Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I CNP 4/05
POSTANOWIENIE
Dnia 17 sierpnia 2005 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Henryk Pietrzkowski
w sprawie ze skargi M. K.
przy uczestnictwie Banku (…) S.A. z siedzibą w W.
na czynności komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym w P. w sprawie sygn. akt III
Km (…), na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 17 sierpnia 2005 r., na
skutek skargi dłużnika o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego
postanowienia Sądu Okręgowego w P. z dnia 17 lutego 2005 r., sygn. akt IV Cz (…),
odrzuca skargę.
Uzasadnienie
Sąd Okręgowy w P. postanowieniem z dnia 17 lutego 2005 r. oddalił zażalenie na
postanowienie Sądu Rejonowego w P. z dnia 24 listopada 2004 r. oddalające skargę na
czynność komornika polegającą na zajęciu emerytury dłużnika M. K., przeciwko któremu
prowadzone jest postępowanie egzekucyjne w sprawie III Km. (…) Komornika
Sądowego Rewiru III przy Sądzie Rejonowym w P.
Od postanowienia z dnia 17 lutego 2005 r. dłużnik na podstawie art. 4241
§ 1
k.p.c. wniósł skargę, w której żądał stwierdzenia niezgodności zaskarżonego orzeczenia
z prawem, a mianowicie art. 799 § 1 k.p.c. oraz art. 5 k.c.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia
przysługuje – przy spełnieniu przesłanek określonych w art. 4241
§ 1 k.p.c. - od
prawomocnego orzeczenia sądu drugiej instancji kończącego postępowanie w sprawie,
2
a w wyjątkowych wypadkach wskazanych w art. 4241
§ 2 k.p.c. także od takiego
orzeczenia wydanego przez sąd pierwszej instancji.
W świetle przytoczonego uregulowania zasadniczego znaczenia nabiera kwestia,
czy zaskarżone postanowienie jest ono orzeczeniem kończącym postępowanie w
sprawie.
Wyjaśnienie tej kwestii, istotnej z punktu widzenia zaskarżalności orzeczeń
skargą o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia, wymaga
zdefiniowania pojęcia „postanowienie kończące postępowanie w sprawie”. W
judykaturze i doktrynie pojęcie to jest definiowane rozbieżnie i przy zastosowaniu
różnych kryteriów. Można spotkać wypowiedzi, według których postanowieniami
kończącymi postępowanie w sprawie są: takie, które zamykają drogę do wydania
wyroku; po wydaniu których dalsze postępowanie nie może się toczyć; które kończą
sprawę jako pewną całość poddaną pod osąd; w wyniku których wykluczona zostaje
możliwość przedsiębrania w danej sprawie dalszych czynności; które kończą całość
postępowania, a nie tylko jego fragment; które zamykają drogę do wydania wyroku;
które dotyczą całości sprawy, będąc ostatnim orzeczeniem wydanym w postępowaniu.
Przyjmuje się, że w sformułowaniu „postanowienie kończące postępowanie w sprawie”
słowo „sprawa” występuje w znaczeniu materialnoprawnym. W tym ujęciu „sprawę”
należy rozumieć jako całość sporu (por. uzasadnienie uchwały składu siedmiu sędziów z
dnia 24 listopada 1998 r., III CZP 44/98, OSNC 1999, nr 5, poz. 87, uchwałę składu
siedmiu sędziów z dnia 31 maja 2000 r., III ZP 1/00, OSNC 2001, nr 1, poz.1, uchwałę
składu 7 sędziów z dnia 6 października 2000 r., III CZP 31/00, OSNC 2001, nr 2, poz.
22).
Uwzględniając dorobek myśli zawartych w przytoczonych poglądach przyjąć
należy, że kończącymi postępowanie w sprawie są te postanowienia, których
uprawomocnienie się trwale zamyka drogę do rozstrzygnięcia sprawy co do istoty przez
sąd danej instancji.
Przeciwieństwem tych postanowień są postanowienia nie kończące
postępowania w sprawie, lecz kończące w postępowaniu sądowym jedynie zagadnienia
incydentalne, uboczne.
Przedstawiona definicja postanowienia kończącego postępowanie w sprawie
sformułowana została na potrzeby postępowania rozpoznawczego, może jednak – ze
względu na uregulowanie przyjęte w art. 13 § 2 k.p.c. - stanowić podstawę definiowania
tego pojęcia w postępowaniu egzekucyjnym.
3
W doktrynie przez „sprawę egzekucyjną” rozumie się materię załatwianą w
postępowaniu egzekucyjnym, czyli przymusowe wykonanie orzeczeń sądowych oraz
innych aktów. W judykaturze wielokrotnie podnoszono, że w postępowaniu
egzekucyjnym, w którym art. 394 § 1 in principio k.p.c. należy stosować „odpowiednio”
(art. 13 § 2 k.p.c.) postanowieniami zaskarżalnymi zażaleniem – oprócz wymienionych w
części III kodeksu postępowania cywilnego – są tylko takie, które kończą lub zmierzają do
zakończenia postępowania egzekucyjnego (por. uchwałę SN z dnia 28 listopada 1969 r.
III CZP 83/69, OSNCP 1970, z. 6, poz. 105, postanowienie SN z dnia 15 kwietnia 1986 r.
III CRN 40/86, OSNCP 1987, z. 7, poz. 102 oraz uchwałę SN z dnia 15 września 1995 r.,
III CZP 110/95, OSNC 1995, nr 12, poz.177). Innymi słowy w postępowaniu
egzekucyjnym – podobnie jak w rozpoznawczym – postanowieniem kończącym to
postępowanie jest tylko takie, po wydaniu którego przepisy kodeksu postępowania
cywilnego nie przewidują dalszego etapu.
W świetle przedstawionego wywodu postanowienie oddalające zażalenie na
postanowienie oddalające skargę na czynność komornika polegającą na zajęciu
emerytury dłużnika nie jest postanowieniem kończącym postępowanie w sprawie,
przepisy kodeksu postępowania cywilnego przewidują w takim wypadku dalszy etap
postępowania egzekucyjnego. Z przytoczonych względów należało skargę odrzucić jako
niedopuszczalną (art. 4248
§ 1 k.p.c.).
Skarga nie spełnia także warunków określonych w art. 4245
§ 1 pkt 2 i 4 k.p.c. W
jej petitum zawarte jest tylko żądanie stwierdzenia, że postanowienie Sądu Okręgowego
z dnia 17 lutego 2005 r. oraz postanowienie Sądu Rejonowego w P. z dnia 24 listopada
2004 r. „wydane zostały niezgodnie z art. 799 § 1 k.p.c. i art. 5 k.c.”. Ograniczenie skargi
do takiego tylko żądania oraz uzasadnienia, w którym pełnomocnik skarżącego zwraca
uwagę, że oddalenie skargi na czynności komornika „grozi powstaniem nieodwracalnej
szkody”, a ponadto, że od postanowienia Sądu Okręgowego z dnia 17 lutego 2005 r. nie
przysługuje skarga kasacyjna, co uzasadnia dopuszczalność skargi wniesionej na
podstawie art. 4241
§ 1 k.p.c. – nie wyczerpuje obowiązku przytoczenia podstaw skargi
oraz ich uzasadnienia, a także uprawdopodobnienia wyrządzenia szkody,
spowodowanej przez wydanie orzeczenia, którego skarga dotyczy. Skarga podlegała
odrzuceniu także z tych przyczyn (art. 4248
§ 1 k.p.c.).
Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13