Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III PZ 5/14
POSTANOWIENIE
Dnia 3 czerwca 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Bogusław Cudowski (przewodniczący)
SSN Maciej Pacuda (sprawozdawca)
SSN Krzysztof Staryk
w sprawie z powództwa P. C.
przeciwko Publicznemu Gimnazjum w S.
o ustalenie istnienia stosunku pracy,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 3 czerwca 2014 r.,
zażalenia powoda na postanowienie Sądu Okręgowego w G.
z dnia 20 marca 2014 r.,
oddala zażalenie.
UZASADNIENIE
Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w G.
postanowieniem z dnia 20 marca 2014 r. oddalił zażalenie i odrzucił skargę
kasacyjną powoda P. C. od postanowienia Sądu Okręgowego w G. z dnia 14
stycznia 2014 r.
W uzasadnieniu postanowienia z dnia 20 marca 2014 r. Sąd Okręgowy
wyjaśnił, że postanowieniem z dnia 14 stycznia 2014 r. Sąd Okręgowy odrzucił
apelację powoda od wyroku Sądu Rejonowego z dnia 16 lipca 2013 r. i oddalił
wniosek pełnomocnika powoda o przyznanie kosztów nieopłaconej pomocy
prawnej udzielonej z urzędu.
W dniu 23 stycznia 2014 r. pełnomocnik powoda otrzymał odpis
postanowienia z dnia 14 stycznia 2014 r. wraz z uzasadnieniem, a dnia 17 marca
2
2014 r. wniósł od skargę kasacyjną, zaskarżając to postanowienie w części
odrzucającej apelację.
Sąd Okręgowy przypomniał, że zgodnie z treścią art. 3981
§ 1 k.p.c. od
wydanego przez sąd drugiej instancji prawomocnego wyroku lub postanowienia w
przedmiocie odrzucenia pozwu albo umorzenia postępowania kończących
postępowanie w sprawie strona, Prokurator Generalny, Rzecznik Praw
Obywatelskich lub Rzecznik Praw Dziecka może wnieść skargę kasacyjną do Sądu
Najwyższego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Zdaniem Sądu
Okręgowego, w niniejszej sprawie zapadło wprawdzie postanowienie lecz nie
mieści się ono w kategorii postanowień opisanych w cytowanym przepisie, stąd
brak jest podstaw do nadania biegu skardze kasacyjnej. Sąd Okręgowy wydał
bowiem postanowienie odrzucające apelację w sprawie, w której przysługuje prawo
do wniesienia zażalenia do Sądu Najwyższego, zgodnie z brzmieniem art. 3941
§ 24
k.p.c. Jednakże termin na jego wniesienie jest tygodniowy i liczy się od doręczenia
postanowienia. Bezsporne jest natomiast, że pełnomocnik powoda postanowienie z
uzasadnieniem odebrał w dniu 23 styczniu 2014 r., stąd termin do wniesienia
zażalenia upłynął dla niego w dniu 30 stycznia 2014 r. Gdyby więc nawet, wbrew
treści skargi kasacyjnej, Sąd Okręgowy potraktował ją jako zażalenie, także
podlegałaby ona odrzuceniu z uwagi na wniesienie po ustawowym terminie.
Powód wniósł do Sądu Najwyższego zażalenie na postanowienie Sądu
Okręgowego w G. z dnia 20 marca 2014 r., zaskarżając je w części co do pkt II,
dotyczącego odrzucenia skargi kasacyjnej powoda z dnia 17 marca 2014 r.
Zaskarżonemu postępowaniu żalący się zarzucił naruszenie art. 3981
§ 1
k.p.c. przez jego błędną interpretację i niewłaściwe zastosowanie polegające na
bezzasadnym przyjęciu, że wymieniony przepis wyklucza wniesienie skargi
kasacyjnej od postanowienia Sądu drugiej instancji o odrzuceniu apelacji powoda.
Wskazując na powyższy zarzut, wniósł o uchylenie zaskarżonego
postanowienia i skierowanie skargi kasacyjnej do rozpatrzenia przez Sąd
Najwyższy.
W opinii autora zażalenia, nie można zgodzić się z poglądem Sądu
Okręgowego, gdyż jest on wynikiem błędnej interpretacji przepisu art. 3981
§ 1 k.p.c.
3
oraz, jak to określił, „jego nadinterpretacji subiektywnej (art. 3981
§ 1 k.p.c.)
dokonanej przez Sąd Okręgowy”.
Zdaniem wnoszącego zażalenie, gdyby w istocie było tak, że przepis
„art. 3941
§ 24
k.p.c.” był wyłączną podstawą do wniesienia środka zaskarżenia od
postanowienia Sądu Okręgowego (jako środka drugiej instancji) do Sądu
Najwyższego - to taka możliwość nie zostałaby ponownie zapisana przez
ustawodawcę w art. 3981
§ 1 k.p.c. Zamieszczenie w treści art. 3981
§ 1 k.p.c.
zapisu przesądzającego o tym, że „od wydanego wyroku lub postanowienia w
przedmiocie odrzucenia pozwu albo umorzenia postępowania kończących
postępowanie w sprawie strona Prokurator Generalny, Rzecznik Praw
Obywatelskich lub Rzecznik Praw Dziecka może wnieść skargę kasacyjną” –
oznacza, że prawo wniesienia skargi kasacyjnej od postanowienia o odrzuceniu
apelacji przysługuje na podstawie powołanego przepisu, niezależnie od przepisu
„art. 3941
§ 24
k.p.c.”
Żalący się zauważył ponadto, że Sąd Okręgowy w uzasadnieniu
zaskarżonego postanowienia użył określenia „w niniejszej sprawie zapadło
wprawdzie postanowienie, lecz nie mieści się ono w kategorii postanowień
opisanych w cytowanym przepisie” i skomentował to słowami - „cokolwiek takie
stwierdzenie oznacza”.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie jest oczywiście bezzasadne, w związku z czym nie zasługuje na
uwzględnienie.
Istota niniejszego sporu sprowadza się do pytania o dopuszczalność skargi
kasacyjnej na postanowienie sądu drugiej instancji, mocą którego odrzucono
apelację.
Zgodnie z treścią art. 3981
§ 1 k.p.c. skarga kasacyjna przysługuje od
wydanego przez sąd drugiej instancji prawomocnego wyroku (postanowienia co do
istoty sprawy w postępowaniu nieprocesowym – art. 5191
§ 1 k.p.c.) lub
postanowienia w przedmiocie odrzucenia pozwu albo umorzenia postępowania
kończących postępowanie w sprawie.
4
Postanowienie o odrzuceniu apelacji jest niewątpliwie kończącym
postępowanie w sprawie, albowiem zamyka ono drogę do merytorycznego
rozpoznania sprawy przez sąd drugiej instancji. Rzecz jednak w tym, że art. 3981
§
1 k.p.c. posługuje się terminem „kończących postępowanie w sprawie” tylko w
odniesieniu do wymienionych w tym przepisie dwóch rodzajów postanowień sądu
drugiej instancji, a mianowicie postanowień w przedmiocie odrzucenia pozwu oraz
umorzenia postępowania. W drugiej z wymienionych kategorii orzeczeń, jakimi są
postanowienia o odrzuceniu pozwu lub umorzeniu postępowania, zwrot
„kończących postępowanie w sprawie” oznacza zaś, że skarga kasacyjna może być
wniesiona tylko w razie umorzenia postanowieniem całego postępowania.
W konsekwencji takiego ograniczenia katalogu orzeczeń zaskarżalnych
skargą kasacyjną tenże nadzwyczajny środek zaskarżenia (podobnie jak jego
wcześniejszy odpowiednik w postaci kasacji) nie przysługuje od wszelkich innych -
poza wyraźnie wymienionymi w komentowanym przepisie - postanowień sądu
drugiej instancji, nawet jeśli mają one charakter kończących postępowanie w
sprawie, w tym także postanowień o odrzuceniu apelacji.
Możliwość zaskarżenia postanowienia o odrzuceniu apelacji nie jest więc
objęta zakresem przedmiotowym art. 3981
§ 1 k.p.c., odnoszącego się do skargi
kasacyjnej, lecz zakresem art. 3941
§ 2 k.p.c. znajdującego się w rozdziale
poświęconym zażaleniu, stanowiącym, że w sprawach, w których przysługuje
skarga kasacyjna, zażalenie przysługuje także na postanowienie sądu drugiej
instancji kończące postępowanie w sprawie, z wyjątkiem postanowień, o których
mowa w art. 3981
, a także postanowień wydanych w wyniku rozpoznania zażalenia
na postanowienie sądu pierwszej instancji.
Jednak, jak słusznie zauważył Sąd Okręgowy, wniesienie pisma określonego
jako skarga kasacyjna z przekroczeniem terminu na wniesienie zażalenia do Sądu
Najwyższego od postanowienia odrzucającego apelację, uniemożliwia
potraktowanie tego pisma jako zażalenia, co zresztą, jak wynika z argumentacji
pełnomocnika powoda, nie było jego intencją. W zażaleniu na postanowienie Sądu
Okręgowego z dnia 20 marca 2014 r. odrzucające skargę kasacyjną, podtrzymuje
on bowiem pogląd, jakoby z brzmienia art. art. 3981
§ 1 k.p.c. wynikało, że na jego
podstawie przysługuje prawo wniesienia skargi kasacyjnej od postanowienia o
5
odrzuceniu apelacji. Sądowi Okręgowemu żalący się zarzucił „nadinterpretację
subiektywną”, a także zakwestionował jego pogląd, poprzez komentarz „cokolwiek
takie stwierdzenia oznacza”. Nie wiadomo właściwie czemu miał służyć taki rodzaj
dyskredytacji opinii wyrażonej przez Sąd Okręgowy, tym bardziej, że opinia ta była
zgodna nie tylko z literalnym brzmieniem przepisu, ale także z przyjętą i utrwaloną
wykładnią, gdyż autor zażalenia nie przedstawił żadnych argumentów na
uzasadnienie swojego twierdzenia.
Na marginesie Sąd Najwyższy zauważa również, że wnoszący zażalenie
uparcie powołuje w jego treści (zresztą za Sądem Okręgowym) nieistniejący
przepis art. 3941
§ 24
k.p.c. O ile w przypadku Sądu Okręgowego można
domniemywać czysto techniczną pomyłkę, gdzie w istocie miał być powołany
art. 3941
§ 2 k.p.c., a błąd pojawił się jednorazowo, to zupełnie niezrozumiałe jest
dlaczego na niewystępujący w rzeczywistości artykuł powołuje się konsekwentnie
autor zażalenia.
Mając na względzie niezaskarżalność skargą kasacyjną postanowienia o
odrzuceniu apelacji, z mocy art. 39814
k.p.c. w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c.
orzeczono zatem jak w sentencji.