V CZ 48/14
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:15-09-2014
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt V CZ 48/14
POSTANOWIENIE
Dnia 23 lipca 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Teresa Bielska-Sobkowicz (przewodniczący)
SSN Zbigniew Kwaśniewski (sprawozdawca)
SSN Katarzyna Tyczka-Rote
w sprawie z powództwa S. G. i B. G.
przeciwko F. Ł. Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością
w G.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 23 lipca 2014 r.,
zażalenia strony pozwanej na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 25 marca 2014 r.
oddala zażalenie i zasądza od strony pozwanej na rzecz
powodów kwotę 3 600 zł (trzy tysiące sześćset złotych)
tytułem kosztów postępowania zażaleniowego.
2
UZASADNIENIE
Sąd drugiej instancji postanowieniem z dnia 25 marca 2014 r. odrzucił
skargę kasacyjną strony pozwanej na podstawie art. 3986
§ 2 in fine k.p.c. Uznał ją
za niedopuszczalną na podstawie art. 3981
§ 1 k.p.c., ponieważ została ona
wniesiona na postanowienie Sądu drugiej instancji oddalające zażalenie pozwanej
na postanowienie Sądu pierwszej instancji odrzucające apelację pozwanej.
Sąd odwoławczy stwierdził, że zaskarżone skargą kasacyjną postanowienie
sądu drugiej instancji oddalające zażalenie nie należy do kategorii postanowień
określonych w art. 3981
§ 1 k.p.c., na które przysługuje skarga kasacyjna.
Pozwana zaskarżyła to postanowienie obszernym zażaleniem,
w uzasadnieniu którego w istocie przyznała pośrednio niedopuszczalność skargi
kasacyjnej na postanowienie sądu drugiej instancji oddalające zażalenie na
postanowienie sądu pierwszej instancji odrzucające apelację, wskazując na
istniejącą potrzebę rozszerzenia zakresu postanowień, od których przysługuje
skarga kasacyjna (s. 2 pkt I i s. 6-7 uzasadnienia zażalenia – pkt. V).
Żaląca przedstawiła argumenty mające w jej ocenie świadczyć
o niekonstytucyjności art. 3981
§ 1 k.p.c. oraz wniosła o rozważenie możliwości
przedstawienia Trybunałowi Konstytucyjnemu pytania prawnego co do zgodności
z Konstytucją wymienionego przepisu.
Powodowie w odpowiedzi na zażalenie wnieśli o jego oddalenie
i o zasądzenie kosztów postępowania zażaleniowego, podzielając argumenty
Sądu odwoławczego o niedopuszczalności skargi kasacyjnej na zaskarżone nią
postanowienie sądu drugiej instancji oddalające zażalenie. Zakwestionowali
również zarzut pozwanej niekonstytucyjności art. 3981
§ 1 k.p.c.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Zażalenie nie zasługiwało na uwzględnienie, ponieważ Sąd Apelacyjny
zasadnie uznał, że na mocy przepisu art. 3981
§ 1 k.p.c. niedopuszczalna jest
skarga kasacyjna na postanowienie Sądu drugiej instancji oddalające zażalenie na
postanowienie Sądu pierwszej instancji odrzucające apelację. Strona żaląca
zgodziła się zresztą z uzasadnieniem zaskarżonego postanowienia, przy literalnej
3
li tylko ocenie wskazanego przepisu (s. 2 i 6-7 uzasadnienia zażalenia).
Odrzucając skargę kasacyjną jako niedopuszczalną Sąd odwoławczy nie naruszył
więc art. 3986
§ 2 k.p.c., będącego podstawą wydania zaskarżonego postanowienia,
co skutkowało koniecznością oddalenia zażalenia.
Natomiast zawarta w zażaleniu ocena strony żalącej co do
niekonstytucyjności przepisu art. 3981
§ 1 k.p.c. nie uzasadnia uwzględnienia jej
wniosku o przedstawienie przez Sąd Trybunałowi Konstytucyjnemu pytania
prawnego. Z mocy art. 193 Konstytucji RP Sąd jest uprawniony przedstawić pytanie
prawne Trybunałowi Konstytucyjnemu, jeżeli to Sąd, a nie strona poweźmie
wątpliwości co do zgodności aktu normatywnego z Konstytucją. Ocena w tym
przedmiocie jest więc suwerenną decyzją jurysdykcyjną orzekającego sądu (wyroki
SN z dnia: 27 stycznia 2010 r., II CSK 370/09, niepubl.; 29 lutego 2008 r., II CSK
463/07, niepubl.).
W judykaturze konsekwentnie prezentowane jest stanowisko, że zgodnie
z art. 176 ust. 1 Konstytucji RP postępowanie sądowe musi być co najmniej
dwuinstancyjne, ale ograniczenie dopuszczalności skargi kasacyjnej nie jest
sprzeczne ani z Konstytucją, ani z postanowieniami wiążących Polskę konwencji
międzynarodowych (postanowienie SN z dnia 14 września 2004 r., III CZ 78/04,
niepubl.). Ustawa zasadnicza gwarantuje dwuinstancyjne postępowanie, a więc po
jego wyczerpaniu ograniczenia dopuszczalności skargi kasacyjnej mieszczą się
w ramach konstytucyjnego modelu prawa do sądu (postanowienie SN z dnia
30 maja 2007 r., I CZ 43/07, niepubl.), przewidującego postępowanie odwoławcze.
Nie ma racji strona żaląca, że zaskarżone postanowienie naruszyło
model dwuinstancyjnego postępowania i w ten sposób pozbawiło ją
merytorycznego rozpoznania apelacji. Apelację strony pozwanej odrzucił Sąd
I instancji, a ocenę tę podzielił Sąd odwoławczy oddalając zażalenie pozwanej.
Dwuinstancyjny tok postępowania wymagany ustawą zasadniczą został więc
zachowany i wyczerpany w zakresie oceny dopuszczalności apelacji,
a ustawodawca nie uznał już za zasadne poddania tego orzeczenia sądu
odwoławczego dalszej kontroli kasacyjnej. Okoliczność, że merytoryczna ocena
zaskarżonego apelacją orzeczenia w istocie nie została dokonana jest rezultatem
4
uznania apelacji za niedopuszczalną i to z zachowaniem kontroli dwuinstancyjnej.
Sąd drugiej instancji zobowiązany jest bowiem dokonywać merytorycznej kontroli
zaskarżonych orzeczeń rozpoznając wniesiony środek zaskarżenia dopiero po
uprzednim pozytywnym przesądzeniu, w razie potrzeby w toku dwuinstancyjnego
postępowania, że wniesiony środek zaskarżenia jest dopuszczalny.
W tym stanie rzeczy Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji na podstawie art.
39814
k.p.c. w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c.
O kosztach postępowania zażaleniowego orzeczono na podstawie art. 98
§ 1 i 3 k.p.c. oraz na podstawie § 6 pkt 7 i § 13 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra
Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności
adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy
prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. 2013 r., poz. 461).
POSTANOWIENIE
Dnia 23 lipca 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Teresa Bielska-Sobkowicz (przewodniczący)
SSN Zbigniew Kwaśniewski (sprawozdawca)
SSN Katarzyna Tyczka-Rote
w sprawie z powództwa S. G. i B. G.
przeciwko F. Ł. Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością
w G.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 23 lipca 2014 r.,
zażalenia strony pozwanej na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 25 marca 2014 r.
oddala zażalenie i zasądza od strony pozwanej na rzecz
powodów kwotę 3 600 zł (trzy tysiące sześćset złotych)
tytułem kosztów postępowania zażaleniowego.
2
UZASADNIENIE
Sąd drugiej instancji postanowieniem z dnia 25 marca 2014 r. odrzucił
skargę kasacyjną strony pozwanej na podstawie art. 3986
§ 2 in fine k.p.c. Uznał ją
za niedopuszczalną na podstawie art. 3981
§ 1 k.p.c., ponieważ została ona
wniesiona na postanowienie Sądu drugiej instancji oddalające zażalenie pozwanej
na postanowienie Sądu pierwszej instancji odrzucające apelację pozwanej.
Sąd odwoławczy stwierdził, że zaskarżone skargą kasacyjną postanowienie
sądu drugiej instancji oddalające zażalenie nie należy do kategorii postanowień
określonych w art. 3981
§ 1 k.p.c., na które przysługuje skarga kasacyjna.
Pozwana zaskarżyła to postanowienie obszernym zażaleniem,
w uzasadnieniu którego w istocie przyznała pośrednio niedopuszczalność skargi
kasacyjnej na postanowienie sądu drugiej instancji oddalające zażalenie na
postanowienie sądu pierwszej instancji odrzucające apelację, wskazując na
istniejącą potrzebę rozszerzenia zakresu postanowień, od których przysługuje
skarga kasacyjna (s. 2 pkt I i s. 6-7 uzasadnienia zażalenia – pkt. V).
Żaląca przedstawiła argumenty mające w jej ocenie świadczyć
o niekonstytucyjności art. 3981
§ 1 k.p.c. oraz wniosła o rozważenie możliwości
przedstawienia Trybunałowi Konstytucyjnemu pytania prawnego co do zgodności
z Konstytucją wymienionego przepisu.
Powodowie w odpowiedzi na zażalenie wnieśli o jego oddalenie
i o zasądzenie kosztów postępowania zażaleniowego, podzielając argumenty
Sądu odwoławczego o niedopuszczalności skargi kasacyjnej na zaskarżone nią
postanowienie sądu drugiej instancji oddalające zażalenie. Zakwestionowali
również zarzut pozwanej niekonstytucyjności art. 3981
§ 1 k.p.c.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Zażalenie nie zasługiwało na uwzględnienie, ponieważ Sąd Apelacyjny
zasadnie uznał, że na mocy przepisu art. 3981
§ 1 k.p.c. niedopuszczalna jest
skarga kasacyjna na postanowienie Sądu drugiej instancji oddalające zażalenie na
postanowienie Sądu pierwszej instancji odrzucające apelację. Strona żaląca
zgodziła się zresztą z uzasadnieniem zaskarżonego postanowienia, przy literalnej
3
li tylko ocenie wskazanego przepisu (s. 2 i 6-7 uzasadnienia zażalenia).
Odrzucając skargę kasacyjną jako niedopuszczalną Sąd odwoławczy nie naruszył
więc art. 3986
§ 2 k.p.c., będącego podstawą wydania zaskarżonego postanowienia,
co skutkowało koniecznością oddalenia zażalenia.
Natomiast zawarta w zażaleniu ocena strony żalącej co do
niekonstytucyjności przepisu art. 3981
§ 1 k.p.c. nie uzasadnia uwzględnienia jej
wniosku o przedstawienie przez Sąd Trybunałowi Konstytucyjnemu pytania
prawnego. Z mocy art. 193 Konstytucji RP Sąd jest uprawniony przedstawić pytanie
prawne Trybunałowi Konstytucyjnemu, jeżeli to Sąd, a nie strona poweźmie
wątpliwości co do zgodności aktu normatywnego z Konstytucją. Ocena w tym
przedmiocie jest więc suwerenną decyzją jurysdykcyjną orzekającego sądu (wyroki
SN z dnia: 27 stycznia 2010 r., II CSK 370/09, niepubl.; 29 lutego 2008 r., II CSK
463/07, niepubl.).
W judykaturze konsekwentnie prezentowane jest stanowisko, że zgodnie
z art. 176 ust. 1 Konstytucji RP postępowanie sądowe musi być co najmniej
dwuinstancyjne, ale ograniczenie dopuszczalności skargi kasacyjnej nie jest
sprzeczne ani z Konstytucją, ani z postanowieniami wiążących Polskę konwencji
międzynarodowych (postanowienie SN z dnia 14 września 2004 r., III CZ 78/04,
niepubl.). Ustawa zasadnicza gwarantuje dwuinstancyjne postępowanie, a więc po
jego wyczerpaniu ograniczenia dopuszczalności skargi kasacyjnej mieszczą się
w ramach konstytucyjnego modelu prawa do sądu (postanowienie SN z dnia
30 maja 2007 r., I CZ 43/07, niepubl.), przewidującego postępowanie odwoławcze.
Nie ma racji strona żaląca, że zaskarżone postanowienie naruszyło
model dwuinstancyjnego postępowania i w ten sposób pozbawiło ją
merytorycznego rozpoznania apelacji. Apelację strony pozwanej odrzucił Sąd
I instancji, a ocenę tę podzielił Sąd odwoławczy oddalając zażalenie pozwanej.
Dwuinstancyjny tok postępowania wymagany ustawą zasadniczą został więc
zachowany i wyczerpany w zakresie oceny dopuszczalności apelacji,
a ustawodawca nie uznał już za zasadne poddania tego orzeczenia sądu
odwoławczego dalszej kontroli kasacyjnej. Okoliczność, że merytoryczna ocena
zaskarżonego apelacją orzeczenia w istocie nie została dokonana jest rezultatem
4
uznania apelacji za niedopuszczalną i to z zachowaniem kontroli dwuinstancyjnej.
Sąd drugiej instancji zobowiązany jest bowiem dokonywać merytorycznej kontroli
zaskarżonych orzeczeń rozpoznając wniesiony środek zaskarżenia dopiero po
uprzednim pozytywnym przesądzeniu, w razie potrzeby w toku dwuinstancyjnego
postępowania, że wniesiony środek zaskarżenia jest dopuszczalny.
W tym stanie rzeczy Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji na podstawie art.
39814
k.p.c. w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c.
O kosztach postępowania zażaleniowego orzeczono na podstawie art. 98
§ 1 i 3 k.p.c. oraz na podstawie § 6 pkt 7 i § 13 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra
Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności
adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy
prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. 2013 r., poz. 461).