Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV CSK 577/13
POSTANOWIENIE
Dnia 20 marca 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Irena Gromska-Szuster
w sprawie z powództwa Banku […] w W. Spółki Akcyjnej z siedzibą w W.
przeciwko "F." T. C. Spółce Jawnej w R.
o uznanie czynności prawnej za bezskuteczną,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 20 marca 2014 r.,
na skutek skargi kasacyjnej strony powodowej
od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 4 czerwca 2013 r.,
1) odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania;
2) zasądza od strony powodowej na rzecz strony pozwanej
kwotę 3 600 zł (trzy tysiące sześćset złotych) tytułem zwrotu
kosztów postępowania kasacyjnego.
UZASADNIENIE
2
Zaskarżonym wyrokiem z dnia 4 czerwca 2013 r. Sąd Apelacyjny oddalił
apelację powodowego Banku […] S.A. w W. od wyroku Sądu pierwszej instancji
oddalającego powództwo przeciwko „F.” T. C. s.j. w R. o uznanie za bezskuteczną,
na podstawie art. 527 k.c., umowy z dnia 7 lipca 2008 r., na mocy której dłużnik
strony powodowej wniósł jako wkład niepieniężny do pozwanej spółki
nieruchomości opisane w pozwie.
Sądy uznały, że nie została spełniona przesłanka z art. 527 § 1 i 2 k.c.
w postaci pokrzywdzenia wierzycieli, gdyż istniejący już stan niewypłacalności
dłużnika nie pogłębił się w wyniku dokonania zaskarżonej czynności. Powodowy
wierzyciel i bez niej nie uzyskałby zaspokojenia, bowiem w chwili jej dokonania
nieruchomości obciążone były na rzecz innego banku hipotekami przekraczającymi
ich wartość, długi zabezpieczone hipotekami zostały spłacone przez pozwanego
środkami pochodzącymi z kredytu, którego spłatę zabezpieczono hipoteką. W tym
stanie faktycznym i prawnym Sądy stwierdziły, że wobec istnienia wierzytelności
uprzywilejowanych i ich spłaty w wyniku dokonania zaskarżonej czynności, nie
istnieje związek między tą czynnością a niemożnością zaspokojenia się powoda
jako wierzyciela ze zbytej nieruchomości.
W skardze kasacyjnej opartej na obu podstawach, strona powodowa jako
uzasadnienie wniosku o przyjęcie skargi do rozpoznania wskazała na przesłankę
przedsądu przewidzianą w art. 3989
§ 1 k.p.c.
Stwierdziła, że w sprawie występują istotne zagadnienia prawne, które
sformułowała jako trzy pytania: „czy okoliczność, że nieruchomości w dacie
zaskarżonej czynności były obciążone hipotekami kaucyjnymi o wartości
przewyższającej ich wartość przesądza o braku pokrzywdzenia wierzyciela
uprzywilejowanego, jeśli hipoteki te jeszcze przed wytoczeniem powództwa na
podstawie art. 527 k.c. zostały wykreślone z księgi wieczystej na skutek spłaty
wierzytelności hipotecznej przez osobę trzecią i w chwili orzekania nieruchomości
te nie były obciążone żadnymi hipotekami ustanowionymi przez dłużnika? Czy
wierzyciel, względem którego czynność prawna dłużnika została uznana za
bezskuteczną, może dochodzić zaspokojenia z nieruchomości, które wskutek tej
czynności wyszły z majątku dłużnika, z pierwszeństwem przed wszystkimi
3
wierzycielami osoby trzeciej w rozumieniu art. 532 k.c., w tym również przed jej
wierzycielami hipotecznymi? Czy z punku widzenia oceny przesłanki
pokrzywdzenia w sensie art. 527 k.c. mają znaczenie hipoteki ustanowione na
nieruchomościach będących przedmiotem zaskarżonej czynności przez nabywcę
tych nieruchomości (tj. osobę trzecią w rozumieniu art. 527 k.c.), na
zabezpieczenie jego zobowiązań zaciągniętych po dacie zaskarżonej czynności?
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Analiza uzasadnienia wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania
prowadzi do oceny, że skarżąca nie wykazała istnienia w sprawie przesłanek
przedsądu, na które się powołała.
Przedstawione przez nią zagadnienia nie są zagadnieniami prawnymi,
w rozumieniu art. 3989
§ 1 pkt 1 k.p.c. Skarżąca nie wykazała bowiem, że mają
one poważny, istotny i uniwersalny charakter, wywołują zasadnicze kontrowersje
lub rozbieżne oceny prawne i nie zostały dotychczas rozstrzygnięte przez Sąd
Najwyższy, a ich rozstrzygnięcie jest konieczne zarówno do prawidłowego
rozstrzygnięcia sprawy, jak i przyczyni się do rozwoju judykatury (porównaj między
innymi postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 10 maja 2001 r. II CZ 35/01,
OSNC 2002/1/11, z dnia 7 czerwca 2005 r . V CSK 3/05 i z dnia 13 lipca 2007 r.
III CSK 180/07, niepubl.).
W kwestiach opisanych przez skarżącą lub o bardzo zbliżonym charakterze
Sąd Najwyższy wypowiadał się już wielokrotnie. Znaczną część uzasadnienia
wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania stanowi polemika skarżącej
z utrwalonym stanowiskiem Sądu Najwyższego zawartym w tych orzeczeniach,
które przytoczone zostały zarówno w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia jak
i w skardze kasacyjnej. Jest to przy tym polemika zawierająca subiektywne
poglądy skarżącej i argumenty odnoszące się do konkretnych okoliczności
faktycznych, pozbawione charakteru ogólnego, uniwersalnego. W istocie
przedstawione zagadnienia sprowadzają się do pytania, czy sprawa została
prawidłowo rozstrzygnięta na gruncie art. 527 k.c., a argumentacja w dużej mierze
opiera się na okolicznościach odbiegających od ustalonych w sprawie.
Dotyczy to między innymi okoliczności wskazanych w pierwszym pytaniu,
które nie są tożsame z ustalonymi w sprawie, gdyż nie wynika z niej, że powód
4
dochodzący roszczenia z art. 527 k.c. jest wierzycielem uprzywilejowanym.
Natomiast pytanie drugie sformułowane zostało na tle art. 532 k.c., który
w okolicznościach sprawy nie ma zastosowania, a dla jej rozstrzygnięcia ma
znaczenie stan istniejący w chwili dokonywania zaskarżonej czynności, w chwili
wytoczenia powództwa przewidzianego w art. 527 k.c. oraz w dacie wyrokowania,
natomiast bez znaczenia jest stan, o którym mowa w art. 532 k.c., jaki istniałby,
gdyby powództwo zostało uwzględnione.
Z tych wszystkich względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 3989
§ 2 k.p.c.
odmówił przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania, nie znajdując też okoliczności,
które w ramach przedsądu obowiązany jest brać pod uwagę z urzędu.
Na wniosek strony powodowej zawarty w odpowiedzi na skargę kasacyjną
Sąd Najwyższy orzekł o kosztach postępowania kasacyjnego na podstawie art. 98
w zw. z art. 108 § 1, art. 391 § 1 i art. 39821
k.p.c.