozumieniu. W zaskarżonym postanowieniu podstawą odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej była przesłanka oczywistej bezzasadności, ale w odniesieniu do zarzutu niekonstytucyjności art. 985 § 1 k.p.c., a nie w odniesieniu do niewykonania przez skarżącego dyspozycji art. 47 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy o TK.
Z tego też powodu i ten zarzut nie mógł zostać uwzględniony.

Z wyżej przedstawionych powodów, na podstawie art. 36 ust. 7 w związku z art. 49 ustawy o TK, Trybunał Konstytucyjny postanowił, jak w sentencji.