Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III SK 3/09
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 10 listopada 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Kazimierz Jaśkowski (przewodniczący)
SSN Jolanta Strusińska-Żukowska
SSN Andrzej Wróbel (sprawozdawca)
Protokolant Anna Pęśko
w sprawie z powództwa Telekomunikacji Polskiej Spółki Akcyjnej w W.
przeciwko Prezesowi Urzędu Komunikacji Elektronicznej
o nałożenie kary pieniężnej,
po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw
Publicznych w dniu 10 listopada 2010 r.,
skargi kasacyjnej strony pozwanej
od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 4 lipca 2008 r.,
1. oddala skargę kasacyjną,
2. zasądza od Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej na
rzecz powódki kwotę 270 (dwieście siedemdziesiąt) zł tytułem
zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
UZASADNIENIE
2
Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej (dalej jako Prezes Urzędu)
decyzją z dnia 1 sierpnia 2006 r. nałożył na Telekomunikację Polską S.A. (dalej
jako powódka) karę pieniężną w wysokości 200.000 zł za realizację w okresie od 28
marca 2006 r. do 31 maja 2006 r. uprawnienia do przeniesienia przydzielonego
numeru, o którym mowa w art. 71 Prawa telekomunikacyjnego (Dz. U. Nr 171, poz.
1800 ze zm.), w sposób niezgodny z przepisami tej ustawy poprzez pobieranie
opłaty z tytułu korzystania z usługi przenoszenia numeru do innego operatora w
wysokości 122 zł brutto.
Zgodnie z art. 71 ust. 3 Prawa Telekomunikacyjnego, za przeniesienie
przydzielonego numeru przy zmianie operatora może być pobrana od abonenta
przez dotychczasowego dostawcę usług jednorazowa opłata, określona w jego
cenniku, której wysokość nie powinna zniechęcać abonenta do korzystania z tego
uprawnienia. Zdaniem Prezesa Urzędu wysokość tej opłaty nie została uzależniona
od kosztów realizacji uprawnienia abonenta, lecz od subiektywnej oceny wysokości
tych opłat dokonanej przez użytkowników, zaś przepis art. 71 ust. 3 Prawa
telekomunikacyjnego nakłada na organ regulacyjny obowiązek zapewnienia, aby
ponoszone przez użytkowników opłaty nie zniechęcały ich do korzystania z
uprawnienia do możliwości zmiany operatora z zachowaniem numeru. W opinii
Prezesa Urzędu pobierana przez powódkę opłata w wysokości 122 zł zniechęcała
abonentów do korzystania z uprawnienia do przeniesienia numeru. Podstawę dla
takich ustaleń stanowiło opublikowane przez Prezesa Urzędu w dniu 28 marca
2006 r. stanowisko w sprawie wysokości opłat za przeniesienie przydzielonego
numeru przy zmianie operatora, pobieranych od użytkowników. Stanowisko to
zostało przygotowane na podstawie zleconego przez Prezesa Urzędu badania, z
którego wyników wynikało, że klienci indywidualni są skłonni zapłacić 46 zł (pre-
paid) lub 48 zł (abonament) za przeniesienie numeru, a klienci biznesowi 60 zł.
Zdaniem Prezesa Urzędu do ustalenia wysokości opłaty należało przyjąć opłaty
deklarowane przez klientów indywidualnych, gdyż z praktyki innych rynków
telekomunikacyjnych w Europie wynikało, że operatorzy zwracają klientom
biznesowym koszty przeniesienia numeru. Na tej podstawie Prezes Urzędu uznał,
że jednorazowa opłata za przeniesienie numeru przy zmianie operatora nie
powinna być wyższa niż 50 zł.
3
Powódka zaskarżyła powyższą decyzję odwołaniem, wnosząc o uchylenie
decyzji w całości. Prezes Urzędu w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego
oddalenie.
Sąd Okręgowy – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów wyrokiem z dnia
8 stycznia 2007 r., oddalił odwołanie powódki. W ocenie Sądu Okręgowego
wykładnia przepisu art. 71 ust. 3 Prawa telekomunikacyjnego oraz metodologia
badania nastrojów abonentów była trafna.
Powódka zaskarżyła powyższy wyrok Sądu Okręgowego apelacją, w której
zarzuciła naruszenie: 1) art. 71 ust. 3 Prawa telekomunikacyjnego w związku z art.
64 Konstytucji RP oraz art. 30 ust. 2 dyrektywy 2002/22; 2) art. 479(64) par. 1 i 2
k.p.c. w związku z art. 206 ust. 1 i 2 Prawa telekomunikacyjnego; 3) art. 479(64)
par. 2 k.p.c. w związku z art. 209 i 210 Prawa telekomunikacyjnego.
Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 19 grudnia 2007 r., zmienił wyrok Sądu
Okręgowego w całości w ten sposób, że uchylił decyzję Prezesa Urzędu z dnia 1
sierpnia 2006 r. Uwzględniając apelację powódki Sąd Apelacyjny wyjaśnił, że
dokonane przez Sąd Okręgowy ustalenia faktyczne nie dają podstaw do uznania,
że zachodzą przesłanki do nałożenia na powódkę kary pieniężnej na podstawie art.
209 ust. 1 pkt 16 i art. 74 ust. 3 pkt 3 Prawa telekomunikacyjnego. Sąd Apelacyjny
wyjaśnił, że zgodnie z art. 209 ust. 1 pkt 16 Prawa telekomunikacyjnego „kto
uniemożliwia korzystanie z uprawnień do przeniesienia przydzielonego numeru, o
których mowa w art. 70 i art. 71 – podlega karze pieniężnej”. W ocenie Sądu
Apelacyjnego „zniechęcenie do korzystania z uprawnień” w rozumieniu art. 71 ust.
3 nie jest równoznaczne z „uniemożliwieniem korzystania z uprawnień”, o którym
mowa w art. 209 ust. 1 pkt 16 Prawa telekomunikacyjnego. Nie ma zatem podstaw
do nałożenia kary na podstawie art. 209 Prawa telekomunikacyjnego, nawet jeśli
Prezes Urzędu uzna, że opłata z tytułu przeniesienia numeru pobierana przez
stronę powodową jest zawyżona i utrudnia konsumentom zmianę operatora.
Zdaniem Sądu Apelacyjnego, przepisy Prawa telekomunikacyjnego nie uprawniają
Prezesa Urzędu do ustalenia wysokości jednorazowej opłaty za przeniesienie
przydzielonego numeru, ponieważ z treści art. 71 ust. 3 Prawa
telekomunikacyjnego wynika, że opłatę taką ustala operator, zaś Prezes Urzędu
może jedynie kontrolować jej wysokość, celem ustalenia, czy nie zniechęca
4
konsumentów do przeniesienia numeru. Sąd Apelacyjny przyjął, że można uznać
za zasadne wskazywanie przez Prezesa Urzędu sposobu obliczania tej opłaty za
pomocą badań oczekiwań abonentów, jednakże kwota sugerowana przez abonenta
nie może być jedynym kryterium ustalania wysokości jednorazowej opłaty
pobieranej przez operatora na podstawie art. 71 ust. 3 Prawa telekomunikacyjnego.
Ponadto, niezastosowanie się do opłaty wskazanej przez Prezesa Urzędu nie może
być jedyną przesłanką nałożenia kary na podstawie art. 209 ust. 1 pkt 16 Prawa
telekomunikacyjnego. Nałożenie kary wymaga przeprowadzenia analizy, czy
wysokość jednorazowej opłaty ustalona przez operatora uniemożliwia abonentom
przenoszenie numeru, co z kolei wymaga analizy danych dotyczących zarówno
liczby abonentów rezygnujących z usług danego operatora i korzystających z prawa
do przeniesienia numeru, jak i abonentów, którzy właśnie z powodu wysokości tej
opłaty z prawa do zmiany operatora i przeniesienia numeru nie skorzystali. Takie
okoliczności nie zostały zaś wykazane przez Prezesa Urzędu, ani w postępowaniu
administracyjnym, ani w postępowaniu przed Sądem pierwszej instancji. Sąd
Apelacyjny zwrócił również uwagę na to, iż Prawo telekomunikacyjne nie definiuje
pojęcia „opłaty, której wysokość nie zniechęca do korzystania z uprawnianie” ani
nie określa kryteriów, według których wysokość tej opłaty ma być ustalana. Sąd
Apelacyjny przyjął, iż skoro wysokość opłaty ma nie zniechęcać abonenta, to
znaczy że nie może stanowić bariery przed korzystaniem z usługi przeniesienia
numeru. Następnie, Sąd Apelacyjny przyjął, że wysokość jednorazowej opłaty
nie może być kalkulowana w oderwaniu od kosztów, jakie ponosi operator w
związku z usługą, odwołując się do art. 30 ust. 2 dyrektywy 2002/22 i wyroku TS w
sprawie C-438/04 Mobistar. Sąd Apelacyjny wyjaśnił również, że zgodnie z art. 41
ust. 1 Prawa telekomunikacyjnego opłaty za wzajemne korzystanie z połączonych
sieci związane z realizacją przenoszenia numerów między sieciami, powinny
uwzględniać ponoszone koszty. Oderwanie wysokości opłaty wskazanej w art. 71
ust. 3 Prawa telekomunikacyjnego od ponoszonych przez operatora kosztów
prowadziłoby do uznania, że opłata nie jest wynagrodzeniem za usługę - skoro
abonent nie jest obciążany nawet częściowo kosztami jej wykonania, a stanowi
swoistą karę umowną, czy odstępne za samą realizację przez abonenta jego
ustawowego uprawnienia. Tymczasem z treści dyrektywy 2002/22 wynika, że
5
dopuszczalne jest bezpośrednie obciążenie abonentów kosztami związanymi z
zapewnieniem przenoszenia numerów pod warunkiem, o ile takie bezpośrednie
obciążenie abonenta nie zniechęcało do korzystania z tych usług. Za błędną Sąd
Apelacyjny uznał wykładnię przepisu art. 71 ust. 3 Prawa telekomunikacyjnego
prowadzącą do uznania, iż o wysokości jednorazowej opłaty mają decydować
wyłącznie preferencje abonentów. Opłata obciążająca abonenta w związku z
przeniesieniem numeru powinna być ustalana w oparciu o koszty usługi ponoszone
przez operatów, przy czym część tych kosztów obciążająca abonenta w postaci
opłaty, nie może zniechęcać do korzystania z usługi. Oparcie się zatem tylko na
wynikach badań wykazujących preferencje samych abonentów, w zupełnym
oderwaniu od ponoszonych w związku z usługą kosztów, nie może być uznane za
prawidłowe określenie przez Prezesa Urzędu sugerowanej wysokości opłaty
ponoszonej przez abonenta zgodnie z art. 71 ust. 3 Prawa telekomunikacyjnego.
Zdaniem Sądu Apelacyjnego Prezes Urzędu, zlecając wykonanie badań
dotyczących przenośności numerów telefonii stacjonarnej i komórkowej
obowiązany był ocenić prawidłowość przeprowadzonych badań w zakresie doboru
grupy reprezentatywnej. W sporządzonym opracowaniu nie wskazano, w jaki
sposób byli wybierani respondenci, dlaczego przyjęto jako miarodajne opinie osób
powyżej 15 lat, czy badane osoby były abonentami; także wybrany przez
prowadzącego badania sposób przeprowadzania wywiadu w drodze rozmowy
telefonicznej jest w metodologii badawczej uznawany za najmniej wiarygodny. Nie
ma zatem, w ocenie Sądu Apelacyjnego, podstaw do uznania, że wysokość
pobieranej przez skarżącego opłaty za realizację uprawnienia do przeniesienia
numeru nie odpowiadała wymogom określonym w art. 71 ust. 3 Prawa
telekomunikacyjnego, a więc że strona powodowa realizowała uprawnienia
abonentów niezgodnie z przepisami Prawa telekomunikacyjnego.
Prezes Urzędu zaskarżył wyrok Sądu Apelacyjnego w całości skargą
kasacyjną, w której zarzucił: 1) naruszenie przepisów postępowania, które mogło
mieć istotny wpływ na wynik sprawy, tj.: a) art. 328 § 2 k.p.c. w związku z art. 391 §
1 k.p.c. poprzez niewyjaśnienie podstawy prawnej i faktycznej wyroku i zaniechanie
wyjaśnienia dlaczego art. 74 ust. 3 Prawa telekomunikacyjnego nie może stanowić
podstawy prawnej nałożenia kary pieniężnej w niniejszej sprawie, a także
6
wskazanie faktów, które Sąd uznał za udowodnione, niewskazanie na jakich
dowodach się oparł; b) art. 386 § 1 k.p.c. w związku z art. 391 § 1 k.p.c. i w związku
z art. 6 k.c. poprzez uznanie, iż ciężar udowodnienia, że opłata ponoszona przez
abonenta za przeniesienie numeru nie jest oparta na kosztach oraz że wysokość
opłaty zniechęca do przeniesienia numeru obciąża Prezesa Urzędu; 2) naruszenie
prawa materialnego, tj.: a) art. 71 ust. 3 w związku z art. 30 ust. 2 dyrektywy
2002/22 wskutek przyjęcia, że wysokość opłaty za przeniesieniu przeniesienie
numeru nie może być ustalana w zupełnym oderwaniu od kosztów oraz, iż błędna
jest wykładnia art. 71 ust. 3 uznająca, iż o wysokości jednorazowej opłaty
decydować mają wyłącznie preferencje abonentów; b) niewłaściwe zastosowanie
art. 74 ust. 3 oraz art. 209 ust. 1 pkt 16 Prawa telekomunikacyjnego poprzez
przyjęcie, że strona powodowa ustalając opłatę za przeniesienie numeru realizuje
uprawnienie abonenta do przeniesienia numeru zgodnie z przepisami Prawa
telekomunikacyjnego i rozporządzenia Ministra Transportu i Budownictwa z dnia 1
marca 2006 r. w sprawie warunków korzystania z uprawnień w publicznych
sieciach telefonicznych (Dz.U. Nr 42, poz. 290 ze zm.).
W odpowiedzi na skargę kasacyjną Prezesa Urzędu powódka wniosła o jej
oddalenie.
Na rozprawie w dniu 19 lutego 2009 r. Sąd Najwyższy postanowił na
podstawie art. 177 par. 1 pkt 1 k.p.c. zawiesić postępowanie do czasu wydania
orzeczenia prejudycjalnego przez Trybunał Sprawiedliwości w sprawie C-99/09
Polska Telefonia Cyfrowa p. Prezesowi Urzędu Komunikacji Elektronicznej, z
wniosku skierowanego przez Sąd Najwyższy w sprawie o sygnaturze III SK 27/08.
Wyrokiem z dnia 1 lipca 2010 r. Trybunał Sprawiedliwości udzielił następującej
odpowiedzi na przedstawione przez Sąd Najwyższy pytanie prejudycjalne: „Artykuł
30 ust. 2 dyrektywy 2002/22/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 marca
2002 r. w sprawie usługi powszechnej i związanych z sieciami i usługami łączności
elektronicznej praw użytkowników (dyrektywy o usłudze powszechnej) należy
interpretować w ten sposób, że krajowy organ regulacyjny ma obowiązek
uwzględniać, przy ocenie zniechęcającego charakteru opłaty obciążającej
abonentów z tytułu korzystania z usługi przenoszenia numerów, koszty ponoszone
przez operatorów sieci telefonii ruchomej w związku z wykonywaniem tej usługi.
7
Niemniej zachowuje on uprawnienie do ustalenia maksymalnej kwoty tej należnej
operatorom opłaty na poziomie niższym niż ponoszone przez operatorów koszty,
jeżeli opłata obliczona wyłącznie na podstawie kosztów może zniechęcać
użytkowników do korzystania z usługi przenoszenia numerów”.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
1. Skarga kasacyjna Prezesa Urzędu nie ma uzasadnionych podstaw.
2. Oczywiście bezzasadny jest zarzut naruszenia art. 328 § 2 k.p.c. w związku
z art. 391 § 1 k.p.c., ponieważ Sąd Apelacyjny wyjaśnił dlaczego w
ustalonych w sprawie okolicznościach faktycznych sprawy nie zostały
spełnione przesłanki nałożenia na powódkę kary pieniężnej. Sąd Apelacyjny
nie miał obowiązku wskazywania faktów i dowodów na poparcie podjętego w
niniejszej sprawie rozstrzygnięcia, gdyż powodem zmiany orzeczenia Sądu
Okręgowego nie była odmienna ocena faktów lub dowodów zgromadzonych
w toku niniejszego postępowania, lecz odmienna wykładnia przepisów prawa
materialnego. Wbrew zarzutom kasacyjnym uzasadnienie wyroku Sądu
Apelacyjnego zostało sporządzone w sposób umożliwiający
przeprowadzenie kontroli przez Sąd Najwyższy kontroli prawidłowości
wykładni i zastosowania przepisów. Ponadto, nie stanowi istotnego
naruszenia art. 328 § 2 k.p.c., mającego wpływ na wynik postępowania,
pominięcie w uzasadnieniu wyroku Sądu Apelacyjnego argumentacji
dotyczącej możliwości zastosowania art. 74 ust. 3 pkt 3 Prawa
telekomunikacyjnego, zgodnie z którym Prezes Urzędu może nałożyć karę
pieniężną, o której mowa w art. 209 ust. 1 pkt 15-17 na operatora, który
realizuje uprawnienia abonentów niezgodnie z przepisami ustawy lub aktów
wykonawczych. W poczynionych w sprawie przez Sąd pierwszej instancji, i
zaakceptowanych w pełni przez Sąd drugiej instancji, ustaleniach
faktycznych niespełnione zostały przesłanki zastosowania tego przepisu.
Wstępnym warunkiem kwalifikacji zachowania powódki, jako podlegające
karze pieniężnej na podstawie art. 74 ust. 3 pkt 3 w związku z art. 209 ust. 1
pkt 16 Prawa telekomunikacyjnego, jest wykazanie przez Prezesa Urzędu,
że powódka realizowała uprawnienia abonentów do przenoszenia numerów
w sposób niezgodny z przepisami prawa. Sąd Apelacyjny trafnie – jak
8
wynika to z wyroku TS w sprawie C-99/09 Polska Telefonia Cyfrowa p.
Prezesowi Urzędu Komunikacji Elektronicznej - orzekł, że wysokość opłaty
za usługę przeniesienia numerów nie może być ustalana w zupełnym
oderwaniu od kosztów tej usługi, ponoszonych przez operatora. Z
uzasadnienia wyroku Sądu Apelacyjnego wynika wyraźnie, że dowody
przedstawione przez Prezesa Urzędu w ogóle nie uwzględniają relacji
między zakwestionowaną w niniejszej sprawie wysokością opłaty a kosztami
świadczenia usługi przenoszenia numerów. Skoro więc Prezes Urzędu nie
wykazał, by opłata za świadczenie usługi przeniesienia numerów została
przez powódkę skalkulowana z naruszeniem obowiązujących przepisów,
niemożność zastosowania art. 74 ust. 3 pkt 3 Prawa telekomunikacyjnego w
niniejszej sprawie jest oczywistą logiczna konsekwencją wadliwej wykładni
przepisu art. 71 ust. 3 Prawa telekomunikacyjnego, na której opierał się
Prezes Urzędu. Z tych powodów uchybienie polegające na niewyjaśnieniu w
uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, dlaczego przepis art. 74 ust. 3 pkt 3
Prawa telekomunikacyjnego nie może mieć zastosowania w niniejszej
sprawie nie miało żadnego wpływu na rozstrzygnięcie sprawy przez Sąd
drugiej instancji.
3. Zdaniem Sądu Najwyższego w obecnym składzie wyrok Sądu Apelacyjnego
nie narusza także art. 386 § 1 k.p.c. w związku z art. 391 § 1 k.p.c. i w
związku z art. 6 k.c. poprzez uznanie, iż ciężar udowodnienia, że opłata
ponoszona przez abonenta za przeniesienie numeru nie jest oparta na
kosztach oraz że wysokość opłaty zniechęca do przeniesienia numeru
obciąża Prezesa Urzędu. Prezes Urzędu wydając decyzję o nałożeniu kary
pieniężnej, zarzuca przedsiębiorcy telekomunikacyjnemu naruszenie
przepisów Prawa telekomunikacyjnego. Odwołanie wniesione przez
przedsiębiorcę telekomunikacyjnego do Sądu Okręgowego – Sądu Ochrony
Konkurencji i Konsumentów, które inicjuje spór między przedsiębiorcą a
organem regulacji telekomunikacji w przedmiocie zasadności nałożenia kary
pieniężnej nie oznacza, że ciężar dowodu w zakresie wykazania
bezzasadności nałożenia kary pieniężnej spoczywa na ukaranym
przedsiębiorcy. Sąd Okręgowy – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
9
rozstrzyga spór między regulatorem rynku, który twierdzi, że doszło do
naruszenia obowiązków wynikających z przepisów Prawa
telekomunikacyjnego, a przedsiębiorcę telekomunikacyjnym twierdzącym, że
naruszenie takowe nie miało miejsca. Przy tak rozumianej istocie sporu
rozpoznawanego z odwołania od decyzji Prezesa Urzędu przez Sąd
Okręgowy – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, a następnie Sąd
Apelacyjny oczywistym jest, że ciężar dowodu w przedmiocie przesłanek
nałożenia kary pieniężnej spoczywa na Prezesie Urzędu. Nałożenie na
odwołującego się przedsiębiorcę telekomunikacyjnego, poszukującego przed
niezależnym sądem ochrony prawnej, obowiązku udowodnienia, że nie
naruszył przepisów Prawa telekomunikacyjnego byłoby nie do pogodzenia z
obowiązkiem zabezpieczenia wyższego poziomu sądowej ochrony praw
przedsiębiorców, na których organ regulacji rynku nakłada dolegliwą sankcję
finansową, do czego Rzeczpospolitą Polską zobowiązuje konieczność
zapewnienia w krajowym porządku prawnym skuteczności postanowieniom
Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Obywatela (Konwencja
o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności sporządzona w Rzymie
dnia 4 listopada 1950 r., Dz.U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284 ze zm.). Sąd
Najwyższy w obecnym składzie podziela stanowisko przyjęte w wyroku SN z
14 kwietnia 2010 r., sygn. akt III SK 1/2010, zgodnie z którym w zakresie w
jakim dochodzi do wymierzenia przedsiębiorcy kary pieniężnej, zasady
sądowej weryfikacji prawidłowości orzeczenia organu regulacji powinny
odpowiadać wymogom analogicznym do tych, jakie obowiązują sąd
orzekający w sprawie karnej. W niniejszej sprawie oznacza to, że to na
Prezesie Urzędu spoczywa obowiązek wykazania przesłanek przepisów, na
podstawie których nałożono karę pieniężną.
4. Bezzasadne okazały się również zarzuty naruszenia przepisów prawa
materialnego. Przepis art. 71 ust. 3 Prawa telekomunikacyjnego wdraża
postanowienia art. 30 ust. 2 dyrektywy 2002/22. Jako przepis
implementujący akt prawa unijnego, przepis ten powinien być wykładany
przez Sąd Najwyższy w sposób zorientowany na dyrektywę. Wykładni tej
Sąd Najwyższy musi dokonać w sposób zgodny z interpretacją dokonaną
10
przez Trybunał Sprawiedliwości w wyroku w sprawie C-99/09 Polska
Telefonia Cyfrowa p. Prezesowi Urzędu Komunikacji Elektronicznej. Jako
sąd krajowy, który skierował pytanie prejudycjalne w tej sprawie jest wprost
związany wykładnią prawa unijnego dokonaną przez Trybunał
Sprawiedliwości w powołanym wyroku. Z sentencji wyroku prejudycjalnego
Trybunału Sprawiedliwości oraz uzasadnienia orzeczenia wynika w sposób
oczywisty, że przyjęta przez Prezesa Urzędu wykładnia przepisu art. 71 ust.
3 Prawa telekomunikacyjnego pozostaje w sprzeczności z właściwym
rozumieniem przepisu art. 30 ust. 2 dyrektywy 2002/22. Przepis ten należy
bowiem interpretować w taki sposób, że wysokość opłaty za przeniesieniu
przeniesienie numeru nie może być ustalana w oderwaniu od kosztów
ponoszonych przez operatorów w związku ze świadczeniem usługi zmiany
numerów oraz że niedopuszczalne jest ustalenie właściwej wysokości opłaty
za przenoszenie numerów wyłącznie na podstawie opinii abonentów.
5. Oceniając, czy pobierana przez powódkę opłata za usługę przeniesienia
numeru jest zgodna z art. 71 ust. 3 Prawa telekomunikacyjnego, Prezes
Urzędu zobowiązany był w pierwszej kolejności ustalić, czy cena ta została
skalkulowana z uwzględnieniem kosztów jej świadczenia. Zgodnie z
wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości operatorzy są bowiem zobowiązani
ustalać ceny zorientowane na koszty (pkt 19). Prezes Urzędu mógł określić
również, jakie koszty oraz w jakiej wysokości powinny być brane pod uwagę.
Dopiero w dalszej kolejności Prezes Urzędu powinien był badać, czy
pobierana przez powódkę opłata nie zniechęcała abonentów do skorzystania
z uprawnienia do zachowania dotychczasowego numeru w przypadku
zmiany operatora świadczącego usługę powszechną. Weryfikacja poziomu
opłaty stosowanej przez powódkę powinna zatem była odbywać się na
dwóch płaszczyznach, uwzględniających interesy operatorów oraz interesy
abonentów. Rolą Prezesa Urzędu jest wyważenie między tymi kolidującymi
interesami. Dokonując przedmiotowego wyważania Prezes Urzędu musiał
mieć na uwadze, że zakres swobodnego uznania jakim dysponuje jest
ograniczony. Jak wynika to jednoznacznie z uzasadnienia powołanego
powyżej wyroku Trybunału Sprawiedliwości, metoda za pomocą której
11
należało ustalić, czy opłata ma charakter zniechęcający powinna mieć
charakter obiektywny i wiarygodny (pkt 25). Taka metoda opiera się na
odpowiednio uzasadnionych, racjonalnych kryteriach, których dobór nie ma
arbitralnego charakteru. Dopiero po wypracowaniu takiej metody badania
zgodności poziomu stosowanej przez powódkę opłaty za przeniesienie
numeru, Prezes Urzędu mógł ustalić dopuszczalny poziom opłaty, przy czym
możliwe było wyznaczenie do na poziomie niższym, niż wynikający z
uzasadnionych kosztów świadczenia przedmiotowej usługi. Wówczas jednak
Prezes Urzędu musiał przedstawić przekonywujące uzasadnienie, że opłata
uwzględniające koszty ponoszone przy wykonywaniu usługi przeniesienia
numeru prowadzi do rezygnacji abonentów z korzystania z niej. Ustalenie
dopuszczalnego poziomu opłat na podstawie samych oczekiwań
konsumentów, a dodatkowo bez opracowania należycie uzasadnionej
metodologii badań – co słusznie wytknął Sąd Apelacyjny w zaskarżonym
wyroku – nie czyniło zadość powyższym wymogom. Przyjęta w zaskarżonym
wyroku przez Sąd Apelacyjny wykładnia art. 71 ust. 3 Prawa
telekomunikacyjnego jest więc zgodna ze stanowiącą wiążący wzorzec
interpretacyjny wykładnią przepisu art. 30 ust. 2 dyrektywy 2002/20,
dokonaną przez Trybunał Sprawiedliwości. Ponadto, Sąd Najwyższy
podziela w pełni sformułowane w uzasadnieniu skarżonego wyroku Sądu
Apelacyjnego wskazówki, co do okoliczności, jakie Prezes Urzędu powinien
wziąć pod uwagę ustalając, czy opłata za przeniesienie numeru nie
zniechęca użytkowników do korzystania z przedmiotowej usługi.
6. Z tych samych powodów nieuzasadniony jest zarzut naruszenia art. 74 ust. 3
Prawa telekomunikacyjnego oraz art. 209 ust. 1 pkt 16 Prawa
telekomunikacyjnego poprzez niewłaściwe zastosowanie. Skoro nie
wykazano w sposób zgodny z wymogami wynikającymi z art. 30 ust. 2
dyrektywy 2002/20, by pobierane przez powódkę opłaty z tytułu świadczenia
usługi przenoszenia numerów były niezgodne z odpowiednimi przepisami,
Sąd Apelacyjny nie naruszył art. 74 ust. 3 oraz art. 209 ust. 1 pkt 16 Prawa
telekomunikacyjnego przyjmując, że przepisy te nie mogą stanowić
podstawy do nałożenia na powódkę kary pieniężnej.
12
7. Mając powyższe na względzie, Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji
wyroku. O kosztach orzeczono zgodnie z art. 98 w zw. z art. 108 § 1 oraz
art. 39821
k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c.