Ts 130/14
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
507/5/B/2014
POSTANOWIENIE
z dnia 15 lipca 2014 r.
Sygn. akt Ts 130/14
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Wojciech Hermeliński,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej M.M. w sprawie zgodności:
§ 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 25 października 2012 r. w sprawie ustalenia siedzib i obszarów właściwości sądów apelacyjnych, sądów okręgowych i sądów rejonowych (Dz. U. z 2012 r. poz. 1223) z art. 45 ust. 1 oraz art. 176 w związku z art. 2 i w związku z art. 7 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 19 maja 2014 r. M.M. (dalej: skarżący) zakwestionował zgodność § 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 25 października 2012 r. w sprawie ustalenia siedzib i obszarów właściwości sądów apelacyjnych, sądów okręgowych i sądów rejonowych (Dz. U. z 2012 r. poz. 1223; dalej: rozporządzenie) z art. 45 ust. 1 oraz art. 176 w związku z art. 2 i w związku z art. 7 Konstytucji.
Skarżący wystąpił z powództwem o zapłatę do Sądu Rejonowego Poznań-Stare Miasto w Poznaniu. Sąd ten uznał się niewłaściwy miejscowo i postanowieniem z 24 kwietnia 2013 r. (sygn. akt VII C 783/13) przekazał sprawę do Sądu Rejonowego w Jarocinie. Zażalenie na to postanowienie oddalił Sąd Okręgowy w Poznaniu postanowieniem z 15 lipca 2013 r. (sygn. akt II Cz 1009/13). Po rozpoznaniu sprawy wyrokiem z 23 października 2013 r. (sygn. akt I C 703/13) Sąd Rejonowy w Jarocinie oddalił powództwo. Wyrokiem z 17 lutego 2014 r. (sygn. akt II Ca 37/14) Sąd Okręgowy w Kaliszu oddalił apelację skarżącego.
Skarżący zakwestionował § 4 rozporządzenia w zakresie, w jakim „deroguje on rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 16 października 2002 r. w sprawie sądów apelacyjnych, sądów okręgowych i sądów rejonowych oraz ustalenia ich siedzib i obszarów właściwości, nie tworząc jednocześnie sądów lub nie odsyłając do rozporządzenia, które te sądy tworzy”.
Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 10 czerwca 2014 r. skarżącego wezwano do uzupełnienia braków formalnych skargi konstytucyjnej m.in. przez wykazanie, że zakwestionowany przepis był podstawą prawną orzeczenia sądowego, w związku z którym skarżący wniósł skargę.
W piśmie procesowym z 18 czerwca 2014 r. skarżący ustosunkował się do tego zarządzenia.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
W myśl art. 79 ust. 1 Konstytucji oraz precyzujących go art. 46 i 47 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) podmiotem uprawnionym do wniesienia skargi konstytucyjnej jest każdy, czyje wolności lub prawa zostały naruszone na skutek wydania przez sąd lub organ władzy publicznej ostatecznego orzeczenia, którego podstawą prawną jest kwestionowany przepis aktu normatywnego. Skargę konstytucyjną można więc wnieść po spełnieniu łącznie następujących warunków. Po pierwsze, zaskarżony przepis powinien być podstawą prawną ostatecznego orzeczenia sądu lub organu administracji publicznej, wydanego w indywidualnej sprawie skarżącego. Po drugie, źródłem naruszenia ma być normatywna treść kwestionowanych przepisów, na podstawie których sąd bądź organ władzy publicznej orzekły o prawach i wolnościach skarżącego. Po trzecie, sposób naruszenia tych praw i wolności musi wskazać sam skarżący w uzasadnieniu wnoszonej skargi (art. 47 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o TK).
Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego rozpatrywana skarga konstytucyjna nie spełnia powyższych warunków.
Trybunał Konstytucyjny ustalił, że kwestionowany przez skarżącego § 4 rozporządzenia nie był podstawą orzeczenia sądowego o prawach i wolnościach skarżącego. Sądy orzekające w sprawie rozstrzygały wyłącznie o zasadności powództwa o zapłatę. Sąd I instancji, na podstawie art. 6 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121, ze zm.), powództwo oddalił, gdyż skarżący nie wskazał okoliczności uzasadniających jego roszczenie. Sąd II instancji, rozpoznający sprawę w postępowaniu uproszczonym, oddalił apelację na podstawie art. 385 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2014 r. poz. 101, ze zm.) i zastosował regułę określoną w art. 51523 tej ustawy, tzn. uzasadnił orzeczenie, wyjaśniając jedynie podstawę prawną i przytaczając przepisy prawa. Zarówno więc Sąd Rejonowy w Jarocinie, jak i Sąd Okręgowy w Kaliszu analizowały zasadność pozwu. Podstawą ich orzeczenia nie był § 4 kwestionowanego rozporządzenia, określający datę wejścia w życie tego aktu prawnego.
Trybunał Konstytucyjny przypomina, że jedną z cech skargi konstytucyjnej jest jej zindywidualizowany charakter. Wyraża się on w tożsamości zarówno podmiotowej, jak i przedmiotowej rozpatrywanej sprawy. W postępowaniu skargowym zasadnicze znaczenie ma więc sformułowany zarzut niekonstytucyjności. Skarżący może uczynić przedmiotem zaskarżenia wyłącznie te przepisy zastosowane w jego sprawie, które były podstawą ostatecznego jej rozstrzygnięcia przez sąd lub organ administracji publicznej (art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK). Warunek ten jest spełniony wtedy, gdy kwestionowany w skardze akt normatywny determinuje treść orzeczenia przyjętego za podstawę skargi w tym jego aspekcie, w którym skarżący upatruje naruszenie przysługujących mu praw lub wolności o charakterze konstytucyjnym (zob. np. postanowienia TK z 22 lutego 2001 r., Ts 193/00, OTK ZU nr 3/2001, poz. 77 oraz 2 kwietnia 2003 r., Ts 193/02, OTK ZU nr 2/B/2003, poz. 145). Rozpoznawana skarga konstytucyjna powyższego warunku nie spełnia.
Jedynie dodatkowo Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że podnoszona przez skarżącego kwestia właściwości miejscowej sądu wiązała się z postępowaniem sądowym prowadzonym przez Sąd Rejonowy w Poznaniu (sygn. akt VII C 783/13). Ewentualne zarzuty niekonstytucyjności należało formułować po prawomocnym zakończeniu tego postępowania, uwzględniwszy wymóg wyczerpania drogi prawnej, o którym mowa w art. 46 ust. 1 ustawy o TK.
W związku z powyższym Trybunał Konstytucyjny – na podstawie art. 79 ust. 1 Konstytucji oraz art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK – odmawia nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.
POSTANOWIENIE
z dnia 15 lipca 2014 r.
Sygn. akt Ts 130/14
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Wojciech Hermeliński,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej M.M. w sprawie zgodności:
§ 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 25 października 2012 r. w sprawie ustalenia siedzib i obszarów właściwości sądów apelacyjnych, sądów okręgowych i sądów rejonowych (Dz. U. z 2012 r. poz. 1223) z art. 45 ust. 1 oraz art. 176 w związku z art. 2 i w związku z art. 7 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 19 maja 2014 r. M.M. (dalej: skarżący) zakwestionował zgodność § 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 25 października 2012 r. w sprawie ustalenia siedzib i obszarów właściwości sądów apelacyjnych, sądów okręgowych i sądów rejonowych (Dz. U. z 2012 r. poz. 1223; dalej: rozporządzenie) z art. 45 ust. 1 oraz art. 176 w związku z art. 2 i w związku z art. 7 Konstytucji.
Skarżący wystąpił z powództwem o zapłatę do Sądu Rejonowego Poznań-Stare Miasto w Poznaniu. Sąd ten uznał się niewłaściwy miejscowo i postanowieniem z 24 kwietnia 2013 r. (sygn. akt VII C 783/13) przekazał sprawę do Sądu Rejonowego w Jarocinie. Zażalenie na to postanowienie oddalił Sąd Okręgowy w Poznaniu postanowieniem z 15 lipca 2013 r. (sygn. akt II Cz 1009/13). Po rozpoznaniu sprawy wyrokiem z 23 października 2013 r. (sygn. akt I C 703/13) Sąd Rejonowy w Jarocinie oddalił powództwo. Wyrokiem z 17 lutego 2014 r. (sygn. akt II Ca 37/14) Sąd Okręgowy w Kaliszu oddalił apelację skarżącego.
Skarżący zakwestionował § 4 rozporządzenia w zakresie, w jakim „deroguje on rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 16 października 2002 r. w sprawie sądów apelacyjnych, sądów okręgowych i sądów rejonowych oraz ustalenia ich siedzib i obszarów właściwości, nie tworząc jednocześnie sądów lub nie odsyłając do rozporządzenia, które te sądy tworzy”.
Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 10 czerwca 2014 r. skarżącego wezwano do uzupełnienia braków formalnych skargi konstytucyjnej m.in. przez wykazanie, że zakwestionowany przepis był podstawą prawną orzeczenia sądowego, w związku z którym skarżący wniósł skargę.
W piśmie procesowym z 18 czerwca 2014 r. skarżący ustosunkował się do tego zarządzenia.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
W myśl art. 79 ust. 1 Konstytucji oraz precyzujących go art. 46 i 47 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) podmiotem uprawnionym do wniesienia skargi konstytucyjnej jest każdy, czyje wolności lub prawa zostały naruszone na skutek wydania przez sąd lub organ władzy publicznej ostatecznego orzeczenia, którego podstawą prawną jest kwestionowany przepis aktu normatywnego. Skargę konstytucyjną można więc wnieść po spełnieniu łącznie następujących warunków. Po pierwsze, zaskarżony przepis powinien być podstawą prawną ostatecznego orzeczenia sądu lub organu administracji publicznej, wydanego w indywidualnej sprawie skarżącego. Po drugie, źródłem naruszenia ma być normatywna treść kwestionowanych przepisów, na podstawie których sąd bądź organ władzy publicznej orzekły o prawach i wolnościach skarżącego. Po trzecie, sposób naruszenia tych praw i wolności musi wskazać sam skarżący w uzasadnieniu wnoszonej skargi (art. 47 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o TK).
Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego rozpatrywana skarga konstytucyjna nie spełnia powyższych warunków.
Trybunał Konstytucyjny ustalił, że kwestionowany przez skarżącego § 4 rozporządzenia nie był podstawą orzeczenia sądowego o prawach i wolnościach skarżącego. Sądy orzekające w sprawie rozstrzygały wyłącznie o zasadności powództwa o zapłatę. Sąd I instancji, na podstawie art. 6 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121, ze zm.), powództwo oddalił, gdyż skarżący nie wskazał okoliczności uzasadniających jego roszczenie. Sąd II instancji, rozpoznający sprawę w postępowaniu uproszczonym, oddalił apelację na podstawie art. 385 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2014 r. poz. 101, ze zm.) i zastosował regułę określoną w art. 51523 tej ustawy, tzn. uzasadnił orzeczenie, wyjaśniając jedynie podstawę prawną i przytaczając przepisy prawa. Zarówno więc Sąd Rejonowy w Jarocinie, jak i Sąd Okręgowy w Kaliszu analizowały zasadność pozwu. Podstawą ich orzeczenia nie był § 4 kwestionowanego rozporządzenia, określający datę wejścia w życie tego aktu prawnego.
Trybunał Konstytucyjny przypomina, że jedną z cech skargi konstytucyjnej jest jej zindywidualizowany charakter. Wyraża się on w tożsamości zarówno podmiotowej, jak i przedmiotowej rozpatrywanej sprawy. W postępowaniu skargowym zasadnicze znaczenie ma więc sformułowany zarzut niekonstytucyjności. Skarżący może uczynić przedmiotem zaskarżenia wyłącznie te przepisy zastosowane w jego sprawie, które były podstawą ostatecznego jej rozstrzygnięcia przez sąd lub organ administracji publicznej (art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK). Warunek ten jest spełniony wtedy, gdy kwestionowany w skardze akt normatywny determinuje treść orzeczenia przyjętego za podstawę skargi w tym jego aspekcie, w którym skarżący upatruje naruszenie przysługujących mu praw lub wolności o charakterze konstytucyjnym (zob. np. postanowienia TK z 22 lutego 2001 r., Ts 193/00, OTK ZU nr 3/2001, poz. 77 oraz 2 kwietnia 2003 r., Ts 193/02, OTK ZU nr 2/B/2003, poz. 145). Rozpoznawana skarga konstytucyjna powyższego warunku nie spełnia.
Jedynie dodatkowo Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że podnoszona przez skarżącego kwestia właściwości miejscowej sądu wiązała się z postępowaniem sądowym prowadzonym przez Sąd Rejonowy w Poznaniu (sygn. akt VII C 783/13). Ewentualne zarzuty niekonstytucyjności należało formułować po prawomocnym zakończeniu tego postępowania, uwzględniwszy wymóg wyczerpania drogi prawnej, o którym mowa w art. 46 ust. 1 ustawy o TK.
W związku z powyższym Trybunał Konstytucyjny – na podstawie art. 79 ust. 1 Konstytucji oraz art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK – odmawia nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.