V CZ 92/06
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:18-12-2014
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt V CZ 92/06
POSTANOWIENIE
Dnia 22 listopada 2006 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Lech Walentynowicz (przewodniczący)
SSN Teresa Bielska-Sobkowicz (sprawozdawca)
SSN Marek Sychowicz
w sprawie z powództwa "C." Spółki Akcyjnej
przeciwko E.D. i U.D.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 22 listopada 2006 r.,
zażalenia pozwanych na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 12 czerwca 2006 r., sygn. akt [...],
oddala zażalenie.
2
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 12 czerwca 2006 r. Sąd Apelacyjny odrzucił skargę
kasacyjną pozwanych E. i U.D. od wyroku tegoż Sądu w sprawie z powództwa C.
S.A. W uzasadnieniu podał, że zaskarżony wyrok został wydany w dniu 30 stycznia
2006 r., a zatem jeszcze przed dniem wejścia w życie ustawy z dnia 28 lipca
2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 167, poz. 1398
z późn. zm.), natomiast skarga kasacyjna została złożona w dniu 28 kwietnia
2006 r. W związku z tym od skargi należało uiścić opłatę stosunkową według
przepisów ustawy nowej lub złożyć wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych
w tym zakresie, czego jednak pozwani nie uczynili, dołączając do skargi jedynie
wypełnione formularze oświadczeń o stanie rodzinnym, majątku, dochodach
i źródłach utrzymania. Samo dołączenie formularzy nie stanowi wniosku
o zwolnienie, skoro zatem pozwani byli reprezentowani przez profesjonalnego
pełnomocnika, skarga kasacyjna podlegała odrzuceniu bez wezwania do
uzupełnienia braków formalnych.
W zażaleniu pełnomocnik pozwanych zarzucił naruszenie przepisów art. 101
ust. 3 u.k.s.c., art. 1302
§ 3 k.p.c., art. 3986
§ 2 k.p.c., a także art. 102 u.k.s.c. w zw.
z art. 130 § 1 k.p.c. oraz art. 149 u.k.s.c. W uzasadnieniu wywodził
w szczególności, że wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych należy traktować
jako dorozumiany, zaś stosowanie nowych przepisów o kosztach sądowych było
nieprawidłowe, albowiem postępowanie kasacyjne rozpoczęło się w istocie nie
w dacie wniesienia skargi kasacyjnej, lecz już w chwili złożenia do sądu drugiej
instancji wniosku o doręczenie stronie odpisu wyroku wraz z uzasadnieniem.
Wskazując na powyższe zarzuty i ich uzasadnienie, pełnomocnik żalących wnosił
o uchylenie zaskarżonego postanowienia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Wstępnie należy zauważyć, że podstawową zasadą prawa intertemporalnego
jest pierwszeństwo stosowania ustawy nowej. W przypadku kosztów sądowych
ustawodawca zmodyfikował tę regułę, poprzez ustanowienie art. 149 ustawy
z 28 lipca 2005 r. Ten przepis ma jednak charakter wyjątkowy i z tego względu
3
jego rozszerzająca wykładnia jest niedopuszczalna (tak m.in. w postanowieniach
SN: z 28 czerwca 2006 r., III CZ 36/06, nie publ.; z 27 lipca 2006 r., III CZ 46/06,
nie publ.).
Postulowana w zażaleniu wykładnia wspomnianego przepisu jest zresztą
sprzeczna z wyraźnym brzmieniem art. 149 ust. 1 u.k.s.c., zgodnie z którym
w sprawach wszczętych przed dniem wejścia w życie tej ustawy, przepisy dawne
stosuje się jedynie do czasu zakończenia postępowania w danej instancji. Wydanie
przez sąd drugiej instancji wyroku stanowi „zakończenie postępowania w danej
instancji” w rozumieniu tego przepisu. Dalsze czynności, podejmowane przed
sądem drugiej instancji i poprzedzające złożenie skargi kasacyjnej, nie należą ani
do postępowania apelacyjnego, ani do postępowania kasacyjnego sensu stricto.
Wniosek o uzasadnienie wyroku i jego doręczenie stronie stanowi jedynie tzw.
zapowiedź kasacyjną, której złożenie samo w sobie nie przesądza jeszcze o tym,
że skarga zostanie wniesiona. Wobec powyższego przyjąć należy, że o chwili
wszczęcia postępowania kasacyjnego decyduje dopiero wniesienie skargi
kasacyjnej (tak również w postanowieniu SN z 28 czerwca 2006 r., III CZ 36/06).
W sprawie niniejszej skargę kasacyjną wniesiono w dniu 28 kwietnia 2006 r.
(k. 264), znajdowały więc do niej zastosowanie zarówno przepisy ustawy z 2005 r.
o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, jak i art. 1302
§ 3 k.p.c.
Wobec powyższego pozostaje jedynie rozstrzygnąć czy strona złożyła
skutecznie wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych w postaci opłaty
stosunkowej od skargi kasacyjnej. Nie można zgodzić się ze skarżącym, jakoby fakt
złożenia wniosku o zwolnienie od kosztów można było dorozumiewać na podstawie
samych oświadczeń o stanie majątkowym. Gdyby tak bowiem było, przepis art. 102
ust. 1 u.k.s.c., zgodnie z którym oświadczenie obejmujące szczegółowe dane
o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania osoby ubiegającej
się o zwolnienie od kosztów dołącza się do wniosku o zwolnienie od kosztów
sądowych, byłby pozbawiony istotnego sensu. Nie wiadomo także, na jakiej
podstawie sąd byłby wówczas władny ustalić, w jakim zakresie — całkowicie czy
częściowo oraz co do jakiej opłaty — strona wnosi o zwolnienie jej od kosztów.
Prowadzi to do wniosku, że wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych, w postaci
opłaty od skargi kasacyjnej, musi być przedstawiony w sposób skonkretyzowany,
4
albo w tym samym piśmie procesowym, co sama skarga, albo w odrębnym piśmie,
które zostanie w skardze powołane jako załącznik (zob. postanowienie SN
z 11 czerwca 1997 r., I CZ 62/97, niepubl.).
Trzeba zatem przyjąć, że brak w skardze kasacyjnej, lub w odrębnym piśmie
załączonym do skargi kasacyjnej, wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych,
mimo złożenia pisemnego oświadczenia o stanie rodzinnym, majątku, dochodach
i źródłach utrzymania osoby ubiegającej się o zwolnienie od kosztów, stanowi brak
nieusuwalny w trybie art. 130 § 1 k.p.c. i skutkuje koniecznością odrzucenia
nieopłaconego pisma, sporządzonego przez profesjonalnego pełnomocnika
i zawierającego skargę kasacyjną, do którego oświadczenie zostało dołączone.
Mając powyższe na względzie, Sąd Najwyższy na podstawie art. 39814
k.p.c.
w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c. oddalił zażalenie.
POSTANOWIENIE
Dnia 22 listopada 2006 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Lech Walentynowicz (przewodniczący)
SSN Teresa Bielska-Sobkowicz (sprawozdawca)
SSN Marek Sychowicz
w sprawie z powództwa "C." Spółki Akcyjnej
przeciwko E.D. i U.D.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 22 listopada 2006 r.,
zażalenia pozwanych na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 12 czerwca 2006 r., sygn. akt [...],
oddala zażalenie.
2
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 12 czerwca 2006 r. Sąd Apelacyjny odrzucił skargę
kasacyjną pozwanych E. i U.D. od wyroku tegoż Sądu w sprawie z powództwa C.
S.A. W uzasadnieniu podał, że zaskarżony wyrok został wydany w dniu 30 stycznia
2006 r., a zatem jeszcze przed dniem wejścia w życie ustawy z dnia 28 lipca
2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 167, poz. 1398
z późn. zm.), natomiast skarga kasacyjna została złożona w dniu 28 kwietnia
2006 r. W związku z tym od skargi należało uiścić opłatę stosunkową według
przepisów ustawy nowej lub złożyć wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych
w tym zakresie, czego jednak pozwani nie uczynili, dołączając do skargi jedynie
wypełnione formularze oświadczeń o stanie rodzinnym, majątku, dochodach
i źródłach utrzymania. Samo dołączenie formularzy nie stanowi wniosku
o zwolnienie, skoro zatem pozwani byli reprezentowani przez profesjonalnego
pełnomocnika, skarga kasacyjna podlegała odrzuceniu bez wezwania do
uzupełnienia braków formalnych.
W zażaleniu pełnomocnik pozwanych zarzucił naruszenie przepisów art. 101
ust. 3 u.k.s.c., art. 1302
§ 3 k.p.c., art. 3986
§ 2 k.p.c., a także art. 102 u.k.s.c. w zw.
z art. 130 § 1 k.p.c. oraz art. 149 u.k.s.c. W uzasadnieniu wywodził
w szczególności, że wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych należy traktować
jako dorozumiany, zaś stosowanie nowych przepisów o kosztach sądowych było
nieprawidłowe, albowiem postępowanie kasacyjne rozpoczęło się w istocie nie
w dacie wniesienia skargi kasacyjnej, lecz już w chwili złożenia do sądu drugiej
instancji wniosku o doręczenie stronie odpisu wyroku wraz z uzasadnieniem.
Wskazując na powyższe zarzuty i ich uzasadnienie, pełnomocnik żalących wnosił
o uchylenie zaskarżonego postanowienia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Wstępnie należy zauważyć, że podstawową zasadą prawa intertemporalnego
jest pierwszeństwo stosowania ustawy nowej. W przypadku kosztów sądowych
ustawodawca zmodyfikował tę regułę, poprzez ustanowienie art. 149 ustawy
z 28 lipca 2005 r. Ten przepis ma jednak charakter wyjątkowy i z tego względu
3
jego rozszerzająca wykładnia jest niedopuszczalna (tak m.in. w postanowieniach
SN: z 28 czerwca 2006 r., III CZ 36/06, nie publ.; z 27 lipca 2006 r., III CZ 46/06,
nie publ.).
Postulowana w zażaleniu wykładnia wspomnianego przepisu jest zresztą
sprzeczna z wyraźnym brzmieniem art. 149 ust. 1 u.k.s.c., zgodnie z którym
w sprawach wszczętych przed dniem wejścia w życie tej ustawy, przepisy dawne
stosuje się jedynie do czasu zakończenia postępowania w danej instancji. Wydanie
przez sąd drugiej instancji wyroku stanowi „zakończenie postępowania w danej
instancji” w rozumieniu tego przepisu. Dalsze czynności, podejmowane przed
sądem drugiej instancji i poprzedzające złożenie skargi kasacyjnej, nie należą ani
do postępowania apelacyjnego, ani do postępowania kasacyjnego sensu stricto.
Wniosek o uzasadnienie wyroku i jego doręczenie stronie stanowi jedynie tzw.
zapowiedź kasacyjną, której złożenie samo w sobie nie przesądza jeszcze o tym,
że skarga zostanie wniesiona. Wobec powyższego przyjąć należy, że o chwili
wszczęcia postępowania kasacyjnego decyduje dopiero wniesienie skargi
kasacyjnej (tak również w postanowieniu SN z 28 czerwca 2006 r., III CZ 36/06).
W sprawie niniejszej skargę kasacyjną wniesiono w dniu 28 kwietnia 2006 r.
(k. 264), znajdowały więc do niej zastosowanie zarówno przepisy ustawy z 2005 r.
o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, jak i art. 1302
§ 3 k.p.c.
Wobec powyższego pozostaje jedynie rozstrzygnąć czy strona złożyła
skutecznie wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych w postaci opłaty
stosunkowej od skargi kasacyjnej. Nie można zgodzić się ze skarżącym, jakoby fakt
złożenia wniosku o zwolnienie od kosztów można było dorozumiewać na podstawie
samych oświadczeń o stanie majątkowym. Gdyby tak bowiem było, przepis art. 102
ust. 1 u.k.s.c., zgodnie z którym oświadczenie obejmujące szczegółowe dane
o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania osoby ubiegającej
się o zwolnienie od kosztów dołącza się do wniosku o zwolnienie od kosztów
sądowych, byłby pozbawiony istotnego sensu. Nie wiadomo także, na jakiej
podstawie sąd byłby wówczas władny ustalić, w jakim zakresie — całkowicie czy
częściowo oraz co do jakiej opłaty — strona wnosi o zwolnienie jej od kosztów.
Prowadzi to do wniosku, że wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych, w postaci
opłaty od skargi kasacyjnej, musi być przedstawiony w sposób skonkretyzowany,
4
albo w tym samym piśmie procesowym, co sama skarga, albo w odrębnym piśmie,
które zostanie w skardze powołane jako załącznik (zob. postanowienie SN
z 11 czerwca 1997 r., I CZ 62/97, niepubl.).
Trzeba zatem przyjąć, że brak w skardze kasacyjnej, lub w odrębnym piśmie
załączonym do skargi kasacyjnej, wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych,
mimo złożenia pisemnego oświadczenia o stanie rodzinnym, majątku, dochodach
i źródłach utrzymania osoby ubiegającej się o zwolnienie od kosztów, stanowi brak
nieusuwalny w trybie art. 130 § 1 k.p.c. i skutkuje koniecznością odrzucenia
nieopłaconego pisma, sporządzonego przez profesjonalnego pełnomocnika
i zawierającego skargę kasacyjną, do którego oświadczenie zostało dołączone.
Mając powyższe na względzie, Sąd Najwyższy na podstawie art. 39814
k.p.c.
w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c. oddalił zażalenie.