Pełny tekst orzeczenia

113/2/B/2014

POSTANOWIENIE
z dnia 23 kwietnia 2013 r.
Sygn. akt Ts 127/12

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Leon Kieres,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej W.L. w sprawie zgodności:
art. 5 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o dodatkach mieszkaniowych (Dz. U. Nr 71, poz. 734, ze zm.) z art. 2, art. 32 oraz art. 92 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE:

W skardze konstytucyjnej z 21 maja 2012 r., sporządzonej przez pełnomocnika z urzędu skarżącego – W.L., zakwestionowana została zgodność z Konstytucją art. 5 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o dodatkach mieszkaniowych (Dz. U. Nr 71, poz. 734, ze zm.; dalej: u.d.m.). Wobec zaskarżonego przepisu u.d.m. skarżący sformułował zarzut niezgodności z art. 2, art. 32 oraz art. 92 ust. 1 Konstytucji. Jego zdaniem do naruszenia wyżej wymienionych przepisów Konstytucji doszło w wyniku odmowy przyznania dodatku mieszkaniowego z powodu zastosowania – jako jedynego – kryterium powierzchni zajmowanego lokalu.
Skarga konstytucyjna została sformułowana w związku z następującą sprawą. Decyzją z 12 maja 2011 r. (nr Soc.IV. I 71470/442/05/2011) Prezydent Miasta Łodzi odmówił przyznania skarżącemu dodatku mieszkaniowego za okres od 1 kwietnia 2011 r. W wyniku odwołania skarżącego decyzja ta została następnie utrzymana w mocy decyzją Samorządowego Kolegium Odwoławczego Łodzi z 12 lipca 2011 r. (nr SKO.3235/2011). W jej uzasadnieniu organ II instancji stwierdził, że powierzchnia lokalu mieszkalnego zajmowanego przez skarżącego przekracza normatywną powierzchnię dla jednej osoby, określoną w art. 5 u.d.m. Skarga skarżącego na decyzję organu odwoławczego została oddalona wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z 17 listopada 2011 r. (sygn. akt III SA/Łd 894/11). W uzasadnieniu tego orzeczenia sąd administracyjny stwierdził brak naruszenia przez organy administracji przepisów prawa materialnego lub procesowego w stopniu uzasadniającym uchylenie zaskarżonej decyzji. Ponownie odwołał się też do treści art. 5 u.d.m. i przewidzianego tam sposobu obliczania normatywnej powierzchni użytkowej lokalu zajmowanego przez skarżącego. Skarżący wystąpił do Sądu Rejonowego dla Łodzi Śródmieścia w Łodzi o ustanowienie pełnomocnika z urzędu w celu sporządzenia skargi kasacyjnej. Wyznaczony przez Okręgową Radę Adwokacją w Łodzi pełnomocnik z urzędu sporządził jedynie opinię o braku podstaw do wniesienia skargi kasacyjnej. Opinia ta została doręczona skarżącemu 17 stycznia 2012 r. Następnie skarżący (zgodnie z wyjaśnieniem zawartym w piśmie uzupełniającym braki skargi konstytucyjnej) 29 marca 2012 r. zwrócił się z wnioskiem o ustanowienie pełnomocnika z urzędu w celu sporządzenia skargi konstytucyjnej. O wyznaczeniu przez Okręgową Radę Adwokacką w Łodzi do tej funkcji pełnomocnik z urzędu został powiadomiony 12 kwietnia 2012 r., a sporządzona przez niego skarga konstytucyjna została nadana w urzędzie pocztowym 21 maja 2012 r.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji korzystanie ze skargi konstytucyjnej jest dopuszczalne na zasadach określonych w ustawie. Doprecyzowanie tych zasad nastąpiło przede wszystkim w przepisach ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). Jednym z warunków dopuszczalności skargi konstytucyjnej przewidzianym w ustawie o TK jest wniesienie jej w terminie trzech miesięcy. W myśl art. 46 ust. 1 ustawy o TK termin ten winien być liczony od dnia doręczenia skarżącemu orzeczenia wyczerpującego przysługującą w danej sprawie drogę prawną. W niniejszej sprawie istotne znaczenie ma również unormowanie art. 48 ust. 2 ustawy o TK, zgodnie z którym, w przypadku ustanowienia dla skarżącego pełnomocnika z urzędu, przy obliczaniu biegu terminu należy uwzględnić okres rozpoznawania przez sąd rejonowy miejsca zamieszkania skarżącego stosownego wniosku w tym zakresie.
Niezależnie od tego należy podkreślić, że podstawowym obowiązkiem podmiotu występującego ze skargą konstytucyjną jest wskazanie praw lub wolności konstytucyjnych, które zostały naruszone przez zakwestionowany w skardze przepis ustawy lub innego aktu normatywnego. Wskazaniu temu musi również towarzyszyć wyjaśnienie sposobu zaistniałego naruszenia (art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK).
Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego skarżący nie spełnił powyższych wymogów. Przede wszystkim należy stwierdzić, że skarga konstytucyjna została wniesiona po przekroczeniu terminu, o którym mowa w powołanych wyżej przepisach ustawy o TK. Przyjmując bowiem, że termin ten rozpoczął bieg wraz z doręczeniem skarżącemu opinii o braku podstaw do wystąpienia ze skargą kasacyjną od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi (miało to miejsce 17 stycznia 2012 r.), nawet przy uwzględnieniu okresu od 29 marca 2012 r. (data zwrócenia się z wnioskiem do sądu rejonowego o ustanowienie pełnomocnika z urzędu do sporządzenia skargi konstytucyjnej) do 12 kwietnia 2012 r. (data wyznaczenia pełnomocnika z urzędu), to wniesienie skargi konstytucyjnej 21 maja 2012 r. (data nadania skargi w urzędzie pocztowym) musiało być uznane za dokonane z przekroczeniem ustawowego terminu.
Należy podkreślić, że – zgodnie utrwalonym w orzecznictwie Trybunału poglądem – termin do wniesienia skargi konstytucyjnej ma charakter materialnoprawny i jako taki nie podlega przywróceniu (zob. np. postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 4 marca 2008 r., Ts 223/07, OTK ZU nr 3/B/2008, poz. 119 i powołane tam orzeczenia). Z tego też powodu nie podlegał rozpoznaniu przez Trybunał sformułowany przez pełnomocnika skarżącego wniosek o przywrócenie tego terminu.
Niezależnie od powyższego braku skargi konstytucyjnej, samoistnie przesądzającego o konieczności odmowy nadania jej dalszego biegu, należy stwierdzić, że w skardze nie doszło do prawidłowego wykonania obowiązku określonego w art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK. W tym kontekście wyjaśnić trzeba, że realizacja opisanej w tym przepisie powinności nie może polegać na odwołaniu się do – samodzielnie potraktowanych – zasad wyrażonych w art. 2 oraz art. 32 Konstytucji. W myśl utrwalonego stanowiska Trybunału zarówno zasada państwa prawnego (ujmowana całościowo, czy też w postaci dekodowanych z niej zasad szczegółowych), jak i zasada równości wykazują jedynie ograniczoną zdolność do wypełnienia roli wzorca kontroli w postępowaniu inicjowanym skargą konstytucyjną. Jest to możliwe tylko w przypadku doprecyzowania w treści skargi, w zakresie jakich konkretnych praw lub wolności, znajdujących zakotwiczenie w odrębnych przepisach Konstytucji, zasady te doznały niedozwolonego uszczerbku lub ograniczenia (zob. zwłaszcza postanowienia pełnego składu TK z: 23 stycznia 2002 r., Ts 105/00, OTK ZU nr 1/B/2002, poz. 60; 24 października 2001 r., SK 10/01, OTK ZU nr 7/2001, poz. 225). Warunku tego nie spełniło jednakże odwołanie się przez skarżącego do treści art. 92 ust. 1 Konstytucji. Przepis ten ma bowiem charakter przedmiotowy, jest adresowany do podmiotów wyposażonych w kompetencje prawotwórcze do stanowienia rozporządzeń i jako taki nie daje normatywnych podstaw do dekodowania prawa podmiotowego chronionego za pomocą skargi konstytucyjnej.

Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę, na podstawie art. 46 ust. 1 w zw. z art. 48 ust. 2 oraz art. 47 ust. 1 pkt 2, a także art. 49 w zw. z art. 36 ust. 3 ustawy o TK, Trybunał Konstytucyjny orzekł jak w sentencji.