Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III CZ 61/13
POSTANOWIENIE
Dnia 27 marca 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Mirosław Bączyk (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Iwona Koper
SSN Krzysztof Pietrzykowski
w sprawie z powództwa D. S.
przeciwko S. R.
o ochronę dóbr osobistych,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 27 marca 2014 r.,
zażalenia powódki
na wyrok Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 6 grudnia 2012 r.,
uchyla zaskarżony wyrok i pozostawia rozstrzygnięcie
o kosztach postępowania zażaleniowego w orzeczeniu
kończącym postępowanie w sprawie.
Uzasadnienie
2
Wyrokiem z dnia 6 grudnia 2012 r. Sąd Apelacyjny uchylił wyrok Sądu
Okręgowego z dnia 19 czerwca 2012 r. i przekazał sprawę Sądowi Okręgowemu do
ponownego rozpoznania w ramach postępowania prowadzonego przed tym Sądem
i dotyczącej sprawy, oznaczonej sygn. I C …/11.
Sąd Okręgowy wyrokiem z dnia 19 czerwca 2012 r. oddalił powództwo
powódki D. S., skierowane przeciwko pozwanemu sędziemu o ochronę dóbr
osobistych. Według powódki, pozwany sędzia naruszył jej dobra osobiste
w prowadzonym przez siebie postępowaniu rozpoznawczym (w sprawie cywilnej,
sygn. akt I C …/08) treścią ustnego i pisemnego uzasadnienia rozstrzygnięcia.
Powołując się na immunitet sędziego w zakresie formułowanych motywacji
prawnych wydanego rozstrzygnięcia oraz brak wypowiedzi obraźliwych wobec
powódki w tej argumentacji, Sąd Okręgowy uznał powództwo za nieuzasadnione.
Sąd Apelacyjny uznał apelację powódki za uzasadnioną, uchylił zaskarżony
wyrok Sądu drugiej instancji i - jak wyjaśniono wcześniej - przekazał sprawę temu
Sądowi do ponownego rozpoznania w ramach rozpoznawania sprawy o sygn. I C
…/11. W ocenie Sądu drugiej instancji, na etapie postępowania przed Sądem
Okręgowym, nie doszło do właściwego określenia podstawy faktycznej
zgłoszonego przez powódkę żądania i w tej sytuacji nie nastąpiło także do
rozpoznania istoty sprawy w rozumieniu art. 386 § 4 k.p.c.
W zażaleniu powódki wyrok Sądu Apelacyjnego, zgłoszonego na podstawie
art. 3951
§ 11
k.p.c., domagano się uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania
sprawy Sądowi Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania. Skarżąca
kwestionowała zarówno samą zasadność uchylenia wyroku Sądu Okręgowego, jak
i skierowanie sprawy do rozpoznania w ramach innego postępowania przeciwko
temu samemu pozwanemu, toczącej się przez tym Sądem.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
3
Kontrola Sądu Najwyższego dokonywana w związku z wniesieniem
zażalenia na podstawie art. 3941
§ 11
k.p.c. nie zmierzacie, oczywiście, do oceny
zasadności żądania pozwu, zasadności wniesionej apelacji i nie polega na
merytorycznym badaniu stanowiska Sądu drugiej instancji (tak np. postanowienie
Sądu Najwyższego z dnia 18 października 2013 r., III Cz 48/13, nie publ.).Kontrola
taka zmierza jedynie do tego, czy w związku z rozpatrywaniem przez sąd drugiej
instancji apelacji istniały podstawy do uchylenia wyroku sądu pierwszej instancji
i przekazania sprawy temu sądowi do ponownego rozpoznania (art. 386 § 4 k.p.c.).
W ocenie Sądu drugiej instancji, mimo odpowiedniej aktywności
Przewodniczącego, nie doszło jednak do dostatecznego uzupełnienia braków
formalnych pozwu w zakresie podstawy faktycznej sformułowanego przez powódkę
żądania. To uchybienie, zdaniem tego Sądu, musiało prowadzić do sytuacji,
w której nie wiadomo, czy przytoczone przez powódkę stwierdzenia o naruszeniu
jej dóbr osobistych wyczerpują w całości podstawę faktyczną żądania.
W konsekwencji Sąd Apelacyjny uznał za konieczne uchylenie zaskarżonego
przez powódkę wyroku i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do
ponownego rozpoznania, ponieważ - jak wywiódł – „nie mogła zostać rozpoznana
istota sprawy”. Nie podano tu odpowiedniego przepisu, ale chodziło zapewne
o podstawę orzeczenia ujętą w art. 386 § 4 k.p.c. (s. 3 uzasadnienia zaskarżonego
wyroku).
Z akt sprawy wynika, że powódka żądała zadośćuczynienia (w formie
pieniężnej i stosownego przeproszenia) i łączyła te roszczenia z faktem naruszenia
jej dóbr osobistych przez wskazanego z nazwiska sędziego, prowadzącego sprawę
cywilną z jej udziałem przeciwko innej osobie (np. k. 7, 53 akt sprawy). Na
podstawie innych dokumentów znajdujących się w aktach sprawy, m.in. treści
uzasadnienia postanowienia Sądu Okręgowego z dnia 4 kwietnia 2012 r. (k. 53
akt), protokołu rozprawy z dnia 19 czerwca 2012 r. (k. 73-76 akt), a także licznych
pism procesowych kierowanych przez powódkę do Sądu (np. k. 8, k. 54, k. 60,
k. 112-113 akt), można było z pewnością ustalić właściwą podstawę zgłoszonego
przez powódkę żądania (art.187 k.p.c.). Elementy tej podstawy faktycznej zostały
ponadto potwierdzone w odpowiednim zakresie w apelacji pozwanej (k. 79
i n. akt). W tej sytuacji nie można zgodzić się ze stanowiskiem Sądu
4
Apelacyjnego, iż ostatecznie „nie doszło do jednoznacznego i pełnego określenia
podstawy faktycznej powództwa” i dlatego „nie mogła zostać rozpoznana istota
sprawy”. Należy też założyć, że powódka zapewne uznała, iż przedstawiony przez
nią (w licznych pismach procesowych) stan faktyczny sprawy w sposób
dostateczny usprawiedliwiał jej roszczenia o zadośćuczynienie. Poza tym sąd
drugiej instancji jako sąd meriti może zawsze skorzystać z uprawnienia do
dokonania odpowiednich ustaleń w sferze konstruowania ostatecznej podstawy
rozstrzygnięcia (art. 381 k.p.c., art. 382 k.p.c.).Należy zatem stwierdzić, że od chwili
wniesienia przez powódkę pozwu do czasu wydania wyroku sądu drugiej instancji
doszło jednak do odpowiedniego ukształtowania podstawy faktycznej żądania
powódki(aktywność procesowa powódki nie była tu w żaden sposób ograniczana),
a Sąd Apelacyjny miał możliwość spowodowania ewentualnego uzupełnienia tej
podstawy w związku z rozpoznawaniem apelacji powódki.
W tej sytuacji Sąd Najwyższy - w oparciu o art. 3941
§ 3 k.p.c. w zw. z art.
39815
k.p.c.- uchylił zaskarżony wyrok Sądu Apelacyjnego z racji braku postaw
uchylenia wyroku Sądu Okręgowego, przewidzianych w art. 386 § 4 k.p.c.
es