IV CK 567/04
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:10-09-2014
Dodatkowe informacje:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt IV CK 567/04
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 17 lutego 2005 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Zbigniew Strus (przewodniczący)
SSN Marian Kocon
SSN Marek Sychowicz (sprawozdawca)
ze skargi A. S. o wznowienie postępowania w sprawie z powództwa małoletniej D. M. i
A. M.
przeciwko A. S.
o ustalenie ojcostwa i alimenty,
po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Cywilnej w dniu 17 lutego 2005 r.,
kasacji pozwanego od wyroku Sądu Okręgowego w O. z dnia 17 maja 2004 r., sygn. akt
VI RCa (…),
zmienia zaskarżony wyrok i oddala apelację.
Uzasadnienie
Prawomocnym wyrokiem z dnia 7 grudnia 1998 r. Sąd Rejonowy w B. ustalił, że
pozwany A. S. jest ojcem D M., urodzonej dnia 21 października 1997 r. i nadał dziecku
nazwisko ojca. Pozwany wniósł o wznowienie postępowania zakończonego tym
wyrokiem, powołując jako podstawy wznowienia: 1) pozbawienie go możności działania
i 2) wykrycie nowych okoliczności faktycznych i środków dowodowych. Dla wykazania
2
tej drugiej podstawy złożył protokół badania DNA przeprowadzonego w dniu 2
października 2002 r. w Instytucie Badań DNA, sp. z o.o. w W., wykluczającego jego
ojcostwo. Sąd Rejonowy w B. uznał, że wznowienia postępowania nie uzasadnia
pierwsza z podstaw powołanych przez skarżącego, uzasadnia je natomiast druga z tych
podstaw. Sąd Rejonowy dopuścił dowód z badania DNA i badanie to przeprowadzone
przez Akademię Medyczną w G., wykluczyło ojcostwo pozwanego. W tych
okolicznościach wyrokiem z dnia 18 listopada 2003 r. Sąd Rejonowy zmienił swój wyrok
z dnia 7 grudnia 1998 r. i oddalił powództwo. Jednakże uwzględniając apelację powódki
od tego wyroku Sąd Okręgowy w O. wyrokiem z dnia 17 maja 2004 r. wyrok ten zmienił i
skargę o wznowienie postępowania oddalił. Zdaniem tego Sądu powołana przez
skarżącego podstawa wznowienia w postaci wykrycie nowych okoliczności faktycznych i
środków dowodowych (art. 403 § 2 k.p.c.) także nie uzasadnia wznowienia
postępowania.
Ostatnio wymieniony wyrok zaskarżył kasacją pozwany. Podstawę kasacji
stanowi naruszenie art. 403 § 2 k.p.c. przez błędną jego wykładnię i naruszenie art. 233
§ 1 k.p.c.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Stosownie do art. 403 § 2 k.p.c. podstawę wznowienia postępowania może
stanowić późniejsze wykrycie takich okoliczności faktycznych lub środków dowodowych,
które mogłoby mieć wpływ na wynik sprawy, a z których strona nie mogła skorzystać w
poprzednim postępowaniu. Rację ma Sąd Okręgowy, że pozwany mógł w poprzednim
postępowaniu skorzystać z dowodu z badań DNA. Możliwość ta wyrażała się bowiem w
uprawnieniu do złożenia wniosku o przeprowadzenie takiego dowodu (art. 217 § 1
k.p.c.), z którego to uprawnienia pozwany nie skorzystał. Wznowienia postępowania nie
mogło więc uzasadniać „późniejsze wykrycie” protokołu badania DNA
przeprowadzonego w dniu 2 października 2002 r. w Instytucie Badań DNA, sp. z o.o. w
W., jako nowego środka dowodowego. Powołanie się przez pozwanego na ten protokół,
jako na uzasadniający wznowienie postępowania, oznaczało jednakże, że pozwany
powołał się także na nowe okoliczności faktyczne wynikające z tego protokołu. Taką
okolicznością, mogącą mieć wpływ na wynik sprawy, jest bowiem stwierdzenie, że
ojcostwo pozwanego jest wykluczone. Wprawdzie w poprzednim postępowaniu
pozwany utrzymywał, że nie jest ojcem dziecka, ale było to jego twierdzenie (sprzeczne
z twierdzeniem powódki) i obiektywną okolicznością wskazującą na prawdziwość tego
twierdzenia stał się dopiero wynik badania DNA przeprowadzonego przez
3
wyspecjalizowany instytut. Na okoliczność tę pozwany nie mógł powołać się w
poprzednim postępowaniu. W szczególnych okolicznościach sprawy można zatem było
uznać, że zachodzi podstawa wznowienia postępowania w postaci wykrycia przez
pozwanego nowych okoliczności faktycznych (art. 403 § 2 k.p.c.).
Wobec jednoznaczności wyniku badania DNA wykonanego przez Instytut Badań
DNA, sp. z o.o. w W. oraz przeprowadzonego przez Sąd Rejonowy dowodu z badania
DNA wykonanego przez Akademię Medyczną w G. i nie budzącego wątpliwości wniosku
wynikającego z tych badań, że pozwany nie jest ojcem dziecka, trafnie Sąd Rejonowy w
wyniku wznowienia postępowania zmienił wyrok ustalający ojcostwo pozwanego i
powództwo oddalił.
Z przytoczonych względów Sąd Najwyższy uznał kasację za zasadną i orzekł jak
w sentencji.
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 17 lutego 2005 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Zbigniew Strus (przewodniczący)
SSN Marian Kocon
SSN Marek Sychowicz (sprawozdawca)
ze skargi A. S. o wznowienie postępowania w sprawie z powództwa małoletniej D. M. i
A. M.
przeciwko A. S.
o ustalenie ojcostwa i alimenty,
po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Cywilnej w dniu 17 lutego 2005 r.,
kasacji pozwanego od wyroku Sądu Okręgowego w O. z dnia 17 maja 2004 r., sygn. akt
VI RCa (…),
zmienia zaskarżony wyrok i oddala apelację.
Uzasadnienie
Prawomocnym wyrokiem z dnia 7 grudnia 1998 r. Sąd Rejonowy w B. ustalił, że
pozwany A. S. jest ojcem D M., urodzonej dnia 21 października 1997 r. i nadał dziecku
nazwisko ojca. Pozwany wniósł o wznowienie postępowania zakończonego tym
wyrokiem, powołując jako podstawy wznowienia: 1) pozbawienie go możności działania
i 2) wykrycie nowych okoliczności faktycznych i środków dowodowych. Dla wykazania
2
tej drugiej podstawy złożył protokół badania DNA przeprowadzonego w dniu 2
października 2002 r. w Instytucie Badań DNA, sp. z o.o. w W., wykluczającego jego
ojcostwo. Sąd Rejonowy w B. uznał, że wznowienia postępowania nie uzasadnia
pierwsza z podstaw powołanych przez skarżącego, uzasadnia je natomiast druga z tych
podstaw. Sąd Rejonowy dopuścił dowód z badania DNA i badanie to przeprowadzone
przez Akademię Medyczną w G., wykluczyło ojcostwo pozwanego. W tych
okolicznościach wyrokiem z dnia 18 listopada 2003 r. Sąd Rejonowy zmienił swój wyrok
z dnia 7 grudnia 1998 r. i oddalił powództwo. Jednakże uwzględniając apelację powódki
od tego wyroku Sąd Okręgowy w O. wyrokiem z dnia 17 maja 2004 r. wyrok ten zmienił i
skargę o wznowienie postępowania oddalił. Zdaniem tego Sądu powołana przez
skarżącego podstawa wznowienia w postaci wykrycie nowych okoliczności faktycznych i
środków dowodowych (art. 403 § 2 k.p.c.) także nie uzasadnia wznowienia
postępowania.
Ostatnio wymieniony wyrok zaskarżył kasacją pozwany. Podstawę kasacji
stanowi naruszenie art. 403 § 2 k.p.c. przez błędną jego wykładnię i naruszenie art. 233
§ 1 k.p.c.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Stosownie do art. 403 § 2 k.p.c. podstawę wznowienia postępowania może
stanowić późniejsze wykrycie takich okoliczności faktycznych lub środków dowodowych,
które mogłoby mieć wpływ na wynik sprawy, a z których strona nie mogła skorzystać w
poprzednim postępowaniu. Rację ma Sąd Okręgowy, że pozwany mógł w poprzednim
postępowaniu skorzystać z dowodu z badań DNA. Możliwość ta wyrażała się bowiem w
uprawnieniu do złożenia wniosku o przeprowadzenie takiego dowodu (art. 217 § 1
k.p.c.), z którego to uprawnienia pozwany nie skorzystał. Wznowienia postępowania nie
mogło więc uzasadniać „późniejsze wykrycie” protokołu badania DNA
przeprowadzonego w dniu 2 października 2002 r. w Instytucie Badań DNA, sp. z o.o. w
W., jako nowego środka dowodowego. Powołanie się przez pozwanego na ten protokół,
jako na uzasadniający wznowienie postępowania, oznaczało jednakże, że pozwany
powołał się także na nowe okoliczności faktyczne wynikające z tego protokołu. Taką
okolicznością, mogącą mieć wpływ na wynik sprawy, jest bowiem stwierdzenie, że
ojcostwo pozwanego jest wykluczone. Wprawdzie w poprzednim postępowaniu
pozwany utrzymywał, że nie jest ojcem dziecka, ale było to jego twierdzenie (sprzeczne
z twierdzeniem powódki) i obiektywną okolicznością wskazującą na prawdziwość tego
twierdzenia stał się dopiero wynik badania DNA przeprowadzonego przez
3
wyspecjalizowany instytut. Na okoliczność tę pozwany nie mógł powołać się w
poprzednim postępowaniu. W szczególnych okolicznościach sprawy można zatem było
uznać, że zachodzi podstawa wznowienia postępowania w postaci wykrycia przez
pozwanego nowych okoliczności faktycznych (art. 403 § 2 k.p.c.).
Wobec jednoznaczności wyniku badania DNA wykonanego przez Instytut Badań
DNA, sp. z o.o. w W. oraz przeprowadzonego przez Sąd Rejonowy dowodu z badania
DNA wykonanego przez Akademię Medyczną w G. i nie budzącego wątpliwości wniosku
wynikającego z tych badań, że pozwany nie jest ojcem dziecka, trafnie Sąd Rejonowy w
wyniku wznowienia postępowania zmienił wyrok ustalający ojcostwo pozwanego i
powództwo oddalił.
Z przytoczonych względów Sąd Najwyższy uznał kasację za zasadną i orzekł jak
w sentencji.