Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CZ 78/07
POSTANOWIENIE
Dnia 17 października 2007 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Stanisław Dąbrowski (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Barbara Myszka
SSA Michał Kłos
w sprawie z wniosku Zakładu Ubezpieczeń Społecznych
przy uczestnictwie H.J. i "G." - Spółki Akcyjnej
o pozbawienie prawa prowadzenia działalności gospodarczej,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 17 października 2007 r.,
zażalenia uczestnika postępowania "G." - Spółki Akcyjnej
na postanowienie Sądu Okręgowego w Ł.
z dnia 29 czerwca 2007 r., sygn. akt [...],
oddala zażalenie.
2
Uzasadnienie
Sąd Rejonowy w Ł. postanowieniem z dnia 14 marca 2007 r. na podstawie
art. 373 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe i
naprawcze (Dz.U. Nr 60, poz. 535) pozbawił H.J. członka zarządu G. Spółki
akcyjnej, prawa prowadzenia działalności gospodarczej oraz pełnienia funkcji
członka rady nadzorczej, reprezentanta lub pełnomocnika w spółce handlowej,
przedsiębiorstwie państwowym, spółdzielni, fundacji lub stowarzyszeniu - na okres
lat trzech.
Powyższe orzeczenia zaskarżyła apelacją G. S.A., podnosząc między
innymi brak swojej legitymacji w postępowaniu.
Sąd Okręgowy w Ł. postanowieniem z dnia 29 czerwca 2007 r. odrzucił
apelację. W uzasadnieniu Sąd Okręgowy stwierdził, że skarżąca ma rację
twierdząc, że nie powinna być dopuszczona przez Sąd Rejonowy do udziału
w sprawie. Obowiązkiem sądu w postępowaniu nieprocesowym jest nie tylko
pozytywne ustalenie kręgu zainteresowanych, ale również eliminacja z urzędu
takich dotychczasowych uczestników, którzy nie wykazują wyraźnego interesu
uczestnictwa, a wynik postępowania ich nie dotyczy. Powołując się na
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 1 października 1999 r. III CKN 606/99,
OSNC z 2000 r., nr 4, poz. 68 Sąd Okręgowy uznał, że zbędne jest pozostawienie
aż do uprawomocnienia się postanowienia takich podmiotów, których udział okazał
się lub był od początku nieuzasadniony – należy im odmówić dalszego udziału
w sprawie. W konsekwencji, zdaniem Sądu Okręgowego, skarżąca nie ma
uprawnienia procesowego zaskarżenia zapadłego w niniejszej sprawie orzeczenia.
Środek zaskarżenia powinien być bowiem wniesiony przez legitymowany
do zaskarżenia danego orzeczenia podmiot prawny. Z uwagi na brak przymiotu
uczestnika po stronie skarżącej oraz brak jej interesu prawnego w zaskarżeniu
orzeczenia apelacja podlegała odrzuceniu na podstawie art. 373 k.p.c. w zw. z art.
370 k.p.c. i art. 13 § 2 k.p.c.
Na postanowienie Sądu Okręgowego G. S.A. wniosła zażalenie.
W uzasadnieniu zażalenia argumentowała, że w toku postępowania przed Sądem
3
pierwszej instancji była uczestnikiem postępowania, zaś H. J. nie był uczestnikiem,
przez to został pozbawiony możliwości obrony swoich praw, co skutkowało
nieważnością postępowania na podstawie art. 379 pkt 2 k.p.c.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Z treści art. 376 ust. 1 zdanie 2 ustawy – prawo upadłościowe i naprawcze
(Dz.U. Nr 60 z 2003 r., poz. 535 ze zm.) wynika, że do postępowań w sprawach
o pozbawienie praw prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek
oraz pełnienia funkcji członka rady nadzorczej, reprezentanta lub pełnomocnika
w spółce handlowej, przedsiębiorstwie państwowym, spółdzielni, fundacji lub
stowarzyszenia stosuje się przepisy o postępowaniu nieprocesowym. Biorąc pod
uwagę konstrukcje przepisów o postępowaniu nieprocesowym, należy przyjąć,
że art. 376 pr. up. i n. odsyła do przepisów ogólnych postępowania
nieprocesowego, tj. art. 506 - 525 k.p.c. Wśród tych przepisów jest art. 510 § 1
k.p.c., zgodnie z którym zainteresowanym w sprawie jest każdy, czyich praw
dotyczy wynik postępowania, może on wziąć udział w każdym stanie sprawy, aż do
zakończenia postępowania w drugiej instancji. Jeżeli weźmie udział staje się
uczestnikiem.
G. Spółka akcyjna została wprawdzie wskazana przez wnioskodawcę jako
uczestnik postępowania, ale nie wykazano, że wynik sprawy dotyczy jej praw, co
więcej w apelacji G. Spółka akcyjna zakwestionowała swoją legitymację do
uczestnictwa w sprawie a w zażaleniu wystąpiła w obronie interesu H.J., a nie
swojego.
W powołanym przez Sąd Okręgowy postanowieniu z dnia 1 października
1999 r., Sąd Najwyższy wskazał, że sąd nie może odmówić dalszego udziału
w postępowaniu nieprocesowym osobie, która nie jest zainteresowana w sprawie.
W postępowaniu nieprocesowym zbędne byłoby pozostawienie aż do
uprawomocnienia się orzeczenia osoby, której udział okazał się lub był od początku
nieuzasadniony. Przemawia za tym nie tylko wola sądu w kształtowaniu
podmiotowej strony tego postępowania niezależnie od woli wnioskodawcy, ale
i wzgląd na ekonomię postępowania jak i nieobciążanie udziałem w postępowaniu
4
sądowym osób, które same deklarują brak zainteresowania w sprawie albo okazuje
się on w toku postępowania.
W apelacji sama G. S.A. zakwestionowała swoją legitymację. Sąd Okręgowy
trafnie odmówił jej dalszego udziału w postępowaniu czego konsekwencją było
odrzucenie apelacji. W zażaleniu na postanowienie o odrzuceniu apelacji
podniesiono tylko kwestie dotyczące interesu innej osoby H.J., którego prawa miały
zostać naruszone w postępowaniu przez sądem pierwszej instancji. Między G.
Spółką Akcyjną a H.J. istnieje więź wynikająca z tego, że H.J. jest Prezesem
Zarządu G. S.A. Nie daje to jednak G. S.A. interesu prawnego do występowania w
postępowaniu nieprocesowym dotyczącym H. J. i do wnoszenia apelacji od
orzeczenia Sądu pierwszej instancji.
Z powyższych względów na mocy art. 39814
k.p.c. w zw. z art. 3941
§ 3
k.p.c. Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji postanowienia.