Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V CK 610/04
POSTANOWIENIE
Dnia 11 października 2005 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Lech Walentynowicz (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Teresa Bielska-Sobkowicz
SSN Bronisław Czech
w sprawie z wniosku Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w W. Oddział w C.
przy uczestnictwie H. i A. J.
o wpis w księdze wieczystej, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 11 października 2005 r., kasacji wnioskodawcy od postanowienia Sądu
Okręgowego w C. z dnia 3 czerwca 2004 r., sygn. akt VI Ca (…),
uchyla zaskarżone postanowienie oraz postanowienie Sądu Rejonowego w C. -
Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych w K. z dnia 14 kwietnia 2004 r., sygn. akt
Kw (…), i sprawę przekazuje temu Sądowi do ponownego rozpoznania i
orzeczenia o kosztach postępowania kasacyjnego i apelacyjnego.
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 30 czerwca 2004 r. Sąd Okręgowy w C. oddalił apelację
wnioskodawcy – Zakładu Ubezpieczeń Społecznych - Oddział w C. złożoną od
postanowienia Sądu Rejonowego w C. z dnia 14 kwietnia 2004 r. oddalającego wniosek
o wpis hipoteki przymusowej kaucyjnej na nieruchomości objętej wspólnością ustawową
H. i A. małżonków J.
Sąd odwoławczy odnotował rozbieżność interpretacyjną w judykaturze na tle
możliwości wpisu hipoteki przymusowej na nieruchomości stanowiącej wspólność
ustawową dłużnika i jego małżonka, na podstawie decyzji ustalającej należność
podatkową lub z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne, aprobując pogląd Sądu
2
Rejonowego, mający oparcie w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 24 lutego 2004 r., III
CZP 121/03, że wpis taki jest niedopuszczalny.
W kasacji wnioskodawca domagał się uchylenia tego postanowienia,
kwestionując odmowę wpisu hipoteki przymusowej i powołując się na pogląd wyrażony
w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 5 lutego 2004 r., III CZP 109/03.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zasygnalizowana rozbieżność interpretacyjna doprowadziła do potrzeby jej
rozstrzygnięcia przez Sąd Najwyższy w składzie powiększonym. W uchwale składu
siedmiu sędziów z dnia 28 października 2004 r., III CZP 33/04 (OSNC 2005, z. 3, poz.
43) Sąd Najwyższy przyjął, że doręczona dłużnikowi decyzja Zakładu Ubezpieczeń
Społecznych, ustalająca należność z tytułu składek, stanowi podstawę wpisu w księdze
wieczystej hipoteki przymusowej na nieruchomości będącej przedmiotem
współwłasności łącznej dłużnika i jego małżonka.
Sąd Najwyższy w składzie orzekającym podziela ten pogląd z przedstawioną
argumentacją, a to oznacza uwzględnienie kasacji wnioskodawcy.
Należy podkreślić, iż cyt. uchwała III CZP 33/04 odnosi się do hipoteki
przymusowej kaucyjnej, jakiej dotyczy też wniosek Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w
rozpoznawanej sprawie. Nie może być inaczej, skoro wpis uzasadniała niedostateczna i
zaskarżalna decyzja o wymiarze składek, nie będąca miarodajnym dowodem istnienia
wierzytelności (por. art. 26 ust. 3 usus oraz art. 105 ukwh). W istocie więc wpis hipoteki
przymusowej kaucyjnej zabezpiecza tylko - w opisanej sytuacji - interesy fiskalne Skarbu
Państwa przed możliwością „usunięcia” nieruchomości przez dłużnika do czasu
uprawomocnienia się decyzji „składkowej”, urealnia więc skorzystanie przez wierzyciela
z hipoteki przymusowej zwykłej, dającej możliwość prowadzenia skutecznej egzekucji z
zabezpieczonej nieruchomości. Ochrona małżonka dłużnika aktualizuje się natomiast w
fazie wystawiania tytułu wykonawczego, wpisu hipoteki przymusowej zwykłej oraz
czynności egzekucyjnych (zob. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 18 marca 2005 r., III
CZP 3/05, nie publ.).
Należało w konsekwencji uchylić oba postanowienia sądowe i przekazać sprawę
Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania (art. 39313
§ 1 k.p.c. i art. 108 § 2
k.p.c. w związku z art. 13 § 2 k.p.c. i art. 3 ustawy z dnia 22 grudnia 2004 r. o zmianie
kodeksu postępowania cywilnego... – Dz. U. z 2005 r. Nr 13, poz. 98).

V CK 610/04

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia