Pełny tekst orzeczenia

86/1/B/2014

POSTANOWIENIE

z dnia 4 grudnia 2013 r.

Sygn. akt Ts 274/13



Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Mirosław Granat,



po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej M. i M. S. w sprawie zgodności:

punktu 11 części II załącznika do ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (Dz. U. z 2012 r. poz. 1282, ze zm.) z art. 2, art. 31 ust. 3 i art. 32 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,



p o s t a n a w i a:





odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.



UZASADNIENIE



W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 8 października 2013 r. M. i M. S. (dalej: skarżący) zakwestionowali zgodność punktu 11 części II załącznika do ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (Dz. U. z 2012 r. poz. 1282, ze zm.; dalej: ustawa o opłacie skarbowej) w zakresie, w jakim nakłada on obowiązek „poniesienia opłaty skarbowej od zaświadczenia VAT-25 [zaświadczenia potwierdzającego brak obowiązku uiszczenia podatku od towarów i usług z tytułu przywozu nabywanych z terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej innego niż terytorium Rzeczypospolitej Polskiej pojazdów, które mają być dopuszczone do ruchu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej] w nieuzasadnionej, nieproporcjonalnej wysokości [160 zł]”, z art. 2 i art. 32 Konstytucji. Z uzasadnienia skargi konstytucyjnej jednoznacznie wynika, że skarżący kwestionują zgodność punktu 11 części II załącznika do ustawy o opłacie skarbowej także z wyrażoną w art. 31 ust. 3 Konstytucji zasadą proporcjonalności.

Skargę konstytucyjną wniesiono w związku z następującą sprawą. Decyzją z 16 lipca 2009 r. (nr WFN. RPL.3120-87.1/09) Prezydent Miasta Ostrowa Wielkopolskiego odmówił skarżącym (P.H.U. „Agro-Auto-Sójka s.c. M.S., M.S. z siedzibą w Radłowie) stwierdzenia nadpłaty z tytułu opłaty skarbowej w wysokości 24860 zł. Decyzją z 7 września 2009 r. (nr SKO-4231/268/09) Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Kaliszu (dalej: SKO w Kaliszu) uchyliło decyzję organu pierwszej instancji w całości i stwierdziło nadpłatę z tytułu opłaty skarbowej w wysokości 24860 zł wraz z odsetkami liczonymi od 3 czerwca 2009 r. do dnia zapłaty. Na skutek skargi Prokuratora Rejonowego w Ostrowie Wielkopolskim, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu (dalej: WSA w Poznaniu), uchylił decyzję SKO w Kaliszu wyrokiem z 1 września 2010 r. (sygn. akt III SA/Po 9/10). W wyniku ponownego rozpatrzenia sprawy SKO w Kaliszu utrzymało zaskarżoną decyzję w mocy decyzją z 26 listopada 2010 r. (nr SKO-4231/379/10). Wyrokiem z 13 kwietnia 2011 r. (sygn. akt SA/Po 71/11) WSA w Poznaniu oddalił skargę, którą skarżący złożyli na decyzję SKO w Kaliszu. Wyrokiem z 11 czerwca 2013 r. (sygn. akt II FSK 1947/11) Naczelny Sąd Administracyjny (dalej: NSA) oddalił skargę kasacyjną. W uzasadnieniu wskazał, że „opłata skarbowa od zaświadczeń VAT-25, dotyczy obowiązku w zakresie podatku od towarów i usług, stanowi opłatę za czynności administracyjne i wbrew zarzutowi skargi kasacyjnej nie stanowi nakładanego na produkty dyskryminującego podatku wewnętrznego zakazanego przez art. 110 TfUE. Nie sposób przy tym zgodzić się z argumentacją zawartą w skardze kasacyjnej, że taki charakter nadaje jej zawyżona stawka, pełniąc w zawyżonej części funkcję podatku zakazanego w art. 110 TfUE. W tym zakresie Naczelny Sąd Administracyjny podzielił w całości rozważania Sądu pierwszej instancji, który nie dopatrzył się drastycznych rozbieżności w zestawieniu wysokości analizowanej opłaty z wysokością opłat za podobne czynności administracyjne. Należy zgodzić się także z poglądem, że zróżnicowanie opłat za rozmaite zaświadczenia nie narusza konstytucyjnej zasady równości. Trafnie przy tym Sąd wskazał na niezbędny nakład pracy związany z wydaniem zaświadczenia VAT-25, a także koszty stworzenia i utrzymywania systemu pozwalającego na realizacje obowiązków organów wynikających z art. 105 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o VAT. W tej sytuacji Naczelny Sąd Administracyjny nie znalazł podstaw do skierowania sugerowanego przez autora skargi kasacyjnej pytania do Trybunału Konstytucyjnego”. Powyższe orzeczenie doręczono skarżącym 8 lipca 2013 r.

Skarżący twierdzą, że określona w punkcie 11 części II załącznika do ustawy o opłacie skarbowej opłata skarbowa za wydanie zaświadczenia VAT-25 jest zawyżona, ponieważ nie jest ekwiwalentem świadczenia administracyjnego (nakładu pracy urzędnika wydającego to zaświadczenie). Według skarżących opłata jest dodatkową finansową dolegliwością dla importerów pojazdów. Zakwestionowane przez nich unormowanie narusza – ich zdaniem – wyrażoną w art. 2 Konstytucji zasadę określoności prawa, gdyż ustawodawca nie wskazał przesłanek do określenia wysokości stawki. Naruszenia zasady proporcjonalności wyrażonej w art. 31 ust. 3 Konstytucji skarżący dopatrują się między innymi w takim działaniu ustawodawcy (określenie opłaty skarbowej w wysokości 160 zł za wydanie zaświadczenia), „które jest nadmierne w stosunku do założonego celu”. Skarżący nie uzasadnili zarzutu naruszenia art. 32 Konstytucji.



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



Skarga konstytucyjna jest sformalizowanym środkiem ochrony konstytucyjnych wolności i praw. Jej merytoryczne rozpoznanie jest uzależnione od spełnienia warunków wynikających zarówno z art. 79 ust. 1 Konstytucji, jak i art. 46-47 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). Skargom konstytucyjnym niespełniającym tych warunków oraz skargom oczywiście bezzasadnym Trybunał Konstytucyjny odmawia nadania dalszego biegu.

Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji skargę konstytucyjną może wnieść „każdy, czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone”. Oznacza to, że warunkiem złożenia skargi nie jest każde naruszenie Konstytucji, ale tylko to, które dotyczy wyrażonych w niej norm regulujących wolności lub prawa człowieka i obywatela. W skardze konstytucyjnej trzeba zatem wskazać zarówno konkretną osobę, której wolności lub prawa naruszono, jak i te naruszone, określone (poręczone, zapewnione, gwarantowane, chronione) w Konstytucji wolności lub prawa, a także określić sposób tego naruszenia (art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK).

Jako podstawę skargi konstytucyjnej skarżący wskazali art. 2, art. art. 31 ust. 3 i art. 32 Konstytucji.

Trybunał zwraca uwagę na to, że z art. 2 Konstytucji nie wyraża żadnego prawa o charakterze podmiotowym. Normy wywodzone z tego postanowienia wyznaczają jedynie standard kreowania wolności i praw przez ustawodawcę, nie wprowadzając konkretnej wolności czy konkretnego prawa. Jak stwierdził Trybunał w wyroku z 23 listopada 1998 r., „dla ochrony konstytucyjnych wolności i praw w trybie skargi konstytucyjnej podstawy poszukiwać należy nie w ogólnej klauzuli demokratycznego państwa prawnego, lecz w konkretnych postanowieniach Konstytucji [które wolności i prawa wyrażają]” (SK 7/98, OTK ZU nr 7 1998, poz. 114, zob. także postanowienie pełnego składu TK z 23 stycznia 2002 r., Ts 105/00, OTK ZU nr 1/B/2002, poz. 60, a także postanowienia TK z 10 stycznia 2001 r., Ts 72/00, OTK ZU nr 1/2001, poz. 12 oraz 20 lutego 2008 r., SK 27/07, OTK ZU nr 1/A/2008, poz. 22).

Wskazana w skardze konstytucyjnej zasada określoności prawa, która – co podkreślają skarżący – jest elementem zasady państwa prawnego, nie może być podstawą skargi konstytucyjnej.

Podobnie należy ocenić zarzut naruszenia art. 32 Konstytucji. W swoim orzecznictwie Trybunał już dawno wyraził pogląd, zgodnie z którym zasada równości każdorazowo wymaga odniesienia reguł z niej wynikających do praw podmiotowych jednostki. W wydanym w pełnym składzie postanowieniu z 24 października 2001 r. Trybunał stwierdził: „Uznając (…) prawo do równego traktowania za konstytucyjne prawo jednostki Trybunał Konstytucyjny podkreśla, iż ma ono charakter niejako prawa »drugiego stopnia« (…), tzn. przysługuje ono w związku z konkretnymi normami prawnymi lub innymi działaniami organów władzy publicznej, a nie w oderwaniu od nich – niejako »samoistnie«. Jeżeli te normy lub działania nie mają odniesienia do konkretnych określonych w Konstytucji wolności i praw, prawo do równego traktowania nie ma w pełni charakteru prawa konstytucyjnego, a to sprawia, że nie może ono być chronione za pomocą skargi konstytucyjnej” (SK 10/01, OTK ZU nr 7/2001, poz. 225). W rozpatrywanej skardze konstytucyjnej skarżący nie wskazali naruszonego konstytucyjnego prawa podmiotowego.

Źródłem konstytucyjnych praw skarżących chronionych za pomocą skargi konstytucyjnej nie jest także wyrażona w art. 31 ust. 3 Konstytucji zasada proporcjonalności. Oceny zgodności zakwestionowanej normy z tym przepisem ustawy zasadniczej dokonuje się tylko wtedy, gdy stwierdzi się, że w ogóle doszło do ingerencji w treść wolności lub praw wyrażonych w innych przepisach Konstytucji. Dopiero wtedy można zbadać, czy doszło do naruszenia samego art. 31 ust. 3 Konstytucji (zob. wyrok TK z 29 kwietnia 2003 r., SK 24/02, OTK ZU nr 4/A/2003, poz. 33). Skoro skarżący nie wykazali, że w ich sprawie doszło do naruszenia jakiegokolwiek konstytucyjnego prawa lub wolności o charakterze podmiotowym, to Trybunał nie może dokonać oceny zgodności zakwestionowanej normy z art. 31 ust. 3 Konstytucji.

Trybunał stwierdza zatem, że w skardze konstytucyjnej nie wskazano konstytucyjnych praw, a w konsekwencji – sposobu ich naruszenia. Okoliczność ta jest – w myśl art. 49 w związku z art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK – podstawą odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.



W tym stanie rzeczy Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.