Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I UZ 98/09
POSTANOWIENIE
Dnia 12 stycznia 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Józef Iwulski (przewodniczący)
SSN Roman Kuczyński (sprawozdawca)
SSN Teresa Flemming-Kulesza
w sprawie z wniosku „K." Spółki jawnej J. K. w N.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych
z udziałem zainteresowanych: […]
o zapłatę składek,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 12 stycznia 2010 r.,
zażalenia organu rentowego na postanowienie Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 29 września 2009 r.,
oddala zażalenie.
Uzasadnienie
Wyrokiem z dnia 2 czerwca 2009 r. Sąd Apelacyjny – Sąd Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych zmienił częściowo zaskarżony wyrok oraz
poprzedzające go decyzje organu rentowego i stwierdził brak obowiązku opłacania
składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, wypadkowe, chorobowe i
zdrowotne od upominków okolicznościowych wypłacanych ze środków
Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych za J. G. w grudniu 2002 r., marcu
2003 r. oraz za S. G. w grudniu 2005 r. i marcu 2006 r., a w pozostałym zakresie
apelacje wnioskodawcy „K.” Sp. Jawnej J. K. w N. oddalił.
Od powyższego rozstrzygnięcia organ rentowy złożył skargę kasacyjną.
2
Sąd Apelacyjny postanowieniem z dnia 29 września 2009 r. odrzucił skargę
kasacyjną mając na uwadze między innymi, że przedmiotem postępowania
sądowego było żądanie ustalenia nieistnienia obowiązku zapłaty składek na
ubezpieczenie społeczne. Sąd stwierdził, że tego rodzaju sprawa nie należy ani do
kategorii spraw o przyznanie bądź wstrzymanie emerytury, ani też do kategorii
spraw o objęcie obowiązkiem ubezpieczenia społecznego. Zatem dopuszczalność
skargi kasacyjnej uzależniona była od wartości przedmiotu zaskarżenia. W
niniejszej sprawie wartość przedmiotu zaskarżenia wynosiła 650,08 zł. Tym samym
wartość przedmiotu zaskarżenia w przedmiotowej sprawie była niższa od 10 tysięcy
złotych, co powodowało zgodnie z art. 3982
§ 1 k.p.c. niedopuszczalność skargi
kasacyjnej. Z tych względów Sąd Apelacyjny orzekł jak w sentencji na zasadzie art.
3986
§ 2 k.p.c.
Na powyższe postanowienie organ rentowy wniósł zażalenie zarzucając
naruszenie art. 398 2
§ 1 k.p.c. oraz art. 19 - 22 k.p.c. uzasadniając to tym, że
zgodnie z art. 19 § 1 k.p.c., w sprawach o roszczenia pieniężne, podana kwota
pieniężna stanowi wartość przedmiotu sporu; w innych sprawach majątkowych
powód obowiązany jest oznaczyć w pozwie kwotą pieniężną wartość przedmiotu
sporu - tak z art. 19 § 2 k.p.c. Przedmiot sprawy (rozstrzygania) dotyczył ustalenia,
czy dane świadczenie w postaci bonów towarowych, ma charakter świadczenia
wypłacanego z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych i jako takie czyni
zasadnym wliczanie owych kwot (równowartości bonów towarowych) do podstawy
wymiaru składki, czyli poprawność „określenia" tej podstawy. Jest to zatem sprawa
o ustalenie podstawy wymiaru składek. Nie jest to sprawa o zapłatę, mimo takiej
kwalifikacji ze strony Sądu Apelacyjnego. W ocenie organu rentowego rodzi się
konieczność osobnego oznaczania wartości przedmiotu sporu, z uwzględnieniem
reguł zawartych w art. 20 - 24 w związku z 19 § 2 k.p.c. Przy ustaleniu wartości
przedmiotu zaskarżenia znaczenie ma wielkość przychodu w rozumieniu przepisów
o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z art. 18 ust. 1 i art. 20 ust. 1
ustawy z 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz § 2 ust.
1 pkt 19 Rozp. Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie
szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie
emerytalne i rentowe - podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne
3
stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób
fizycznych z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy z wyłączeniem m.in.
świadczeń finansowanych ze środków przeznaczonych na cele socjalne w ramach
zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. Świadczenia wypłacone przez
pracodawcę - stanowią określony przychód, który w zależności od jego klasyfikacji,
korzysta albo nie korzysta ze zwolnienia z obowiązku odprowadzania składek do
ZUS. Zatem w efekcie końcowym do ZUS powinny zostać odprowadzone określone
składki albo też nie, zgodnie z powołanymi powyżej przepisami. Dla określenia
wartości przedmiotu zaskarżenia nie jest wystarczające przyjęcie samej różnicy
składek od równowartości bonów towarowych - bo to świadczenie stanowi jedynie
istotę sporu między stronami, przedmiot sprawy, jego rozstrzygania. Jest ono
elementem stanu faktycznego sprawy, nie posiada cech samodzielności, skoro
wpływa na podstawę wymiaru składek. Przychód, od którego zależy zwolnienie
albo nie z zaliczenia do podstawy wymiaru składek należy zatem do faktycznej
podstawy rozstrzygnięcia ZUS i kwoty zawarte w decyzji organu rentowego
ustalające prawidłową podstawę wymiaru składek stanowić powinny o tym co jest
wartością przedmiotu sporu w sprawie, nie zaś różnica pomiędzy podstawą
wymiaru składek wraz z bonami a podstawą wymiaru składek bez bonów - tak jak
to przyjął Sąd Apelacyjny.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W przedmiotowej sprawie spór toczył się o to, czy przekazanie przez
pracodawcę, będącego jednocześnie płatnikiem składek, na rzecz pracowników,
bonów towarowych, finansowane z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych,
podlega zwolnieniu od obowiązku odprowadzania od ich równowartości składek na
ubezpieczenia. Ocena, czy świadczenia te podlegają, bądź nie podlegają
zwolnieniu - miała znaczenie jedynie w kwestii ustalenia wysokość składki i nie była
pozbawiona majątkowego charakteru i bezpośrednio odnosiła się do kwestii
istnienia prawa do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia. Niniejsza sprawa nie jest
sprawą o objęcie obowiązkiem ubezpieczenia społecznego. Fakt podlegania
ubezpieczeniom społecznym z tytułu świadczenia stosunku pracy nie był w
niniejszej sprawie w ogóle kwestią sporną. Rozstrzygnięcie wyżej wskazanego
sporu w toczącym się postępowaniu sądowym miało wyłącznie wpływ na wysokość
4
podstawy wymiaru składek w konkretnych miesiącach. Ponadto pozwany organ
rentowy nie miał interesu prawnego (gravamen) w zaskarżeniu orzeczenia w
całości, skoro wyrok Sądu Apelacyjnego zmienił częściowo orzeczenie Sądu
pierwszej instancji, a w pozostałej części apelację „K.” Sp. Jawnej J. K. oddalił. Tym
samym wartość przedmiotu zaskarżenia mogła odnosić się jedynie do części, w
której Sąd Apelacyjny zmienił wyrok Sądu pierwszej instancji.
Dlatego Sąd Apelacyjny - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych skarżonym
postanowieniem dokonał właściwej wykładni i w konsekwencji prawidłowego
zastosowania art. 3982
§ 1 k.p.c., zasadnie przyjmując, że w skardze kasacyjnej
organ rentowy kwestionował jedynie sposób ustalenia i wysokość składki na
ubezpieczenie społeczne.
Mając powyższe okoliczności na uwadze Sąd Najwyższy postanowił jak w
sentencji.