Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CZ 23/05
POSTANOWIENIE
Dnia 18 marca 2005 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Józef Frąckowiak (przewodniczący)
SSN Gerard Bieniek
SSN Irena Gromska-Szuster (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa Gminy R.
przeciwko K. K.
o wydanie i z powództwa wzajemnego K. K.
przeciwko Gminie R.
o ustalenie, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 18
marca 2005 r., zażalenia pozwanej - powódki wzajemnej na postanowienie Sądu
Okręgowego w S. z dnia 16 sierpnia 2004 r., sygn. akt VIII GCa (…), VIII WCK (…)
oddala zażalenie.
Uzasadnienie
Zaskarżonym postanowieniem z dnia 16 sierpnia 2004 r. Sąd Okręgowy w S.
odrzucił - w zakresie dotyczącym powództwa głównego - kasację pozwanej i powódki
wzajemnej od wyroku tego Sądu z dnia 19 grudnia 2003 r., oddalającego jej apelację.
Sąd odwoławczy wskazał, że wartość przedmiotu zaskarżenia w zakresie powództwa
głównego o wydanie nieruchomości po wygaśnięciu umowy dzierżawy wynosi 112,50 zł,
a zatem nie przekracza określonej w art. 3921
§ 1 k.p.c. wartości dziesięciu tysięcy
złotych, od której zależy dopuszczalność kasacji. Stwierdził, że o dopuszczalności
kasacji decyduje, niezależnie od siebie, wartość przedmiotu zaskarżenia określana
odrębnie dla powództwa głównego i dla powództwa wzajemnego i dla każdego z nich
musi to być wartość nie niższa od wskazanej w powyższym przepisie. Dlatego, w ocenie
2
Sądu, dla dopuszczalności kasacji w zakresie powództwa głównego nie ma znaczenia
to, iż w zakresie powództwa wzajemnego o ustalenie, że umowa dzierżawy nadal
obowiązuje i o nakazanie zawarcia umowy wieczystego użytkowania, wartość
przedmiotu zaskarżenia wynosi 21 000 zł.
W zażaleniu na powyższe postanowienie pozwana - powódka wzajemna
zarzuciła, iż z uwagi na to, że powództwo główne i wzajemne pozostają ze sobą
w ścisłym związku, o dopuszczalności kasacji decyduje łączna wartość przedmiotu
zaskarżenia dla nich obu, która przekracza 21 000 zł, a zatem kasacja jest
dopuszczalna zarówno co do powództwa głównego jak i wzajemnego. Wnosiła
o uchylenie zaskarżonego postanowienia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Wobec zmiany przepisów kodeksu postępowania cywilnego, na wstępie trzeba
wskazać, iż zgodnie z art. 3 ustawy z dnia 22 grudnia 2004 r. o zmianie ustawy - Kodeks
postępowania cywilnego oraz ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. z
2005 r. Nr 13, poz. 98), do rozpoznania zarzutów zażalenia mają zastosowanie przepisy
kodeksu postępowania cywilnego w brzmieniu obowiązującym przed wejściem w życie
powyższej nowelizacji, to jest przed dniem 6 lutego 2005 r.
Zażalenie nie jest uzasadnione.
Podniesiony w nim argument wskazujący na związek przedmiotowy i podmiotowy
obu powództw (głównego i wzajemnego), jako mający uzasadniać konieczność ich
łącznego rozpoznania i z tej przyczyny konieczność określania wartości przedmiotu
sporu i zaskarżenia jako sumy tych wartości dla obu powództw, nie jest trafny. Każde z
tych powództw jest bowiem powództwem odrębnym, choć niewątpliwie muszą
pozostawać ze sobą w związku albo nadawać się do potrącenia, jeśli wniesienie
powództwa wzajemnego ma być w ogóle dopuszczalne, o czym wprost stanowi art. 204
§ 1 k.p.c. To zatem, że roszczenia objęte powództwem głównym i wzajemnym pozostają
ze sobą w związku, decyduje tylko o dopuszczalności zgłoszenia roszczenia jako
powództwa wzajemnego, nie odbiera im natomiast samodzielności. Powództwo
wzajemne jest roszczeniem, które zawsze może być dochodzone odrębnie, jako
samodzielne powództwo, zaś celem uregulowania zawartego w art. 204 k.p.c. jest
łączne rozpoznanie obu związanych ze sobą spraw, aby zapobiec odmiennej ocenie
tego samego stanu faktycznego przez różne sądy oraz ułatwić stronom dochodzenie
roszczeń i przyspieszyć ich rozpoznanie. W razie wniesienia powództwa wzajemnego
w sprawie dochodzi wprawdzie do szczególnej kumulacji roszczeń, niemniej powództwo
3
wzajemne pozostaje samodzielnym powództwem a zatem przez łączne rozpoznanie
obu powództw nie tracą one swojej procesowej odrębności (porównaj między innymi
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 marca 2004 r. I CZ 13/04, nie publ.). Dlatego
brak podstaw prawnych do sumowania wartości przedmiotu sporu i przedmiotu
zaskarżenia obu tych powództw i w konsekwencji brak podstaw do sumowania wartości
przedmiotu zaskarżenia kasacyjnego powództwa głównego i wzajemnego. Z tych
przyczyn o dopuszczalności kasacji ze względu na wartość przedmiotu zaskarżenia (art.
3931
§ 1 k.p.c.) decyduje wartość liczona osobno dla każdego z tych powództw
(porównaj między innymi orzeczenie wskazane wyżej oraz postanowienie Sądu
Najwyższego z dnia 25 listopada 1998 r. II CZ 120/98, nie publ. i z dnia 23 maja 1997 r.,
I PZ 21/97, OSNAPiUS 1998, nr 4, poz. 126).
Wobec tego, że w rozpoznawanej sprawie wartość przedmiotu zaskarżenia w
zakresie powództwa głównego, liczona według zasad art. 23 k.p.c., nie przekracza
dziesięciu tysięcy złotych, prawidłowo Sąd Okręgowy zaskarżonym postanowieniem
odrzucił kasację pozwanej - powódki wzajemnej w tym zakresie, do czego zobowiązywał
go przepis art. 3935
w zw. z art. 3931
§ 1 k.p.c.
Mając to na uwadze Sąd Najwyższy oddalił zażalenie na podstawie art. 39814
k.p.c. w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c.

II CZ 23/05

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia