Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III SW 184/10
POSTANOWIENIE
Dnia 20 lipca 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Jerzy Kuźniar (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Roman Kuczyński
SSN Małgorzata Wrębiakowska-Marzec
po rozpoznaniu w dniu 20 lipca 2010 r. na posiedzeniu niejawnym
sprawy z protestu T. K.
przeciwko wyborowi Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej
postanawia:
pozostawić protest bez dalszego biegu.
Uzasadnienie
Pismem z dnia 8 lipca 2010 r., T. K. wniósł protest wyborczy „na podstawie
ustawy Konstytucja RP, ustawy o wyborze Prezydenta RP oraz pozostałych
stosownych przepisów obowiązującego prawa w zakresie stwierdzenia ważności
wyboru Pana Bronisława Marii Komorowskiego w wyborach przeprowadzonych
przez Państwową Komisję Wyborczą w dniu 4 lipca 201O r. na urząd Prezydenta
RP”, wnosząc o „orzeczenie nieważności wyników ogłoszonych w dniu 5 lipca 2010
r. przez PKW wyborów na skutek rażącego naruszenia przepisów prawa o tzw.
ciszy wyborczej poprzez istotne i ciągłe naruszenie zakazu agitacji wyborczej
bezpośrednio przed lokalami wyborczymi w dniu 4 lipca 2010 r. przez
2
organizatorów i wolontariuszy Fundacji Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy z
siedzibą w Warszawie, mającego miejsce na obszarze całego terytorium
Rzeczpospolitej Polskiej, których działanie wywierało bezpośredni wpływ na
podjęcie przez wyborców decyzji o oddaniu głosu na kandydata Bronisława Marię
Komorowskiego przez wyborców biorących udział w wyborach w II turze
głosowania w dniu 4 lipca 2010 r. a przez to naruszenie przepisów prawa -
przepisów ustawy o wyborze Prezydenta RP o równym traktowaniu kandydatów w
wyborach przeprowadzonych w dniu 4 lipca 2010 r., co miało istotny i bezpośredni
wpływ na ogólny i całkowity wynik wyborów”, oraz o „orzeczenie o powtórnym
przeprowadzeniu głosowania w ramach II tury w wyborach na Prezydenta RP w
terminie ustalonym w orzeczeniu Sądu”.
W ocenie wnoszącego protest działania w dniu 4 lipca 2010 r. „dokonywane
przez wolontariuszy Fundacji Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy m.in.
bezpośrednio przed lokalami wyborczymi obwodowych komisji wyborczych na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w godzinach między 6.00 a 20.00 noszą
znamiona ciągłego naruszania stosownych przepisów prawa dotyczących
zachowania obowiązku ciszy wyborczej poprzez ich obchodzenie podczas
głosowania w II turze w wyborach na Prezydenta RP w tym dniu. Działanie takie
kwalifikuje się co najmniej jako lekkomyślne przestępstwo popełnione w skali
całego kraju, które w swoim wyrazie miało niezwykle subtelny przebieg i
zasadniczo miało wyraźny wpływ na zachowanie wyborców a przez to na
ostateczny wynik wyborów Prezydenta RP”. Ponadto, wnoszący protest podniósł ,
że „wynik wyborów na urząd Prezydenta RP zarówno w I turze głosowania w dniu
20 czerwca 2010 r. jak i w dniu 4 lipca 2010 r. wskazuje, że różnica między
kandydatami Bronisławem Marią Komorowskim a Jarosławem Aleksandrem
Kaczyńskim jest niewielka i wynosi ok. 5%. W tych okolicznościach działanie Pana
Jerzego Owsiaka oraz Fundacji Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy poprzez jej
licznych wolontariuszy w dniu 4 lipca 2010 r. miało cechy działania istotnie
wpływającego na zachowania wyborców poprzez sugestię wywieraną za pomocą
zestawienia barw użytych na naklejce w kształcie serca wręczanej (...) głosującym
wyborcom. Mogło mieć to istotny wpływ na zachowanie wyborców, szczególnie tych
niezdecydowanych do ostatniej chwili co do sposobu ich zachowania w lokalu
3
wyborczym podczas stawiania znaku X na karcie do głosowania”. W ocenie
wnoszącego protest „miało to istotny wpływ na ostateczny wybór kandydata w
przeprowadzonych w dniu 4 lipca 2010 r. wyborach w osobie Bronisława Marii
Komorowskiego, który w kampanii wyborczej posługiwał się kolorem jasno
niebieskim odpowiadającym kolorowi tła oraz kolorem białym odpowiadającym
kolorowi napisu na wizerunku w kształcie serca Wielkiej Orkiestry Świątecznej
Pomocy, w postaci naklejki wręczanej wyborcom bezpośrednio przed lokalami
wyborczymi w dniu wyborów 4 lipca 2010 r. między godz. 6.00 a 20.00”.
W odpowiedzi na protest, Państwowa Komisja Wyborcza wskazała, że
wnoszący protest formułując w nim zarzut złamania przez Fundację Wielkiej
Orkiestry Świątecznej Pomocy tzw. ciszy wyborczej, w trakcie akcji charytatywnej
„Stop powodziom” w dniu ponownego głosowania, jako jedyny przejaw naruszenia
ciszy wyborczej przez Fundację podał, wręczanie przez kwestujących pod lokalami
wyborczymi wolontariuszy, osobom wrzucającym datki, niebieskich serduszek z
napisem „Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy". W ocenie wnoszącego protest
zmiana koloru serduszka z tradycyjnie używanego przez Fundację czerwonego na
niebieski miała związek z kolorami rzekomo dominującymi w kampanii wyborczej
kandydatów uczestniczących w ponownym głosowaniu: niebieskim — Bronisława
Komorowskiego i czerwonym — Jarosława Kaczyńskiego. Państwowa Komisja
Wyborcza uznała, że wnoszący protest nie wskazał w nim żadnych naruszeń
ustawowego zakazu prowadzenia przez Fundację Wielkiej Orkiestry Świątecznej
Pomocy agitacji wyborczej w dniu głosowania przez prowadzenie akcji „Stop
powodziom", a z treści protestu nie wynika, w jaki sposób opisane w nim zdarzenia
miałyby naruszać przepisy ustawy, nie narusza ich bowiem samo przeprowadzenie
w dniu głosowania akcji charytatywnej.
W związku z powyższym Państwowa Komisja Wyborcza uznała, że zarzuty
protestu są bezzasadne.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 129 ust. 2 Konstytucji RP wyborcy przysługuje prawo
zgłoszenia do Sądu Najwyższego protestu przeciwko ważności wyboru Prezydenta
Rzeczypospolitej na zasadach określonych w ustawie. Ustawa z dnia 27 września
1990 r. o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej (jednolity tekst: Dz.U. z
4
2010 r. Nr 72, poz. 467 zwana dalej ustawą) stanowi, że wnoszący protest powinien
sformułować w nim zarzuty oraz przedstawić lub wskazać dowody, na których
opiera swoje zarzuty (art. 73 ust. 3). Protest przeciwko wyborowi Prezydenta
Rzeczypospolitej może być wniesiony z powodu naruszenia przepisów ustawy albo
z powodu dopuszczenia się przestępstwa przeciwko wyborom, jeżeli to naruszenie
lub przestępstwo miało wpływ na wynik wyborów (art. 72 ust. 1 ustawy). Wynika
stąd, że protest może dotyczyć jedynie ważności wyboru tej osoby, która została
wskazana jako wybrany Prezydent w podanym do publicznej wiadomości
obwieszczeniu Państwowej Komisji Wyborczej (art. 69 ust. 1 ustawy). Wnoszący
protest wskazując zarzut złamania przez Fundację Wielkiej Orkiestry Świątecznej
Pomocy tzw. ciszy wyborczej, w trakcie akcji charytatywnej „Stop powodziom” w
dniu drugiej tury wyborów, jako jedyny przejaw naruszenia ciszy wyborczej przez
Fundację podał wręczanie przez kwestujących pod lokalami wyborczymi
wolontariuszy niebieskich serduszek z napisem „Wielka Orkiestra Świątecznej
Pomocy".
W ocenie Sądu Najwyższego sformułowania zawarte w proteście nie
stanowią w istocie zarzutu naruszenia ustawy o wyborze Prezydenta, ani zarzutu
dopuszczenia się przestępstwa przeciwko wyborom. Zgodnie z art. 76b pkt 1
ustawy, kampania wyborcza rozpoczyna się z dniem ogłoszenia postanowienia
Marszałka Sejmu o wyborach i nie można jej prowadzić na 24 godziny przed dniem
głosowania i w dniu głosowania aż do jego zakończenia (pkt 2). W art. 76c ustawa
zabrania także na 24 godziny przed dniem głosowania aż do zakończenia
głosowania, podawania do wiadomości publicznej wyników przedwyborczych
badań (sondaży) opinii publicznej dotyczących przewidywanych zachowań
wyborczych i wyniku wyborów, a także wyników sondaży wyborczych
przeprowadzonych w dniu głosowania. Zakazane jest także, zgodnie z art. 77
ustawy, w dniu głosowania oraz na 24 godziny przed tym dniem zwoływanie
zgromadzeń, organizowanie pochodów i manifestacji, wygłaszanie przemówień,
rozdawanie ulotek, jak też prowadzenie w inny sposób agitacji na rzecz
kandydatów, oraz wszelkie formy agitacji w lokalach wyborczych. Tym samym
przepisy ustawy w sposób szczegółowy podają katalog zachowań które są
zabronione. Co więcej należy wskazać iż w art. 77 zamieszczono katalog
5
zachowań wymagający „czynnych” działań sztabów wyborczych bądź ich
zwolenników. Za takie działania nie można uznać przeprowadzenia w dniu
głosowania legalnej akcji charytatywnej, a z treści protestu nie wynika, w jaki
sposób opisane w nim zdarzenia miałyby naruszać przepisy ustawy, nie narusza
ich bowiem z pewnością samo przeprowadzanie publicznej zbiórki pieniędzy.
Z powyższych względów orzeczono jak w postanowieniu.