IV CNP 190/07
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:26-08-2014
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt IV CNP 190/07
POSTANOWIENIE
Dnia 20 grudnia 2007 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Jan Górowski
w sprawie skargi uczestnika postępowania P.D.
o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego postanowienia
Sądu Okręgowego w Ł.
z dnia 11 sierpnia 2005 r., sygn. akt [...],
w sprawie z wniosku A.C.
przy uczestnictwie J.S., E.S., P.D., J.C. oraz Skarbu Państwa - Gminy i Miasta N.
o ustanowienie służebności drogi koniecznej,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 20 grudnia 2007 r.,
odrzuca skargę i odstępuje od obciążenia uczestnika P.D.
kosztami postępowania skargowego.
2
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 11 sierpnia 2005 r. Sąd Okręgowy w Ł. oddalił
apelację uczestnika P.D. od postanowienia Sądu Rejonowego w Ł.
ustanawiającego drogę konieczną.
Uczestnik ten wniósł skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem tego
prawomocnego orzeczenia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia
przysługuje od prawomocnego orzeczenia sądu w zasadzie drugiej instancji,
kończącego postępowanie w sprawie wydanego począwszy od dnia 1 września
2004 r. (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 lipca 2005 r., l CNP 1/05,
i uchwałę siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 26 października 2005 r.,
III CZP 1/05, OSNC 2006, nr 5, poz. 78, której nadano moc zasady prawnej).
Oznacza to możliwość wniesienia skargi od prawomocnych wyroków, nakazów
zapłaty, postanowień co do istoty sprawy wydanych w postępowaniu
nieprocesowym oraz od postanowień, tzw. formalnych kończących postępowanie
w sprawie.
Skarga jest nie tylko środkiem nowym, ale - jak podkreślono w literaturze -
wyjątkowym w skali europejskiej. Zasadą bowiem jest, że prawomocność, tworzy
nowy stan prawny pomiędzy stronami, jak też sanuje wszelkie ewentualne
naruszenia prawa, którymi orzeczenie ewentualnie jest dotknięte. Z tego względu
wszystkie jej wymagania konstrukcyjne określone w art. 4245
§ 1 k.p.c. należy
interpretować ściśle.
Do nich należy uprawdopodobnienie wyrządzenia szkody spowodowanej
przez wydanie orzeczenia którego dotyczy (pkt 4). Uwzględnienie bowiem skargi
i stwierdzenie, że prawomocne orzeczenie jest niezgodne z prawem, ma charakter
prejudykatu, gdyż stwarza możliwość dochodzenia od państwa odszkodowania za
szkodę wyrządzoną przez jego wydanie. Spełnienie tego wymagania polega na
wskazaniu rodzaju i rozmiaru szkody. Wywód ten powinien także zawierać
3
informację dotyczącą czasu jej powstania i określać związek przyczynowy
z wydaniem orzeczenia niezgodnego z prawem. Nie jest spełnieniem tego
wymagania odwołanie się - jak uczyniła to skarżący - do szkody niesprecyzowanej,
hipotetycznej, czy też mogącej powstać w przyszłości (por. postanowienia Sądu
Najwyższego z dnia 11 sierpnia 2005 r., III CNP 4/05, OSNC 2006 nr 1, poz. 16)
28/05, z dnia 31 stycznia 2006 r., IV CNP 38/05, OSNC 2006, nr 7-8, poz. 141
i z dnia 27 października 2005 r., V CNP 28/05 niepublikowane).
Kolejnym wymaganiem konstrukcyjnym, którego skarga nie spełnia jest
„wykazanie że wzruszenie zaskarżonego orzeczenia w drodze innych środków
prawnych nie jest możliwe" (art. 4245
§ 1 pkt 5 k.p.c.). W judykaturze ukształtowany
jest pogląd, że aby je spełnić nie wystarczy wskazać, że od zaskarżonego
orzeczenia nie przysługuje skarga kasacyjna i skarga o wznowienie postępowania.
Należy w tym zakresie przedstawić wyczerpujący wywód i oprzeć go na
przekonywującym uzasadnieniu (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia
27 stycznia 2006 r., III CNP 23/05, OSNC 2006, nr 7-8, poz. 140). Skarga nie
zawiera tego elementu, a dopiero w piśmie procesowym z dnia 1 listopada 2007 r.
stanowiącego odpowiedź skarżącego na stanowisko Prokuratorii Generalnej
Skarbu Państwa, wskazano jedynie, że przedmiotowe postanowienie nie podlegało
zaskarżeniu skargą kasacyjną.
Skarga została także wniesiona po terminie (art. 4246
§ 1 k.p.c.), tj. upływie
dwóch lat od dnia uprawomocnienia się zaskarżonego postanowienia, gdyż stało
się ono prawomocne z datą jego wydania (por. np. orzeczenia Sądu Najwyższego
z dnia 10 marca 1993 r., l CRN 19/93, OSNCP 1993, nr 11, poz. 205, z dnia
8 sierpnia 1995, II CRN 83/95, OSNC 1995, nr 11, poz. 167 oraz z dnia
26 września 1995, III CKU 3/96, OSNC 1997, nr 2, poz. 22). Próba wniesienia
niedopuszczalnego środka zaskarżenia nie ma bowiem wpływu na datę
uprawomocnienia się orzeczenia.
Sporządzenie skargi objęte zostało przymusem adwokacko - radcowskim.
W postępowaniu przed Sądem Najwyższym obowiązuje zastępstwo stron przez
fachowego pełnomocnika także w zakresie czynności procesowych związanych
4
z tym postępowaniem podejmowanych przed sądem niższej instancji, co wynika
wprost z treści art. 871
§ 1 k.p.c.
Z tych względów skarga podlegała odrzuceniu (art. 4248
§ 1 k.p.c.). Mając
na uwadze szczególny charakter sprawy, odstąpiono od obciążenia uczestnika
kosztami postępowania skargowego (art. 102 k.p.c.).
POSTANOWIENIE
Dnia 20 grudnia 2007 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Jan Górowski
w sprawie skargi uczestnika postępowania P.D.
o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego postanowienia
Sądu Okręgowego w Ł.
z dnia 11 sierpnia 2005 r., sygn. akt [...],
w sprawie z wniosku A.C.
przy uczestnictwie J.S., E.S., P.D., J.C. oraz Skarbu Państwa - Gminy i Miasta N.
o ustanowienie służebności drogi koniecznej,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 20 grudnia 2007 r.,
odrzuca skargę i odstępuje od obciążenia uczestnika P.D.
kosztami postępowania skargowego.
2
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 11 sierpnia 2005 r. Sąd Okręgowy w Ł. oddalił
apelację uczestnika P.D. od postanowienia Sądu Rejonowego w Ł.
ustanawiającego drogę konieczną.
Uczestnik ten wniósł skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem tego
prawomocnego orzeczenia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia
przysługuje od prawomocnego orzeczenia sądu w zasadzie drugiej instancji,
kończącego postępowanie w sprawie wydanego począwszy od dnia 1 września
2004 r. (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 lipca 2005 r., l CNP 1/05,
i uchwałę siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 26 października 2005 r.,
III CZP 1/05, OSNC 2006, nr 5, poz. 78, której nadano moc zasady prawnej).
Oznacza to możliwość wniesienia skargi od prawomocnych wyroków, nakazów
zapłaty, postanowień co do istoty sprawy wydanych w postępowaniu
nieprocesowym oraz od postanowień, tzw. formalnych kończących postępowanie
w sprawie.
Skarga jest nie tylko środkiem nowym, ale - jak podkreślono w literaturze -
wyjątkowym w skali europejskiej. Zasadą bowiem jest, że prawomocność, tworzy
nowy stan prawny pomiędzy stronami, jak też sanuje wszelkie ewentualne
naruszenia prawa, którymi orzeczenie ewentualnie jest dotknięte. Z tego względu
wszystkie jej wymagania konstrukcyjne określone w art. 4245
§ 1 k.p.c. należy
interpretować ściśle.
Do nich należy uprawdopodobnienie wyrządzenia szkody spowodowanej
przez wydanie orzeczenia którego dotyczy (pkt 4). Uwzględnienie bowiem skargi
i stwierdzenie, że prawomocne orzeczenie jest niezgodne z prawem, ma charakter
prejudykatu, gdyż stwarza możliwość dochodzenia od państwa odszkodowania za
szkodę wyrządzoną przez jego wydanie. Spełnienie tego wymagania polega na
wskazaniu rodzaju i rozmiaru szkody. Wywód ten powinien także zawierać
3
informację dotyczącą czasu jej powstania i określać związek przyczynowy
z wydaniem orzeczenia niezgodnego z prawem. Nie jest spełnieniem tego
wymagania odwołanie się - jak uczyniła to skarżący - do szkody niesprecyzowanej,
hipotetycznej, czy też mogącej powstać w przyszłości (por. postanowienia Sądu
Najwyższego z dnia 11 sierpnia 2005 r., III CNP 4/05, OSNC 2006 nr 1, poz. 16)
28/05, z dnia 31 stycznia 2006 r., IV CNP 38/05, OSNC 2006, nr 7-8, poz. 141
i z dnia 27 października 2005 r., V CNP 28/05 niepublikowane).
Kolejnym wymaganiem konstrukcyjnym, którego skarga nie spełnia jest
„wykazanie że wzruszenie zaskarżonego orzeczenia w drodze innych środków
prawnych nie jest możliwe" (art. 4245
§ 1 pkt 5 k.p.c.). W judykaturze ukształtowany
jest pogląd, że aby je spełnić nie wystarczy wskazać, że od zaskarżonego
orzeczenia nie przysługuje skarga kasacyjna i skarga o wznowienie postępowania.
Należy w tym zakresie przedstawić wyczerpujący wywód i oprzeć go na
przekonywującym uzasadnieniu (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia
27 stycznia 2006 r., III CNP 23/05, OSNC 2006, nr 7-8, poz. 140). Skarga nie
zawiera tego elementu, a dopiero w piśmie procesowym z dnia 1 listopada 2007 r.
stanowiącego odpowiedź skarżącego na stanowisko Prokuratorii Generalnej
Skarbu Państwa, wskazano jedynie, że przedmiotowe postanowienie nie podlegało
zaskarżeniu skargą kasacyjną.
Skarga została także wniesiona po terminie (art. 4246
§ 1 k.p.c.), tj. upływie
dwóch lat od dnia uprawomocnienia się zaskarżonego postanowienia, gdyż stało
się ono prawomocne z datą jego wydania (por. np. orzeczenia Sądu Najwyższego
z dnia 10 marca 1993 r., l CRN 19/93, OSNCP 1993, nr 11, poz. 205, z dnia
8 sierpnia 1995, II CRN 83/95, OSNC 1995, nr 11, poz. 167 oraz z dnia
26 września 1995, III CKU 3/96, OSNC 1997, nr 2, poz. 22). Próba wniesienia
niedopuszczalnego środka zaskarżenia nie ma bowiem wpływu na datę
uprawomocnienia się orzeczenia.
Sporządzenie skargi objęte zostało przymusem adwokacko - radcowskim.
W postępowaniu przed Sądem Najwyższym obowiązuje zastępstwo stron przez
fachowego pełnomocnika także w zakresie czynności procesowych związanych
4
z tym postępowaniem podejmowanych przed sądem niższej instancji, co wynika
wprost z treści art. 871
§ 1 k.p.c.
Z tych względów skarga podlegała odrzuceniu (art. 4248
§ 1 k.p.c.). Mając
na uwadze szczególny charakter sprawy, odstąpiono od obciążenia uczestnika
kosztami postępowania skargowego (art. 102 k.p.c.).