Pełny tekst orzeczenia

204/3/B/2014

POSTANOWIENIE

z dnia 5 marca 2014 r.

Sygn. akt Ts 259/12



Trybunał Konstytucyjny w składzie:





Sławomira Wronkowska-Jaśkiewicz,



po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Marex.pl Sp. z o.o. z siedzibą w Poznaniu w sprawie zgodności:

1) art. 21 § 1 pkt 1, art. 199, art. 199a, art. 233 § 1, art. 234, art. 235, art. 281 § 1 i 2, art. 291 § 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926, ze zm.) z art. 2, art. 7, art. 31 ust. 3, art. 32 ust. 1, art. 45 ust. 1, art. 64 ust. 1 i 2, art. 77 ust. 2, art. 84, art. 184 i art. 217 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

2) art. 199 i art. 199a § 1-3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926, ze zm.) z art. 2, art. 32 ust. 1, art. 45 ust. 1, art. 64 ust. 2, art. 190 ust. 4 Konstytucji,



p o s t a n a w i a:



odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.



UZASADNIENIE



W skardze konstytucyjnej, złożonej do Trybunału Konstytucyjnego 19 października 2012 r., Marex.pl Sp. z o.o. z siedzibą w Poznaniu (dalej: skarżąca, spółka) zakwestionowała zgodność art. 21 § 1 pkt 1, art. 233 § 1, art. 234, art. 235, art. 281 § 1 i 2, art. 291 § 2, a także art. 199, art. 199a (w aktualnym brzmieniu) ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926, ze zm.,: dalej: ustawa podatkowa) z art. 2, art. 7, art. 31 ust. 3, art. 32 ust. 1, art. 45 ust. 1, art. 64 ust. 1 i 2, art. 77 ust. 2, art. 84, art. 184 i art. 217 Konstytucji, w zakresie w jakim przepisy te wyłączają obowiązek wystąpienia organu podatkowego do sądu powszechnego o ustalenie istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, z którym związane są skutki podatkowe, jeżeli z dowodów zgromadzonych w toku postępowania podatkowego, w szczególności z zeznań strony wynikają wątpliwości co do istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, z którym związane są skutki podatkowe, korzystne dla interesów prawnych skarżącego, a sprzeczne z interesami prawnymi Skarbu Państwa. Ponadto skarżąca wniosła o zbadanie zgodności art. 199 i art. 199a § 1-3 ustawy podatkowej z art. 2, art. 32 ust. 1, art. 45 ust. 1, art. 64 ust. 2 oraz art. 190 ust. 4 Konstytucji.

Rozpatrywana skarga konstytucyjna została sformułowana w związku z następującą sprawą. W toku postępowania kontrolnego Urząd Kontroli Skarbowej w Zielonej Górze stwierdził nieprawidłowości w przyjętej przez spółkę wysokości zaliczek na podatek dochodowy od osób prawnych za poszczególne miesiące 2001 r. W konsekwencji, Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej w Zielonej Górze określił wysokość odsetek za zwłokę od prawidłowo przyjętej wysokości zaliczek na podatek dochodowy od osób prawnych w 2001 r. (decyzja z 4 listopada 2005 r., Nr OZ-II-431/5294/03/05/O/2/121). Skarżąca, wniosła odwołanie od powyższego rozstrzygnięcia organu I instancji. Dyrektor Izby Skarbowej w Zielonej Górze utrzymał w mocy decyzję Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej (decyzja z 28 lutego 2006 r., Nr PO/4218-21/05). Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim (dalej: WSA) oddalił skargę spółki na powyższą decyzję organu odwoławczego (wyrok z 23 stycznia 2007 r., sygn. akt I SA/Go 503/06). Skarżąca nie wniosła skargi kasacyjnej do Naczelnego Sądu Administracyjnego (dalej: NSA) od powyższego wyroku. Natomiast pismem z 23 marca 2012 r. wystąpiła do NSA o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego wyroku WSA. Sąd kasacyjny na posiedzeniu niejawnym odrzucił skargę spółki (postanowienie z 11 lipca 2012 r., sygn. akt II FNP 13/12).

Zdaniem skarżącej zakwestionowane regulacje naruszają konstytucyjne prawo spółki do wszczęcia postępowania przed sądem w zakresie, w jakim wyłączają wystąpienie organu podatkowego do sądu powszechnego o ustalenie istnienie lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, z którym związane są skutki podatkowe, jeżeli z dowodów zgromadzonych w toku postępowania podatkowego, w szczególności z zeznań strony, wynikają wątpliwości w tym zakresie korzystne dla interesów prawnych skarżącego, a sprzeczne z interesami prawnymi Skarbu Państwa.



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



Skarga konstytucyjna jest środkiem prawnym służącym ochronie konstytucyjnych wolności oraz konstytucyjnych praw, o charakterze podmiotowym, do których naruszenia doszło na skutek wydania rozstrzygnięcia w oparciu o przepis, którego konstytucyjność się kwestionuje. Przesłanki, których spełnienie warunkuje merytoryczne rozpoznanie skargi konstytucyjnej, zostały określone w art. 79 ust. 1 Konstytucji i doprecyzowane w przepisach ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). Z przepisów tych wynika obowiązek wniesienia skargi w terminie trzech miesięcy od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia przesądzającego o wyczerpaniu drogi prawnej. Przy czym w orzecznictwie Trybunału przyjmuje się powszechnie, że do wyczerpania drogi prawnej dochodzi w momencie uzyskania przez skarżącego prawomocnego orzeczenia w konsekwencji skorzystania z przysługujących mu zwyczajnych środków odwoławczych. Innymi słowy, skarga konstytucyjna jest niedopuszczalna w sytuacji, gdyby orzeczenie stało się prawomocne na skutek nieskorzystania z przysługujących w zwykłym trybie środków zaskarżania nieprawomocnych orzeczeń lub też gdy wniesione środki okazały się niemożliwe do rozpoznania z powodów formalnych. Warunkiem koniecznym wniesienia skargi konstytucyjnej jest legitymowanie się prawomocnym orzeczeniem, które cechę tę uzyskało w wyniku skutecznego wniesienia przez stronę środków odwoławczych. Jednocześnie zbyt daleko idącym ograniczeniem praw skarżących byłoby oczekiwanie podejmowania prób pozbawienia wydanych rozstrzygnięć cechy prawomocności przez wniesienie nadzwyczajnych środków zaskarżenia (por. postanowienie TK z 4 listopada 2010 r., Ts 43/10, OTK ZU nr 6/B/2010, poz. 469).

W sprawach rozpatrywanych w trybie postępowania sądowo-administracyjnego do przyjęcia, że został spełniony warunek wyczerpania drogi prawnej, konieczne jest uzyskanie merytorycznego orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego, wydanego na skutek wniesienia środka odwoławczego od rozstrzygnięcia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Przenosząc powyższą tezę na grunt sprawy, w związku z którą wniesiono skargę konstytucyjną, Trybunał stwierdza, że aby spełnić ustawową przesłankę skargi konstytucyjnej, jaką jest wymóg wyczerpania drogi prawnej od rozstrzygnięcia, z którego wydaniem skarżąca wiąże naruszenie jego praw konstytucyjnych lub konstytucyjnych wolności, należało skorzystać z przysługujących skarżącej zwyczajnych środków odwoławczych od decyzji Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej w Zielonej Górze z 4 listopada 2005 r. (Nr OZ-II-431/5294/03/05/O/2/121).

Powyższe oznacza konieczność wyczerpania toku instancyjnego nie tylko na płaszczyźnie postępowania administracyjnego, ale także sądowo-administracyjnego, a więc uzyskania orzeczenia NSA wydanego na skutek rozpatrzenia skargi kasacyjnej wniesionej od wyroku WSA z 23 stycznia 2007 r. (por. postanowienie TK z 14 czerwca 2010 r., Ts 305/09, OTK ZU nr 4/B/2010, poz. 305). Skarżąca nie wniosła skargi kasacyjnej od wskazanego powyżej rozstrzygnięcia, a zatem należy stwierdzić, że nie wyczerpała drogi prawnej przysługującej jej od decyzji Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej w Zielonej Górze z 4 listopada 2005 r. (Nr OZ-II-431/5294/03/05/O/2/121). Okoliczność ta stanowi samodzielną przesłankę odmowy nadania biegu analizowanej skardze konstytucyjnej.

Wobec nieuruchomienia drogi odwoławczej na etapie postępowania sądowo-administracyjnego nie mogło dojść do potencjalnego uchylenia zapadłych decyzji w taki sposób, by ewentualny stan naruszenia praw podmiotowych skarżącej został wyeliminowany. Z uwagi na powyższe skarga konstytucyjna, stanowiąca ultima ratio – ostateczny i subsydiarny środek ochrony wolności lub praw, nie może zostać merytorycznie rozpoznana. Jeśli w postępowaniu nie doszło do analizy stanu faktycznego i prawnego przez organy podatkowe i sądy administracyjne, to ewentualne korygowanie stanu prawnego przez Trybunał mogłoby zostać uznane za wkraczanie Trybunału Konstytucyjnego w kognicję sądownictwa administracyjnego (zob. postanowienie TK z 21 lutego 2012 r., Ts 152/09, OTK ZU nr 1/B/2012, poz. 32). Okoliczność ta stanowi samodzielną przesłankę odmowy nadania biegu analizowanej skardze konstytucyjnej.



Mając powyższe na względzie, należało, na podstawie art. 49 w zw. z art. 36 ust. 3 i art. 46 ust. 1 ustawy o TK, odmówić skardze konstytucyjnej nadania dalszego biegu.