Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II UZ 52/09
POSTANOWIENIE
Dnia 6 grudnia 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Jerzy Kuźniar (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Beata Gudowska
SSN Jerzy Kwaśniewski
w sprawie z wniosku B. M.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych
o rentę rodzinną,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 6 grudnia 2010 r.,
zażalenia wnioskodawcy na postanowienie Sądu Apelacyjnego […]
z dnia 28 października 2009 r.,
1. uchyla zaskarżone postanowienie,
2. zasądza od strony pozwanej na rzecz wnioskodawcy kwotę
150 zł (sto pięćdziesiąt) tytułem zwrotu kosztów postępowania
zażaleniowego.
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 28 października 2009 r., Sąd Apelacyjny odrzucił
(jako nieopłaconą), skargę kasacyjną wnioskodawcy B. M. od wyroku Sądu
Apelacyjnego z dnia 20 maja 2009 r., w sprawie przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń
Społecznych, o rentę rodzinną, na podstawie art. 36 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r.
o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 167, poz. 1398 ze zm.),
wskazując, że w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych m.in. skarga
2
kasacyjna podlega opłacie podstawowej w kwocie 30 zł. Stosownie natomiast do
treści art. 1302
§ 1 k.p.c. pismu wniesionemu przez adwokata lub radcę prawnego,
jeżeli podlega opłacie w stałej wysokości, która nie została uiszczona, nie nadaje
się dalszego biegu, jak również nie wzywa się do usunięcia tego braku. W myśl art.
3984
k.p.c. skarga kasacyjna powinna odpowiadać warunkom przewidzianym dla
pisma procesowego. Sąd drugiej instancji powołał się także na uchwałę Sądu
Najwyższego z dnia 26 września 2006 r., II UZP 11/06 (OSNP 2007/11-12/163), w
której wskazano, że art. 1302
§ 1 k.p.c. znajduje również zastosowanie do środków
odwoławczych i środków zaskarżenia podlegających opłacie podstawowej o której
mowa w art. 35 i 36 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w
sprawach cywilnych. Sąd Apelacyjny, wskazał że z dniem 1 lipca 2009 r. został co
prawda uchylony art. 1302
§ 3 k.p.c. przez art. 1 pkt 3 lit a ustawy z dnia 5 grudnia
2008 r. o zamianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych
innych ustaw (Dz.U. Nr 234, poz. 1571), stwierdził jednak, iż zgodnie z art. 8 ust. 1
ustawy zmieniającej, przepisy ustawy mają zastosowanie do postępowań
wszczętych po jej wejściu w życie, tak więc przesłanka ta nie dotyczy niniejszej
sprawy, wszczętej przed dniem 1 lipca 2009 r. Z tego względu skarga kasacyjna
podlegała odrzuceniu jako nieopłacona na podstawie art. 398 6
§ 2 k.p.c.
W zażaleniu na to postanowienie pełnomocnik wnioskodawcy zarzucając
naruszenie prawa procesowego – art. 1302
§ 3 k.p.c. w związku z art. 3981
§ 1
k.p.c. polegające na „zastosowaniu uchylonego przez art. 1 pkt 3 lit. a ustawy z
dnia 5 grudnia 2008 r. o zamianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz
niektórych innych ustaw w sytuacji, kiedy uchylony przepis nie znajduje
zastosowania do postępowań wszczętych po dacie wejścia ustawy zmieniającej w
życie - a postępowanie wszczęte skargą kasacyjną nie jest kontynuacją
postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem i niezastosowanie przepisu
art. 1302
§ 2 k.p.c.”, wniósł o jego uchylenie w pkt II i wraz z orzeczeniem o
kosztach postępowania zażaleniowego.
Pełnomocnik wnioskodawcy wskazał także że „w licznych orzeczeniach
Sądu Najwyższego uznawano i podnoszono, że postępowanie wszczęte
wniesieniem skargi kasacyjnej nie stanowi prostej kontynuacji postępowania, które
toczyło się przed sądami pierwszej i drugiej instancji, lecz stanowi nowe szczególne
3
postępowanie kontrolne, uregulowane w odrębnym dziale, poza unormowaniami
zwykłych środków odwoławczych, różniących się w sposób zasadniczy od
postępowań merytorycznych w sądach pierwszej i drugiej instancji (postanowienia
Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 2007 r., III CZ 3/07, oraz z dnia 24 sierpnia
2007 r., I CZ 93/07, oba niepublikowane). Skarga kasacyjna przysługuje od
orzeczeń prawomocnych (art. 3981
§ 1 k.p.c.) i nie jest środkiem prawnym
wnoszonym w toku instancji (w ramach instancyjnego postępowania sądowego)”.
W ocenie pełnomocnika wnioskodawcy, „skoro wydanie prawomocnego wyroku
przez Sąd odwoławczy kończy postępowanie prowadzone w toku instancji, to
wszystkie czynności procesowe podejmowane są już poza tokiem instancji. W
konsekwencji do skargi kasacyjnej od wyroku Sądu drugiej instancji wydanego
przed wejściem w życie ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy - Kodeks
postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, a wniesionej po dniu jej
wejścia w życie Sąd II instancji z rażącym naruszeniem prawa procesowego
zastosował uchylony przepis art. 1302
§ 3 k.p.c., zgodnie z którym sąd odrzucał bez
wezwania o uiszczenia opłaty pismo wniesione m.in. przez adwokata, w tym skargę
kasacyjną, podlegającą opłacie w wysokości stałej lub stosunkowej obliczonej od
wskazanej prze stroną wartości przedmiotu zaskarżenia”. Do oceny, że dla
postępowania wszczętego w sprawie złożoną skargę kasacyjną obowiązujący jest
stan prawny z daty jego wszczęcia prowadzi w ocenie pełnomocnika „brzmienie art.
XVI § 1 zdanie 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Przepisy wprowadzające
Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. nr 43, poz. 296 ze zm.), ustanawiającego
wyjątek od wyrażonej w art. XV § 1 zdanie 1 zasady bezzwłocznego działania
nowej ustawy procesowej. Wyjątek ten (art. XVI § 2 ustawy) nie dotyczy
kończących postępowanie w sprawie prawomocnych orzeczeń zapadłych przed
Sądem II instancji, co oznacza, że do skargi kasacyjnej znajduje zastosowanie
reguła określona w art. XV § 1 zdanie 1 Przepisów wprowadzających”.
Rozpoznając zażalenie Sąd Najwyższy przedstawił do rozstrzygnięcia
składowi powiększonemu Sądu Najwyższego zagadnienie prawne: „czy podlega
odrzuceniu nieopłacona skarga kasacyjna złożona przez adwokata po dniu wejścia
w życie w dniu 1 lipca 2009 r. ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy -
Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (...), która uchyliła (w
4
art. 1 pkt 3 lit. a) art. 1302
§ 3 k.p.c., jeżeli nie został on uprzednio wezwany przez
sąd we właściwym trybie do usunięcia tego braku (opłacenia skargi)?"
(postanowienie z dnia 10 lutego 2010 r., sygn. akt II UZ 52/09).
Sąd Najwyższy zważył co następuje:
Zażalenie okazało się uzasadnione.
W uchwale z dnia 15 czerwca 2010 r., II UZP 4/10, której nadano moc
zasady prawnej, Sąd Najwyższy w składzie powiększonym uznał, że „nieopłacona
skarga kasacyjna złożona przez adwokata lub radcę prawnego po wejściu w życie
ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania
cywilnego oraz niektórych innych ustaw (...), podlega odrzuceniu w razie
niewykonania zarządzenia wzywającego do opłacenia skargi (art. 3986
§ 2 k.p.c. w
związku z art. 130 § 1 k.p.c.)”. W jej uzasadnieniu Sąd Najwyższy, przyjął że w
związku z uchyleniem art. 1302
§ 3 k.p.c., w razie wniesienia skargi kasacyjnej
podlegającej opłacie stałej lub stosunkowej obliczonej od wskazanej przez stronę
wartości przedmiotu zaskarżenia, przez adwokata lub radcę prawnego odpowiednie
zastosowanie znajduje art. 130 § 1 k.p.c., co oznacza że odrzucenie takiej skargi
może nastąpić jedynie w przypadku niewykonania zarządzenia sądu wzywającego
pełnomocnika do jej opłacenia. Uchwała ta jest wiążąca w niniejszej sprawie.
Tym się kierując orzeczono jak w postanowieniu na podstawie art.39816
w
związku z art.3941
§ 3 k.p.c.