KIO 2358/14
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
-
Protokolanci:Agata Dziuban
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:KIO 1947/10 KIO/KU 83/10
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt: KIO 2358/14
WYROK
z dnia 24 listopada 2014 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Jolanta Markowska
Protokolant: Agata Dziuban
po rozpoznaniu na rozprawie w Warszawie w dniu 24 listopada 2014 r. odwołania
wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 10 listopada 2014 r. przez
wykonawcę: J. W. prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą Zakład Usługowy
Konserwacja Terenów Zielonych J. W. ul. Łokietka 4, 41-933 Bytom w postępowaniu
prowadzonym przez zamawiającego: Miejski Zarząd Ulic
i Mostów, ul. Bałtycka 8A, 41-500 Chorzów,
przy udziale wykonawcy: Przedsiębiorstwo Techniki Sanitarnej ALBA Sp. z o.o.,
ul. Bytkowska 15, 41-503 Chorzów, zgłaszającego swoje przystąpienie do postępowania
odwoławczego po stronie zamawiającego,
orzeka:
1. uwzględnia odwołanie i nakazuje Zamawiającemu dokonanie zmiany treści
Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia, poprzez:
a) zmianę opisu sposobu spełnienia warunku w pkt 6.2.2 lit. a) na związany
i proporcjonalny do przedmiotu zamówienia, zgodnie z wytycznymi
podanymi w uzasadnieniu wyroku,
b) wykreślenie pkt 6.2.5. SIWZ oraz odpowiednio postanowień ogłoszenia
o zamówieniu (III.2.3),
2. kosztami postępowania obciąża zamawiającego: Miejski Zarząd Ulic i Mostów,
ul. Bałtycka 8A, 41-500 Chorzów, i:
2.1 zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr.
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez wykonawcę: J.
W. prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą Zakład Usługowy
Konserwacja Terenów Zielonych J. W. ul. Łokietka 4, 41-933 Bytom tytułem
wpisu od odwołania,
2.2 zasądza kwotę 15 000 zł 00 gr. (słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy)
od zamawiającego: Miejski Zarząd Ulic i Mostów, ul. Bałtycka 8A, 41-500
Chorzów na rzecz wykonawcy: J. W. prowadzący działalność gospodarczą
pod nazwą Zakład Usługowy Konserwacja Terenów Zielonych J. W. ul.
Łokietka 4, 41-933 Bytom stanowiącą koszty strony poniesione z tytułu wpisu od
odwołania.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 907 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od
dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Katowicach.
Przewodniczący: …………….…………
Sygn. akt KIO 2358/14
Uzasadnienie
Zamawiający: Miejski Zarząd Ulic i Mostów w Chorzowie prowadzi postępowanie
o udzielenie zamówienia publicznego w trybie przetargu nieograniczonego, którego
przedmiotem jest „Letnie i zimowe utrzymanie jezdni ulic, miejsc postojowych oraz
chodników na terenie miasta Chorzowa wraz z usługami towarzyszącymi”. Ogłoszenie
o zamówieniu zostało opublikowane w dniu 31 października 2014 r. w Dzienniku Urzędowym
Unii Europejskiej pod poz. 2014/S 210-372283.
Wykonawca: J. W. prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą Zakład
Usługowy Konserwacja Terenów Zielonych J. W. z siedzibą w Bytomiu wniósł odwołanie
wobec treści ogłoszenia o zamówieniu i Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia.
Odwołujący podniósł zarzuty naruszenia:
a) art. 22 ust. 1 pkt 3 w zw. z art. 22 ust. 4 Pzp, poprzez sporządzenie opisu sposobu
dokonania oceny spełniania warunków w zakresie dysponowania potencjałem technicznym,
w szczególności dysponowania pojazdami spełniającym określone normy spalin, a zatem
w sposób nieprecyzyjny i niejednoznaczny oraz w sposób nadmierny, niezwiązany
z przedmiotem zamówienia i nieproporcjonalny do przedmiotu zamówienia (pkt 6.2 ppkt
6.2.2. SIWZ);
b) art. 22 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 22 ust. 4 Pzp poprzez sporządzenie opisu sposobu
dokonania oceny spełniania warunków w zakresie posiadania wiedzy i doświadczenia
w sposób nieprecyzyjny i niejednoznaczny oraz w sposób nadmierny, niezwiązany
z przedmiotem zamówienia i nieproporcjonalny do przedmiotu zamówienia [pkt 6.2 ppkt
6.2.2. lit a) SIWZ];
c) art. 25 ust. 1 pkt 2 w zw. z § 6 ust. 1 pkt 4 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów
z dnia 19 lutego 2013 r. w sprawie rodzajów dokumentów jakich może żądać zamawiający,
oraz form, w jakich te dokumenty mogą być składane, poprzez żądanie przedłożenia wraz
z ofertą dokumentów, które nie są niezbędne do prowadzenia postępowania, tj. certyfikatu
w zakresie systemu zarządzania środowiskowego EMAS oraz certyfikatu w zakresie norm
zarządzania środowiskiem ISO 14001, w sytuacji gdy Zamawiający nie wskazał,
że przedmiot zamówienia ma być realizowany zgodnie z tymi systemami zarządzania
środowiskiem (pkt 6.2. ppkt 6.2.5. SIWZ).
Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania i nakazanie Zamawiającemu zmiany
treści ogłoszenia o zamówieniu oraz SIWZ poprzez:
1. modyfikację pkt 6.2 ppkt 6.2.2. SIWZ oraz odpowiednich postanowień ogłoszenia,
poprzez wykreślenie sformułowania: „Przynajmniej połowa liczby pojazdów (11 sztuk) (za
wyjątkiem ciągników oraz ładowarek) utrzymania letniego i zimowego musi spełniać standard
emisji spalin minimum EURO 4. Pozostałe jednostki podlegające normie EURO powinny
spełniać wymóg minimum EURO 3”
2. modyfikację pkt 6.2 ppkt 6.2.2. lit a) SIWZ oraz odpowiednich postanowień
ogłoszenia, poprzez wskazanie, że wykonawca powinien posiadać doświadczenie
w wykonywaniu usług odpowiadających swoim rodzajem i wartością usługom stanowiącym
przedmiot zamówienia, których łączna wartość (po zsumowaniu) będzie wynosić co najmniej
4 000 000 zł brutto. Przy czym usługi te powinny obejmować wykonanie prac porządkowych
w zakresie m.in.: utrzymania letniego i zimowego dróg, ulic, placów, chodników, parkingów,
przejść podziemnych, schodów, pochylni, ciągów pieszo-rowerowych oraz linii brzegowej
stawów.
3. wykreślenie pkt 6.2. ppkt 6.2.5. SIWZ oraz odpowiednich postanowień ogłoszenia o
zamówieniu.
I. Zarzuty dotyczące warunków udziału w postępowaniu.
Formułując warunki udziału w postępowaniu Zamawiający winien kierować się celem,
jakiemu zamawiane usługi mają służyć, a opis sposobu oceny spełniania warunków udziału
w postępowania nie może ograniczać dostępu do zamówienia wykonawcom zdolnym do
jego realizacji. Każde wymaganie powinno znajdować uzasadnienie w obiektywnych
potrzebach Zamawiającego związanych z realizacją przedmiotu zamówienia i do niego
proporcjonalnych, co potwierdza orzecznictwo Krajowej Izby Odwoławczej [(Uchwała
Krajowej Izby Odwoławczej z 22 listopada 2010 roku (KIO/KU 83/10), wyrok Krajowej Izby
Odwoławczej z dnia 24 września 2010 r. (KIO 1947/10)].
Sformułowany przez Zamawiającego opis sposobu oceny spełniania warunków
udziału w postępowaniu w zakresie dysponowania odpowiednim potencjałem technicznym
oraz posiadania wiedzy i doświadczenia jest nieprecyzyjny i niejednoznaczny, a postawione
przez Zamawiającego wymogi są nadmierne i niezwiązane z przedmiotem zamówienia oraz
nieproporcjonalne do przedmiotu zamówienia.
1. Dysponowanie odpowiednim potencjałem technicznym.
a) Zgodnie z pkt 6.2 ppkt 6.2.2. SIWZ, Zamawiający określił sprzęt, którym powinien
dysponować wykonawca. Jednocześnie Zamawiający wskazał, że „Przynajmniej połowa
liczby pojazdów (11 sztuk) (za wyjątkiem ciągników oraz ładowarek) utrzymania letniego
i zimowego musi spełniać standard emisji spalin minimum EURO 4. Pozostałe jednostki
podlegające normie EURO powinny spełniać wymóg minimum EURO 3."
Wymóg powyższy jest nadmierny i nie znajduje uzasadnienia w obiektywnych
potrzebach Zamawiającego. Co więcej ogranicza dostęp do zamówienia wykonawcom
zdolnym do jego realizacji, którzy dysponują pojazdami wyposażonymi w inne rozwiązania,
które ograniczają emisję spalin do środowiska i zapewniają jak najlepszą ochronę
środowiska. Przykładowo, zainstalowanie w pojeździe instalacji LPG prowadzi do wyraźnego
znacznego zmniejszenia emisji spalin w stosunku do ilości spalin emitowanej przez ten sam
pojazd benzynowy. Mimo tego Zamawiający nie wymaga wyposażenia pojazdów utrzymania
letniego i zimowego w instalację LPG.
Celem udzielenia zamówienia nie jest „ochrona” powietrza na terenie Gminy
Chorzów, czy ograniczenie emisji spalin. Postawiony wymóg jest niezwiązany z przedmiotem
zamówienia ani nie stanowi celu, w jakim jest prowadzone postępowanie. Prawidłowe
stosowanie się do przepisów dotyczących ochrony środowiska w obecnym stanie prawnym
nie nakłada obowiązku stosowania standardu emisji spalin EURO 3 i 4 w pojazdach, za
pomocą których będzie świadczona usługa letniego i zimowego utrzymania.
2. Posiadanie wiedzy i doświadczenie,
a) Stosownie do pkt 6.2 ppkt 6.2.2. lit a) SIWZ, o udzielenie zamówienia może się
ubiegać wykonawca, który posiada doświadczenie w wykonywaniu usług odpowiadających
swoim rodzajem i wartością usługom stanowiącym przedmiot zamówienia. Wykonawca musi
wykazać, że w okresie ostatnich 3 lat przed upływem terminu składania ofert, a jeżeli okres
prowadzenia działalności jest krótszy - w tym okresie, wykonał, a w przypadku świadczeń
okresowych lub ciągłych, również wykonuje usługi w zakresie niezbędnym do spełnienia
warunku wiedzy i doświadczenia, tj.:
„1. usługę letniego i zimowego (całorocznego) utrzymania dróg lub ulic lub placów, której
wartość nie była niższa niż 12 000 000 PLN lub jedną usługę letniego i jedną usługę
zimowego utrzymania dróg lub ulic lub placów, których łączna wartość po sumowaniu nie jest
niższa niż 12 000 000 PLN za usługę polegającą na wykonywaniu prac porządkowych
w zakresie utrzymania czystości w okresach letnim i zimowym (całorocznym) o wartości nie
niższej niż 2 000 000 PLN brutto, lub jedną usługę polegającą na wykonywaniu prac
porządkowych w zakresie utrzymania czystości w okresie letnim i jedną usługę polegającą
na wykonywaniu prac porządkowych w zakresie utrzymania czystości w okresie zimowym,
których łączna wartość po sumowaniu nie jest niższa niż 2 000 000 PLN brutto w tym:
- usługi całorocznego utrzymania chodników o wartości nie mniejszej niż 500 000 PLN,
- usługi polegające na zbieraniu i transporcie padłych zwierząt o wartości nie mniejszej niż
100 000 PLN,
- usługi polegające na zbieraniu odpadów z linii brzegowej o wartości nie mniejszej niż 50
000 PLN,
- usługi sprzątanie i utrzymanie czystości, przejść podziemnych, schodów, pochodni
i parkingów o wartości nie niższej niż 100 000 PLN. ”
Zamawiający nie wskazał, czy określona przez niego wartość letniego i zimowego
utrzymania to wartość netto, czy brutto. Brak ten występuje również w przypadku wartości
usług wchodzących w skład usługi wykonywania prac porządkowych w zakresie utrzymania
czystości w okresie zimowym. Niejednoznaczne brzmienie omawianego warunku
uniemożliwia wykonawcom ocenę, czy spełniają ten warunek, a na etapie badania
i oceny ofert może doprowadzić do dokonywania przez Zamawiającego arbitralnej oceny
spełniania warunków udziału w postępowaniu.
Na podstawie opisu sposobu dokonywania oceny spełniania warunku w zakresie
wiedzy i doświadczenia nie sposób obliczyć wartości usługi, jaką winien się wykazać
wykonawca w celu wykazania spełniania warunków udziału w postępowaniu. Zamawiający
wskazał, że wartość jednej całorocznej usługi lub jednej letniego i jednej usługi zimowego
utrzymania po zsumowaniu nie może być niższa niż 12 000 000 zł. Następnie wskazał,
że „za usługę polegającą na wykonywaniu prac porządkowych w zakresie utrzymania
czystości w okresie letnim i zimowym (całorocznym) o wartości nie niższej niż 2 000 000 zł
brutto (...)”. Z przytoczonego fragmentu nie wynika jednoznacznie, czy wskazana wartość
2 000 000 zł brutto to część określonej na wstępie zsumowanej wartości 12 000 000 zł, czy
też jest to usługa osobna, a więc łączna wartość usług po zsumowaniu powinna wynosić 14
000 000 zł. Ponadto, kwota 2 000 000 zł brutto ma zawierać 4 dodatkowe czynności, które
nie mają związku z usługą główną o wartości 12 000 000 zł. Wartość tych czterech
dodatkowych usług łącznie wynosi 750 000 zł (bez określenia czy jest to wartość netto czy
brutto). Biorąc pod uwagę usługi dodatkowe i oczekiwaną przez Zamawiającego wartość za
wykonanie tych usług, wprowadza się dodatkową zmianę do wartości podstawowej 12 000
000 zł, gdzie wartość usług wyłącznie za letnie i zimowe utrzymanie dróg nie mogła być
niższa niż 12 000 000 zł. Podanie wartości liczbowo-księgowej powoduje zawsze
konieczność precyzyjnego ustalenia tej wartości i obciążenia podatkowego, dookreślenia czy
jest to wartość netto czy brutto, a tego Zamawiający zaniechał.
Wartości usług, których realizacją musi się wykazać wykonawca, zostały określone
przez Zamawiającego w sposób nadmierny i niezwiązany z przedmiotem zamówienia.
Podane przez niego wartości kilkakrotnie przekraczają roczną wartość podobnych usług
realizowanych w poprzednio prowadzonych przez Zamawiającego postępowaniach.
Z posiadanych przez Odwołującego informacji wynika, że wartość usług letniego i zimowego
(całorocznego) utrzymania dróg lub ulic lub placów na obszarze objętym przedmiotem
zamówienia nie wynosiła więcej niż ok. 3 000 000 zł brutto. Dla przykładu można wskazać,
że w okresie ostatnich dwóch lat cena za zimowe i letnie utrzymanie na terenie miasta
Chorzowa wynosiła 5.682.273,90 zł brutto, co daje roczną cenę na poziomie 2.841.136,95 zł
brutto. Historyczne, wykonane już świadczenia obrazują realny rzeczywisty zakres
finansowania zamówienia, które jest objęte przetargiem. Postawienie przez Zamawiającego
warunku wykazania się usługą na poziomie 12 000 000 zł, a zatem o wartości 4 krotnie
wyższej niż rzeczywista roczna wartość usług, jest nieuzasadnione. Zamawiający, stawiając
taki wymóg „doświadczenia”, w nieuzasadniony sposób tworzy barierę dostępu do
zamówienia, co stanowi naruszenie zasady prowadzenia postępowania z zachowaniem
uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców. Oczekując doświadczenia
(wartości świadczonych usług) z okresu 4 lat sprawdza tak naprawdę obrót firmy, jaki uzyska
ona w takim okresie, a nie jej doświadczenie w realizacji zamówienia.
Taka sama sytuacja występuje również w przypadku wartości usług składających się
na wykonywanie prac porządkowych w zakresie utrzymania czystości w okresie zimowym
i letnim. W tym zakresie Zamawiający wymaga m.in. wykazania się realizacją usługi
polegającej na zbieraniu i transporcie padłych zwierząt o wartości nie mniejszej niż 100 000
zł. Na wskazanym przez Zamawiającego obszarze nie jest możliwym zrealizowanie tej usługi
o wartości powyżej 100 000 zł. Taka wartość usługi jest możliwa wówczas, gdy łączna masa
padłych zwierząt wynosiłaby ok. 33 500 kg (33,5 t). Realnie, nie jest możliwe by doszło do
zdarzeń drogowych z tak znaczną liczbą zwierząt i o tak dużej masie.
Zbyt wygórowane wymagania w zakresie warunków udziału w postępowaniu prowadzą
do nieuzasadnionego ograniczenia konkurencji, poprzez uniemożliwienie ubiegania się o nie
wykonawcom, którzy posiadają doświadczenie w realizacji przedmiotowo i zakresowo
podobnych usług w stosunku do przedmiotu zamówienia.
Zamawiający, określając wymóg odnoszący się do posiadanej wiedzy i doświadczenia,
ustalił ograniczoną liczbę usług, którymi winien się wykazać potencjalny wykonawca.
Wskazał m.in., że może to być jedna usługa całoroczna lub jedna usługa letniego i jedna
usługa zimowego utrzymania i dalej co najmniej trzy usługi w zakresie prac porządkowych.
Postanowienie to nie dopuszcza zatem łączenia usług, a więc w nieuzasadniony sposób
wyklucza wykonawców, którzy zdobyli doświadczenie u różnych odbiorów na różnych
odcinkach lub obszarach administracyjnych. Narzucenie ilości usług, którymi powinien
wykazać się wykonawca w celu realizacji przedmiotu zamówienia jest nieuzasadnione.
Wykonawca, realizując usługę dla różnych klientów-odbiorców, posiada takie samo
doświadczenie, a nawet większe niż wówczas, gdy realizuje usługę dla jednego lub dwóch
odbiorców. Zamawiający preferuje wykonawców, którzy świadczyli usługę u jednego lub
dwóch odbiorców. Zawężenie rynku do określonego kręgu wykonawców narusza zasady
uczciwej konkurencji i nie znajduje uzasadnienia w przepisach Prawa zamówień publicznych.
Przedmiotem zamówienia są różne usługi m.in. utrzymania letniego, utrzymania
zimowego dróg, ulic, placów, chodników, parkingów, przejść podziemnych, schodów,
pochylni, ciągów pieszo-rowerowych oraz oczyszczania stawów wraz z ich linią brzegową.
Jest to złożony, niejednorodny przedmiot zamówienia, który na terenie Gminy Chorzów był
zlecany i wykonywany odrębnie na podstawie różnych umów. Zgodnie z treścią SIWZ,
omawiane zamówienie będzie realizowane z podziałem dla różnych odbiorców. Część zadań
realizowana będzie dla MZUiM Chorzów, część dla WUKiOŚ UM Chorzów. Zamawiający do
SIWZ załączył projekty 4 umów wyodrębniających i dzielących zamówienie na 4 części.
Żądanie więc doświadczenia kompleksowego, zrealizowanego w ramach jednej lub dwóch
usług, jest nieadekwatne do przedmiotu zamówienia i jego późniejszej realizacji. Wymóg
został sprecyzowany w sposób oderwany od warunków występujących na rynku zamówień
na letniego i zimowego utrzymania.
II. Zarzuty dotyczące przedłożenia wraz z ofertą systemu zarządzania środowiskowego
EMAS lub certyfikatu w zakresie norm zarządzania środowiskiem ISO 14001.
Zgodnie z pkt 6.2. ppkt 6.2.5. SIWZ w celu potwierdzenia, że oferowane usługi będą
realizowane w sposób minimalizujący negatywne oddziaływanie prowadzonych procesów na
środowisko naturalne, w szczególności odwołując się do systemu zarządzania środowiskiem
i audytu (EMAS) lub norm zarządzania środowiskiem opartych na europejskich lub
międzynarodowych normach odpowiadają wymaganiom Zamawiającego, Zamawiający żąda
w szczególności:
„1. zaświadczenia niezależnego podmiotu zajmującego się poświadczaniem zgodności
działań Wykonawcy z europejskimi normami zarządzania środowiskiem, jeżeli Zamawiający
wskazuje środki zarządzania środowiskiem, które Wykonawca będzie stosował podczas
wykonywania zamówienia na roboty budowlane lub usługi, odwołując się do systemu
zarządzania środowiskiem i audytu (EMAS) lub norm zarządzania środowiskiem opartych na
europejskich lub międzynarodowych normach poświadczonych przez podmioty działające
zgodnie z prawem Unii Europejskiej, europejskimi lub międzynarodowymi normami
dotyczącymi certyfikacji, tj.:
- certyfikatu w zakresie systemu zarządzania środowiskowego EMAS, lub
certyfikatu w zakresie norm zarządzania środowiskiem ISO 14001”
Stosownie do § 6 ust. 1 pkt 4 rozporządzenia, w celu potwierdzenia, że oferowane
roboty budowlane, dostawy lub usługi odpowiadają wymaganiom określonym przez
zamawiającego, zamawiający może żądać w szczególności zaświadczenia niezależnego
podmiotu zajmującego się poświadczaniem zgodności działań wykonawcy z europejskimi
normami zarządzania środowiskiem, jeżeli zamawiający wskazują środki zarządzania
środowiskiem, które wykonawca będzie stosował podczas wykonywania zamówienia na
roboty budowlane lub usługi, odwołując się do systemu zarządzania środowiskiem i audytu
(EMAS) lub norm zarządzania środowiskiem opartych na europejskich lub
międzynarodowych normach poświadczonych przez podmioty działające zgodnie z prawem
Unii Europejskiej, europejskimi lub międzynarodowymi normami dotyczącymi certyfikacji.
Zamawiający może zatem żądać zaświadczenia EMAS lub ISO 14001 jedynie
w sytuacji, gdy w treści SIWZ wskaże środki zarządzania środowiskiem, które wykonawca
będzie stosował podczas wykonywania zamówienia na roboty budowlane lub usługi,
odwołując się do systemu zarządzania środowiskiem i audytu (EMAS) lub norm zarządzania
środowiskiem opartych na europejskich lub międzynarodowych normach poświadczonych
przez podmioty działające zgodnie z prawem Unii Europejskiej, europejskimi lub
międzynarodowymi normami dotyczącymi certyfikacji.
Zamawiający nie wskazał takich środków zarządzania środowiskiem, które
wykonawca będzie stosował podczas wykonywania zamówienia. Za wskazanie takich
środków z pewnością nie może zostać uznane lakoniczne stwierdzenie zawarte w pkt 1 ppkt
1.5.1 załącznika nr 5L do SIWZ:
„Wykonawca ma obowiązek znać i stosować w czasie wykonania robót wszelkie przepisy
dotyczące ochrony środowiska naturalnego:
W okresie trwania Umowy Wykonawca będzie:
a) podejmować wszystkie uzasadnione kroki mające na celu stosowanie się do przepisów
dotyczących ochrony środowiska na terenie i wokół miejsca prowadzenia robót oraz będzie
unikać uszkodzeń lub uciążliwości dla osób lub własności społecznej lub innych, a
wynikających ze skażenia, hałasu lub innych przyczyn powstałych w następstwie jego
działania.
Stosując się do tych wymagań będzie miał szczególny wzgląd na:
1. Lokalizację baz, warsztatów, magazynów, składowisk i dróg dojazdowych,
2. środki ostrożności i zabezpieczenia przed:
a) zanieczyszczeniami zbiorników i cieków wodnych pyłami lub substancjami
toksycznymi,
b) zanieczyszczenia powietrza pyłami i gazami,
c) zanieczyszczenia terenów odpadami zgromadzonymi w trakcie realizacji Umowy.
b) Składowanie i wywóz zebranych zanieczyszczeń z oczyszczania winno odbywać
się na legalne składowisko odpadów przyjmujące ten rodzaj odpadów.
c) Wykonawca najpóźniej w dniu podpisania umowy przedłoży Zamawiającemu
stosowne zezwolenie na prowadzenie działalności w zakresie zbierania i transportu odpadów
zgodnie z przepisem Art.28 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r. o odpadach (Dz.U. z 2001r. Nr
62 poz. 628 z późniejszymi zmianami).
d) Wykonawca najpóźniej w dniu podpisania Umowy przedłoży Zamawiającemu
stosowne Zezwolenie Powiatowego Lekarza Weterynarii wynikające z przepisów:
ROZPORZĄDZENIE (WE) NR 177412002 PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO/ RADY z dnia
3 października 2002 r. ustanawiające przepisy sanitarne dotyczące produktów ubocznych
pochodzenia zwierzęcego nieprzeznaczonych do spożycia przez ludzi.”
Na podstawie przytoczonego powyżej postanowienia wykonawca nie ma bowiem
możliwości zidentyfikować elementów podpadających pod regulację systemu zarządzania
środowiskiem i audytu (EMAS) lub norm zarządzania środowiskiem opartych na europejskich
lub międzynarodowych normach poświadczonych przez podmioty, działające zgodnie
z prawem Unii Europejskiej, europejskimi lub międzynarodowymi normami dotyczącymi
certyfikacji, a co za tym idzie zapewnić potwierdzenie zgodności własnych działań w tym
zakresie z tymi normami, poprzez przedstawienie wymaganych przez Zamawiającego
dokumentów.
Skoro zatem Zamawiający nie określił w treści SIWZ norm dotyczących środowiska,
zgodnie z którymi wykonawca ma realizować przedmiot zamówienia, to za nieuprawnione
należy uznać żądanie przedstawienia przez wykonawców odpowiednich dokumentów w tym
zakresie.
Odwołujący zauważył, że Zamawiający posłużył się nieprawidłową nazwą dokumentu
w zakresie systemu zarządzania środowiskowego EMAS. Nie wydaje się certyfikatów,
a zaświadczenia EMAS oraz numer rejestracyjny w systemie. Nieprawidłowe określenie
dokumentu uniemożliwia złożenie oferty oraz potwierdza tezę o przypadkowości i zbędności
tego wymogu.
Wykonawca Przedsiębiorstwo Techniki Sanitarnej ALBA Sp. z o.o. zgłosił
przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie Zamawiającego. Wniósł
o oddalenie odwołania, jako niezasadnego. Wskazał, że jest wykonawcą, który w całości
spełnia wymagania SIWZ, w tym w zakresie warunków udziału w postępowaniu.
Zamawiający złożył odpowiedź na odwołanie (pismo z dnia 23 listopada 2014 r.).
Zamawiający wniósł o „odrzucenie odwołania z uwagi na brak interesu po stronie
Odwołującego”. Zamawiający wyjaśnił, że w wyniku wniosków, które wpłynęły do
Zamawiającego od wykonawców w zakresie wyjaśnienia treści SIWZ, dokonał analizy
warunków prowadzonego postępowania i stwierdził, że postępowanie jest obarczone wadą
niemożliwą do usunięcia uniemożliwiającą zawarcie niepodlegającej unieważnieniu umowy
w sprawie zamówienia publicznego, a zatem podlega unieważnieniu. W konsekwencji w dniu
21 listopada 2014 r. Zamawiający unieważnił przedmiotowe postępowanie na podstawie art.
93 ust. 1 pkt 7 Pzp. Zdaniem Zamawiającego, w związku z powyższym odwołanie wniesione
przez Odwołującego stało się bezprzedmiotowe, a wykonawca utracił interes w jego
wniesieniu, co przemawia za odrzuceniem odwołania.
Krajowa Izba Odwoławcza, uwzględniając dokumentację postępowania, dokumenty
zgromadzone w aktach sprawy i wyjaśnienia złożone przez strony postępowania
odwoławczego na rozprawie, ustaliła i zważyła, co następuje.
Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.
Izba nie uwzględniła wniosku o odrzucenie odwołania. Zarzut braku interesu we
wniesieniu odwołania jest rozpoznawany na rozprawie, a zatem uwzględnienie tego zarzutu
może skutkować co najwyżej oddaleniem odwołania, gdyż interes w rozumieniu art. 179 ust.
1 Pzp, stanowi materialno-prawną przesłankę rozpoznania odwołania.
Izba stwierdziła, że odwołujący wykazał, że posiada interes w uzyskaniu zamówienia
w rozumieniu art. 179 ust. 1 Pzp. Wykonawca wykazał, że jest potencjalnym wykonawcą,
który zamierza ubiegać się o udzielenie przedmiotowego zamówienia. Fakt, że w dniu 21
listopada 2014 r. Zamawiający podjął decyzję o unieważnieniu postępowania nie przesądza
o tym, że Odwołujący w chwili rozpoznawania odwołania utracił interes w uzyskaniu
przedmiotowego zamówienia. Decyzja Zamawiającego w chwili rozpoznawania odwołania
nie jest ostateczna – wykonawcom przysługuje nadal prawo do wniesienia odwołania wobec
powyższej czynności Zamawiającego. Nie można wykluczyć przypadku, że w wyniku
postępowania odwoławczego czynność unieważnienia postępowania zostanie unieważniona,
a tym samym postępowanie będzie dalej kontynuowane. Zatem należy uznać,
że Odwołujący ma interes w tym, aby dążyć do zmiany zaskarżonych postanowień SIWZ na
obecnym etapie, pomimo że Zamawiający, już po wniesieniu niniejszego odwołania przez
Odwołującego, podjął decyzję o unieważnieniu postępowania. Odwołujący zachowuje
bowiem interes w uzyskaniu zamówienia w przypadku gdy czynność unieważnienia
postępowania zostanie unieważniona oraz (co najmniej) do upływu ustawowego terminu do
wniesienia odwołania na czynność unieważnienia postępowania. Ewentualne potwierdzenie
się naruszenia przez Zamawiającego przepisów ustawy Pzp, wskazanych w odwołaniu,
uzasadnia zatem możliwość poniesienia szkody przez Odwołującego.
Wykonawca Przedsiębiorstwo Techniki Sanitarnej ALBA Sp. z o.o. skutecznie
przystąpił do postepowania odwoławczego po stronie Zamawiającego. Przystępujący
wykazał interes w rozstrzygnięciu odwołania na korzyść Zamawiającego, jako wykonawca
zainteresowany udziałem w postępowaniu na warunkach określonych w SIWZ.
Stosownie do art. 192 ust. 7 Pzp, Izba rozpoznała odwołanie w zakresie zarzutów
zawartych w odwołaniu. Izba uwzględniła przy tym okoliczność, że Odwołujący złożył w toku
posiedzenia oświadczenie o cofnięciu zarzutu dotyczącego naruszenia art. 22 ust. 1 pkt 3
w zw. z art. 22 ust. 4 Pzp, poprzez sporządzenie opisu sposobu dokonania oceny spełniania
warunków w zakresie dysponowania potencjałem technicznym, w szczególności
dysponowania pojazdami spełniającym określone normy spalin (pkt 6.2 ppkt 6.2.2. SIWZ).
Zarzut powyższy nie był rozpoznawany przez Izbę.
Potwierdził się zarzut naruszenia art. 22 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 22 ust. 4 Pzp,
poprzez sporządzenie przez Zamawiającego w SIWZ opisu sposobu dokonania oceny
spełniania warunków w zakresie posiadania wiedzy i doświadczenia w sposób nieprecyzyjny
i niejednoznaczny oraz w sposób nadmierny, nieproporcjonalny do przedmiotu zamówienia
[pkt 6.2 ppkt 6.2.2. lit a) SIWZ].
Warunki udziału w postępowaniu służą wyborowi wykonawcy, który zapewni
prawidłową realizację przedmiotu zamówienia. Wykonawca zdolny do wykonania
zamówienia to wykonawca spełniający warunki udziału w postępowaniu. Warunki udziału
w postępowaniu nie mogą być sformułowane w taki sposób, aby do udziału w postępowaniu
zostali dopuszczeni wykonawcy, którzy nie są w stanie sprostać zamówieniu. Z drugiej
strony, opis sposobu dokonywania oceny spełniania warunków udziału w postępowaniu nie
może ograniczać dostępu do zamówienia wykonawcom zdolnym do wykonania zamówienia.
Zgodnie z art. 22 ust. 4 Pzp, opis sposobu oceny spełniania warunków udziału
w postępowaniu powinien być związany z przedmiotem zamówienia oraz proporcjonalny do
przedmiotu zamówienia. Opis ten powinien więc uwzględniać specyfikę przedmiotu
zamówienia, jego zakres, stopień złożoności. Zamawiający nie może formułować wymagań
przewyższających warunki wystarczające do należytego wykonania zamówienia.
Wymagania te nie mogą też być zbyt liberalne i powodować, że do udziału
w postępowaniu zostaną dopuszczeni wykonawcy, którzy nie są w stanie zrealizować
zamówienie w sposób należyty.
W pkt 6.2.2. lit a) SIWZ Zamawiający opisał sposób oceny spełniania warunku udziału
w postępowaniu w zakresie wiedzy i doświadczenia. Zamawiający postanowił,
że „o udzielenie zamówienia może się ubiegać wykonawca, który posiada doświadczenie
w wykonywaniu usług odpowiadających swoim rodzajem i wartością usługom stanowiącym
przedmiot zamówienia. Wykonawca musi wykazać, że w okresie ostatnich 3 lat przed
upływem terminu składania ofert, a jeżeli okres prowadzenia działalności jest krótszy - w tym
okresie, wykonał a w przypadku świadczeń okresowych lub ciągłych również wykonuje usługi
w zakresie niezbędnym do spełnienia warunku wiedzy i doświadczenia, tj.:
„usługę letniego i zimowego (całorocznego) utrzymania dróg lub ulic lub placów, której
wartość nie była niższa niż 12 000 000 PLN lub jedną usługę letniego i jedną usługę
zimowego utrzymania dróg lub ulic lub placów, których łączna wartość po zsumowaniu nie
jest niższa niż 12 000 000 PLN za usługę polegającą na wykonywaniu prac porządkowych
w zakresie utrzymania czystości w okresach letnim i zimowym (całorocznym) o wartości nie
niższej niż 2 000 000 PLN brutto, lub jedną usługę polegającą na wykonywaniu prac
porządkowych w zakresie utrzymania czystości w okresie letnim i jedną usługę polegającą
na wykonywaniu prac porządkowych w zakresie utrzymania czystości w okresie zimowym,
których łączna wartość po sumowaniu nie jest niższa niż 2 000 000 PLN brutto w tym:
- usługi całorocznego utrzymania chodników o wartości nie mniejszej niż 500 000 PLN,
- usługi polegające na zbieraniu i transporcie padłych zwierząt o wartości nie mniejszej niż
100 000 PLN,
- usługi polegające na zbieraniu odpadów z linii brzegowej o wartości nie mniejszej niż 50
000 PLN,
- usługi sprzątanie i utrzymanie czystości, przejść podziemnych, schodów, pochodni
i parkingów o wartości nie niższej niż 100 000 PLN.”
Brak wskazania przez Zamawiającego, czy określone wartości wykonanych usług to
wartości netto czy brutto, należy ocenić w zakresie braku konsekwencji Zamawiającego przy
określeniu poszczególnych wartości. Co do zasady, podanie kwoty w PLN bez określenia
„netto” lub „brutto” należy rozumieć jako wartość uwzględniającą podatek VAT, a zatem jako
tzw. brutto, co wynika z obowiązujących przepisów prawa. Dla jasności przekazu,
Zamawiający powinien ujednolicić treść opisu w powyższym zakresie.
Z brzmienia wskazanego powyżej opisu nie wynika, że obejmuje on wymaganie
wykazania usługi lub usług letniego i zimowego utrzymania i dodatkowo - usługi polegającej
na wykonywaniu prac porządkowych w zakresie utrzymania czystości w okresie letnim
i zimowym (całorocznym) o wartości nie niższej niż 2 000 000 zł. Treść „za usługę
polegającą na wykonywaniu prac porządkowych w zakresie utrzymania czystości w okresach
letnim i zimowym (całorocznym) o wartości nie niższej niż 2 000 000 PLN brutto, lub jedną
usługę polegającą na wykonywaniu prac porządkowych w zakresie utrzymania czystości
w okresie letnim i jedną usługę polegającą na wykonywaniu prac porządkowych w zakresie
utrzymania czystości w okresie zimowym, których łączna wartość po sumowaniu nie jest
niższa niż 2 000 000 PLN brutto” wyraźnie zawiera błąd, który uniemożliwia logiczną
interpretację tego postanowienia, w szczególności w znaczeniu podanym przez
Zamawiającego, który wskazywał, że chodzi tu o usługę dodatkową o wartości min.
2 000 000, 00 zł. Brak jednoznacznego sformułowania w tym zakresie powoduje, że nie
sposób ustalić jednoznacznie wartości usługi głównej, jaką musi wykazać wykonawca, co
zdecydowanie utrudnia ocenę spełniania tak opisanego warunku.
Ponadto, należy zauważyć, że o ile w ramach usługi polegającej na wykonywaniu
prac porządkowych w zakresie utrzymania czystości w okresach letnim i zimowym
(całorocznym) o wartości nie niższej niż 2 000 000 PLN brutto, można wykonać „usługę
całorocznego utrzymania chodników o wartości nie mniejszej niż 500 000 PLN”, to w ramach
usługi wykonywania prac porządkowych w zakresie utrzymania czystości w okresie letnim
lub usługi wykonywania prac porządkowych w zakresie utrzymania czystości w okresie
zimowym, których łączna wartość po sumowaniu nie jest niższa niż 2 000 000 PLN brutto,
nie ma raczej możliwości wykonania usługi „całorocznego” utrzymania chodników. Usługi
wykonywane odrębnie w okresie letnim oraz w okresie zimowym nie mogą w sposób
oczywisty obejmować usługi całorocznej w określonym przez Zamawiającego zakresie.
Powyższa sprzeczność powinno zostać wyeliminowana przez Zamawiającego, w taki sposób
aby w ogóle możliwe było wykazanie spełnienia warunku.
Biorąc pod uwagę wartość zamówienia wykazaną przez Zamawiającego w informacji
z dnia 14 listopada 2014 r., wymagana wartość usługi głównej w kwocie 12 000 000,00 zł
została określona w sposób nieproporcjonalny do przedmiotu zamówienia. Zamawiający
żąda doświadczenia wykonawcy w wykonaniu usługi o wartości znacznie wyższej niż
wartość przedmiotu zamówienia za okres jednego roku (usługa całoroczna). Zauważyć przy
tym należy, że Zamawiający określił wartość usług głównych w odniesieniu do wartości
przedmiotu zamówienia, obejmującego wykonywanie takich usług w okresie 4 lat.
Zamawiający, określając wymaganą wartość tych usług nie sprecyzował, czy w opisie
warunku chodzi o wartość usług w jednym sezonie, czy też w kilku sezonach, co ma istotne
znaczenie dla oceny koniecznego doświadczenia wykonawcy w wykonywaniu
odpowiedniego zakresu usług w jednym sezonie (całorocznie).
Biorąc pod uwagę charakter usług objętych przedmiotem zamówienia w tym
postępowaniu, dla oceny zdolności wykonawcy do wykonania przedmiotu zamówienia
znaczenie ma doświadczenie w wykonaniu usług odpowiadających rodzajowo do przedmiotu
zamówienia, a zatem odniesienie warunku do wartości przedmiotu zamówienia w skali
jednego roku. Są to usługi powtarzające się sezonowo, zatem wykonawca nabywa
doświadczenie w wykonaniu usług o porównywalnym zakresie w ciągu jednego roku.
Postawienie przez Zamawiającego warunku doświadczenia w odniesieniu do wartości całego
czteroletniego okresu świadczenia usług, w sposób nieuzasadniony ogranicza dostęp do
zamówienia wykonawcom, którzy są zdolni do wykonania przedmiotu zamówienia.
Powyższe stanowi naruszenie zasady prowadzenia postępowania z zachowaniem uczciwej
konkurencji i równego traktowania wykonawców.
W ocenie Izby, Odwołujący wykazał, że wymagana wartość wykonanej usługi
polegającej na zbieraniu i transporcie padłych zwierząt o wartości nie mniejszej niż 100 000
zł także została ustalona na poziomie nieproporcjonalnym do przedmiotu zamówienia.
Wartość ta została ustalona przez Zamawiającego w odniesieniu do wartości przedmiotu
zamówienia, objętego zadaniem nr 3, tj. całodobowego usuwania skutków wypadków
drogowych, martwych zwierząt oraz innych ubocznych produktów zwierzęcych itp.
niemożliwych do usunięcia przez sprzęt komunalny. Zakres ww. usług jest znacznie szerszy
niż zakres usługi polegającej na zbieraniu i transporcie padłych zwierząt, dla której
Zamawiający wskazał wymaganą wartość 100 000,00 zł. Ponadto, jak wynika z informacji
przedłożonych przez Odwołującego, zawartych w pismach złożonych na rozprawie, nie
sposób się zgodzić z Zamawiającym, że w ramach przedmiotowego zamówienia jest
możliwe zrealizowanie tej usługi o wartości powyżej 100 000 zł. Wymaganie wykonania
usług o takiej wartości należy uznać za nieproporcjonalne do przedmiotu zamówienia.
Odwołujący przedłożył pismo Urzędu Miasta Siemianowice Śląskie z dnia 20.12.2013
r., porównywalnego wielkością do Chorzowa, z którego wynika koszt usługi usuwania
padłych zwierząt leśnych w kwocie 1.992,00 zł w roku 2011 i 2012 i 1000 zł w roku 2013
oraz pismo Prezydenta Miasta w Zabrzu potwierdzające, że w 2013 roku na zadanie
usuwanie padłych psów, ptaków z ulic i placów miasta Zabrze w okresie od 01.01.2013 r. do
31.12.2013 r. wydatkowano kwotę 26.278,40 zł (2011) i 21.782,80 zł (do końca listopada
2012 r.), w roku 2013 r. na zdanie to przeznaczono kwotę 25.000,00 zł. Odwołujący złożył
również formularz dokumentujący udzielenie zamówienia w Chorzowie z dnia 27.02.2012 r.
z którego wynika, że za zebranie, transport i utylizację 1 szt. padłych zwierząt pobiera się
opłatę 160,00 zł brutto, a dodatkowo pismo Urzędu Miasta Katowice z dnia 21.12.,2012 r.,
z którego wynika, że w zakresie usuwania padłych zwierząt z terenu miasta Katowice
wydatkowano kwotę 51.958,89 zł w 2011 r. oraz 49.621,89 zł w roku 2012, a na 2013 rok
zaplanowano środki finansowe w wysokości 60.000,00 zł.
W powyższym zakresie Zamawiający wskazał jedynie na specyfikę miasta Chorzowa
(ilość dróg i skrzyżowań), nie wyjaśniając jednocześnie, na czym ta szczególna sytuacja
miasta polega, co mogłoby uzasadniać przyjętą w SIWZ wymaganą wartość usług
w opisie warunku doświadczenia.
Ponadto, zgodnie z treścią ww. warunku wiedzy i doświadczenia, Zamawiający
wymaga wykonania jednej usługi całorocznej lub jednej usługi letniego i jednej usługi
zimowego utrzymania, a ponadto trzech usług w zakresie prac porządkowych. Nie jest zatem
możliwe spełnienie warunku jeśli wykonawca wykonywał usługi o łącznej wartości na rzecz
różnych odbiorców. Izba podzieliła stanowisko Odwołującego, że wykonawca, który
zrealizował w tym samym czasie usługi dla różnych odbiorców, o łącznej wartości
wymaganej przez Zamawiającego, posiada porównywalne doświadczenie, jak wykonawca,
który zrealizował jedną usługę dla jednego odbiorcy o tej samej wartości. Sam Zamawiający
dokonał podziału przedmiotu zamówienia na zadania, które będą realizowane w tym samym
czasie w ramach oddzielnych umów przez wykonawcę. Powyższe potwierdza,
że realizacja usług w tym samym czasie na podstawie różnych umów na rzecz różnych
odbiorców jest równoważna usłudze realizowanej na rzecz jednego odbiorcy.
Postanowienie SIWZ w omówionym powyżej zakresie powinno podlegać zmianie, gdyż
w sposób nieuzasadniony ogranicza dostęp do zamówienia wykonawcom, którzy wykonali
łącznie wymagany pod względem wartości zakres usług o określonej wartości na rzecz
różnych odbiorców w tym samym czasie. Zawężenie kręgu potencjalnych wykonawców do
takich, którzy świadczyli usługę na rzecz jednego lub dwóch odbiorców jest
nieproporcjonalny do przedmiotu zamówienia oraz w sposób nieuzasadniony ogranicza
uczciwą konkurencję.
Reasumując, ustalone przez Zamawiającego w przedmiotowym postępowaniu
nieproporcjonalne do przedmiotu zamówienia wymagania w zakresie warunku dotyczącego
wiedzy i doświadczenia prowadzą do nieuzasadnionego ograniczenia konkurencji, poprzez
uniemożliwienie dostępu do zamówienia wykonawcom, którzy posiadają wystarczające
doświadczenie w realizacji przedmiotowo i zakresowo podobnych usług w stosunku do
przedmiotu zamówienia.
Zasadny jest zarzut naruszenia art. 25 ust. 1 pkt 2 w zw. z § 6 ust. 1 pkt 4
rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 19 lutego 2013 r. w sprawie rodzajów
dokumentów jakich może żądać zamawiający, oraz form, w jakich te dokumenty mogą być
składane, poprzez żądanie przedłożenia wraz z ofertą dokumentów, które nie są niezbędne
do prowadzenia postępowania, tj. certyfikatu w zakresie systemu zarządzania
środowiskowego EMAS oraz certyfikatu w zakresie norm zarządzania środowiskiem ISO
14001, w sytuacji gdy Zamawiający nie wskazał, że przedmiot zamówienia ma być
realizowany zgodnie z tymi systemami zarządzania środowiskiem (pkt 6.2. ppkt 6.2.5.
SIWZ).
W pkt 6.2.5. SIWZ Zamawiający zawarł wymaganie złożenia w ofercie
„zaświadczenia niezależnego podmiotu zajmującego się poświadczaniem zgodności działań
Wykonawcy z europejskimi normami zarządzania środowiskiem, jeżeli Zamawiający
wskazuje środki zarządzania środowiskiem, które Wykonawca będzie stosował podczas
wykonywania zamówienia na roboty budowlane lub usługi, odwołując się do systemu
zarządzania środowiskiem i audytu (EMAS) lub norm zarządzania środowiskiem opartych na
europejskich lub międzynarodowych normach poświadczonych przez podmioty działające
zgodnie z prawem Unii Europejskiej, europejskimi lub międzynarodowymi normami
dotyczącymi certyfikacji, tj.:
- certyfikatu w zakresie systemu zarządzania środowiskowego EMAS, lub
certyfikatu w zakresie norm zarządzania środowiskiem ISO 14001”
w celu „potwierdzenia, że oferowane usługi będą realizowane w sposób minimalizujący
negatywne oddziaływanie prowadzonych procesów na środowisko naturalne,
w szczególności odwołując się do systemu zarządzania środowiskiem i audytu (EMAS) lub
norm zarządzania środowiskiem opartych na europejskich lub międzynarodowych normach
odpowiadają wymaganiom Zamawiającego”.
Przepis § 6 ust. 1 pkt 4 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 19 lutego
2013 r. w sprawie rodzajów dokumentów jakich może żądać zamawiający, oraz form,
w jakich te dokumenty mogą być składane, wskazuje, że w celu potwierdzenia, że oferowane
roboty budowlane, dostawy lub usługi odpowiadają wymaganiom określonym przez
zamawiającego, zamawiający może żądać w szczególności zaświadczenia niezależnego
podmiotu zajmującego się poświadczaniem zgodności działań wykonawcy z europejskimi
normami zarządzania środowiskiem, jeżeli zamawiający wskazują środki zarządzania
środowiskiem, które wykonawca będzie stosował podczas wykonywania zamówienia na
roboty budowlane lub usługi, odwołując się do systemu zarządzania środowiskiem i audytu
(EMAS) lub norm zarządzania środowiskiem opartych na europejskich lub
międzynarodowych normach poświadczonych przez podmioty działające zgodnie z prawem
Unii Europejskiej, europejskimi lub międzynarodowymi normami dotyczącymi certyfikacji.
Z powyższego przepisu wynika, że zaświadczenie EMAS lub ISO 14001 może być
wymagane wówczas gdy Zamawiający wskazał w SIWZ środki zarządzania środowiskiem,
które wykonawca będzie stosował podczas wykonywania zamówienia, odwołując się do
systemu zarządzania środowiskiem i audytu (EMAS) lub norm zarządzania środowiskiem
opartych na europejskich lub międzynarodowych normach poświadczonych przez podmioty
działające zgodnie z prawem Unii Europejskiej, europejskimi lub międzynarodowymi
normami dotyczącymi certyfikacji.
W przedmiotowym postępowaniu Zamawiający nie określił w SIWZ środków
zarządzania środowiskiem, o których mowa w § 6 ust. 1 pkt 4 ww. rozporządzenia, które są
wymagane do stosowania podczas wykonywania zamówienia. Fakt ten został przyznany
przez Zamawiającego na rozprawie. Wskazania tych środków nie zawiera w szczególności
postanowienie pkt 1 ppkt 1.5.1 załącznika nr 5L do SIWZ, gdyż wymagania w nim zawarte
nie odnoszą się do norm EMAS lub ISO 14001. Jeżeli Zamawiający nie określił
w SIWZ wymagań odnoszących się do norm dotyczących środowiska, zgodnie z którymi
wykonawca ma realizować przedmiot zamówienia, to za nieuprawnione należy uznać
żądanie przedstawienia przez wykonawców stosownych dokumentów w tym zakresie.
Izba nakazała zatem wykreślenie wymagania zawartego w pkt 6.2.5. SIWZ w aktualnym
brzmieniu. Wymaganie powyższe może być zawarte w SIWZ wyłącznie wówczas, gdy
Zamawiający zamieści w Specyfikacji wymagania odnoszące się do norm europejskich lub
międzynarodowych dotyczących środowiska, zgodnie z którymi zamówienie będzie
realizowane. Wymagane przez Zamawiającego w postępowaniu dokumenty służą
potwierdzenie wymagań dotyczących przedmiotu zamówienia. Jeśli Zamawiający określił
danych wymagań w SIWZ, to dokument wymagany w tym zakresie należało uznać za
zbędny.
Zgodnie z art. 192 ust. 2 Pzp, Izba jest zobowiązana zbadać, czy stwierdzone
naruszenie przepisów ustawy Pzp miało lub może mieć istotny wpływ na wynik
postępowania. W niniejszej sprawie Izba ustaliła, że naruszenie art. 22 ust 1 w związku
z art. 22 ust. 4 Pzp oraz art. 25 ust. 1 pkt 2 w zw. z § 6 ust. 1 pkt 4 rozporządzenia w sprawie
rodzajów dokumentów może mieć istotny wpływ na wynik postępowania, poprzez zawężenie
kręgu potencjalnych wykonawców. Z tego względu konieczne i uzasadnione jest
uwzględnienie odwołania. Jednak wykonanie przez Zamawiającego nakazanych przez Izbę
czynności w przedmiotowym postępowaniu - w odniesieniu do treści SIWZ – będzie
bezprzedmiotowe w przypadku, gdy decyzja Zamawiającego o unieważnieniu postępowania
stanie się ostateczna (niezaskarżalna w trybie odwoławczym). Wyrok Izby podlegać
wykonaniu wyłącznie w postępowaniu, które się toczy.
Biorąc pod uwagę stan rzeczy ustalony w toku postępowania. Izba orzekła, jak
w sentencji, na podstawie art. 192 ust. 1, ust. 2 i ust. 3 pkt 1 Pzp.
O kosztach orzeczono stosownie do wyniku sprawy na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 Pzp
oraz zgodnie z § 3 pkt 1 i § 5 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia
15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz
rodzaju kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania. (Dz. U. Nr 41,
poz. 238).
Przewodniczący: ………………………………
WYROK
z dnia 24 listopada 2014 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Jolanta Markowska
Protokolant: Agata Dziuban
po rozpoznaniu na rozprawie w Warszawie w dniu 24 listopada 2014 r. odwołania
wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 10 listopada 2014 r. przez
wykonawcę: J. W. prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą Zakład Usługowy
Konserwacja Terenów Zielonych J. W. ul. Łokietka 4, 41-933 Bytom w postępowaniu
prowadzonym przez zamawiającego: Miejski Zarząd Ulic
i Mostów, ul. Bałtycka 8A, 41-500 Chorzów,
przy udziale wykonawcy: Przedsiębiorstwo Techniki Sanitarnej ALBA Sp. z o.o.,
ul. Bytkowska 15, 41-503 Chorzów, zgłaszającego swoje przystąpienie do postępowania
odwoławczego po stronie zamawiającego,
orzeka:
1. uwzględnia odwołanie i nakazuje Zamawiającemu dokonanie zmiany treści
Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia, poprzez:
a) zmianę opisu sposobu spełnienia warunku w pkt 6.2.2 lit. a) na związany
i proporcjonalny do przedmiotu zamówienia, zgodnie z wytycznymi
podanymi w uzasadnieniu wyroku,
b) wykreślenie pkt 6.2.5. SIWZ oraz odpowiednio postanowień ogłoszenia
o zamówieniu (III.2.3),
2. kosztami postępowania obciąża zamawiającego: Miejski Zarząd Ulic i Mostów,
ul. Bałtycka 8A, 41-500 Chorzów, i:
2.1 zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr.
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez wykonawcę: J.
W. prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą Zakład Usługowy
Konserwacja Terenów Zielonych J. W. ul. Łokietka 4, 41-933 Bytom tytułem
wpisu od odwołania,
2.2 zasądza kwotę 15 000 zł 00 gr. (słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy)
od zamawiającego: Miejski Zarząd Ulic i Mostów, ul. Bałtycka 8A, 41-500
Chorzów na rzecz wykonawcy: J. W. prowadzący działalność gospodarczą
pod nazwą Zakład Usługowy Konserwacja Terenów Zielonych J. W. ul.
Łokietka 4, 41-933 Bytom stanowiącą koszty strony poniesione z tytułu wpisu od
odwołania.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 907 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od
dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Katowicach.
Przewodniczący: …………….…………
Sygn. akt KIO 2358/14
Uzasadnienie
Zamawiający: Miejski Zarząd Ulic i Mostów w Chorzowie prowadzi postępowanie
o udzielenie zamówienia publicznego w trybie przetargu nieograniczonego, którego
przedmiotem jest „Letnie i zimowe utrzymanie jezdni ulic, miejsc postojowych oraz
chodników na terenie miasta Chorzowa wraz z usługami towarzyszącymi”. Ogłoszenie
o zamówieniu zostało opublikowane w dniu 31 października 2014 r. w Dzienniku Urzędowym
Unii Europejskiej pod poz. 2014/S 210-372283.
Wykonawca: J. W. prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą Zakład
Usługowy Konserwacja Terenów Zielonych J. W. z siedzibą w Bytomiu wniósł odwołanie
wobec treści ogłoszenia o zamówieniu i Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia.
Odwołujący podniósł zarzuty naruszenia:
a) art. 22 ust. 1 pkt 3 w zw. z art. 22 ust. 4 Pzp, poprzez sporządzenie opisu sposobu
dokonania oceny spełniania warunków w zakresie dysponowania potencjałem technicznym,
w szczególności dysponowania pojazdami spełniającym określone normy spalin, a zatem
w sposób nieprecyzyjny i niejednoznaczny oraz w sposób nadmierny, niezwiązany
z przedmiotem zamówienia i nieproporcjonalny do przedmiotu zamówienia (pkt 6.2 ppkt
6.2.2. SIWZ);
b) art. 22 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 22 ust. 4 Pzp poprzez sporządzenie opisu sposobu
dokonania oceny spełniania warunków w zakresie posiadania wiedzy i doświadczenia
w sposób nieprecyzyjny i niejednoznaczny oraz w sposób nadmierny, niezwiązany
z przedmiotem zamówienia i nieproporcjonalny do przedmiotu zamówienia [pkt 6.2 ppkt
6.2.2. lit a) SIWZ];
c) art. 25 ust. 1 pkt 2 w zw. z § 6 ust. 1 pkt 4 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów
z dnia 19 lutego 2013 r. w sprawie rodzajów dokumentów jakich może żądać zamawiający,
oraz form, w jakich te dokumenty mogą być składane, poprzez żądanie przedłożenia wraz
z ofertą dokumentów, które nie są niezbędne do prowadzenia postępowania, tj. certyfikatu
w zakresie systemu zarządzania środowiskowego EMAS oraz certyfikatu w zakresie norm
zarządzania środowiskiem ISO 14001, w sytuacji gdy Zamawiający nie wskazał,
że przedmiot zamówienia ma być realizowany zgodnie z tymi systemami zarządzania
środowiskiem (pkt 6.2. ppkt 6.2.5. SIWZ).
Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania i nakazanie Zamawiającemu zmiany
treści ogłoszenia o zamówieniu oraz SIWZ poprzez:
1. modyfikację pkt 6.2 ppkt 6.2.2. SIWZ oraz odpowiednich postanowień ogłoszenia,
poprzez wykreślenie sformułowania: „Przynajmniej połowa liczby pojazdów (11 sztuk) (za
wyjątkiem ciągników oraz ładowarek) utrzymania letniego i zimowego musi spełniać standard
emisji spalin minimum EURO 4. Pozostałe jednostki podlegające normie EURO powinny
spełniać wymóg minimum EURO 3”
2. modyfikację pkt 6.2 ppkt 6.2.2. lit a) SIWZ oraz odpowiednich postanowień
ogłoszenia, poprzez wskazanie, że wykonawca powinien posiadać doświadczenie
w wykonywaniu usług odpowiadających swoim rodzajem i wartością usługom stanowiącym
przedmiot zamówienia, których łączna wartość (po zsumowaniu) będzie wynosić co najmniej
4 000 000 zł brutto. Przy czym usługi te powinny obejmować wykonanie prac porządkowych
w zakresie m.in.: utrzymania letniego i zimowego dróg, ulic, placów, chodników, parkingów,
przejść podziemnych, schodów, pochylni, ciągów pieszo-rowerowych oraz linii brzegowej
stawów.
3. wykreślenie pkt 6.2. ppkt 6.2.5. SIWZ oraz odpowiednich postanowień ogłoszenia o
zamówieniu.
I. Zarzuty dotyczące warunków udziału w postępowaniu.
Formułując warunki udziału w postępowaniu Zamawiający winien kierować się celem,
jakiemu zamawiane usługi mają służyć, a opis sposobu oceny spełniania warunków udziału
w postępowania nie może ograniczać dostępu do zamówienia wykonawcom zdolnym do
jego realizacji. Każde wymaganie powinno znajdować uzasadnienie w obiektywnych
potrzebach Zamawiającego związanych z realizacją przedmiotu zamówienia i do niego
proporcjonalnych, co potwierdza orzecznictwo Krajowej Izby Odwoławczej [(Uchwała
Krajowej Izby Odwoławczej z 22 listopada 2010 roku (KIO/KU 83/10), wyrok Krajowej Izby
Odwoławczej z dnia 24 września 2010 r. (KIO 1947/10)].
Sformułowany przez Zamawiającego opis sposobu oceny spełniania warunków
udziału w postępowaniu w zakresie dysponowania odpowiednim potencjałem technicznym
oraz posiadania wiedzy i doświadczenia jest nieprecyzyjny i niejednoznaczny, a postawione
przez Zamawiającego wymogi są nadmierne i niezwiązane z przedmiotem zamówienia oraz
nieproporcjonalne do przedmiotu zamówienia.
1. Dysponowanie odpowiednim potencjałem technicznym.
a) Zgodnie z pkt 6.2 ppkt 6.2.2. SIWZ, Zamawiający określił sprzęt, którym powinien
dysponować wykonawca. Jednocześnie Zamawiający wskazał, że „Przynajmniej połowa
liczby pojazdów (11 sztuk) (za wyjątkiem ciągników oraz ładowarek) utrzymania letniego
i zimowego musi spełniać standard emisji spalin minimum EURO 4. Pozostałe jednostki
podlegające normie EURO powinny spełniać wymóg minimum EURO 3."
Wymóg powyższy jest nadmierny i nie znajduje uzasadnienia w obiektywnych
potrzebach Zamawiającego. Co więcej ogranicza dostęp do zamówienia wykonawcom
zdolnym do jego realizacji, którzy dysponują pojazdami wyposażonymi w inne rozwiązania,
które ograniczają emisję spalin do środowiska i zapewniają jak najlepszą ochronę
środowiska. Przykładowo, zainstalowanie w pojeździe instalacji LPG prowadzi do wyraźnego
znacznego zmniejszenia emisji spalin w stosunku do ilości spalin emitowanej przez ten sam
pojazd benzynowy. Mimo tego Zamawiający nie wymaga wyposażenia pojazdów utrzymania
letniego i zimowego w instalację LPG.
Celem udzielenia zamówienia nie jest „ochrona” powietrza na terenie Gminy
Chorzów, czy ograniczenie emisji spalin. Postawiony wymóg jest niezwiązany z przedmiotem
zamówienia ani nie stanowi celu, w jakim jest prowadzone postępowanie. Prawidłowe
stosowanie się do przepisów dotyczących ochrony środowiska w obecnym stanie prawnym
nie nakłada obowiązku stosowania standardu emisji spalin EURO 3 i 4 w pojazdach, za
pomocą których będzie świadczona usługa letniego i zimowego utrzymania.
2. Posiadanie wiedzy i doświadczenie,
a) Stosownie do pkt 6.2 ppkt 6.2.2. lit a) SIWZ, o udzielenie zamówienia może się
ubiegać wykonawca, który posiada doświadczenie w wykonywaniu usług odpowiadających
swoim rodzajem i wartością usługom stanowiącym przedmiot zamówienia. Wykonawca musi
wykazać, że w okresie ostatnich 3 lat przed upływem terminu składania ofert, a jeżeli okres
prowadzenia działalności jest krótszy - w tym okresie, wykonał, a w przypadku świadczeń
okresowych lub ciągłych, również wykonuje usługi w zakresie niezbędnym do spełnienia
warunku wiedzy i doświadczenia, tj.:
„1. usługę letniego i zimowego (całorocznego) utrzymania dróg lub ulic lub placów, której
wartość nie była niższa niż 12 000 000 PLN lub jedną usługę letniego i jedną usługę
zimowego utrzymania dróg lub ulic lub placów, których łączna wartość po sumowaniu nie jest
niższa niż 12 000 000 PLN za usługę polegającą na wykonywaniu prac porządkowych
w zakresie utrzymania czystości w okresach letnim i zimowym (całorocznym) o wartości nie
niższej niż 2 000 000 PLN brutto, lub jedną usługę polegającą na wykonywaniu prac
porządkowych w zakresie utrzymania czystości w okresie letnim i jedną usługę polegającą
na wykonywaniu prac porządkowych w zakresie utrzymania czystości w okresie zimowym,
których łączna wartość po sumowaniu nie jest niższa niż 2 000 000 PLN brutto w tym:
- usługi całorocznego utrzymania chodników o wartości nie mniejszej niż 500 000 PLN,
- usługi polegające na zbieraniu i transporcie padłych zwierząt o wartości nie mniejszej niż
100 000 PLN,
- usługi polegające na zbieraniu odpadów z linii brzegowej o wartości nie mniejszej niż 50
000 PLN,
- usługi sprzątanie i utrzymanie czystości, przejść podziemnych, schodów, pochodni
i parkingów o wartości nie niższej niż 100 000 PLN. ”
Zamawiający nie wskazał, czy określona przez niego wartość letniego i zimowego
utrzymania to wartość netto, czy brutto. Brak ten występuje również w przypadku wartości
usług wchodzących w skład usługi wykonywania prac porządkowych w zakresie utrzymania
czystości w okresie zimowym. Niejednoznaczne brzmienie omawianego warunku
uniemożliwia wykonawcom ocenę, czy spełniają ten warunek, a na etapie badania
i oceny ofert może doprowadzić do dokonywania przez Zamawiającego arbitralnej oceny
spełniania warunków udziału w postępowaniu.
Na podstawie opisu sposobu dokonywania oceny spełniania warunku w zakresie
wiedzy i doświadczenia nie sposób obliczyć wartości usługi, jaką winien się wykazać
wykonawca w celu wykazania spełniania warunków udziału w postępowaniu. Zamawiający
wskazał, że wartość jednej całorocznej usługi lub jednej letniego i jednej usługi zimowego
utrzymania po zsumowaniu nie może być niższa niż 12 000 000 zł. Następnie wskazał,
że „za usługę polegającą na wykonywaniu prac porządkowych w zakresie utrzymania
czystości w okresie letnim i zimowym (całorocznym) o wartości nie niższej niż 2 000 000 zł
brutto (...)”. Z przytoczonego fragmentu nie wynika jednoznacznie, czy wskazana wartość
2 000 000 zł brutto to część określonej na wstępie zsumowanej wartości 12 000 000 zł, czy
też jest to usługa osobna, a więc łączna wartość usług po zsumowaniu powinna wynosić 14
000 000 zł. Ponadto, kwota 2 000 000 zł brutto ma zawierać 4 dodatkowe czynności, które
nie mają związku z usługą główną o wartości 12 000 000 zł. Wartość tych czterech
dodatkowych usług łącznie wynosi 750 000 zł (bez określenia czy jest to wartość netto czy
brutto). Biorąc pod uwagę usługi dodatkowe i oczekiwaną przez Zamawiającego wartość za
wykonanie tych usług, wprowadza się dodatkową zmianę do wartości podstawowej 12 000
000 zł, gdzie wartość usług wyłącznie za letnie i zimowe utrzymanie dróg nie mogła być
niższa niż 12 000 000 zł. Podanie wartości liczbowo-księgowej powoduje zawsze
konieczność precyzyjnego ustalenia tej wartości i obciążenia podatkowego, dookreślenia czy
jest to wartość netto czy brutto, a tego Zamawiający zaniechał.
Wartości usług, których realizacją musi się wykazać wykonawca, zostały określone
przez Zamawiającego w sposób nadmierny i niezwiązany z przedmiotem zamówienia.
Podane przez niego wartości kilkakrotnie przekraczają roczną wartość podobnych usług
realizowanych w poprzednio prowadzonych przez Zamawiającego postępowaniach.
Z posiadanych przez Odwołującego informacji wynika, że wartość usług letniego i zimowego
(całorocznego) utrzymania dróg lub ulic lub placów na obszarze objętym przedmiotem
zamówienia nie wynosiła więcej niż ok. 3 000 000 zł brutto. Dla przykładu można wskazać,
że w okresie ostatnich dwóch lat cena za zimowe i letnie utrzymanie na terenie miasta
Chorzowa wynosiła 5.682.273,90 zł brutto, co daje roczną cenę na poziomie 2.841.136,95 zł
brutto. Historyczne, wykonane już świadczenia obrazują realny rzeczywisty zakres
finansowania zamówienia, które jest objęte przetargiem. Postawienie przez Zamawiającego
warunku wykazania się usługą na poziomie 12 000 000 zł, a zatem o wartości 4 krotnie
wyższej niż rzeczywista roczna wartość usług, jest nieuzasadnione. Zamawiający, stawiając
taki wymóg „doświadczenia”, w nieuzasadniony sposób tworzy barierę dostępu do
zamówienia, co stanowi naruszenie zasady prowadzenia postępowania z zachowaniem
uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców. Oczekując doświadczenia
(wartości świadczonych usług) z okresu 4 lat sprawdza tak naprawdę obrót firmy, jaki uzyska
ona w takim okresie, a nie jej doświadczenie w realizacji zamówienia.
Taka sama sytuacja występuje również w przypadku wartości usług składających się
na wykonywanie prac porządkowych w zakresie utrzymania czystości w okresie zimowym
i letnim. W tym zakresie Zamawiający wymaga m.in. wykazania się realizacją usługi
polegającej na zbieraniu i transporcie padłych zwierząt o wartości nie mniejszej niż 100 000
zł. Na wskazanym przez Zamawiającego obszarze nie jest możliwym zrealizowanie tej usługi
o wartości powyżej 100 000 zł. Taka wartość usługi jest możliwa wówczas, gdy łączna masa
padłych zwierząt wynosiłaby ok. 33 500 kg (33,5 t). Realnie, nie jest możliwe by doszło do
zdarzeń drogowych z tak znaczną liczbą zwierząt i o tak dużej masie.
Zbyt wygórowane wymagania w zakresie warunków udziału w postępowaniu prowadzą
do nieuzasadnionego ograniczenia konkurencji, poprzez uniemożliwienie ubiegania się o nie
wykonawcom, którzy posiadają doświadczenie w realizacji przedmiotowo i zakresowo
podobnych usług w stosunku do przedmiotu zamówienia.
Zamawiający, określając wymóg odnoszący się do posiadanej wiedzy i doświadczenia,
ustalił ograniczoną liczbę usług, którymi winien się wykazać potencjalny wykonawca.
Wskazał m.in., że może to być jedna usługa całoroczna lub jedna usługa letniego i jedna
usługa zimowego utrzymania i dalej co najmniej trzy usługi w zakresie prac porządkowych.
Postanowienie to nie dopuszcza zatem łączenia usług, a więc w nieuzasadniony sposób
wyklucza wykonawców, którzy zdobyli doświadczenie u różnych odbiorów na różnych
odcinkach lub obszarach administracyjnych. Narzucenie ilości usług, którymi powinien
wykazać się wykonawca w celu realizacji przedmiotu zamówienia jest nieuzasadnione.
Wykonawca, realizując usługę dla różnych klientów-odbiorców, posiada takie samo
doświadczenie, a nawet większe niż wówczas, gdy realizuje usługę dla jednego lub dwóch
odbiorców. Zamawiający preferuje wykonawców, którzy świadczyli usługę u jednego lub
dwóch odbiorców. Zawężenie rynku do określonego kręgu wykonawców narusza zasady
uczciwej konkurencji i nie znajduje uzasadnienia w przepisach Prawa zamówień publicznych.
Przedmiotem zamówienia są różne usługi m.in. utrzymania letniego, utrzymania
zimowego dróg, ulic, placów, chodników, parkingów, przejść podziemnych, schodów,
pochylni, ciągów pieszo-rowerowych oraz oczyszczania stawów wraz z ich linią brzegową.
Jest to złożony, niejednorodny przedmiot zamówienia, który na terenie Gminy Chorzów był
zlecany i wykonywany odrębnie na podstawie różnych umów. Zgodnie z treścią SIWZ,
omawiane zamówienie będzie realizowane z podziałem dla różnych odbiorców. Część zadań
realizowana będzie dla MZUiM Chorzów, część dla WUKiOŚ UM Chorzów. Zamawiający do
SIWZ załączył projekty 4 umów wyodrębniających i dzielących zamówienie na 4 części.
Żądanie więc doświadczenia kompleksowego, zrealizowanego w ramach jednej lub dwóch
usług, jest nieadekwatne do przedmiotu zamówienia i jego późniejszej realizacji. Wymóg
został sprecyzowany w sposób oderwany od warunków występujących na rynku zamówień
na letniego i zimowego utrzymania.
II. Zarzuty dotyczące przedłożenia wraz z ofertą systemu zarządzania środowiskowego
EMAS lub certyfikatu w zakresie norm zarządzania środowiskiem ISO 14001.
Zgodnie z pkt 6.2. ppkt 6.2.5. SIWZ w celu potwierdzenia, że oferowane usługi będą
realizowane w sposób minimalizujący negatywne oddziaływanie prowadzonych procesów na
środowisko naturalne, w szczególności odwołując się do systemu zarządzania środowiskiem
i audytu (EMAS) lub norm zarządzania środowiskiem opartych na europejskich lub
międzynarodowych normach odpowiadają wymaganiom Zamawiającego, Zamawiający żąda
w szczególności:
„1. zaświadczenia niezależnego podmiotu zajmującego się poświadczaniem zgodności
działań Wykonawcy z europejskimi normami zarządzania środowiskiem, jeżeli Zamawiający
wskazuje środki zarządzania środowiskiem, które Wykonawca będzie stosował podczas
wykonywania zamówienia na roboty budowlane lub usługi, odwołując się do systemu
zarządzania środowiskiem i audytu (EMAS) lub norm zarządzania środowiskiem opartych na
europejskich lub międzynarodowych normach poświadczonych przez podmioty działające
zgodnie z prawem Unii Europejskiej, europejskimi lub międzynarodowymi normami
dotyczącymi certyfikacji, tj.:
- certyfikatu w zakresie systemu zarządzania środowiskowego EMAS, lub
certyfikatu w zakresie norm zarządzania środowiskiem ISO 14001”
Stosownie do § 6 ust. 1 pkt 4 rozporządzenia, w celu potwierdzenia, że oferowane
roboty budowlane, dostawy lub usługi odpowiadają wymaganiom określonym przez
zamawiającego, zamawiający może żądać w szczególności zaświadczenia niezależnego
podmiotu zajmującego się poświadczaniem zgodności działań wykonawcy z europejskimi
normami zarządzania środowiskiem, jeżeli zamawiający wskazują środki zarządzania
środowiskiem, które wykonawca będzie stosował podczas wykonywania zamówienia na
roboty budowlane lub usługi, odwołując się do systemu zarządzania środowiskiem i audytu
(EMAS) lub norm zarządzania środowiskiem opartych na europejskich lub
międzynarodowych normach poświadczonych przez podmioty działające zgodnie z prawem
Unii Europejskiej, europejskimi lub międzynarodowymi normami dotyczącymi certyfikacji.
Zamawiający może zatem żądać zaświadczenia EMAS lub ISO 14001 jedynie
w sytuacji, gdy w treści SIWZ wskaże środki zarządzania środowiskiem, które wykonawca
będzie stosował podczas wykonywania zamówienia na roboty budowlane lub usługi,
odwołując się do systemu zarządzania środowiskiem i audytu (EMAS) lub norm zarządzania
środowiskiem opartych na europejskich lub międzynarodowych normach poświadczonych
przez podmioty działające zgodnie z prawem Unii Europejskiej, europejskimi lub
międzynarodowymi normami dotyczącymi certyfikacji.
Zamawiający nie wskazał takich środków zarządzania środowiskiem, które
wykonawca będzie stosował podczas wykonywania zamówienia. Za wskazanie takich
środków z pewnością nie może zostać uznane lakoniczne stwierdzenie zawarte w pkt 1 ppkt
1.5.1 załącznika nr 5L do SIWZ:
„Wykonawca ma obowiązek znać i stosować w czasie wykonania robót wszelkie przepisy
dotyczące ochrony środowiska naturalnego:
W okresie trwania Umowy Wykonawca będzie:
a) podejmować wszystkie uzasadnione kroki mające na celu stosowanie się do przepisów
dotyczących ochrony środowiska na terenie i wokół miejsca prowadzenia robót oraz będzie
unikać uszkodzeń lub uciążliwości dla osób lub własności społecznej lub innych, a
wynikających ze skażenia, hałasu lub innych przyczyn powstałych w następstwie jego
działania.
Stosując się do tych wymagań będzie miał szczególny wzgląd na:
1. Lokalizację baz, warsztatów, magazynów, składowisk i dróg dojazdowych,
2. środki ostrożności i zabezpieczenia przed:
a) zanieczyszczeniami zbiorników i cieków wodnych pyłami lub substancjami
toksycznymi,
b) zanieczyszczenia powietrza pyłami i gazami,
c) zanieczyszczenia terenów odpadami zgromadzonymi w trakcie realizacji Umowy.
b) Składowanie i wywóz zebranych zanieczyszczeń z oczyszczania winno odbywać
się na legalne składowisko odpadów przyjmujące ten rodzaj odpadów.
c) Wykonawca najpóźniej w dniu podpisania umowy przedłoży Zamawiającemu
stosowne zezwolenie na prowadzenie działalności w zakresie zbierania i transportu odpadów
zgodnie z przepisem Art.28 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r. o odpadach (Dz.U. z 2001r. Nr
62 poz. 628 z późniejszymi zmianami).
d) Wykonawca najpóźniej w dniu podpisania Umowy przedłoży Zamawiającemu
stosowne Zezwolenie Powiatowego Lekarza Weterynarii wynikające z przepisów:
ROZPORZĄDZENIE (WE) NR 177412002 PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO/ RADY z dnia
3 października 2002 r. ustanawiające przepisy sanitarne dotyczące produktów ubocznych
pochodzenia zwierzęcego nieprzeznaczonych do spożycia przez ludzi.”
Na podstawie przytoczonego powyżej postanowienia wykonawca nie ma bowiem
możliwości zidentyfikować elementów podpadających pod regulację systemu zarządzania
środowiskiem i audytu (EMAS) lub norm zarządzania środowiskiem opartych na europejskich
lub międzynarodowych normach poświadczonych przez podmioty, działające zgodnie
z prawem Unii Europejskiej, europejskimi lub międzynarodowymi normami dotyczącymi
certyfikacji, a co za tym idzie zapewnić potwierdzenie zgodności własnych działań w tym
zakresie z tymi normami, poprzez przedstawienie wymaganych przez Zamawiającego
dokumentów.
Skoro zatem Zamawiający nie określił w treści SIWZ norm dotyczących środowiska,
zgodnie z którymi wykonawca ma realizować przedmiot zamówienia, to za nieuprawnione
należy uznać żądanie przedstawienia przez wykonawców odpowiednich dokumentów w tym
zakresie.
Odwołujący zauważył, że Zamawiający posłużył się nieprawidłową nazwą dokumentu
w zakresie systemu zarządzania środowiskowego EMAS. Nie wydaje się certyfikatów,
a zaświadczenia EMAS oraz numer rejestracyjny w systemie. Nieprawidłowe określenie
dokumentu uniemożliwia złożenie oferty oraz potwierdza tezę o przypadkowości i zbędności
tego wymogu.
Wykonawca Przedsiębiorstwo Techniki Sanitarnej ALBA Sp. z o.o. zgłosił
przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie Zamawiającego. Wniósł
o oddalenie odwołania, jako niezasadnego. Wskazał, że jest wykonawcą, który w całości
spełnia wymagania SIWZ, w tym w zakresie warunków udziału w postępowaniu.
Zamawiający złożył odpowiedź na odwołanie (pismo z dnia 23 listopada 2014 r.).
Zamawiający wniósł o „odrzucenie odwołania z uwagi na brak interesu po stronie
Odwołującego”. Zamawiający wyjaśnił, że w wyniku wniosków, które wpłynęły do
Zamawiającego od wykonawców w zakresie wyjaśnienia treści SIWZ, dokonał analizy
warunków prowadzonego postępowania i stwierdził, że postępowanie jest obarczone wadą
niemożliwą do usunięcia uniemożliwiającą zawarcie niepodlegającej unieważnieniu umowy
w sprawie zamówienia publicznego, a zatem podlega unieważnieniu. W konsekwencji w dniu
21 listopada 2014 r. Zamawiający unieważnił przedmiotowe postępowanie na podstawie art.
93 ust. 1 pkt 7 Pzp. Zdaniem Zamawiającego, w związku z powyższym odwołanie wniesione
przez Odwołującego stało się bezprzedmiotowe, a wykonawca utracił interes w jego
wniesieniu, co przemawia za odrzuceniem odwołania.
Krajowa Izba Odwoławcza, uwzględniając dokumentację postępowania, dokumenty
zgromadzone w aktach sprawy i wyjaśnienia złożone przez strony postępowania
odwoławczego na rozprawie, ustaliła i zważyła, co następuje.
Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.
Izba nie uwzględniła wniosku o odrzucenie odwołania. Zarzut braku interesu we
wniesieniu odwołania jest rozpoznawany na rozprawie, a zatem uwzględnienie tego zarzutu
może skutkować co najwyżej oddaleniem odwołania, gdyż interes w rozumieniu art. 179 ust.
1 Pzp, stanowi materialno-prawną przesłankę rozpoznania odwołania.
Izba stwierdziła, że odwołujący wykazał, że posiada interes w uzyskaniu zamówienia
w rozumieniu art. 179 ust. 1 Pzp. Wykonawca wykazał, że jest potencjalnym wykonawcą,
który zamierza ubiegać się o udzielenie przedmiotowego zamówienia. Fakt, że w dniu 21
listopada 2014 r. Zamawiający podjął decyzję o unieważnieniu postępowania nie przesądza
o tym, że Odwołujący w chwili rozpoznawania odwołania utracił interes w uzyskaniu
przedmiotowego zamówienia. Decyzja Zamawiającego w chwili rozpoznawania odwołania
nie jest ostateczna – wykonawcom przysługuje nadal prawo do wniesienia odwołania wobec
powyższej czynności Zamawiającego. Nie można wykluczyć przypadku, że w wyniku
postępowania odwoławczego czynność unieważnienia postępowania zostanie unieważniona,
a tym samym postępowanie będzie dalej kontynuowane. Zatem należy uznać,
że Odwołujący ma interes w tym, aby dążyć do zmiany zaskarżonych postanowień SIWZ na
obecnym etapie, pomimo że Zamawiający, już po wniesieniu niniejszego odwołania przez
Odwołującego, podjął decyzję o unieważnieniu postępowania. Odwołujący zachowuje
bowiem interes w uzyskaniu zamówienia w przypadku gdy czynność unieważnienia
postępowania zostanie unieważniona oraz (co najmniej) do upływu ustawowego terminu do
wniesienia odwołania na czynność unieważnienia postępowania. Ewentualne potwierdzenie
się naruszenia przez Zamawiającego przepisów ustawy Pzp, wskazanych w odwołaniu,
uzasadnia zatem możliwość poniesienia szkody przez Odwołującego.
Wykonawca Przedsiębiorstwo Techniki Sanitarnej ALBA Sp. z o.o. skutecznie
przystąpił do postepowania odwoławczego po stronie Zamawiającego. Przystępujący
wykazał interes w rozstrzygnięciu odwołania na korzyść Zamawiającego, jako wykonawca
zainteresowany udziałem w postępowaniu na warunkach określonych w SIWZ.
Stosownie do art. 192 ust. 7 Pzp, Izba rozpoznała odwołanie w zakresie zarzutów
zawartych w odwołaniu. Izba uwzględniła przy tym okoliczność, że Odwołujący złożył w toku
posiedzenia oświadczenie o cofnięciu zarzutu dotyczącego naruszenia art. 22 ust. 1 pkt 3
w zw. z art. 22 ust. 4 Pzp, poprzez sporządzenie opisu sposobu dokonania oceny spełniania
warunków w zakresie dysponowania potencjałem technicznym, w szczególności
dysponowania pojazdami spełniającym określone normy spalin (pkt 6.2 ppkt 6.2.2. SIWZ).
Zarzut powyższy nie był rozpoznawany przez Izbę.
Potwierdził się zarzut naruszenia art. 22 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 22 ust. 4 Pzp,
poprzez sporządzenie przez Zamawiającego w SIWZ opisu sposobu dokonania oceny
spełniania warunków w zakresie posiadania wiedzy i doświadczenia w sposób nieprecyzyjny
i niejednoznaczny oraz w sposób nadmierny, nieproporcjonalny do przedmiotu zamówienia
[pkt 6.2 ppkt 6.2.2. lit a) SIWZ].
Warunki udziału w postępowaniu służą wyborowi wykonawcy, który zapewni
prawidłową realizację przedmiotu zamówienia. Wykonawca zdolny do wykonania
zamówienia to wykonawca spełniający warunki udziału w postępowaniu. Warunki udziału
w postępowaniu nie mogą być sformułowane w taki sposób, aby do udziału w postępowaniu
zostali dopuszczeni wykonawcy, którzy nie są w stanie sprostać zamówieniu. Z drugiej
strony, opis sposobu dokonywania oceny spełniania warunków udziału w postępowaniu nie
może ograniczać dostępu do zamówienia wykonawcom zdolnym do wykonania zamówienia.
Zgodnie z art. 22 ust. 4 Pzp, opis sposobu oceny spełniania warunków udziału
w postępowaniu powinien być związany z przedmiotem zamówienia oraz proporcjonalny do
przedmiotu zamówienia. Opis ten powinien więc uwzględniać specyfikę przedmiotu
zamówienia, jego zakres, stopień złożoności. Zamawiający nie może formułować wymagań
przewyższających warunki wystarczające do należytego wykonania zamówienia.
Wymagania te nie mogą też być zbyt liberalne i powodować, że do udziału
w postępowaniu zostaną dopuszczeni wykonawcy, którzy nie są w stanie zrealizować
zamówienie w sposób należyty.
W pkt 6.2.2. lit a) SIWZ Zamawiający opisał sposób oceny spełniania warunku udziału
w postępowaniu w zakresie wiedzy i doświadczenia. Zamawiający postanowił,
że „o udzielenie zamówienia może się ubiegać wykonawca, który posiada doświadczenie
w wykonywaniu usług odpowiadających swoim rodzajem i wartością usługom stanowiącym
przedmiot zamówienia. Wykonawca musi wykazać, że w okresie ostatnich 3 lat przed
upływem terminu składania ofert, a jeżeli okres prowadzenia działalności jest krótszy - w tym
okresie, wykonał a w przypadku świadczeń okresowych lub ciągłych również wykonuje usługi
w zakresie niezbędnym do spełnienia warunku wiedzy i doświadczenia, tj.:
„usługę letniego i zimowego (całorocznego) utrzymania dróg lub ulic lub placów, której
wartość nie była niższa niż 12 000 000 PLN lub jedną usługę letniego i jedną usługę
zimowego utrzymania dróg lub ulic lub placów, których łączna wartość po zsumowaniu nie
jest niższa niż 12 000 000 PLN za usługę polegającą na wykonywaniu prac porządkowych
w zakresie utrzymania czystości w okresach letnim i zimowym (całorocznym) o wartości nie
niższej niż 2 000 000 PLN brutto, lub jedną usługę polegającą na wykonywaniu prac
porządkowych w zakresie utrzymania czystości w okresie letnim i jedną usługę polegającą
na wykonywaniu prac porządkowych w zakresie utrzymania czystości w okresie zimowym,
których łączna wartość po sumowaniu nie jest niższa niż 2 000 000 PLN brutto w tym:
- usługi całorocznego utrzymania chodników o wartości nie mniejszej niż 500 000 PLN,
- usługi polegające na zbieraniu i transporcie padłych zwierząt o wartości nie mniejszej niż
100 000 PLN,
- usługi polegające na zbieraniu odpadów z linii brzegowej o wartości nie mniejszej niż 50
000 PLN,
- usługi sprzątanie i utrzymanie czystości, przejść podziemnych, schodów, pochodni
i parkingów o wartości nie niższej niż 100 000 PLN.”
Brak wskazania przez Zamawiającego, czy określone wartości wykonanych usług to
wartości netto czy brutto, należy ocenić w zakresie braku konsekwencji Zamawiającego przy
określeniu poszczególnych wartości. Co do zasady, podanie kwoty w PLN bez określenia
„netto” lub „brutto” należy rozumieć jako wartość uwzględniającą podatek VAT, a zatem jako
tzw. brutto, co wynika z obowiązujących przepisów prawa. Dla jasności przekazu,
Zamawiający powinien ujednolicić treść opisu w powyższym zakresie.
Z brzmienia wskazanego powyżej opisu nie wynika, że obejmuje on wymaganie
wykazania usługi lub usług letniego i zimowego utrzymania i dodatkowo - usługi polegającej
na wykonywaniu prac porządkowych w zakresie utrzymania czystości w okresie letnim
i zimowym (całorocznym) o wartości nie niższej niż 2 000 000 zł. Treść „za usługę
polegającą na wykonywaniu prac porządkowych w zakresie utrzymania czystości w okresach
letnim i zimowym (całorocznym) o wartości nie niższej niż 2 000 000 PLN brutto, lub jedną
usługę polegającą na wykonywaniu prac porządkowych w zakresie utrzymania czystości
w okresie letnim i jedną usługę polegającą na wykonywaniu prac porządkowych w zakresie
utrzymania czystości w okresie zimowym, których łączna wartość po sumowaniu nie jest
niższa niż 2 000 000 PLN brutto” wyraźnie zawiera błąd, który uniemożliwia logiczną
interpretację tego postanowienia, w szczególności w znaczeniu podanym przez
Zamawiającego, który wskazywał, że chodzi tu o usługę dodatkową o wartości min.
2 000 000, 00 zł. Brak jednoznacznego sformułowania w tym zakresie powoduje, że nie
sposób ustalić jednoznacznie wartości usługi głównej, jaką musi wykazać wykonawca, co
zdecydowanie utrudnia ocenę spełniania tak opisanego warunku.
Ponadto, należy zauważyć, że o ile w ramach usługi polegającej na wykonywaniu
prac porządkowych w zakresie utrzymania czystości w okresach letnim i zimowym
(całorocznym) o wartości nie niższej niż 2 000 000 PLN brutto, można wykonać „usługę
całorocznego utrzymania chodników o wartości nie mniejszej niż 500 000 PLN”, to w ramach
usługi wykonywania prac porządkowych w zakresie utrzymania czystości w okresie letnim
lub usługi wykonywania prac porządkowych w zakresie utrzymania czystości w okresie
zimowym, których łączna wartość po sumowaniu nie jest niższa niż 2 000 000 PLN brutto,
nie ma raczej możliwości wykonania usługi „całorocznego” utrzymania chodników. Usługi
wykonywane odrębnie w okresie letnim oraz w okresie zimowym nie mogą w sposób
oczywisty obejmować usługi całorocznej w określonym przez Zamawiającego zakresie.
Powyższa sprzeczność powinno zostać wyeliminowana przez Zamawiającego, w taki sposób
aby w ogóle możliwe było wykazanie spełnienia warunku.
Biorąc pod uwagę wartość zamówienia wykazaną przez Zamawiającego w informacji
z dnia 14 listopada 2014 r., wymagana wartość usługi głównej w kwocie 12 000 000,00 zł
została określona w sposób nieproporcjonalny do przedmiotu zamówienia. Zamawiający
żąda doświadczenia wykonawcy w wykonaniu usługi o wartości znacznie wyższej niż
wartość przedmiotu zamówienia za okres jednego roku (usługa całoroczna). Zauważyć przy
tym należy, że Zamawiający określił wartość usług głównych w odniesieniu do wartości
przedmiotu zamówienia, obejmującego wykonywanie takich usług w okresie 4 lat.
Zamawiający, określając wymaganą wartość tych usług nie sprecyzował, czy w opisie
warunku chodzi o wartość usług w jednym sezonie, czy też w kilku sezonach, co ma istotne
znaczenie dla oceny koniecznego doświadczenia wykonawcy w wykonywaniu
odpowiedniego zakresu usług w jednym sezonie (całorocznie).
Biorąc pod uwagę charakter usług objętych przedmiotem zamówienia w tym
postępowaniu, dla oceny zdolności wykonawcy do wykonania przedmiotu zamówienia
znaczenie ma doświadczenie w wykonaniu usług odpowiadających rodzajowo do przedmiotu
zamówienia, a zatem odniesienie warunku do wartości przedmiotu zamówienia w skali
jednego roku. Są to usługi powtarzające się sezonowo, zatem wykonawca nabywa
doświadczenie w wykonaniu usług o porównywalnym zakresie w ciągu jednego roku.
Postawienie przez Zamawiającego warunku doświadczenia w odniesieniu do wartości całego
czteroletniego okresu świadczenia usług, w sposób nieuzasadniony ogranicza dostęp do
zamówienia wykonawcom, którzy są zdolni do wykonania przedmiotu zamówienia.
Powyższe stanowi naruszenie zasady prowadzenia postępowania z zachowaniem uczciwej
konkurencji i równego traktowania wykonawców.
W ocenie Izby, Odwołujący wykazał, że wymagana wartość wykonanej usługi
polegającej na zbieraniu i transporcie padłych zwierząt o wartości nie mniejszej niż 100 000
zł także została ustalona na poziomie nieproporcjonalnym do przedmiotu zamówienia.
Wartość ta została ustalona przez Zamawiającego w odniesieniu do wartości przedmiotu
zamówienia, objętego zadaniem nr 3, tj. całodobowego usuwania skutków wypadków
drogowych, martwych zwierząt oraz innych ubocznych produktów zwierzęcych itp.
niemożliwych do usunięcia przez sprzęt komunalny. Zakres ww. usług jest znacznie szerszy
niż zakres usługi polegającej na zbieraniu i transporcie padłych zwierząt, dla której
Zamawiający wskazał wymaganą wartość 100 000,00 zł. Ponadto, jak wynika z informacji
przedłożonych przez Odwołującego, zawartych w pismach złożonych na rozprawie, nie
sposób się zgodzić z Zamawiającym, że w ramach przedmiotowego zamówienia jest
możliwe zrealizowanie tej usługi o wartości powyżej 100 000 zł. Wymaganie wykonania
usług o takiej wartości należy uznać za nieproporcjonalne do przedmiotu zamówienia.
Odwołujący przedłożył pismo Urzędu Miasta Siemianowice Śląskie z dnia 20.12.2013
r., porównywalnego wielkością do Chorzowa, z którego wynika koszt usługi usuwania
padłych zwierząt leśnych w kwocie 1.992,00 zł w roku 2011 i 2012 i 1000 zł w roku 2013
oraz pismo Prezydenta Miasta w Zabrzu potwierdzające, że w 2013 roku na zadanie
usuwanie padłych psów, ptaków z ulic i placów miasta Zabrze w okresie od 01.01.2013 r. do
31.12.2013 r. wydatkowano kwotę 26.278,40 zł (2011) i 21.782,80 zł (do końca listopada
2012 r.), w roku 2013 r. na zdanie to przeznaczono kwotę 25.000,00 zł. Odwołujący złożył
również formularz dokumentujący udzielenie zamówienia w Chorzowie z dnia 27.02.2012 r.
z którego wynika, że za zebranie, transport i utylizację 1 szt. padłych zwierząt pobiera się
opłatę 160,00 zł brutto, a dodatkowo pismo Urzędu Miasta Katowice z dnia 21.12.,2012 r.,
z którego wynika, że w zakresie usuwania padłych zwierząt z terenu miasta Katowice
wydatkowano kwotę 51.958,89 zł w 2011 r. oraz 49.621,89 zł w roku 2012, a na 2013 rok
zaplanowano środki finansowe w wysokości 60.000,00 zł.
W powyższym zakresie Zamawiający wskazał jedynie na specyfikę miasta Chorzowa
(ilość dróg i skrzyżowań), nie wyjaśniając jednocześnie, na czym ta szczególna sytuacja
miasta polega, co mogłoby uzasadniać przyjętą w SIWZ wymaganą wartość usług
w opisie warunku doświadczenia.
Ponadto, zgodnie z treścią ww. warunku wiedzy i doświadczenia, Zamawiający
wymaga wykonania jednej usługi całorocznej lub jednej usługi letniego i jednej usługi
zimowego utrzymania, a ponadto trzech usług w zakresie prac porządkowych. Nie jest zatem
możliwe spełnienie warunku jeśli wykonawca wykonywał usługi o łącznej wartości na rzecz
różnych odbiorców. Izba podzieliła stanowisko Odwołującego, że wykonawca, który
zrealizował w tym samym czasie usługi dla różnych odbiorców, o łącznej wartości
wymaganej przez Zamawiającego, posiada porównywalne doświadczenie, jak wykonawca,
który zrealizował jedną usługę dla jednego odbiorcy o tej samej wartości. Sam Zamawiający
dokonał podziału przedmiotu zamówienia na zadania, które będą realizowane w tym samym
czasie w ramach oddzielnych umów przez wykonawcę. Powyższe potwierdza,
że realizacja usług w tym samym czasie na podstawie różnych umów na rzecz różnych
odbiorców jest równoważna usłudze realizowanej na rzecz jednego odbiorcy.
Postanowienie SIWZ w omówionym powyżej zakresie powinno podlegać zmianie, gdyż
w sposób nieuzasadniony ogranicza dostęp do zamówienia wykonawcom, którzy wykonali
łącznie wymagany pod względem wartości zakres usług o określonej wartości na rzecz
różnych odbiorców w tym samym czasie. Zawężenie kręgu potencjalnych wykonawców do
takich, którzy świadczyli usługę na rzecz jednego lub dwóch odbiorców jest
nieproporcjonalny do przedmiotu zamówienia oraz w sposób nieuzasadniony ogranicza
uczciwą konkurencję.
Reasumując, ustalone przez Zamawiającego w przedmiotowym postępowaniu
nieproporcjonalne do przedmiotu zamówienia wymagania w zakresie warunku dotyczącego
wiedzy i doświadczenia prowadzą do nieuzasadnionego ograniczenia konkurencji, poprzez
uniemożliwienie dostępu do zamówienia wykonawcom, którzy posiadają wystarczające
doświadczenie w realizacji przedmiotowo i zakresowo podobnych usług w stosunku do
przedmiotu zamówienia.
Zasadny jest zarzut naruszenia art. 25 ust. 1 pkt 2 w zw. z § 6 ust. 1 pkt 4
rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 19 lutego 2013 r. w sprawie rodzajów
dokumentów jakich może żądać zamawiający, oraz form, w jakich te dokumenty mogą być
składane, poprzez żądanie przedłożenia wraz z ofertą dokumentów, które nie są niezbędne
do prowadzenia postępowania, tj. certyfikatu w zakresie systemu zarządzania
środowiskowego EMAS oraz certyfikatu w zakresie norm zarządzania środowiskiem ISO
14001, w sytuacji gdy Zamawiający nie wskazał, że przedmiot zamówienia ma być
realizowany zgodnie z tymi systemami zarządzania środowiskiem (pkt 6.2. ppkt 6.2.5.
SIWZ).
W pkt 6.2.5. SIWZ Zamawiający zawarł wymaganie złożenia w ofercie
„zaświadczenia niezależnego podmiotu zajmującego się poświadczaniem zgodności działań
Wykonawcy z europejskimi normami zarządzania środowiskiem, jeżeli Zamawiający
wskazuje środki zarządzania środowiskiem, które Wykonawca będzie stosował podczas
wykonywania zamówienia na roboty budowlane lub usługi, odwołując się do systemu
zarządzania środowiskiem i audytu (EMAS) lub norm zarządzania środowiskiem opartych na
europejskich lub międzynarodowych normach poświadczonych przez podmioty działające
zgodnie z prawem Unii Europejskiej, europejskimi lub międzynarodowymi normami
dotyczącymi certyfikacji, tj.:
- certyfikatu w zakresie systemu zarządzania środowiskowego EMAS, lub
certyfikatu w zakresie norm zarządzania środowiskiem ISO 14001”
w celu „potwierdzenia, że oferowane usługi będą realizowane w sposób minimalizujący
negatywne oddziaływanie prowadzonych procesów na środowisko naturalne,
w szczególności odwołując się do systemu zarządzania środowiskiem i audytu (EMAS) lub
norm zarządzania środowiskiem opartych na europejskich lub międzynarodowych normach
odpowiadają wymaganiom Zamawiającego”.
Przepis § 6 ust. 1 pkt 4 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 19 lutego
2013 r. w sprawie rodzajów dokumentów jakich może żądać zamawiający, oraz form,
w jakich te dokumenty mogą być składane, wskazuje, że w celu potwierdzenia, że oferowane
roboty budowlane, dostawy lub usługi odpowiadają wymaganiom określonym przez
zamawiającego, zamawiający może żądać w szczególności zaświadczenia niezależnego
podmiotu zajmującego się poświadczaniem zgodności działań wykonawcy z europejskimi
normami zarządzania środowiskiem, jeżeli zamawiający wskazują środki zarządzania
środowiskiem, które wykonawca będzie stosował podczas wykonywania zamówienia na
roboty budowlane lub usługi, odwołując się do systemu zarządzania środowiskiem i audytu
(EMAS) lub norm zarządzania środowiskiem opartych na europejskich lub
międzynarodowych normach poświadczonych przez podmioty działające zgodnie z prawem
Unii Europejskiej, europejskimi lub międzynarodowymi normami dotyczącymi certyfikacji.
Z powyższego przepisu wynika, że zaświadczenie EMAS lub ISO 14001 może być
wymagane wówczas gdy Zamawiający wskazał w SIWZ środki zarządzania środowiskiem,
które wykonawca będzie stosował podczas wykonywania zamówienia, odwołując się do
systemu zarządzania środowiskiem i audytu (EMAS) lub norm zarządzania środowiskiem
opartych na europejskich lub międzynarodowych normach poświadczonych przez podmioty
działające zgodnie z prawem Unii Europejskiej, europejskimi lub międzynarodowymi
normami dotyczącymi certyfikacji.
W przedmiotowym postępowaniu Zamawiający nie określił w SIWZ środków
zarządzania środowiskiem, o których mowa w § 6 ust. 1 pkt 4 ww. rozporządzenia, które są
wymagane do stosowania podczas wykonywania zamówienia. Fakt ten został przyznany
przez Zamawiającego na rozprawie. Wskazania tych środków nie zawiera w szczególności
postanowienie pkt 1 ppkt 1.5.1 załącznika nr 5L do SIWZ, gdyż wymagania w nim zawarte
nie odnoszą się do norm EMAS lub ISO 14001. Jeżeli Zamawiający nie określił
w SIWZ wymagań odnoszących się do norm dotyczących środowiska, zgodnie z którymi
wykonawca ma realizować przedmiot zamówienia, to za nieuprawnione należy uznać
żądanie przedstawienia przez wykonawców stosownych dokumentów w tym zakresie.
Izba nakazała zatem wykreślenie wymagania zawartego w pkt 6.2.5. SIWZ w aktualnym
brzmieniu. Wymaganie powyższe może być zawarte w SIWZ wyłącznie wówczas, gdy
Zamawiający zamieści w Specyfikacji wymagania odnoszące się do norm europejskich lub
międzynarodowych dotyczących środowiska, zgodnie z którymi zamówienie będzie
realizowane. Wymagane przez Zamawiającego w postępowaniu dokumenty służą
potwierdzenie wymagań dotyczących przedmiotu zamówienia. Jeśli Zamawiający określił
danych wymagań w SIWZ, to dokument wymagany w tym zakresie należało uznać za
zbędny.
Zgodnie z art. 192 ust. 2 Pzp, Izba jest zobowiązana zbadać, czy stwierdzone
naruszenie przepisów ustawy Pzp miało lub może mieć istotny wpływ na wynik
postępowania. W niniejszej sprawie Izba ustaliła, że naruszenie art. 22 ust 1 w związku
z art. 22 ust. 4 Pzp oraz art. 25 ust. 1 pkt 2 w zw. z § 6 ust. 1 pkt 4 rozporządzenia w sprawie
rodzajów dokumentów może mieć istotny wpływ na wynik postępowania, poprzez zawężenie
kręgu potencjalnych wykonawców. Z tego względu konieczne i uzasadnione jest
uwzględnienie odwołania. Jednak wykonanie przez Zamawiającego nakazanych przez Izbę
czynności w przedmiotowym postępowaniu - w odniesieniu do treści SIWZ – będzie
bezprzedmiotowe w przypadku, gdy decyzja Zamawiającego o unieważnieniu postępowania
stanie się ostateczna (niezaskarżalna w trybie odwoławczym). Wyrok Izby podlegać
wykonaniu wyłącznie w postępowaniu, które się toczy.
Biorąc pod uwagę stan rzeczy ustalony w toku postępowania. Izba orzekła, jak
w sentencji, na podstawie art. 192 ust. 1, ust. 2 i ust. 3 pkt 1 Pzp.
O kosztach orzeczono stosownie do wyniku sprawy na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 Pzp
oraz zgodnie z § 3 pkt 1 i § 5 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia
15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz
rodzaju kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania. (Dz. U. Nr 41,
poz. 238).
Przewodniczący: ………………………………