Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV KZ 40/14
POSTANOWIENIE
Dnia 30 lipca 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Wiesław Kozielewicz
w sprawie E. L., J. L. i J. L.
po rozpoznaniu zażalenia E. L., J. i J. L.
na zarządzenie Przewodniczącego VII Wydziału Karnego Odwoławczego Sądu
Okręgowego w C.
z dnia 16 maja 2014 r.,
w przedmiocie odmowy przyjęcia zażalenia
postanowił:
stwierdzić niewłaściwość Sądu Najwyższego do podjęcia
decyzji w przedmiocie wniesionego zażalenia i akta sprawy
zwrócić Sądowi Okręgowemu w C.
UZASADNIENIE
Postanowieniem z dnia 9 sierpnia 2013 r. odmówiono wszczęcia śledztwa w
sprawie niedopełnienia obowiązku lub przekroczenia uprawnień przez Prokuratora
Prokuratury Rejonowej w C. w związku z czynnościami podejmowanymi w sprawie
3 Ds …/12, a polegającymi na przesłuchaniu świadka J. L., czym działano na
szkodę interesu prywatnego J. L., tj. o czyn z art. 231 §1 k.k. - wobec stwierdzenia,
że czyn nie zawiera znamion czynu zabronionego.
Na powyższe postanowienie zażalenie złożyli E. L., J. L. i J. L.
Sąd Rejonowy, postanowieniem z dnia 25 września 2013 r., sygn. akt IV Kp
…/13, zażalenia J. L. nie uwzględnił, uznając je za niezasadne i zaskarżone
postanowienie utrzymał w mocy. Jednocześnie tenże Sąd Rejonowy pozostawił bez
rozpoznania zażalenia złożone przez E. L. i J. L., wskazując, że są osobami
2
nieuprawnionymi do złożenia zażalenia na postanowienie o odmowie wszczęcia
śledztwa dotyczącego pokrzywdzenia innej osoby.
Powyższe postanowienie zostało zaskarżone przez J. L., E. L. i J. L.
Postanowieniem z dnia 4 grudnia 2013 r. Sąd Rejonowy w C. zażalenia nie
uwzględnił i zaskarżone postanowienie utrzymał w mocy.
Na powyższe postanowienie zażalenie złożyli E. L., J. L. i J. L.
Zarządzeniem z dnia 3 stycznia 2014 r. Przewodniczący IV Wydziału
Karnego Sądu Rejonowego w C., odmówił przyjęcia tego zażalenia z uwagi na jego
niedopuszczalność z mocy ustawy (art. 426 § 1 k.p.k.).
Powyższe zarządzenie zostało zaskarżone przez J. L., E. L. i J. L.
Sąd Okręgowy w C. postanowieniem z dnia 13 marca 2014 r., sygn. akt VII
Kz …/14, zażalenie pozostawił bez rozpoznania uznając wydanie zaskarżonego
zarządzenia, jak i przeprowadzenie jego kontroli instancyjnej, za zbędne w świetle
orzecznictwa Sądu Najwyższego w tym m.in. postanowienia Sądu Najwyższego z
dnia 9 sierpnia 2007 r., WZ 27/07, R-OSNKW 2007, poz. 1808.
Na powyższe postanowienie zażalenie złożyli E. L., J. L. i J. L.
Postanowieniem z dnia 10 kwietnia 2014 r. Sąd Okręgowy utrzymał w mocy
zaskarżone postanowienie Sądu Okręgowego z dnia 13 marca 2014 r.
To postanowienie zostało zaskarżone przez J. L., E. L. i J. L.
Zarządzeniem z dnia 16 maja 2014 r. Przewodniczący VII Wydziału
Karnego Odwoławczego Sądu Okręgowego w C., odmówił przyjęcia zażalenia […]
wobec stwierdzenia, iż jest ono niedopuszczalne z mocy ustawy (z uwagi na treść
art. 426 § 1 k.p.k.).
Na zarządzenie o odmowie przyjęcia zażalenia, zażalenie złożyli […].
Zarządzeniem z dnia 9 czerwca 2014 r. Przewodniczący VII Wydziału
Karnego Odwoławczego Sądu Okręgowego w C., na podstawie art. 463 § 1 .k.p.k.,
akta sprawy przesłał Sądowi Najwyższemu – Izba Karna w Warszawie.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
W sprawie brak podstaw do rozpoznania przedmiotowego zażalenia przez
Sąd Najwyższy.
Zgodnie z art. 27 k.p.k. Sąd Najwyższy rozpoznaje kasacje oraz środki
odwoławcze i inne sprawy w wypadkach określonych w ustawie. Tym samym
3
rozpoznawanie przez Sąd Najwyższy środków zaskarżenia, innych niż kasacja, ma
charakter wyjątkowy i wymaga wyraźnego przepisu kompetencyjnego. Brak jest
wszakże regulacji szczególnej, która ustanawiałaby właściwość rzeczową Sądu
Najwyższego w zakresie rozpoznawania zażalenia na odmowę przyjęcia zażalenia
wobec stwierdzenia, iż jest ono niedopuszczalne z mocy ustawy. Podstawy takiej
nie stanowi w szczególności przepis art. 463 § 1 k.p.k. przytoczony w zarządzeniu
o przekazaniu zażalenia do rozpoznania Sądowi Najwyższemu, bowiem przepis ten
nie wskazuje wprost na kognicję Sądu Najwyższego do rozpoznawania zażalenia
na zarządzenie sądu odwoławczego odmawiające przyjęcia zażalenia, co stanowi
wymóg wynikający z treści art. 27 k.p.k.
Sam fakt, że na zarządzenie wydane w sądzie powszechnym, odmawiające
przyjęcia środka odwoławczego przysługuje zażalenie (art. 429 § 2 k.p.k.), nie
oznacza jeszcze, że do rozpoznania tego zażalenia właściwy jest Sąd Najwyższy.
Przepisy Kodeksu postępowania karnego nie przewidują bowiem domniemania
właściwości Sądu Najwyższego do rozpoznawania wszelkich środków
odwoławczych od decyzji podejmowanych przez sądy powszechne czy to w
pierwszej instancji, czy w postępowaniu odwoławczym, lecz wręcz przeciwnie, do
rozpoznania wspomnianych środków odwoławczych wymagają wyraźnej podstawy
prawnej (por. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 26 października 2007 r., V
KZ 66/07, R-OSNKW 2007, poz. 2404; z dnia 26 września 2011 r., II KZ 41/11, LEX
nr 960539). Przesądza o tym wspomniana pozycja ustrojowa oraz konstytucyjne i
funkcjonalne wydzielenie Sądu Najwyższego ze struktury sądownictwa
powszechnego.
Podstawowym zadaniem Sądu Najwyższego w postępowaniu karnym jest
rozpoznawanie kasacji jako nadzwyczajnego środka zaskarżenia, a rozpoznawanie
środków odwoławczych tylko w wypadkach, gdy według ustawy Sąd Najwyższy
staje się sądem odwoławczym tj. w postępowaniu „okołokasacyjnym” (art. 530 § 3
kpk.) oraz „wznowieniowym” (art. 544 § 2 kpk., art. 547 § 3 kpk.). Ponadto do Sądu
Najwyższego należy przekazywanie sprawy do rozpoznania innemu niż właściwy
sądowi równorzędnemu ze względu na dobro wymiaru sprawiedliwości (art. 37
kpk.), odtwarzanie zniszczonych lub zagubionych akt postępowania przed Sądem
Najwyższym (art. 160 § 2 kpk.), orzekanie w przedmiocie pytań prawnych (art. 441
4
§ 1 kpk.) z możliwością przekazania rozstrzygnięcia zagadnienia powiększonemu
składowi Sądu Najwyższego (art. 441 § 2 kpk.), opiniowanie wniosków o
ułaskawienie w sprawach, w których Sąd Najwyższy orzekał jako sąd odwoławczy
(art. 564 § 2 i 3 kpk.). Jedynie w sprawach karnych wojskowych Sąd Najwyższy -
Izba Wojskowa rozpoznaje sprawy przewidziane w Kodeksie Postępowania
Karnego dla sądu wyższego rzędu nad wojskowym sądem okręgowym (art. 655
kpk.).
Mając na uwadze powyższe okoliczności należało na podstawie art. 27 kpk
w zw. z art. 35 § 1 kpk stwierdzić niewłaściwość Sądu Najwyższego do
rozpoznania zażalenia E., J. i J. L., a tym samym do oceny treści zaskarżonej
decyzji procesowej, i akta sprawy zwrócić Sądowi Okręgowemu w C.