Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CZ 83/05
POSTANOWIENIE
Dnia 5 października 2005 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Helena Ciepła (przewodniczący)
SSN Tadeusz Domińczyk (sprawozdawca)
SSN Hubert Wrzeszcz
w sprawie z wniosku Z. P.
przy uczestnictwie Spółdzielni Kółek Rolniczych w K. w likwidacji
o przyznanie wynagrodzenia, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie
Cywilnej w dniu 5 października 2005 r., zażalenia wnioskodawcy na postanowienie Sądu
Okręgowego w Z. z dnia 3 marca 2004 r., sygn. akt V Ga (…),
oddala zażalenie oraz wniosek o przyznanie kosztów pomocy prawnej udzielonej z
urzędu.
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 3 marca 2004 r. Sąd Okręgowy w Z. odrzucił skargę Z. P.
o wznowienie postępowania w sprawie zakończonej postanowieniem tego Sądu z dnia
19 grudnia 2003 r. oddalającym jego apelację od postanowienia Sądu Rejonowego w Z.
z dnia 15 lipca 2003 r., którym Sąd ten zwolnił go z funkcji kuratora Spółdzielni Kółek
Rolniczych w K., odmawiając mu jednocześnie przyznania wynagrodzenia za
sprawowanie tej funkcji.
W myśl stanowiska Sądu Okręgowego sprawa o ustanowienie lub odwołanie
kuratora należy do kategorii spraw rozpoznawanych w postępowaniu nieprocesowym.
Stosownie zatem do treści art. 524 § 1 k.p.c. wznowienie postępowania w tego rodzaju
sprawach nie jest dopuszczalne, jeżeli kończące je postanowienie może być zmienione
lub uchylone. Ustosunkowując się natomiast do powołanych w skardze przyczyn
2
żądanego wznowienia Sąd Okręgowy zauważył, że nie zachodzi przypadek wyłączenia
sędziego przewidziany w art. 48 § 1 pkt 5 k.p.c., skoro w składzie sądu rozpoznającego
skargę apelacyjną nie zasiadał sędzia, który uczestniczył w wydaniu zaskarżonego
postanowienia. Nie podlega zaś wyłączeniu sędzia, który rozpoznawał w niższej
instancji inną sprawę nie objętą zaskarżeniem.
Zażalenie wnioskodawcy na postanowienie Sądu Okręgowego o odrzuceniu
skargi o wznowienie postępowania. Sąd Najwyższy odrzucił postanowieniem z dnia 22
października 2004 r. z tej przyczyny, że nie zostało ono wniesione przez
profesjonalnego pełnomocnika.
Postanowieniem z dnia 12 kwietnia 2005 r. Sąd Okręgowy przywrócił
wnioskodawcy termin do złożenia zażalenia na wskazane postanowienie. W
poprzedzającej to postanowienie ponownej skardze o wznowienie, odmiennie niż
uprzednio, wnioskodawca powołał się na przepis art. 401 pkt. 2 k.p.c. i podniósł, iż „był
pozbawiony możności działania..., gdyż postanowienie o odmowie przyznania mu
wynagrodzenia wydano na posiedzeniu niejawnym na wniosek syndyka bez
wcześniejszego doręczenia wnioskodawcy kopii niniejszego wniosku, uniemożliwiając
mu w ten sposób ustosunkowanie się do twierdzeń syndyka...”.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Wznowienia postępowania z powodu nieważności można żądać m. in. przez
wzgląd na naruszenie przepisów prawa jako przyczyny pozbawienia strony możności
działania. W skardze wnioskodawca nie wskazuje, które z przepisów prawa zostały
naruszone i w jaki sposób. Można jedynie przyjąć, że skarżący upatruje naruszenia
przepisów art. 514 k.p.c. Według § 1 tego artykułu rozprawa odbywa się w wypadkach
wskazanych w ustawie, w innych zaś wypadkach wyznaczenie rozprawy zależy od
uznania sądu (zd. 2), przy czym nie wyznaczając rozprawy sąd może przed
rozstrzygnięciem sprawy wysłuchać uczestników na posiedzeniu sądowym lub zażądać
od nich oświadczeń na piśmie (zd. 3). Zarówno zatem wyznaczenie rozprawy jak i
wysłuchanie uczestników, względnie odebranie oświadczeń od nich, należy do
uprawnień sądu, który z nich korzysta powodowany okolicznościami stanu faktycznego.
W omawianym przypadku obligatoryjne wyznaczenie rozprawy nie jest przewidziane,
wobec czego nie można sądowi czynić zarzutu, że nie skorzystał z takiej możliwości.
Słusznie zatem Sąd Okręgowy skargę odrzucił, nie dostrzegając ustawowej podstawy
wznowienia, na którą skarga ta się powołuje.
3
Z tego też względu należało oddalić zażalenie z powołaniem się na przepisy art.
39318
§ 2, 397 § 1 i 2 i 385 k.p.c. w związku z art. 3 ustawy z dnia 22 grudnia 2004 r. o
zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy – Prawo o ustroju
sądów powszechnych (Dz. U. z 2005 r. Nr 13, poz. 98).
W związku z wniesieniem zażalenia przez profesjonalnego pełnomocnika
wymaga zauważenia, iż pełnomocnik ten, podobnie jak osoba którą reprezentuje,
zmierza do podważenia rozstrzygnięcia w przedmiocie odmowy przyznania
wynagrodzenia za sprawowanie kurateli przy użyciu środków prawnych, które się
nawzajem wykluczają. Należy bowiem pamiętać, że w postępowaniu procesowym
wznowienie postępowania może nastąpić w sprawie zakończonej prawomocnym
wyrokiem (art. 399 k.p.c.). W postępowaniu nieprocesowym natomiast do wznowienia
może dojść w sprawie zakończonej orzeczeniem merytorycznym (art. 524 § 1 k.p.c.).
Dopóki zatem otwarta jest droga zaskarżenia orzeczenia zapadłego zarówno w
postępowaniu procesowym jaki nieprocesowym – wznowienie postępowania nie
wchodzi w rachubę. W zależności od stanu załatwienia sprawy stronie służy wybór
alternatywnego środka zmierzającego do wzruszenia orzeczenia.
Tymczasem w sprawie niedopuszczalne jest zarówno złożenie skargi
o wznowienie jak i skargi kasacyjnej, w obu wypadkach przez wzgląd na charakter
postanowienia o odmowie przyznania kuratorowi wynagrodzenia. O ile dla samego
zainteresowanego rozumienie tego zagadnienia mogło być trudne, o tyle w ocenie
profesjonalnego pełnomocnika, nie powinno ono przedstawiać wątpliwości.
W warunkach, gdy profesjonalny pełnomocnik podejmuje czynności zbieżne w
zasadniczej części z tymi, które uprzednio podjął reprezentowany, to nie sposób uznać
to za świadczenie pomocy prawnej, zwłaszcza, jeżeli prezentowane stanowisko
pozbawione jest jurydycznie poprawnej argumentacji.
Z tych wszystkich względów oddaleniu podlegało zażalenie – na zasadzie art.
3941
§ 2, 397 § 1 i 39814
k.p.c. – i oddaleniu podlegał także wniosek o przyznanie
wynagrodzenie pełnomocnikowi z urzędu.
Wymaga zauważenia, iż stosowni do treści § 20 rozp. Min. Spr. z dnia 28
września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez
Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr
163, poz. 1348 ze zm.) wniosek o przyznanie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej
powinien zawierać oświadczenie, że opłaty nie zostały zapłacone w całości lub części.
4
Rozpoznawany wniosek takiego oświadczenia nie zawiera. Wobec tego także z tego
względu wniosek podlegał oddaleniu.