Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V CK 201/04
POSTANOWIENIE
Dnia 27 stycznia 2005 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Antoni Górski (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Jan Górowski
SSN Iwona Koper
w sprawie z wniosku BANK (...) z siedzibą w F.
przy uczestnictwie (…) BANK POLSKA S.A. z siedzibą w W. [uprzednio: Banku A. w
Polsce S.A. z siedzibą W.) oraz Syndyka Masy Upadłości "B.(…)" Spółki z o.o. w
upadłości z siedzibą w L.
o wpis przejścia prawa wpisanego w księdze wieczystej Kw (...),
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 27 stycznia 2005 r.,
kasacji wnioskodawcy od postanowienia Sądu Okręgowego w L. z dnia 9 października
2003 r., sygn. akt II Ca (…),
oddala kasację.
Uzasadnienie
Wnioskodawca Bank (...) wniósł o dokonanie zmiany wpisu dotyczącej hipoteki w
księdze wieczystej Kw (...) przez zmniejszenie kwoty hipoteki Banku A. z kwoty 100.000
zł. do kwoty 3000 zł. i o wpisanie hipoteki w kwocie 97.000 zł. na rzecz wnioskodawcy,
w związku z przejęciem części wierzytelności Banku A. z tytułu cesji wierzytelności.
Postanowieniem z dnia 10 października 2002 r. Sąd Wieczystoksięgowy w L. oddalił
wniosek, ponieważ pomimo wystosowania do wnioskodawcy wezwania o przedłożenie
umowy przelewu wierzytelności, wnioskodawca takiego dokumentu, niezbędnego
stosownie do wymogów art. 2451
k.c., nie przedstawił.
2
Apelacja wnioskodawcy od tego orzeczenia została oddalona postanowieniem Sądu
Okręgowego w L. z dnia 9 października 2003 r. Sąd Okręgowy uznał, że uwzględnieniu
wniosku sprzeciwia się co do zasady treść art. 27 prawa upadłościowego, zgodnie z
którym po ogłoszeniu upadłości żaden wierzyciel nie może uzyskać przeciwko upadłemu
prawa zastawu ani wpisu do ksiąg wieczystych lub wpisu w rejestrze celem
zabezpieczenia wierzytelności, chociażby powstała ona przed ogłoszeniem upadłości.
Gdyby jednak nawet treść art. 27 Prawa upadłościowego interpretować pomyśli
wnioskodawcy, to zdaniem Sądu uwzględnienie wniosku byłoby i tak niemożliwe. Sam
fakt spłacenia długu przez wnioskodawcę nie jest bowiem wystarczającą podstawą do
przejęcia hipoteki. W przepisie art. 518 § 1 pkt. 1 k.c. chodzi bowiem o sytuację, w której
osoba trzecia płaci cudzy dług, za który jest odpowiedzialna osobiście albo pewnymi
przedmiotami majątkowymi. Wnioskodawca nie wykazał, że taką odpowiedzialność
ponosił. Poza tym wbrew wymogowi z art. 2451
k.c. nie dołączył do zgłoszonego
wniosku umowy o przelew wierzytelności , co jest samodzielną przyczyną oddalenia
jego wniosku o wpis.
W kasacji od tego postanowienia wnioskodawca zarzucił naruszenie art. 27
Prawa upadłościowego oraz art. 518 § 1 pkt. 1 k.c. w zw. z art. 97 ustawy o księgach
wieczystych i hipotece, wnosząc „o zmianę skarżonego postanowienia”.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Podniesione w kasacji problemy prawne były już przedmiotem rozstrzygnięcia w
postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 21 października 2004 r. w identycznej niemal
sprawie V CK 197/04. Sąd Najwyższy w tamtej sprawie uznał, że zarzut kasacji
naruszenia przez Sąd Okręgowy art. 27 Prawa upadłościowego przez błędną jego
wykładnię był usprawiedliwiony. W uzasadnieniu postanowienia, z powołaniem się na
inne orzeczenia Sądu Najwyższego, podkreślono, że podstawowa funkcja i cel tego
przepisu polega na zamrożeniu reszty majątku upadłego. Realizacja tego celu polega na
zakazie dokonywania wpisu hipoteki na składniku majątku upadłego po ogłoszeniu jego
upadłości, co nie sprzeciwia się ewentualnej modyfikacji już wcześniej istniejącego
wpisu. W szczególności nie ma więc przeszkody do dokonania zmiany osoby
wierzyciela hipoteki wpisanej jeszcze przed ogłoszeniem upadłości. Z punktu widzenia
ochrony interesów wierzycieli upadłego dłużnika istotna jest bowiem nie tyle sama
osoba konkretnego wierzyciela hipotecznego, ile fakt obciążenia hipoteką nieruchomości
dłużnika, wpisanej do księgi wieczystej przed ogłoszeniem upadłości.
3
Podzielając w pełni taką wykładnię treści art. 27 Prawa upadłościowego, Sąd Najwyższy
nie znajduje jednak podstaw do uwzględnienia kasacji w niniejszej sprawie. Podobnie
bowiem jak w sprawie V CK 197/04, uznać należy, że przeszkodą do uwzględnienia
wniosku jest to, że wbrew wymogowi art. 2451
k.c. wnioskodawca nie przedłożył umowy
o przelewie na jego rzecz wierzytelności i przeniesieniu zabezpieczającej tę
wierzytelność hipoteki. Skoro zaś w sprawie nie wykazano, że wnioskodawca udzielił
Bankowi A. poręczenia, lecz ostało się ustalenie, że była to gwarancja bankowa, to
uznać należy za trafny pogląd Sądu Okręgowego, iż skutkowało to powstaniem
odpowiedzialności samoistnej gwaranta, a nie odpowiedzialności osobistej lub
rzeczowej, o której jest mowa w art. 518 § 1 pkt. 1 k.c. Tym samym prawidłowa jest
konkluzja Sądu, iż wnioskodawca nie mógł wstąpić w prawa wierzyciela z mocy tego
przepisu ustawy, a zatem zarzut kasacji jego naruszenia jest niesłuszny.
Jeśli chodzi o zarzut kasacji naruszenia art. 97 ustawy o księgach wieczystych i
hipotece, to nie został on niczym uzasadniony, a więc nie może odnieść skutku
procesowego, co zwalnia Sąd Najwyższy od prowadzenia rozważań na jego temat.
W rezultacie kasacja podlegała oddaleniu, jako niezasadna (art. 39312
k.p.c.).

V CK 201/04

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia