Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V CZ 80/07
POSTANOWIENIE
Dnia 4 października 2007 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Barbara Myszka (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Krzysztof Pietrzykowski
SSN Zbigniew Strus
w sprawie ze skargi A.K. i S.K.
o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego
wyroku Sądu Okręgowego w O.
z dnia 18 października 2006 r., sygn. akt [...]
w sprawie z powództwa Z.R. i B.R.
przeciwko A.K. i S.K.
o rozwiązanie umowy przekazania gospodarstwa rolnego,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 4 października 2007 r.,
zażalenia skarżących A.K. i S.K.
na postanowienie Sądu Okręgowego w O.
z dnia 19 marca 2007 r., sygn. akt [...],
odrzuca zażalenie w części dotyczącej odrzucenia zażalenia,
a oddala je w pozostałej części.
2
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 19 marca 2007 r. Sąd Okręgowy w O. odrzucił
zarówno zażalenie skarżących A.K. i S.K. na postanowienie tego Sądu z dnia 2
marca 2007 r. oddalające wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych, jak i
wniesioną przez nich skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego
wyroku Sądu Okręgowego w O. z dnia 18 października 2006 r. W uzasadnieniu
stwierdził, że na postanowienie sądu drugiej instancji oddalające wniosek o
zwolnienie od obowiązku uiszczenia opłaty od skargi o stwierdzenie niezgodności z
prawem prawomocnego orzeczenia zażalenie nie przysługuje, nie jest to bowiem
postanowienie kończące postępowanie w sprawie (art. 3941
k.p.c.). Z tej przyczyny
zażalenie skarżących ulegało odrzuceniu jako niedopuszczalne. Ze względu na to,
że pełnomocnik skarżących pomimo doręczenia mu wezwania nie uiścił w terminie
tygodniowym opłaty należnej od skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego orzeczenia, skarga ta również ulegała odrzuceniu (art. 4246
§ 3
k.p.c.).
W zażaleniu na to postanowienie skarżący A.K. i S.K. zarzucili Sądowi
Okręgowemu błędne przyjęcie, że na postanowienie oddalające wniosek o
zwolnienie od opłaty od skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego orzeczenia nie przysługuje zażalenie, a ponadto naruszenie art. 45
ust. 1 Konstytucji i art. 6 ust. 1 Konwencji o ochronie praw człowieka
i podstawowych wolności sporządzonej w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r. (Dz.U.
z 1993 r. Nr 61, poz. 284 ze zm.) przez odebranie im prawa do rozpatrzenia sprawy
przez sąd wskutek nieuzasadnionej odmowy zwolnienia od ponoszenia opłaty od
skargi, a następnie odrzucenia zażalenia na postanowienie w tym przedmiocie.
W konkluzji żalący wnosili o uchylenie zaskarżonego postanowienia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia
jest środkiem prawnym, którego rozpoznanie należy do Sądu Najwyższego. Wnosi
się ją do sądu, który wydał zaskarżone orzeczenie (art. 4246
§ 1 k.p.c.). Sąd ten
bada zachowanie warunków formalnych skargi określonych w art. 4245
§ 2 k.p.c.,
przy czym skargę nie opłaconą oraz skargę, której braków strona nie uzupełniła
3
w terminie, odrzuca (art. 4246
§ 3 k.p.c.). Na postanowienie odrzucające skargę
przysługuje zażalenie do Sądu Najwyższego (art. 3941
§ 1 k.p.c.).
Żalący A.K. i S.K. zaskarżyli postanowienie Sądu Okręgowego w całości, a
więc nie tylko w części odrzucającej skargę, lecz także w części odrzucającej
zażalenie. Uszło ich uwagi, że na postanowienie Sądu Okręgowego o odrzuceniu
zażalenia na postanowienie odmawiające zwolnienia od opłaty od skargi o
stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia zażalenie nie
przysługuje, nie jest to bowiem postanowienie kończące postępowanie w sprawie w
rozumieniu art. 3941
§ 2 k.p.c. Trzeba przy tym podkreślić, że żalący nie mają racji
wywodząc, iż Sąd Okręgowy nie był sądem drugiej instancji w zakresie rozpoznania
wniosku o zwolnienie od opłaty od skargi. Sprawa, której dotyczy skarga,
rozpoznana została w pierwszej instancji przez Sąd Rejonowy w B., a w drugiej
przez Sąd Okręgowy w O. i ostatnio wymieniony Sąd jest nadal drugiej instancji,
także w zakresie wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych.
Z powyższych względów wniesione zażalenie w części dotyczącej
odrzucenia zażalenia ulega odrzuceniu jako niedopuszczalne (art. 373 w związku
z art. 39821
i art. 3941
§ 3 k.p.c.; zob. też postanowienie Sądu Najwyższego z dnia
28 kwietnia 2006 r., V CZ 22/06, niepubl.).
Nie oznacza to jednak, że z powodu niedopuszczalności zażalenia na
postanowienie Sądu Okręgowego oddalające wniosek o zwolnienie od obowiązku
uiszczenia opłaty od skargi żalący zostali pozbawieni prawa do rozpatrzenia tej
skargi przez sąd (art. 6 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych
wolności, Dz.U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284 ze zm.). Rozpoznając zażalenie na
postanowienie odrzucające skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego orzeczenia, Sąd Najwyższy, na wniosek żalącego, rozpoznaje
również te postanowienia sądu drugiej instancji, które nie podlegały zaskarżeniu
w drodze zażalenia, a miały wpływ na rozstrzygnięcie sprawy. Przy rozpoznawaniu
zażalenia na postanowienie sądu drugiej instancji odrzucające nieopłaconą skargę
o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia, na wniosek
żalącego, rozpoznaniu podlega zatem także postanowienie oddalające wniosek
o zwolnienie od obowiązku uiszczenia opłaty od skargi (art. 380 w związku z art.
42412
, art. 39821
i art. 3941
§ 3 k.p.c.).
4
W niniejszej sprawie żalący nie skorzystali z możliwości zakwestionowania
w powyższym trybie postanowienia Sądu Okręgowego z dnia 2 marca 2007 r.
oddalającego wniosek o zwolnienie od obowiązku uiszczenia opłaty od skargi
o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia, poza
ogólnikowym stwierdzeniem, że orzeczenie to jest „całkowicie nietrafne”, nie
przytoczyli bowiem żadnych skonkretyzowanych zarzutów, które mogłyby
świadczyć o wadliwości tego postanowienia.
Wywody zawarte w zażaleniu dotyczą jedynie kwestii dopuszczalności
zażalenia na postanowienie Sądu Okręgowego z dnia 2 marca 2007 r. oddalające
wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych. W tej sytuacji zażalenie na
postanowienie odrzucające skargę ulega oddaleniu jako pozbawione
uzasadnionych podstaw.
Z tych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 373 w związku z art.
39821
i art. 3941
§ 3 k.p.c. oraz art. 39814
w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c. orzekł, jak
w sentencji.