Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V CZ 95/06
POSTANOWIENIE
Dnia 22 listopada 2006 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Lech Walentynowicz (przewodniczący)
SSN Teresa Bielska-Sobkowicz
SSN Marek Sychowicz (sprawozdawca)
w sprawie ze skargi M.D.
o wznowienie postępowania
w sprawie z powództwa K.R., A.R. i K.R.
przeciwko J.Z. i M.D.
o ochronę dóbr osobistych,
zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego
z dnia 10 lutego 2005 r., sygn. akt [...],
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 22 listopada 2006 r.,
zażalenia pozwanego M.D.
na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 5 maja 2006 r., sygn. akt [...],
uchyla zaskarżone postanowienie.
2
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 5 maja 2006 r. Sąd Apelacyjny odrzucił skargę
pozwanego M.D. o wznowienie postępowania zakończonego w stosunku do niego
prawomocnym wyrokiem tego Sądu z dnia 10 lutego 2005 r. Sąd Apelacyjny uznał,
że skarga nie została oparta na ustawowej podstawie wznowienia, gdyż żaden z
dowodów, które zostały wskazane jako uzasadniające wznowienie, nie spełnia
ustawowych warunków jakim stosownie do art. art. 403 § 2 k.p.c. powinna
odpowiadać podstawa wznowienia przewidziana w tym przepisie.
W zażaleniu na wymienione postanowienie pozwany zarzucił błąd
w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia oraz naruszenie
art. 403 § 2 k.p.c. i wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia.
W odpowiedzi na zażalenie powodowie wnieśli o jego oddalenie.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Wbrew zapatrywaniu Sądu Apelacyjnego zeznania świadka R.M. złożone w
sprawie Sądu Rejonowego w L., jeżeli dotyczą okoliczności wskazanych w skardze
o wznowienie postępowania, mogą mieć wpływ na wynik sprawy. Stanowiąc dowód
– jak trafnie uznał Sąd Apelacyjny – treści zeznań złożonych przez świadka, mogą
one w szczególności być przydatne przy ocenie innych dowodów, z których
wynikają okoliczności twierdzone przez skarżącego.
W świetle twierdzeń skargi brak jest też podstaw do stanowczego
wykluczenia możliwości wpływu zeznań świadka D.M. na wynik sprawy.
Nie jest rzeczą sądu badającego, czy skarga o wznowienie postępowania
opiera się na ustawowej podstawie, ocena sposobu obrony pozwanego w sprawie
zakończonej prawomocnym wyrokiem. Niekonsekwencja tej obrony może
oczywiście mieć wpływ na jej wynik ale ocena w tym względzie należy do sądu
merytorycznie rozpoznającego sprawę. Niemniej skarżący skutecznie nie podważa
stwierdzenia Sądu Apelacyjnego, że powołane w skardze, jako nowy dowód, akta
dochodzeniowe Komendy Wojewódzkiej Policji nie stanowią środka dowodowego
dającego podstawę do wznowienia postępowania. Po pierwsze, jak trafnie
3
zauważył Sąd Apelacyjny, o istnieniu tych akt skarżący wiedział w poprzednim
postępowaniu. Okoliczność, że zakładając ich operacyjny charakter był przekonany
o nieskuteczności wnoszenia o przeprowadzenie z nich dowodu, nie przekreślała
możliwości złożenia takiego wniosku. Po drugie, skarżący nie uprawdopodobnił, że
wymienione akta utraciły charakter operacyjny i mogą obecnie być udostępnione
sądowi. Za tym, że nie mogą być udostępnione, zdaje się przemawiać niewłączenie
ich do akt postępowania prowadzonego przez Sąd Rejonowy w L. Po trzecie,
skarżący – co zasadnie podniósł Sąd Apelacyjny – nie wskazał okoliczności
faktycznych, które miałyby z tych akt wynikać i mogłyby mieć wpływ na wynik
sprawy, i co należy dodać – nie wskazał jakie dokumenty znajdujące się w tych
aktach mogłyby mieć taki wpływ; dowodem bowiem mogły by być określone
dokumenty, a nie akta je zawierające.
To co powiedziano wyżej po części odnosi się do powołania w skardze, jako
nowego dowodu, akt Instytutu Pamięci Narodowej dotyczących B.R. Przede
wszystkim jednak dokumenty o pokrzywdzonych i osobach trzecich, znajdujące się
w zasobach archiwalnych IPN, w obecnym stanie prawnym, nie mogą być
wykorzystywane w postępowaniu sądowym w sprawach dotyczących ochrony dóbr
osobistych, co przesądza o nieskuteczności powołania ich jako nowy dowód w
skardze o wznowienie postępowania w takiej sprawie. Ustawa z dnia 18 grudnia
1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko
Narodowi Polskiemu (Dz.U. Nr 155, poz. 1016 ze zm.) wyłącza dostęp do
dokumentów znajdujących się w IPN i zawierających dane o pokrzywdzonych
i osobach trzecich. Poza pokrzywdzonymi, dokumenty te w myśl art. 36 tej ustawy
mogą być udostępniane tylko w wypadkach określonych w tym przepisie. Jego
pkt 1, przewidujący możliwość udostępniania dokumentów celem wykorzystania ich
przez organy władzy publicznej oraz przez inne instytucje, organizacje i osoby
w celu ochrony dóbr osobistych w postępowaniu sądowym, został skreślony
przez art. 1 pkt 12 lit. a ustawy z dnia 9 kwietnia 1999 r. (Dz.U. Nr 38, poz. 360).
Jest oczywiste, że skarżący mógł w poprzednim postępowaniu powołać
dowód z przesłuchania stron, a zatem nie jest to nowy dowód, mogący stanowić
podstawę wznowienia postępowania.
4
Należy zauważyć, że ogólnikowe powołanie przez skarżącego jako podstawy
wznowienia postępowania zeznań złożonych przez świadka R.M. w sprawie Sądu
Rejonowego w L. i dowodu z zeznań świadka D.M. nie jest wystarczające do
uznania za uprawdopodobnione zachowanie terminu do wniesienia skargi o
wznowienie (art. 407 § 1 k.p.c.). Skoro dane o wymienionych dowodach pochodzą
z artykułu w tygodniku „[...]”, opublikowanym w kwietniu 2005 r., to wątpliwości
budzi prawdziwość twierdzenia skarżącego o zapoznaniu się z nim nie wcześniej
niż na trzy miesiące przed wniesieniem skargi o wznowienie (co nastąpiło dnia 27
marca 2006 r.). Jeżeli z artykułem skarżący zapoznał się – jak utrzymuje – za
pośrednictwem Internetu, to powinien uprawdopodobnić, że jego treść była jeszcze
dostępna w Internecie po ponad dziewięciu miesiącach od opublikowania artykułu
w tygodniku.
Skarżący nie podał, kiedy świadek R.M. złożył zeznania w sprawie Sądu
Rejonowego w L. Jeżeli miało to miejsce po uprawomocnieniu się wyroku, którego
dotyczy skarga o wznowienie postępowania, to już z tego powodu zeznania
świadka R.M. nie są nowym dowodem, mogącym stanowić podstawę wznowienia.
Dokonanie na podstawie treści skargi o wznowienie postępowania oceny,
czy skarżący, powołując jako podstawę wznowienia zeznania świadka R.M.
złożone w sprawie Sądu Rejonowego w L. i dowód z zeznań świadka D. M., oparł
skargę na ustawowej podstawie wznowienia i czy zachował termin do wniesienia
skargi, nie jest możliwe. Wymaga – w zakresie wyżej wskazanym – zażądania
przez Sąd, żeby skarżący uprawdopodobnił te okoliczności (art. 410 § 1 k.p.c.).
Mając na uwadze powyższe względy, Sąd Najwyższy, na podstawie art.
3941
§ 3 w związku z art. 39815
§ 1 zdanie pierwsze k.p.c., postanowił jak
w sentencji.