Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CSK 449/13
POSTANOWIENIE
Dnia 7 maja 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Henryk Pietrzkowski (przewodniczący)
SSN Marian Kocon (sprawozdawca)
SSA Katarzyna Polańska-Farion
w sprawie z wniosku Akademickiego Związku Sportowego K.
z siedzibą w K.
przy uczestnictwie Gminy Miasto K.
o zasiedzenie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 7 maja 2014 r.,
skargi kasacyjnej wnioskodawcy
od postanowienia Sądu Okręgowego w K.
z dnia 28 lutego 2013 r.,
oddala skargę kasacyjną; zasądza od wnioskodawcy na rzecz
uczestnika postępowania kwotę 1 800 zł ( jeden tysiąc osiemset)
tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
2
UZASADNIENIE
Sąd Okręgowy w K. postanowieniem z dnia 28 lutego 2013 r. oddalił
apelację wnioskodawcy od postanowienia Sądu Rejonowego w K. z dnia
8 października 2012 r., oddalającego wniosek Akademickiego Związku Sportowego
K. o stwierdzenie, że wnioskodawca nabył w drodze zasiedzenia własność kawałka
gruntu o pow. około 600 m2
, pochodzącego z działki nr 22/2 stanowiącej grunty
Gminy Miasta K. U podłoża tego rozstrzygnięcia legło stanowisko, że K.
Przedsiębiorstwo Budowlane, potem Kombinat Budowlany w K., poprzednicy
prawni wnioskodawcy, nie byli samoistnymi posiadaczami owego gruntu, jak tego
wymaga art. 172 k.c., zatem ich okresu posiadania nie można doliczyć przy
obliczaniu terminu zasiedzenia. Ponadto, że ten grunt wnioskodawca objął w
posiadanie w złej wierze.
Skarga kasacyjna wnioskodawcy od postanowienia Sądu Okręgowego -
oparta na obu podstawach z art. 3983
k.p.c. - zawiera zarzut naruszenia art. 230,
234, 230 k.p.c., art. 7 k.c., 172 § 1 k.c. w zw. z art. 176 § 1 k.c., art. 10 ustawy
z dnia 28 lipca 1990 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 55, poz. 321)
w zw. z art. 172 § 2 k.c., i zmierza do uchylenia tego postanowienia oraz
przekazania sprawy do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Istota zarzutów skargi kasacyjnej sprowadza się do kwestionowania
przytoczonego stanowiska Sądu Okręgowego.
Odnosząc się do tych zarzutów trzeba zauważyć, że objęty wnioskiem
kawałek gruntu o pow. około 600 m2
, pochodzący z działki nr 22/2, jak i ta działka
był przedmiotem własności państwowej. Z tego względu aż do nadejścia dnia
1 października 1990 r., w którym przestał obowiązywać art. 177 k.c., niemożliwe
było nabycie przez zasiedzenie jego własności (art. 177 w zw. z art. 172 k.c.).
W czasie poprzedzającym wejście w życie kodeksu cywilnego, tj. przed
1 stycznia 1965 r., podobne konsekwencje w odniesieniu do tej nieruchomości
wynikały z art. 7 ustawy z dnia 14 lipca 1961 r. o gospodarce terenami w miastach
3
i osiedlach (Dz. U. Nr 32, poz. 159). Co do omawianych ograniczeń zasiedzenia
por. w szczególności: uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia
31 stycznia 2002 r., III CZP 72/01 (OSNC 2002, nr 9, poz. 107), oraz postanowienia
Sądu Najwyższego: z dnia 7 marca 2002 r., II CKN 160/00 (nie publ.), i z dnia
10 kwietnia 2008 r., IV CSK 21/08 (nie publ.).
Jak wiadomo, przez cały okres, w którym sporna nieruchomość była
własnością państwową, K. Przedsiębiorstwo Budowlane, potem Kombinat
Budowlany w K. mieli status przedsiębiorstwa państwowego. Przedsiębiorstwa
państwowe były wprawdzie w tym czasie zawsze osobami prawnymi (art. 2 dekretu
z dnia 26 października 1950 r. o przedsiębiorstwach państwowych, jedn. tekst: Dz.
U. z 1960 r. nr 18, poz. 111, oraz art. 1 ustawy z dnia 25 września 1981 r. o
przedsiębiorstwach państwowych, obecnie jedn. tekst: Dz. U. z 2002 r. nr 112, poz.
981 ze zm.), jednak obowiązujący do 31 stycznia 1989 r. art. 128 k.c. w pierwotnym
brzmieniu wyrażał zasadę jednolitego funduszu własności państwowej, w myśl
której, zgodnie z poglądem dominującym w praktyce, państwowe osoby prawne nie
miały żadnych praw podmiotowych do zarządzanego przez nie mienia, które
mogłyby przeciwstawiać państwu (por. uchwała składu siedmiu sędziów Sądu
Najwyższego z dnia 16 października 1961 r., I CO 20/61, OSN 1962, nr II, poz. 41,
uchwała Sądu Najwyższego z dnia 27 czerwca 1984 r., III CZP 28/84, OSNC 1985,
nr 1, poz. 11, uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego - zasada prawna
- z dnia 18 czerwca 1991 r., III CZP 38/91, OSNC 1991, nr 10-12, poz. 118,
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 4 października 2002, III CZP 62/02,
OSNC 2004, nr 1, poz. 7). Tak rozumiana zasada jednolitego funduszu własności
państwowej leżała u podstaw art. 4 ust. 1 pkt 1 i art. 8 ust. 2 ustawy z dnia 29
kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości w
pierwotnym brzmieniu (Dz. U. Nr 22, poz. 99), jak też art. 2 ust. 1 zdanie 1 ustawy z
dnia 29 września 1990 r. o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu
nieruchomości (Dz. U. Nr 79, poz. 464) oraz art. 1 pkt 9 ustawy z dnia 20 grudnia
1990 r. o zmianie ustawy o przedsiębiorstwach państwowych oraz o zmianie
niektórych innych ustaw (Dz. U. z 1991 r., nr 2, poz. 6).
Powyższe oznacza, że K. Przedsiębiorstwo Budowlane, potem Kombinat
Budowlany w K., poprzednicy prawni wnioskodawcy, korzystając z nieruchomości
4
Skarbu Państwa, wykonywali jedynie uprawnienia należące do sfery mienia
państwowego. To działanie mieściło się zatem w sferze, którą był objęty również
zarząd całą nieruchomością, sprawowany w tym czasie przez Urząd Wojewódzki
Wydział Infrastruktury Technicznej. Niepodobna przeto przyjąć, jak chciałby tego
skarżący, że działaniu K. Przedsiębiorstwa Budowlanego, potem Kombinatu
Budowlanego w K., przedsiębiorstw państwowych w stosunku do objętego
wnioskiem gruntu, stanowiącego wówczas własność Skarbu Państwa, towarzyszył
zamiar władania tym gruntem dla siebie jak właściciel (animus domini), będący
niezbędnym elementem posiadania samoistnego prowadzącego do nabycia
własności przez zasiedzenie.
Na koniec, bezzasadnie zarzuca skarżący błędne uznanie jego
za posiadacza w złej wierze skoro zajęte przez Sąd Okręgowy stanowisko co do
treści tego pojęcia jest zgodne z przyjętym przez Sąd Najwyższy w uchwale składu
siedmiu sędziów z dnia 6 grudnia 1991 r., III CZP 108/91 (OSNCP 1992, z. 4,
poz. 48), mającej moc zasady prawnej. Sąd Najwyższy celem uniknięcia zbędnych
powtórzeń odwołuje się do motywów, którymi kierował się Sąd Najwyższy
podejmując tę uchwałę (por. też orzecznictwo przytoczone w uzasadnieniu
postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 21 marca 2003 r., II CKN 1264/00,
nie publ.).
Z tych przyczyn orzeczono, jak w postanowieniu.

II CSK 449/13

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia