Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III KZ 23/14
POSTANOWIENIE
Dnia 10 czerwca 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Jarosław Matras
w sprawie skazanego S. S.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu, w dniu 10 czerwca 2014 r.
zażalenia skazanego na zarządzenie Z-cy Przewodniczącego Wydziału II Karnego
Sądu Apelacyjnego z dnia 6 lutego 2014 r. o odmowie przyjęcia wniosku o
wznowienie postepowania, sygn. akt … 150/14,
na podstawie art. 545 § 1 k.p.k. w zw. z art. 530 § 3 k.p.k.
p o s t a n o w i ł
zaskarżone zarządzenie utrzymać w mocy.
UZASADNIENIE
Zarządzeniem z dnia 6 lutego 2014 r. Z-ca Przewodniczącego Wydziału II
Karnego Sądu Apelacyjnego odmówił przyjęcia wniosku skazanego o wznowienie
postępowania karnego w sprawie … 75/09 Sądu Rejonowego w O. VIII
Zamiejscowy Wydział Karny w M., wobec faktu, iż skazany pouczony o obowiązku
sporządzenia i wniesienia tego pisma przez obrońcę będącego adwokatem, braku
tego w zakreślonym terminie nie uzupełnił (k. 56, 57 akt … 150/13). W zażaleniu
skazany podniósł, że termin do uzupełnienia tego braku winien być 30-dniowy, a
nie tylko 7-dniowy, dalej wskazał na orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego w
kwestii art. 78 § 1 k.p.k. oraz niemożność zmiany obrońcy z urzędu, a także
podkreślał zaniedbania obowiązków przez wyznaczonego obrońcę z urzędu oraz
2
stronnicze jego wyznaczenie przez sędziów Sądu Apelacyjnego. W końcowej
części zażalenia skazany wskazał na brak bezstronności sędziów oraz ich
powiązania z sądem, którego to wyroku dotyczy wniosek o wznowienie
postępowania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Zażalenie nie może zostać uwzględnione. Na wstępie podkreślić należy, że
treść zażalenia w niektórych fragmentach przekracza dopuszczalne granice krytyki
orzeczeń sądowych i sposób ich kontestowania. Używanie określeń
„pseudosędziowie” czy „fałszowanie orzeczeń” niewątpliwie nie mieści się w
dopuszczalnej prawnie formule krytyki orzeczeń sądowych. Odnosząc się zaś do
meritum zażalenia stwierdzić trzeba, iż zarządzenie to nie może zostać uchylone.
Po uchyleniu poprzednio wydanego zarządzenia (… 37/13 – k.6 akt sprawy)
wykonano wszystkie niezbędne czynności dla właściwego rozpoznania sprawy
zainicjowanej sporządzonym osobiście przez skazanego wnioskiem o wznowienie
postępowania. Wyznaczony z urzędu obrońca nie znalazł podstaw do wznowienia
postępowania w sprawie … 75/09 Sądu Rejonowego w O. (… 64/09 Sądu
Okręgowego w E.), sporządził stosowną opinię prawną (została ona wpięta
omyłkowo do akt sprawy … 147/13, k. 24-25) w której nie stwierdził, aby istniały
jakiekolwiek podstawy do wznowienia postępowania. W świetle argumentacji
zażalenia wskazać należy skarżącemu, że rolą wyznaczonego z urzędu adwokata
w postępowaniu wznowieniowym lub kasacyjnym nie jest spełnianie oczekiwań
skazanych, ale tylko i wyłącznie dokonanie oceny istnienia podstaw prawnych do
wniesienia tych nadzwyczajnych środków zaskarżenia. To właśnie spełnianie
oczekiwań skazanych wbrew przesłankom prawnym byłoby wykonywaniem zawodu
adwokata w sposób niezgodny z jego regułami (wnoszenie nadzwyczajnych
środków zaskarżenia wbrew własnemu przekonaniu o niezasadności inicjowania
takiego trybu). W tak ujmowanym prawie nie mieści się gwarancja dla skazanego,
że wyznaczony obrońca z urzędu dokona czynności w sposób jaki oczekuje od
niego skazany, gdy obrońca ten nie dostrzegał istnienia jakichkolwiek podstaw
faktycznych i prawnych do dokonania takiej czynności (por. postanowienie SN z
dnia 27 sierpnia 2008 r., IV KZ 52/08, Lex nr 567077). Słusznie na te okoliczności
3
wskazano w treści postanowienia z dnia 26 listopada 2013 r. o odmowie
wyznaczenia kolejnego obrońcy (k. 41- 42).
Wyznaczenie z urzędu obrońcy dla wykonania określonej czynności w
postępowaniu po uprawomocnieniu się wyroku musi łączyć się z określoną formą
kontroli sądu co do tego, czy tak udzielona pomoc prawna jest rzeczywista. Nie
chodzi tu jednak o ocenę skazanego, a więc stopień jego satysfakcji z tak
udzielonej pomocy prawnej, ale o ocenę sądu. Tej z kolei dokonuje się w oparciu o
pisemną opinię obrońcy i tylko wówczas, gdy opinia ta wykazuje „oczywiste
zaniedbania obowiązków” np. w formie braku jakiegokolwiek uzasadnienia swojego
stanowiska, konieczne staje się podjęcie stosownej reakcji sądu (wyznaczenie
innego obrońcy), tak aby udzielona pomoc miała charakter rzeczywisty, a nie
formalny (np. wywody zawarte w uzasadnieniu postanowień SN z dnia: 10
września 2008 r., II KZ 43/08, OSNKW 2008, z. 10, poz. 86; a zwłaszcza z dnia 17
listopada 2010 r., II KO 34/10, nie publik.). Odnosząc te uwagi do realiów niniejszej
sprawy oraz podniesionych zastrzeżeń skazanego do „jakości” pracy obrońcy,
stwierdzić należy, iż treść opinii prawnej sporządzonej przez obrońcę, wskazuje że
obrońca wykonał swoje zadanie w sposób rzetelny, dokonując analizy akt sprawy
pod kątem istnienia podstaw do wznowienia postępowania. Odmienna ocena
wyrażona przez skazanego nie może zatem skutkować uznaniem, że zaskarżone
zarządzenie jest wadliwe i narusza przepisy prawa. Podkreślić także trzeba, że dla
realizacji swojego zadania, a więc oceny istnienia przesłanek do złożenia wniosku
o wznowienie postępowania, obrońca nie musi kontaktować się ze skazanym, ani
też wykonywać czynności, których konieczność realizacji postrzega skazany; jest to
bowiem jego autonomiczna prawna ocena. Słusznie także skazany został
wezwany do uzupełnienia braku formalnego w terminie 7 dni. Przepis art. 120 § 2
k.p.k. wyraźnie taki termin przewiduje na uzupełnienie braku formalnego pisma
procesowego, którego wymóg wynika z przepisu szczególnego, a takim jest art.
545 § 2 k.p.k. w zw. z art. 113 §1 k.p.s.w. Przytoczone przez skazanego w
zażaleniu stanowisko Sądu Najwyższego w sprawie II KZ 54/09 jest trafne, ale
dotyczy innego środka zaskarżenia, tj. kasacji i wynika z konieczności
zagwarantowania zachowania pełnego terminu wskazanego w treści art. 524 § 1
k.p.k. W przypadku wniosku o wznowienie takiego terminu w Kodeksie
4
postępowania karnego nie ma; wręcz przeciwnie skazany może składać wnioski o
wznowienie postępowania w każdym czasie, a jedyną barierą jest niemożność
„powtórzenia” wniosku, który został już co do określonych okoliczności i wskazanej
podstawy prawnej merytorycznie rozstrzygnięty. Skazany może zatem zlecić
obrońcy – którego ustanowi – sporządzenie takiego wniosku w każdym czasie, przy
czym także w takiej sytuacji obrońca z wyboru może odmówić wykonania takiej
czynności procesowej, jeśli nie znajdzie podstawy prawnej do wznowienia
postępowania.
Żadnego istotnego znaczenia w tej sprawie nie ma również przywołane
orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 8 października 2013 r., K 30/11,
OTK-A 2013/7/98, albowiem skazany korzystał już z pomocy obrońcy z urzędu w
oparciu o przepis art. 78 § 1 k.p.k., a swój kolejny wniosek (który nie został
uwzględniony) oparł na stwierdzeniu o nienależytym wykonaniu obowiązków
obrończych, co w tej sprawie nie znalazło potwierdzenia. Pozostałe zarzuty są
także chybione. Przedmiotem badania przy wydawaniu zarządzenia mógł być li
tylko fakt, czy skazany w terminie 7 dni złożył, sporządzony przez obrońcę, wniosek
o wznowienie postępowania. W zakreślonej dacie (k. 25, 27 oraz 34) wniosek taki
nie został złożony, co obligowało do wydania zaskarżonego zarządzenia.
Bezprzedmiotowe było także żądanie przedłużenia tego terminu (por. k. 38), skoro
jest on określony ustawą (art. 120 § 2 k.p.k.), zaś skuteczny od strony wymogów
formalno-prawnych wniosek skazany może – jak już podkreślono wyżej – złożyć w
każdym czasie (odmiennie jest przy kasacji – art. 425 §1 k.p.k.).
Z tych powodów orzeczono jak w postanowieniu.